Figaro in en uit
een luchtballon
5trawinsky's „Les Noces"
meesterwerk van deze eeuw
Residentie Orkest in
een dolle avond
Ernstig gewonde door
schot van politieman
Gesmoorde koren 111 b.™*
Scliönbergs Gurrelieder
hT
Moord op matroos
was verassing
Uit de Haagse hof geplukt
AMSTERDAM De „avon-
turlijke" C-serie van het Con-
ertgebouworkest is zondagmid-
ag met een bijzonder aantrekke-
k programma begonnen. In hoe-
»rre het avontuurlijk was, hing
iteraard mede af van de be-
endheid van het publiek met de
erken die op dat programma
onden. Zeker is dat de kans op
irrassingen in dit opzicht veel
oter is dan bij de „normale"
'e« mcertseries, ook al komt op de-
C-concerten wel een speciaal
uurdere verzekering
rbeiclsongeschiktheid
01»
Wl KI
ke
rzekeringen per 1 januari ingaat.
n er'-
am
kwj
Rl
ioel
M<
in onze soc.-economische redactie
DEN HAAG De ongeveer zestig
rzekeringsmaatschappijen, die zich
ons land bezighouden met de ver
tegen arbeidsongeschiktheid,
bben besloten hun tarieven te ver-
jen. De reden van deze verhoging
__-Je sterk toegenomen kans van Ne-
Vj irlanders om invalide te worden.
Dit heeft de voorzitter van de con-
:tcommissie arbeidsongeschiktheid-,
'kengeld- en ongevallenverzekering,
J. J. van Rijn, medegedeeld. Een
lere reden voor de verhoging is
1_xv feit dat de verzekering tegen ar-
idsongesc'hiktheid altijd al verlies
gevend is geweest in ons land. De
riefsverhoging, die voor nieuwe
niet over de gehele linie gelijk
n, maar wordt groter naarmate de
"J™ ftijd van de verzekerde hoger is.
premieverhoging loopt voor nieuw
te sluiten verzekeringen bij de po-
airste soort arbeidsongeschikt-
dsverzekering van 14 procent voor
Jjarigen tot 44 procent voor de
lS 'teste leeftijdsgroep (46- tot 50-jari-
>enp). Deze tariefsverhogingen gelden
1 ac t voor de reeds lopende verzeke-
gen. De premies daarvan worden
pgepast aan de hogere tarieven en
verhogingen kunnen hierbij dus
van er uitvallen.
Antilliaanse
meisjes hier naar
politieschool
VILLEMSTAD Morgen komen
Schiphol twaalf Antilliaanse
"Tikjes aan, die op de politieschool
„JjLeusden een opleiding tot agent
en gaan volgen.
óorts komt de hoofdcommissaris
politie op de Nederlandse Antil-
W. H. van Ballegooyen de Jong,
n januari naar ons land voor de
1 rving van zo'n vijftig Nederlandse
7SB itietunctionarissen voor het corps
de Antillen. De politiefunctionaris-
agenten eerste klas, hoofdagen-
onderinspecteurs en inspecteurs)
eten het vacuüm opvangen dat op
Antillen thans bestaat.
geïnteresseerd en vaak al goed
geïnformeerd publiek.
Zelfs werken die bij bekende na
men behoren, kunnen weinig of niet
bekend zijn. Dat kon deze middag
gelden voor het "Canticum" voor
achtstemmig koor a cappella van
Sweelinck, en voor het "Gloria" van
Monteverdi voor 7-stemmig koor met
strijkorkest en basso continuo. Zij
werden uitgevoerd door het Neder
lands Kamerkoor dat met zijn diri
gent Felix de Nobel het grootstè aan
deel in dit concert had. Goede uitvoe
ringen, waaraan echter de laatste
"puntjes op de i's" ontbraken, ver
moedelijk vanwege de tijd die vooraf
besteed moest worden aan de twee
hoogtepunten van het programma: de
Cantate no. 1 van Anton Webern voor
sopraan, gemengd koor en orkest, en
"Les noces" van Strawinsky. In We-
berns Cantate, een lichte, ijle, aan het
materiële ontstegen verklanking van
gedichten van Hildegard Jone, was de
Engelse sopraan Dorothy Dorow de
ideale vertolkster van de solopartij.
