GEVANGENISREL BEDWONGEN
Senator Mansfield:
kernproef is
schandelijk
SPOOT
Sensationele taferelen in Gronings Huis van Bewaring
erkgevers: Geen onverantwoordelijke
loonbeweging in Waterweggebied
gntiekjflarkt Creölong
Mèt uw hulp bouwen we verder
Zonder u kan dat niet!
J" Kom S
Het Kwartet
HET WEER
Politiezaak
onder controle
Nieuwe Leidse Courant
Vrijdag 5 november 1971 52s»e jaargang
vooraanstaande
prot. christelijke
dagbladen
CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMGEVING
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoet!"
Joofdkantoor Leiden
Steenstraat 37
Telefoon 31441
Abonnementsprijs p. w. 1,63, p. m. 6,95, p. kw. 20,65
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
De rede beveelt ons wel altijd
dezelfde weg te gaan, maar niet
altijd hetzelfde tempo te volgen.
MONTAIGNE
Crita)
We hebben net pootje gebaad
we hebben geen geld om een van
uw boten te huren.
Aan een koufront, dat over de
Britse eilanden naderde, ontwik
kelde zich een depressie, die vrij
dagochtend juist ten oosten van
Schotland lag.
Door deze ontwikkeling werd
de wind zuidelijker.
Van België en Frankrijk uit
werd droge lucht aangevoerd,
hetgeen op de meeste plaatsen
een langdurige zonneschijn tot ge
volg had.
De wind wordt westelijk en
de temperaturen komen op een
iets lager niveau.
BAROMETERSTAND: heden
10 uur 76 cm (1013 millibar), da
lend.
Zon en maan
6 november: zon op 7.43, onder
17.04; maan op 19.36, onder 12.28;
9 nov. LK
Hoog water
Hoog water, 6 november: Rot
terdam le getij 6.33, 2e getij
18.56; Scheveningen 4.58—17.18;
Vlissingen 3.4516.04; Haring
vliet aan de Zeezijde 5.3017.47.
GRONINGEN De veertig gedetineerden van het huis van
bewaring aan de Groningse Hereweg, die gisteravond omstreeks
half negen in opstand waren gekomen en vier bewakers en een
directielid hadden gegijzeld, hebben zich rond half één vannacht
overgegeven aan de politie. Dit gebeurde nadat zich enkele urén
lang ten aanscliouwe van duizenden op straat sensationele tafere
len hadden afgespeeld.
Volgens de politie had men de
zaak volledig onder controle. Tien
van de veertig opstandelingen waren
toen afgevoerd, terwijl de gijzelaars
in vrijheid konden worden gesteld.
De overgave was bewerkstelligd
door de hoofdcommissaris K. Heijink
die binnen het gebouw enkele uren
met hen had onderhandeld.
Hoewel de opstandelingen als eis
hadden gesteld, dat zij vrijgeleide
zouden krijgen en dat buiten het ge
bouw auto's met benzine zouden
klaarstaan, gaf de hoofdcommissaris
daaraan niet toe. Ook hun verzoek
om contact met -de pers, politieke
partijen, de minister en de officier
van justitie werd van de hand gewe
zen.
Dit gebeurde ondanks de dreiging
van de gedetineerden een gegijzelde
bewaker van het dak te zullen gooi
en. „We vreesden bij concessies de
opstandelingen alleen maar aan te
moedigen", aldus mr. W. C. van
Binsbergen, procureur-generaal bij
het gerechtshof te Leeuwarden.
Een overzicht van de ravage na de
opstand in de Groningse gevangenis.
Sleutels
De opstand begon gisteravond om
streeks half negen na een bijeenkomst
in de recreatiezaal met de geestelijk
verzorger van het huis van bewaring,
ds. A. Bongenaar. Een groep jeugdige
gedetineerden greep op de terugweg
naar de cellen plotseling de bewa
kers, die hen begeleidden. De onge
veer 45 man wisten de sleutels in
handen te krijgen, waarna ze de domi
nee, de hoofdbewaarder en twee be
waarders geboden in een bepaald ge
deelte van het gebouw te blijven.
