Menselijke waarden zijn geen partij voor produktiecijfers n Kroatië staken 40.000 studenten Egypte lijn en handhaaft harde gaat verduisteren F- Russische ruimtevaart vooral propaganda Kosygin: wij verslaan .Amerika economisch Metaalarbeiders in W.-Duitsland staken verder China trekt van leer tegen Moskou Tsjoe-en Lai beschuldigt India BRAZILIË wereldmacht wording in OVEM DONDERDAG 25 NOVEMBER 1971 mnie 5ELGRADO (UPI, Reuter) Veer- juizend studenten hebben gisteren protest tegen het bestaande stelsel deviezeijverdeling de onderwijs- cing in de Joegoslavische republiek >atië voortgezet. )it ondanks resoluties van de com- nistische partij en de vakbonden Kroatië, die de protestactie om- reven als „een messteek in de olgens het Joegoslavische persbu- u Tan joeg boycotten 25.000 stu iten de colleges aan de universiteit Zagreb, terwijl nog eens vijftien- tend studenten van andere onder- iinstellingen in Kroatië het bijltje ij neergelegd hebben. staking begon dinsdag in Za- om de Kroatische eis aan het es van de federale regering in do te steunen, volgens welke atië meer moet ontvangen van de enlandse deviezen, die deze noor- jke republiek aan het toeristenbe- r verdient. e rituaiie is thans zo, dat de ïe- ale regering in Belgrado over alle iezeninkomsten beschikt en die deelt over de zes republieken. De jaten vinden het een onverteehba- zaak, dat zonder hun inspraak an- e republieken profiteren van de rde valuta's, die zij Kroaten dienen. Door wijzigingen, die onlangs in de Joegoslavische grondwet zijn aange bracht, hebben de zes republieken al meer zelfbestuur gekregen op politiek en economisch terrein. Maar aan de verdeling van de buitenlandse devie zen, die hei land binnenkomen, wordt nog gewerkt. De Kroatische studenten beogen met hun actie dus de verdeelsleutel in het voordeel van Kroatië om te buigen. Volgens waarnemers speelt het traditionele wantrouwen van de Kroaten jegens de Serviërs (van Bel grado) bij dit alles ook een rol. Juist daardoor vrezen Kroatische functionarissen, dat de anti-Kroati- sche gevoelens in Belgrado zullen worden aangewakkerd, wat de kans op meer deviezen voor Kroatië niet zal bevorderen. Toch verzekerden zij, dat zij de staking alleen zullen pro beren te beëindigen door mondelinge overtuiging. De studenten zullen voorlopig doorstaken tot 3 december. Daarna zullen zij de situatie opnieuw bezien. Kant en klare universele kunsthars vulpasta met gebundelde heohtkracnt op ELK materiaal, droog of vochtig. of buiten. Krimpt of scheurt it niet uit. Onschadelijk voor Onbeperkt houdbaar. Geen ver lies resten. Onmisbaar bij elk karwei: STOPPEN, PLAMUREN, HERSTELLEN van beton, houtrot, afdichten, enz. (1 kg 8.55, 2 kg ƒ15.30, 5 kg ƒ29.95 bi] winkels in hobby- en dhz-artikelen, in, ijzerwaren en bouwstoffen. MOSKOU (UPty De Russische premier Kosygin heeft gisteren rklaard, dat de industriële en agrarische produktie van de Sow- unie „het huidige produktieniveau van de Verenigde Staten" in 75 zal overtreffen. CAIRO (UPI, AP, Reuter) In Egypte zijn met ingang van de af gelopen nacht nieuwe en strengere verduisteringsbepalingen van kracht geworden. De Egyptische staf-chef generaal Shazli herhaalde gisteren, dat alleen oorlog het conflict met Israël kan oplossen, en in de Egyptische pers werd meegedeeld, dat alle studenten met in gang van januari militair zullen worden getraind. S verhoogt vervoer iikgoed met 10 pet Van een verslaggever TRECHT Per 1 januari gaat de tarieven voor stukgoederen- voer met gemiddeld tien procent logen. De tariefsverhoging is izakelijk om een betere verhou- tussen kosten en opbrengsten in (zwaar noodlijdende) stukgoede- vervoer te