Zij was dat eveneens in de "scènes
choreographiques russes avec chant
et musique" oftewel "Les noces", dat
geen enkele visualisering behoeft (en
ook zelden krijgt) om met zijn ont
roerend ruw-tedere, geordend-chaoti-
sche verbeelding van een Russische
boerenbruiloft een adembenemende
gebeurtenis te worden. Het is een van
de weinige werkelijke meesterwerken
van deze eeuw. Je valt bij elke (he
laas te zeldzame) uitvoering weer van
de ene verbazing in de andere; bij
voorbeeld over de wonderlijk doel
treffende (en originele) instrumenta
tie met vier piano's en slagwerk, over
de kracht van de volkse poë,zie waar
uit Strawinsky zelf de tekst samenr
stelde, over de volmaakte muzikale or
dening waarin koor, solisten en in
strumenten dit woelige, boertige brui-
Antillianen klagen
over onvoldoende
subsidie overheid
Van een verslaggever
DEN HAAG De landelijke stich
ting Welzijn voor Antillianen meent,
dat de in de stichting aangesloten or
ganisaties het komende jaar onvol
doende subsidie krijgen om de in ons
land verblijvende 12.000 Antillianen
een menswaardig bestaan te garande
ren.
Deze klacht staat in een uitvoerige
ïJrief aan de leden van de Tweede
Kamer, waarin voorts wordt opge
merkt dat „wanneer men bewust de
zo nodige begeleiding van Antillianen
onmogelijk maakt, men toch kan
spreken van een indirect racisme".
Opgemerkt wordt dat, na onder
handelingen met crm over subsidië
ring, schriftelijk toezeggingen werden
gedaan voor concrete plannen, waar
aan het ministerie zijn fiat had gege
ven. Maar nu de theorie overgaat in
praktijk, doet het ministerie zonder
voorafgaand overleg zijn toezeggin
gen niet gestand.
:T Een „waarschuwings-
it" van een zich bedreigd voelen-
;ent in Weert, heeft vrijdag-
de pasgehuwde 23-jarige
uit Maarheze levensgevaarlijk
id. De toestand van de man was
jvond nog steeds kritiek.
™a5jet schot werd van minder dan een
e meter afstand van M. afge-
d. De kogel drong de hals van
slachtoffer binnen en kwam er
,de rugzijde uit. Pas ongeveer een
lirecrtier later werd duidelijk dat de
geraakt was. Dat bleek op het
nieiebureau, waar M. in elkaar zak-
le e anvankelijk was hij na het schot
:opt< ;erend en wist de politie hem na
wilde achtervolging te grijpen,
inderhaast door de politie ge-
fschuwde arts constateerde op
de i politiebureau dat M. levensge-
lijk gewond was door een kogel.
-
vaa t slachtoffer maakte deel uit van
groepje van vier mannen, die
volgens de politie, luidruchtig ge-
r Mlgen. Een van hen zou een ruit
uit>en ingegooid bij een plaatselijk
Bii een poging van een politie-
35<
vo
doel
voojt>uille de mannen in te rekenen,
een agent bedolven onder de
mannen. De politieman, volgens
een woordvoerder van de politie van
Weert iemand die niet meer een van
de jongsten is, greep daarop zijn pis
tool met de bedoeling een waarschu
wingsschot te lossen. De vier mannen
stoven daarop uit elkaar.
Later zijn de overige drie mannen
uit Weert en Den Bosch gearresteerd.
Een van hen is inmiddels vrijgelaten
omdat bleek dat hij toevallig bij de
zaak betrokken werd. De rijksre
cherche stelt intussen samen met de
gemeentepolitie van Weert een on
derzoek in naar de omstandigheid
waaronder het fatale schot werd af
gevuurd. De betrokken agent blijft
normaal in dienst, aldus de politie in
Weert.