De predikant, een hoofdbewaker en
een bewaker werden in een cel ge
stopt. Later werden ook de directie
assistent B. J. van Veen en drie an
dere bewakers gegijzeld. Uiteindelijk
lieten zij de predikant en de hoofd
bewaker vrij; de vijf anderen hielden
zij echter vast.
Vervolgens zochten ze contact met
een groep oudere gevangenen, die niet
aan de opstand mee wilden doen.
Een van de bewakers wist echter
weg te glippen toen een gevecht ont
stond tussen de jeugdige gedetineer
den en de bewakers. Bij de politie
sloeg hij" alarm. Gevolg was, dat spoe
dig een grote politiemacht op de been
was. Behalve de gemeentepolitie ver
scheen de rijkspolitie te Groningen en
hoofdcommissaris K. Heijink.
Terwijl rond het gebouw een kor
don werd gelegd van circa 100 ge
wapende politiemannen, richtten de
opsfandige jongeren in het huis van
bewaring aanzienlijke vernielingen
aan. Van verschillende verdiepingen
werd meubilair naar beneden ge
gooid en overal werden ruiten inge
slagen.
Een aantal gevangenen begaf zich
vervolgens naar de zolderverdieping
en stichtte daar een brandje, dat
evenwel spoedig door de brandweer,
die ter plaatse was, kon worden ge
doofd.
Rond half eif riep hoofdcommissa
ris Heijink de mannen toe: „Ik stel
u nadrukkelijk verantwoordelijk voor
de gegijzelde personeelsleden. Wan-
naar u bewakers verwondt zal dat
voor u de meest ernstige gevolgen
hebben. Laat geen onschuldige men
sen het slachtoffer worden van uw
actie."
WASHINGTON, TORONTO
(UPI, Reuter, AP) De voor
genomen gigantische Ameri
kaanse kernproef heeft nu al een
schok gezonden aoor Canada. Tal
van studenten trokken daar de
straat op voor felle protesten,
die het verkeer in vele steden
ontwrichtten. Uit in Amerika
inmiddels vrijgegeven rapporten
blijkt, dat hun vrees niet zo on
gegrond is. De Amerikaanse se
nator Mike Mansfield heeft de
kernproef „gevaarlijk en schan
delijk" genoemd.
Geheime documenten van de Ame
rikaanse commissie voor atoomener
gie, die werden vrijgegeven op last
van een rechtbank, onthullen dat een
adviseur van president Nixon heeft
gewaarschuwd dat de explosie een
aardschok kan opwekken.
Dit rapport was afkomstig van Rus
sell Train, Nixons voornaamste ad
viseur voor het milieu-beheer. Hij
waarschuwde dat de krachtige kern
proef een kettingreactie te weeg zou
kunnen brengen van aardschokken,
die tenslotte kon leiden tot het ont
staan van een vloedgolf op de Indi
sche Oceaan.
Train zei dat een ondergrondse
atoomontploffing, maar een geringere
dan die welke nu gaat komen, steeds
andere schokken had opgewekt, die
evenwel minder krachtig waren, dan
de eerste kunstmatige. Maar, zo zei
hij, men kan er niet op rekenen dat
dit altijd zo zal gaan.
Zo was bekend dat kleine aard
schokken. al dan niet ontstaan na een
ontploffing, tezamen weer kunnen lei
den tot een zeer hevige door el
kaar 'aan te steken'. De kernontplof
fing op Amchitka zou kunnen worden
vergeleken met een dominosteen die
andere, in de buurt staande stenen,
allemaal doet omtuimelen.
Het ergste wat er kan gebeuren is
dat er een vloedgolf uit voorkomt, die
zich over grote afstand over de oceaan
kan voortplanten. Train merkte op dat
zo'n vloedgolf in 1946 op Hawaii 149
mensen gedood heeft en dat een aard
schok in Chili in 1960 'levens kostte
in Japan'.