verkrijgen, zo deelt de mede. tariefbepalingen worden in reenstemming gebracht met die het vervoer over de weg. In Cairo, een stad van vijf miljoen inwoners, moeten sinds de afgelopen nacht neon-verlichtingen en reclames gedoofd worden, mogen er geen lich ten meer schijnen uit gebouwen en woonhuizen en moeten de koplichten van auto's blauw geschilderd zijn. Er bestonden al enige tijd verduis teringsvoorschriften, maar veel hotel houders, winkeliers en automobilisten hielden zich er niet aan. Vooral toen vorige week het feest ter gelegenheid van de Ramadan (moslim-vastenmaand) werd gevierd, baadde de stad in een zee van licht. .De overheid heeft verklaard, dat van- osygin deed zijn voorspelling r de strijdbare economische macht het Russische communisme in toespraak tot het 1517 leden tel le Russische parlement (Opperste 'jet), dat hij het Russische vijf-ja- )lan 1971-1975 voorlegde. "i'egen het einde van 1975". aldus ygin. „zal onze industriële en rische produktie het huidige pro- Seniveau van de V.S. overtreffen iat zal een grote mijlpaal zijn in ompetitie tussen het socialisme en kapitalisme. Wij zijn er zeker dat wij deze strijd zullen win- zo verzekerde de Russische pre nt de aanwezigen behoorde ook de Brikaanse minister van handel, rice Stans, die momenteel voor delsbesprekingen in Moskou ver- Wellicht daardoor geïnspireerd, Iele Kosygin omstandig uit over -S. verklaarde hij, dat Amerika in staat van economische crisis ver- 't en zijn kapitalistische partners st met import-beperkingen .en gewaardeerde dollars. „Amerika zieke man van de kapitalistische Bid", stelde de Russische premier VIJFJARENPLAN 'sygin verstrekte in zijn toe- ak tot de opperste Sowjet ook ge ns over het nieuwe vijf-jaren- De Sowjet-Unie streeft naar een produktie van 150 miljoen ton jaar in 1975. De olieproduktie zal 500 miljqen ton bedragen, terwijl raanproduktie aan het einde van ijdvak een omvang van 200 mil joen ton zal dienen te bereiken. Het ontwerp-vijf-jarenplan was al in fe bruari van dit jaar gereed, maar daarna zijn nog vele aanvullende bij zonderheden toegevoegd. De Russische premier liet ook we ten, dat de beroepsbevolking van de Sowjet-Unie eind 1975 met tien mil joen personen zal zijn toegenomen, terwijl de arbeidsproduktiviteit in vergelijking met het vorige vijf-ja renplan met 39 procent zal toenemen. DEFENSIE De Russische minister van finan ciën, Garboezow, deelde de Opperste Sowjet later mee, dat de Sowjet-Unie volgend jaar 17,9 miljard roebel (72 miljard gulden) voor defensie zal uit geven. Dit is precies evenveel als in de twee vorige jaren. In verhouding tot de totale staatsuitgaven (182 mil jard dollar) is het echter de laagste defensiebegroting sinds twintig jaar. In westerse diplomatieke kringen in Moskou wees men er gisteren ech ter op, dat getallen op zich in deze sector niet zoveel zeggen. Zij ver klaarden, dat in het belang van de buitenlandse politiek wel vaker met de defensiebegroting wordt gemani puleerd. Zo zijn, volgens deze zegslieden, in de defensiebegroting niet de uitgaven opgenomen voor kernkoppen, onder zoek naar en ontwikkeling van nieu we wapensystemen, en militaire aspecten van het ruimtevaartpro gramma. Zij menen, dat deze uitga ven zijn opgenomen in de begroting van andere departementen. af heden streng 'op de naleving van de nieuwè bepalingen zal worden to- gezien. De Egyptische chef-staf, generaal Shazli, de hoogste Egyptische militair na president Sadat en minister van defensie Sadek heeft gisteren tijdens de opening van een conferentie van Arabische chefs van staven in Cairo de oorlogsdreigementen, die Sadat het afgelopen weekeinde ventileerde, her