Fgerr^adsman met
ÏÏtt abudsbevoeydheid
IVENTER Burgemeester en
louders van Deventer willen
f"e C ;aan tot het aanstellen van een
erraadsman met ombudsbe-
1 Iheden. De PvdA had om een
s idsman gevraagd, maar B en W
'n svan mening dat de beoogde ver-
nog ig van jjg rechtszekerheid van de
•ten er daarmee juridisch noch prak-
Va4 is te realiseren.
ar hun oordeel zal een burger-
1- iman met ombudsbevoegdheden
arm1 ichtszekerheid kunnen stimuleren
'erdi de bestaande beroepsmogelijk-
Tegeti op het terrein van het pu-
rdia recht duidelijker te presenteren,
na I "dien is op deze wijze subsidië-
rste door het ministerie van CRM
ni Mik op grond van de rijkssubsi-
in| Seling voor werkzaamheden en
deningen met betrekking tot de
n'evingsopbouw.
burgerraads'man zal ondermeer
de «en belast met het verschaffen
(informatie, het geven van advie-
het bemiddelen op maatschap-
cultureel en recreatief gebied,
^iwogen wordt deze functionaris
^jegdheid te geven naar aanleiding
ontvangen klachten ze:fstandig
onderzoek te doen instellen,
zal worden nagegaan of hij
(To«timere mate toegang kan krijgen
""•heidsdocumenten.
loftsritueel fel van kleur en in een in
niet te stuiten vaart in klank sugge
reren, en over nog zoveel meer in dit
uit 1923 daterende stuk.
Behalve de reeds genoemde Doro
thy Dorow waren er de vocalisten
Sophia van Santé, Eric Tappy en Ju
les Bastin (een formidabele bas) die
met de pianisten Theo Bruins, Rein-
bert de Leeuw, Daniël Wayenberg en
Jan Wijn, plus leden van het Con
certgebouworkest onder Felix de No
bel dit meeslepende bruiloftsfeest
voor een enthousiast publiek lieten
klinken. Het was het hoogtepunt van
deze middag; waarin overigens nog
de twee-sporige versie (en niet zoals
in het programma stond de vijf-spo-
rige) van Stockhausens elektronische
compositie „Gesang der Jünglinge" uit
1956 via een veel te luid afgestemde
versterkerinstallatie werd afgespeeld.
Op zichzelf wel een goede gedachte
ook elektronische muziek in deze pro
gramma's op te nemen; maar dan
moet het (en kan het ook) wel hele
maal technisch gaaf gebeuren.
R. N. Degens
Politie vindt voor
ton aan kleding
bij winkeldievegge
DEN BOSCH De politie heeft
voor een ton aan gestolen kleren ge
vonden in de woning van een vrouw,
de 39-jarige N. van E., die in een
Tilburgs warenhuis bij diefstal van
een jurk was betrapt.
Het motief van de vrouw was gis
teren nog niet duidelijk. Ze heeft de
kleren, die volgens haar bekentenis
de afgelopen vier jaar in warenhui
zen te Eindhoven, Tilburg, Den Bosch
en Utrecht waren gestolen, niet ver
kocht of weggegeven. Zij is ingeslo
ten.
AMSTERDAM Met de Barbier van Rossini kun je alle kanten
op, hebben regisseur en decorateur Frank-Bernd-Gottschalk en Wil-
fried Sakowitz kennelijk gedacht. Dat is namelijk duidelijk te zien
aan hun opvattingen over regie en aankleding zoals die te zien zijn
in de voorstellingenreeks die de Nederlandse Operastichting nu van
II barbiere di Siviglia geeft en waarvan vrijdagavond de eerste in de
Stadsschouwburg in Amsterdam ging.
Anne Howells (Rosina) en Vicente
Sardinero (Figaro) met op de ach
tergrond het mandje van Figaro's
luchtballon.
door R. N. Degens
DEN HAAG Acht koren
(ruim zeshonderd personen) twee
symfonie-orkesten en zes solisten
waren gerequireerd voor de uit
voering van Arnold Schönbergs
„Gurrelieder" zaterdagavond in
het Circustheater in Schevenin-
gen.
Het was voor organisatoren (Fede
ratie Ned. Zangersbonden en Belgische
Radio en TV) en uitvoerenden wel
sneu dat er in de zaal minder mensen
zaten dan op het podium, maar de
voldoening dat een zo grootscheepse
onderneming tenslotte toch organisa
torisch geslaagd was vergoedde weer
veel.
Het was voor het eerst sinds vijftig
jaar dat dit werk van Schönberg in
ons land uitgevoerd werd; Mengel
berg had het in 1921 gedaan en daar
na had niemand er zich meer aan
gewaagd. En hoewel insiders wisten
dat ook niemand zich daardoor tekort
gedaan behoefde te voelen (wie het
stuk beslist wilde horen kon sinds
1964 de toen verschenen grammofoon
opname onder Kubelik kopen, of uit
een discotheek lenen) was het mis
schien juist voor die muzikale insi
ders wel interessant hun mening in
een live-uitvoering bevestigd te ho
ren.
Dat is dan, ten koste van veel in
spanning van de zijde van de uitvoe
renden, zaterdagavond voor een be-
Op de Amsterdamse Noor der markt is
zaterdag een beeldje onthuld van
Woutertje Pieterse, een van de be
kende scheppingen van Multatuli.
Het beeld is vervaardigd door beeld
houwer Frits Sieger, die hier na de
onthulling bij zijn werkstuk staat.
droevend klein beetje belangstellen
den gebeurd. De podiumruimte in het
Circustheater is beslist ongeschikt
voor een massale bezetting als die
van de Gurrelieder. Schönbergs ex-
horbitante eisen (voor die tijd 1901
zeker ongehoord) kunnen alleen op
een exorbitant groot podium gerea
liseerd worden. De koren (die alleen
in het derde deel aan de beurt komen
en daar nog bijna een uur moeten
staan wachten voordat ze mogen zin
gen) waren nauwelijks te horen door
dat het geluid in de gordijnen werd
gesmoord. En van het uit twee orkes
ten geformeerde instrumentale appa
raat waren de blazers en het slag
werk ook nauwelijks waarneembaar.
Van de ijzeren ketting die Schön
berg als noviteit toen al bij het slag
werk voorschreef, heb ik bijvoorbeeld
geen schakel horen rammelen. Het
staat wel vast dat deze benarde en
benauwde omstandigheden de kwali
teit van de uitvoering nadelig hebben
beïnvloed. Want van de zwoele, pa
thetische lyriek waarmee Schönberg
de tekst van Jens Peter Jocobsen
(over koning Waldemar die op zijn
kasteel Gurre de dood van zijn ge
liefde Tove betreurt) in een nog vol
komen Wagneriaans idioom (met
soms regelrecht plagiaat) heeft ge
toonzet, drong weinig tot de zaal
door.
Het leek dat de BRT-orkesten on
der Léonce Gras maar wat plichtma
tig (en uiterst vakkundig, dat wel)
zaten te spelen, zonder enig besef van
wat er in deze partituur toch nog aan
expressiviteit te beleven valt. Het so
listen-team, met Lode Devos en Lu-
cienne van Deiick als uitblinkers was
van goed gehalte, maar kon niet tot
zijn recht komen in de dorre instru
mentale en vocale entourage.
Vanavond (maandag) wordt de uit
voering herhaald in het Paleis voor
Schone Kunsten in Brussel, waar de
omstandigheden een beter klinkend
resultaat mogelijk maken. En waar
naar ik aanneem de bezoekers ook
beter voorgelicht zullen worden dan
Bij deze uitvoering waarbij in het
programmaboekje in enkele regels
proza van Jos Vranken Sr. de indruk
wordt gewekt dat Schönbergs Gurre
lieder in de eerste plaats belangrijk
zijn om het saamhorigheidsgevoel
tussen de Nederlandse koren te doen
groeien, „wat ook de uitkomst van
deze uitvoering zijn moge
R. N. Degens
Jezuietenbihliotheek
voor universiteit
MAASTRICHT De toekomstige
universiteit van Maastricht krijgt de
beschikking over een bibliotheek van
ongeveer 450.000 banden uit de voor
malige kloosters van de paters Jezuïe
ten in Nijmegen, Warmond en Maas
tricht. De integratie van de bibliothe
ken geschiedt op advies van de rijks
dienst voor het bibliotheekwezen.