haald. „Vanwege de koppigheid van Israël en van de machten die achter het land staan, kunnen wij slechts ge bruik maken van militair geweld om ons land te verdedigen en te strijden tegen het zionistische gevaar", aldus de generaal. Hij verklaarde ook dat Israël tussen Nijl en Eufraat een nieuw rijk wil creëren. MISSIE De besprekingen, die de Israëlische premier Meir en minister Eban gis termiddag in Jeruzalem zouden voe ren met de vredesmissie van de Or ganisatie van Afrikaanse Eenheid, zijn uitgesteld tot vandaag. De Israëlische radio deelde mee, dat de delegatie gistermorgen een on derhoud met de Israëlische leiding heeft gehad. Daarna hadden de Afri kanen besloten de middagzitting af te STUTTGART (DPA) In de me taalindustrie van noordelijk Baden- Württenberg zetten ongeveer 120.000 arbeiders gisteren de staking voort. Volgens de vakbond IG Metall zijn evenals dinsdag weer circa 80 bedrij ven bij de staking betrokken. In acht ondernemingen heeft ook administra tief personeel het werk neergelegd. Waarnemers zijn van oordeel, dat het conflict zich zal gaan toespitsen, nu het verbond van metaalindustrië len van Baden-Württemberg tot uit sluiting besloten heeft en wel in on dernemingen met meer dan honderd man personeel. De uitsluiting wordt van kracht in de nacht van donder dag op vrijdag. Het administratieve personeel valt er buiten. Volgens een voorlopige raming zul len door de uitsluiting ongeveer 380.000 arbeiders getroffen worden. Martinair toonde onlangs de eerste overgeschilderde DC-9 in de nieuwe kleuren en figuratie (wit met oran je). Binnenkort zal al het materieel in deze kleuren overgeschilderd wor den. De foto laat duidelijk het ver schil uitkomen tussen oude en nieuwe huisstijl (vliegtuig op de voorgrond). gelasten en zich onderling te beraden. De Amerikaanse senaat heeft dins dag besloten direct 500 miljoen dollar uit te trekken voor de levering van militair materieel, waaronder Phan toms, aan Israël. Voor de regering- Nixon wordt dit senaatsbesluit als een ernstige tegenslag beschouwd, omdat zij zich de laatste tijd heeft uitgesprc-ken tegen levering van Phantom-toestellen aan Israël. NEW YORK (RTR) China heeft woensdag een felle aanval gedaan op het voorstel van de Sowjet-Unie voor een wereldconferentie over ontwape ning. De Chinese vertegenwoordiger in de VN, Tsjiao Kwan Hwa, riep de algemene vergadering dringend op zich niet voor een dergelijke confe rentie uit te spreken. „Wij moeten niet toestaan dat de VN een werktuig worden door het uitvoeren van de politiek van bepaal de grote mogendheden", zei hij. „Als op een gegeven moment aan hun po litique behoeften wordt tegemoet ge komen grijpen zij naar verschillende middelen om zich van een meerder heid te verzekeren voor het aanne men van bepaalde goedklinkende re soluties. In i het 'verleden echter, nadat de resoluties waren aangenomen, zijn de grote mogendheden voortgegaan en hebben zij zelfs hun bewapening en oorlogsvoorbereidingen opgevoerd. Het resultaat hiervan kan alleen zijn: hoe eroter het aantal resoluties dat wordt aangenomen, hoe kleiner het prestige van de VN". De Bulgaarse monteur Evstali Statev wilde altijd graag piloot wor den. een wens die nu gedeeltelijk in vervulling is gegaan. Hij bouwde een voertuig in de vorm van een vlieg tuig, voorzien van twee motorblok ken uit Tula motorfietsen. De man hoopt nu maar op goedkeuring van de rijksinspectie PARIJS (AFP) President Pompi dou en president Nixon zullen op 13 en 14 september op de Azoren met elkaar van gedachten wisselen over de internationale vraagstukken en de betrekkingen tussen Frankrijk en de V.S. LONDEN (Reuter) Twee Russische deskundigen die