Alleen al de bibliotheek van het
voormalige Jezuïetenkloosters in
Maastricht bevat 250.000 banden,
waaronder unieke theologische wer
ken.
De voorzitter van de voorberei
dingscommissie achtste medische fa
culteit, dr Tans, toonde zich op een
personferentie in Maastricht zeer in
genomen met het behoud van de bi-
IViotheek voor Limburg die, zoals hij
zei, een belangrijk cultuurbezit bete
kent.
ZIERIKZEE Zes kinderen zijn
aan de dood ontsnapt toen brand uit
brak op een zolderkamertje waar zij
sliepen. Door snelle actie van buren
en brandweer konden zij gered wor
den; de ouders waren niet thuis. De
oorzaak is vermoedelijk dat een
straalkacheltje tegen de dekens stond,
behalve een verbrand bed was er
geen schade.
BELFAST (EFE) De 18-jarige
Nederlandse matroos René Heems
kerk uit Reeuwijk is bij vergissing
doodgeschoten. De daders hebben
hem aangezien voor een Britse mili
tair. Dit staat in een communiqué dat
de politie van Belfast heeft gepubli
ceerd.
De Ierse ambassadeur in Neder
land, dr. MacWhite, heeft de moord
op de Nederlander „een uiterst immo
rele daad" genoemd. „Er moet sprake
zijn gèweest van een persoonverwis
seling. Ik ben zeer geschokt", aldus
de Ierse ambassadeur.
René Heemskerk, matroos op het
vrachtschip „Waardrecht", werd vrij
dag in de wachtkamer van een tand
arts in Belfast doodgeschoten door
twee mannen, die bewapend waren
met automatische geweren. Na de
moord sloten de daders de tandarts
en de wachtende patiënten op en na
men de vlucht.
De Nederlander is het eerste bui
tenlandse slachtoffer van de onlusten
in Noord-Ierland.
De titelheld Figaro maakt zijn en
tree in een levensgrote luchtballon
die permanent boven de scène hangt,
al dan niet met Figaro in het mandje
opkomen en afgaan van Figaro ge-
schieden steeds via deze ballon, en bij
de voorgenomen schaking van Rosina
moet dit vaartuig ook al ingeschakeld
worden. Wat de nodige consequenties
met zich brengt voor de totale regie,
en waardoor zelfs de tekst niet meer
klopt. Maar voor wie uitgaat van de
nadrukkelijk in het programmaboek
je aangehaalde opvatting van Rossini,
dat „amusement het doel van de
kunst was", is deze nogal van de
„traditie" afwijkende opvatting geen
beletsel voor een avondje muzikaal
plezier.
Want dat moet toch in hoofdzaak
komen van de muziek en van de uit
voering daarvan. Dat het bij deze
voorstelling allemaal niet zo lekker
zat was, dacht ik, niet zozeer te wij
ten aan de soms nogal verwarrende
gang van zaken op de scène, dan wel
aan het gebrek aan spiritualiteit in
de verklanking van Rossini's geniale
partituur.
Vergeten
Anton Kersjes heeft bij deze voor
stellingen de muzikale leiding, en zijn
eigen Amsterdams Philharmonisch
Orkest zit in de bak. en het speelt op
zichzelf voortreffelijk, daar niet van.
Maar die voortreffelijkheid wordt erg
nadrukkelijk naar voren gebracht
door Kersjes, die daardoor weieens
lijkt te vergeten wat er op het toneel
gebeurt en moet gebeuren. Dan klin
ken de befaamde (en ook befaamd
moeiMjke) ensembles niet zo spits en
speels als behoort en dan is het con
tact tussen s^ène en orkestbak meer
op exactheid dan op souplesse en ba
lans gericht. Wat echter allemaal wel
■bij volgende voorstellingen beter kan
en zal gaan.
Alleen met zo'n voortdurend onzui
ver zingende Vittorio Terranova (als
Almaviva) valt weinig te beginnen.
Het was maar goed dat, ondanks de
afwijkende regieopvattingen de ge
woonte om Almaviva's laatste grote
aria te couperen ook hier was ge
volgd; er werd vermoedelijk een de
bacle mee voorkomen.
Met een kordate Figaro van Vicen
te Sardinere, een charmante Rosina
van Anne Howells en een goed gety
peerde dokter Bartolo van Hubert
Waber waren de hoofdrollen verder
goed bezet. In de helft van het totaal
aantal voorstellingen worden deze
rollen eespeeld door achtereenvolgens
Peter-Christooh Runge. Aenes Baltsa
en Henk Smit. De Almaviva komt
''an "oor rekenin? van Juan Sabaté.
Standvastig in voor- of tegensDoed
bl'tft Koith Encen. in zrin komische
rol van Don Basilio. en dat geldt ook
voor Elsa Lioni (Berta). John Vier-
kens (Fiorello) en Franklin Benito
(Ambrosio).
De nog volgende voorstellingen zijn
op 15, 17, 26, 28 en 29 november en 1
december in de Amsterdamse Stads
schouwburg, op 19 en 21 november in
het Circustheater Scheveningen, op 23
november in de Stadsschouwburg U-
trecht, en op 25 november in de Rot
terdamse Schouwburg.
R. N. Degens
MOSKOU (AP) Vandaag is de
oudste arts van de Oekraïne dr. Pjotr
Beljaew 101 jaar geworden. Dr. Bel-
jaew, die tot zijn 93ste jaar aan een
ziekenhuis in Kiew was verbonden,
vindt dat niet zo heel bijzonder. Zijn
vader is 118 en zijn moeder 116 jaar
geworden. Dr. Beljaew werkt elke
dag in zijn tuin, behalve 's winters,
rookt en drinkt niet en raakt geen
medicijnen aan.
Dr. Chris Barnard heeft zaterdag
in het Groote Schuur-ziekenhuis in
Kaapstad weer een hart overgeplant.
De 62-jarige Lindsay Rich (foto) gaat
goed vooruit, aldus is gisteren be
kendgemaakt. Het is niet bekend wie
de donor is geweest.
door Adr. Hager
DEN HAAG Programma
tisch gezien maakt het Residen
tie Orkest het zich niet gemak
kelijk. In de zogenaamde keuze
concerten zijn werken opgeno
men die men nooit eerder speel
de en enkele daarvan zullen
waarschijnlijk nooit meer ge
speeld worden. Maar de extra in
spanningen hieraan verhonden,
zijn niet voor niets: de jeugd is
bijdit soort concerten opvallend
vertegenwoordigd.
Er viel veel te beleven zaterdag
avond in het congresgebouw in Den
Haag. Doch wat het hoogtepunt had
moeten worden, namelijk het optre
den van de Japanse slagwerker Sto-
mu Yamashta viel door het ontbreken
van een programmatoelichting enigs
zins tegen. Yamashta werkte in een
vaalblauw licht en men kon weinig
of niets onderscheiden. Dat werkte
het vermoeden in de hand, dat alle
geluiden waren vastgelegd op ge
luidsband. Doch Yamashta bedient
zich van twee bandrecorders; het
geproduceerde geluid op slagwerk,
fluit en met de stem, wordt opgeno
men en vijf seconden later uitgezon
den. Hierdoor krijgt men een toevoe
ring en vermenging van klanken.
Meer een technisch experiment dan
virtuoos vuurwerk.
Dirigent Iwaki bracht in één adem
de uit 1910 stammende drie kleine
stukken van Schönberg, het twaalf
jaar later geschreven Hyperprisma
van Varèse en een herhaling van
Schönberg. Hoezeer Varèse de compo
sitorische geest van Schönberg ademt,
werd duidelijk, toen men nauwelijks
de grens tussen beide composities
wist te trekken. En hoe dicht staan
Schönbergs drie kleine stukken voor
kamerorkest bij de orkeststukken vtn
zijn leerling Anton Webern.
Een van Strawinsky's successtuk
ken is het ebony concerto, in 1945
geschreven voor de jazzklarinettist
'Woody Herman. Een op de jazzrit-
miek geïnspireerd werk in een bij
zonder sterke uitvoering, dank zij
Ivaki's inspanningen.