naar het Westen zijn gegaan, hebben op een persconferentie in Londen gezegd dat de ruimtevaart-tech nologie van de Sow jetunie ver achter ligt bij die van de Ver enigde Staten en dat zij veel minder wetenschappelijke gege vens heeft opgeleverd. Eén van hen is Leonid Wladimirow, een in de Sowjet-Unie vermaard journalist, die over wetenschappelijke onderwerpen schreef en in 1966 tij dens een verblijf in Engeland besloot, niet naar zijn land terug te keren. Hij beweert, dat de Russen waar schijnlijk pas over enkele jaren in staat zijn een man op de maan te laten landen en hem te laten terug- keren. De Russische raketten en in strumenten zouden veel minder ver ontwikkeld zijn dan die van de Ame rikanen. De andere Rus, radar-deskundige Anatol Fedosejew, zei dat de Russi sche ruimtevaartprestaties voorlopig niet veel indrukwekkende resultaten zullen opleveren, omdat het techni sche peil te laag is en er te weinig geld voor beschikbaar is. Fedosejew verdween in mei uit een groep Rus sen. die de luchtvaarttentoonstelling in Parijs bezochten. Hij werkt nu in Engeland, ^vaar hij zich nog schuil houdt uit vrees voor de Russische ge heime politie. De persconferentie werd gehouden naar aanleiding van het verschijnen van het boek „The Russian Space- Bluff" (De Russische ruimtevaart- bluf), waarin Wladimirow zijn kennis als ingenieur en wetenschappelijk schrijver gebruikt om aan te tonen De Westduitse minister van buitenlandse zaken, Walter Scheel, heeft een indiaans jongetje uit Bolivia geadopteerd. Simon Martin (geheel links) zit op de knie van Scheel met Scheels dochters Cornelia (8) en Andrea- Gwendolyn (IV2). dat de Russische ruimtevaart meer bedoeld is als propaganda dan voor wetenschappelijk werk. Wel prijst hij het werk van de Russische geleerden. Hun onderzoek werd echter altijd be lemmerd. Wladimirow meent dat oud-premier Nikita Chroestsjef de grote tegenwer- ker was. Hij stelde geen belang in de waarde van een gecoördineerd pro gram, maar spoorde de experts voort durend aan tot meer lanceringen om de Amerikanen voor te blijven en het maximum aan propaganda uit de ruimtevaart te melken. Volgens de schrijver moeten de Russen het nog steeds doen met ra ketten, die een hele serie raketmoto ren gebruiken, omdat zij in tegenstel ling tot de Amerikanen nog geen ma nier gevonden hebben om uit een en kele motor voldoende stuwkracht te krijgen. Dit betekent dat zij minder wetenschappelijke instrumenten kun nen meenemen dan de Amerikanen. De electronische industrie is niet in staat zulke vervolmaakte instrumen ten te maken als de Amerikanen en de computertechnologie loopt even eens achter. Wladimirow beweert, dat in 1964, toen de Woschod drie man nen in de ruimte bracht, Instrumen ten werden verwijderd om voor deze kosmonauten de nodige ruimte te scheppen. Zij konden ook geen ruim- tepakken meenemen vanwege het ge wichtsprobleem. De Woschod was slechts ontworpen om de schijn op te houden, dat Rusland op Amerika voorlag. HONGKONG (AFP) De premier van China, Tsjoe-en-Lai, heeft, naar radio-Peking donderdag meldt, zijn ongerustheid uitgesproken over „De Indische militaire provocaties van de laatste dagen langs de grens van Oost-Pakistan". Tsjoe zei dit toen hij woensdag avond de ambassadeur van Pakistan ontving, die hem een brief overhan digde van de Pakistaanse president, Jahja Chan. De Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken William Rogers heeft vandaag de diplomatieke vertegen woordigers van India en Pakistan verzocht bij hun regeringen aan te dringen op wederzijdse terugtrekking van de strijdkrachten van de grenzen van Oost-Pakistan. De minister ontmoette de diploma ten aparti aldus woordvoerder Char les Bray van het state department. Rogers zou in deze gesprekken gere fereerd hebben aan de verklaring van president Jahja Chan van Pakistan, dat deze bereid zou zijn mee te wer ken aan een dergelijke terugtrekking. Het ministerie heeft nog geen com mentaar geleverd op de gevechtsak- ties aan de grenzen van Oost-Pakis tan. Antonio is getrouwd, vader van drie kinderen en dertig jaar oud. Hy werd door een van de grote firma's van Recife ont slagen, omdat hy zich voor het arbeidsgerecht had beklaagd over contractbreuk en loonsver laging. Al zes maanden zoekt hij werk by andere bedryven. Maar het antwoord luidt altyd: „Wij hebben geen plaats", „Er zyn ër al tien voor u-geweest, die de tests hebben afgelegd", „Om bij ons aangesteld te worden, moet u kunnen lezen en schryven, 1.70 meter lang zijn, ten hoogste 25 jaar zyn en nog niet eerder ge werkt hebben", want „wie al gewerkt heeft is verpest". Dit is een van de schrijnende ver halen, die voorkomen in een rapport „De verboden mens" van de Agao Catolica Operacia (Katholieke Arbeidersbond) dat eerder dit jaar ten doop werd gehouden door aarts bisschop Dom Helder Camara van Recife. Korte tijd later hield de poli tie een razzia bij de rapporteurs, ar resteerde hun leider en nam in de boekhandel de overgebleven exem plaren in beslag. Maar het grootste deel was toen al in omloop. Dit rapport illustreert nog eens ten overvloede, hoe zeer de massa der laagstbetaalden de restpost vormt in het huidige Braziliaanse ontwikke lingsproces. Er komen inderdaad steeds meer fabrieken, ook in het verpauperde noordoosten. Maar door de van bovenaf gestimuleerde mecha nisering van de bedrijven neemt de werkgelegenheid relatief nog af. Een griezelige zaak in een land. waar de bevolking elke 25 jaar verdubbelt. Een groot deel van de werkgevers maakt, volgens het rapport, grof mis bruik van deze overvloed aan ar beidskrachten. Zij weigeren vaak ge trouwde arbeiders of arbeiders met kinderen aan te trekken, omdat die te prijzig zijn en stellen andere absurde toelatingseisen. Zij interesseren zich, onder applaus van de militaire machtshebbers, uitsluitend voor de verhoging van de produktie en voor het vermijden van onkosten. Het menselijke of sociale aspect is totaal ondergeschikt. Door de groei van het werklozenle ger stijgt de macht van de werkge vers verder en neemt automatisch de uitbuiting door onbetaalde overuren en kinderarbeid toe. Vrouwen en kin deren werken vaak twaalf tot vijftien uur. zonder recht op een pauze van een half uur om te eten. Bij veel firma's wordt werken op zondag ver plicht gesteld. „Als u dat niet past, kunt u vertrekken", luidt het ant woord bij eventuele protesten. Ziekte tijdens het werk of ziekte van een familielid, waarvoor men moet zor gen, betekent veelal werkloosheid. Theresia: „Mijn vader was zwaar ziek en die dag had ik niemand, die voor hem kon zorgen. Ik berichtte 't bedrijf, dat lk daarom niet op het werk kon verschijnen. De volgende morgen kreeg ik te horen: „U bent ontslagen". Zeer bezorgd, omdat ik de enige ben, die mijn oude zieke vader kan onderhouden, probeerde ik op nieuw uit te leggen, waarom ik niet verschenen was. Ik vernederde me als een worm, huilde hopeloos. Het ontslag werd uiteindelijk ingetrok ken, maar met de toevoeging: „De volgende keer helpen uitvluchten niet..." In veel gevallen wordt het wettige minimum-inkomen dat varieert van negentig gulden per maand in het noordoosten tot honderdtwintig gulden in het zuiden niet uitbe taald. Zo liggen de weeklonen volgens het rapport, in het noordoosten vaak tussen de negen en de twintig gulden. Wie het minimumloon toch