Het klapstuk van het programma
kwam, met het enkele dagen voor het
concert voltooide werk van de klari
nettist Willem Breuker met de schone
titel „Denk toch aan moeder". Een
carnavalesk stuk voor welwillende
orkestleden die bereid moeten zijn te
blaffen, te spelen en te zingen! Een
soort parafrase vol show en lachwek
kende effecten, met gebruikmaking
van een enorm orkestraal apparaat.
Breuker heeft kennelijk de ernst in
de concertzaal hartgrondig willen
doorbreken en men kan niet anders
zeggen, dan dat hij daarin op succes
volle wijze in is geslaagd.
Ze is uit de tijd toen de vrouw nog
militant was wanneer ze zich be
moeide met wat de maatschappij be
roerde, anders dan via een pannetje
soep voor een zieke en de bazar voor
de kerk.
En ze bemoeide zich er mee!
Ze richtte comité's op tegen alles
waar ze maar tegen was en dat was
veel.
En dan waren er nog de comité's,
die iets nastreefden waar ze vöör
was. Dat waren er ook veel.
Ze bracht haar leven strijdend met
het woord door.
Ze kon in vergaderingen geestdrift
en verguizing wekken. Beide prik
kelden haar tot nog scherper for
muleringen, stellingname.
Met het klimmen der jaren werd ze
niet milder, integendeel.
Ze had de macht van haar wapen
geleerd. Haar oog gescherpt om fou
ten op te sporen. En aan verstand
ontbrak het haar evenmin.
Maar ach. Bij het ouder worden
werd toch de afstand tussen haar en
het publiek steeds groter. De jonge
ren hadden allang van nature ont
dekt. wat zij na lang denken en
rondzien ervaren had. De behaalde
successen de tot stand gebrachte ver
beteringen, het waren geen overwin
ningen meer. maar verworvenheden
en zc verveelde de mensen met haar
geschiedenissen.
Comité's werden opgeheven, ver
zandden in nietsdoen omdat de an
deren zich terugtrokken. Nieuwe
sterren kwamen op.
De kring van eigen tijdgenoten,
medestrijders en bewonderaars, werd
steeds kleiner.
De buitenwacht, vroeger vol eer
bied luisterend trok zich helemaal
terug, niet wetend hoe te reageren
als ze nog eens fel uitschoot.
Kal en hond
Ze troostte zich door veel te lezen
en vooral door het gezelschap van
haar hondje, dat luisterle naar haar
monologen, die ze soms in hét oude
vuur geraakt nog kon afsteken.
Maar één bleef een getrouwe. Haar
grote tegenstandster van vele jaren
her. Eigenlijk even eenzaam nu.
Woonde ook alleen. Zelfs zonder
hond, wel met een poes.
Ze kwamen vrij geregeld bij el
kaar. En altijd was er een gesprek.
Over hoe het was en hoe het is en
waar het naar toe ging.
En altijd verschilden ze van me
ning. Lieten ze de golven van maat
schappelijke emotie hoog oplaaien.
Vroeger hadden ze dat dikwijls la
ten eindigen in een kwaad weglo
pen, in het elkaar in maanden niet
meer zien.
Maar nu wisten ze daar de tijd en
moed niet voor te hebben.
Toch wilde geen van twee ooit het
ongelijk bekennen, noch de ander
toegeven.
Maar de wijsheid van vele jaren
had hun de oplossing gegeven.
Op het felst van het woordge
vecht. als de breuk onvermijdelijk
scheen, viel het wachtwoord voor de
vrede.
Dan was er immers altijd de hond
en dan was er altijd de poes, hun
zwijgende metgezellen die op het
goede ogenblik de aandacht af kon
den leiden.
Een simpele opmerking maar:
„Wat slaapt hij lekker" of „wordt ie
niet erg dik", afhankelijk van de ge
prikkeldheid, was voldoende.
Dan bogen ze zich over kat of hond
en streelden de vacht, om er de
strijdbijl in te begraven.