wil ont vangen moet een klacht indienen bij het arbeidsgerecht en dan maanden lang op een uitspraak wachten. Maar weinig arbeiders bezitten de moed en vooral de mogelijkheid om dit te doen. Want tijdens het langdurige proces is de arbeider doorgaans bro deloos en de honger weigert te wach ten. Bovendien kiezen de rechters on der invloed van het algemene klimaat niet zelden voor de werkgevers. De werkelijkheid komt tot uitdrukking in een uitspraak van een werkgever: „Hier ben ik de wet". De Escada-textielfabriek op veertig km ten zuiden van Recife betaalt vol gens Le Monde Diplomatique, de ar beiders negen tot twaalf gulden per week nog niet de helft van het het wettige minimumloon. Joao, die bij dit bedrijf werkt, krijgt veertig gul den per maand. Voor het krot, waarin hij met vrouw, vier kinderen en grootvader woont, moet hij de fabriek maandelijks negen gulden betalen. Maar Joaoa had het nog slechter kun nen treffen, want voor de fabriekspoor- ten zitten tientallen werklozen hun kans af te wachten. En die kansen doen zich nogal eens voor, want de baas houdt er niet van om arbeiders lan ger dan twee jaar in dienst te houden uit angst, dat rij zich zullen organise ren. De donkerste plekken van de Westeuropese negentiende eeuw be vinden zich thans in Brazilië. De Braziliaanse regering heeft vo rig jaar een 'sociaal-integratieplan' afgekondigd, dat arbeiders in staat moet stellen vermogen te vormen. Een pakket slogans voor gebruik naar buiten, dat weinig te betekenen heeft in een land, waar de overheid op veel plaatsen nog niet eens de uitbetaling van het uiterst geringe wettige mini mumloon kan garanderen. En al zou dit minimumloon wel worden uitbetaald, dan komen de Braziliaanse laagstbetaalden nog schromelijk tekort, want de loonstij gingen hebben de prijsstijgingen op geen stukken na kunnen bijhouden. Voor de militaire staatsgreep van 1964 golden in Brazilië nog de tame lijk genereuze arbeidswetten van de voormalige dictator Getulio Vargas, waardoor ontslag van werknemers zeer werd bemoeilijkt en de lonen aan de kosten van levensonderhoud werden gekoppeld. Na de komst van de militairen werd dit ongedaan ge maakt en vond aanpassing van het minimumloon aan de gestegen prijzen slechts gedeeltelijk plaats, terwijl produktiviteitsstijgingen in het geheel niet werden doorberekend. Een voorbeeld: in 1965 werd het minimumloon verhoogt met 25 pet., maar de kosten van levensonderhoud stegen in datzelfde jaar met niet minder dan 45 procent. In 1966 be reikte de ellende een top. Toen wer den de lonen met 10 procent opge trokken, terwijl de prijzen met 41 procent stegen. In februari 1968 be richtte het conservatieve dagblad Jornal do Brasil dan ook, dat het in 1964 nog veertig uur arbeid kostte om een bepaalde hoeveelheid goederen en diensten te kopen, terwijl voor dit zelfde pakket in 1968 al 69 uur moest worden gewerkt. Al met al daalde het reële loon van de Braziliaanse arbeider van 1964 tot 1968 met ongeveer 35 procent. Zo staat bijvoorbeeld een straatmaker in de grote stad waar het leven zeker niet goedkoper is dan in een Neder landse stad vandaag de dag voor de hopeloze opgave om rond te ko men van honderdtwintig gulden per maand. Weliswaar hebben de lonen de prijzen de afgelopen twee jaar grotendeels bijgehouden, maar de prijzen van de belangrijkste levens behoeften voor de armsten rijst, bonen en melk stegen aanzienlijk sneller dan de lonen. In Brazilië kun nen personen en menselijke waarden nog op geen stukken na concurreren met produktiecijfers. Zaterdag: Amazone - Indianen gaan frontaal botsen met westerse bescha ving.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 11