De opmerkingen van de geleerde
„Zinloos"
Prinses Beatrix opende gistermid
dag de Prins Willem-Alexander-ma
nege op het terrein van de Johanna-
stichting te Arnhem door het luiden
van de bel. Dit signaal betekent in
de ruiterwereld dat de manege op dat
moment wordt „vrijgegeven".
r
Hillegom
zaterdag 6 november van 11 tot 22 uur
zondag 7 november van 11 tot 18 uur
grootste antiekmarkt van Nederland
79 stands
Directie-assistent B. J. van Veen,
die zich tijdens het begin van de op
stand bij de oudere gedetineerden be
vond, werd eveneens door de op
standelingen vastgehouden. Nadat hij
aanvankelijk kans had gezien de
oudere gevnagenen van deelname aan
de opstand te weerhouden, probeerde
hij later de jongeren te doen inzien
dat hun daden zinloos waren. Een
deel van hen wist hij daarvan te over
tuigen. Ook commissaris Heijink pro
beerde de gedetineerden te bewegen
hun actie op te geven Ook de po
ging van de hoofdcommissaris bleek
succes te hebben. Tegen half elf begaf
een van de opstandelingen zich vrij
willig naar buiten. Druppelsgewijs
volgden later anderen. Rond half
twaalf gaf de laatste groep zich ge
wonnen. Dit lukte zonder dat er ge
weld werd gebruikt.
Elf man werden daarna overge
bracht naar het hoofdbureau van po
litie en de andere opstandelingen naar
hun cel. De rust was toen weerge
keerd in het huis van bewaring.
Tijdens het oproer hadden zich
voor het gebouw duizenden toeschou
wers verzameld, die door de politie
op een afstand werden gehouden.
De commissaris van de Koningin
mr. E. H. Toxopeus, burgemeester H.
Buiter en de procureur-generaal van
het gerechtshof in Leeuwarden, mr.
W. G. van Binsbergen waren getui
gen van sensationele ontwikkelingen
in het Groningse huis van bewaring.
Volgens mr. Binsbergen zijn de be
weegredenen voor het oproer niet he
lemaal duidelijk. Wel zouden al ge
ruime tijd verscheidene grieven on
der de gedetineerden leven. Een daar
van zou zijn gebrek aan kundige me
dische hulp cn geestelijke bijstand.
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG In kringen van werkgevers in de metaal -
dust ie is men verbaasd en gepikeerd over uitspraken van
bondszijde in Rotterdam, als zou er bij diverse grote
dernemingen in het Waterweggebied geen sprake kunnen
van loonmatiging.
De uitspraken komen er op len gaan boven het centrale loon-
er dat deze bedrijven hun akkoord dat in de metaal-
frknemers al loonsverhogingen industrie per 1 januari a.s. moet
uden hebben toegezegd die worden afgesloten,
middeld drie procent uit zul- Uitspraken in deze geest werden fn
grote opmaak gepubliceerd door een
Rotterdams avondblad, waardoor bij
diverse werkgevers ook buiten de
metaalindustrie ongerustheid is ont
staan; niet ten onrechte, want onver
antwoorde loonbewegingen vonden al
vaker hun oorsprong in het Water
weggebied.
Een woordvoerder van de federatie
metaal- en elektrotechnische indus
trie (FME) ten Den Haag verklaarde
ons echter dat er geen enkele reden
voor ongerustheid is. Reeds eerder is
met de vakbonden overeengekomen
dat de cao's voor handarbeiders en
beambten zullen worden samenge
voegd tot één geïntegreerde cao en
dat zal geleidelijk geschieden. Talrij
ke ondernemingen hebben al zo'n
geïntegreerde cao ingevoerd, anderen
zijn daaraan nog bezig, waarbij de
harmonisatie doorgaans in etappes
(over eon periode van 2 of 3 jaar)
geschiedt.
Het js vanzelfsprekend, aldus de
FME. dat de lonen van diverse groe
pen werknemers binnen een onderne
ming als gevolg van de harmonisatie
wat extra moet worden opgetrokken,
evenals als dat bijvoorbeeld het geval
is bij omschakeling van weeklonen op
maandlonen. Extra loonsverhogingen
ineens van drie procent of meer ko
men daarbij volgens de FME niet
voor.
(voor vervolg zie pag. 7)
VANDAAG NOG kunt u ons laten weten
hoezeer u het behoud van de Christelijke Pers ook uw
zaak vindt!
VANDAAG NOG kunt u uw zoon, uw ge
trouwde dochter, uw buurman of uw vriend vrogen
óók abonnee te worden van uw kront!
VANDAAG NOG kunt u iemand een abon
nement op onze krant schenken en het abonnements
geld voor de rest van het jaar (of langer) voor uw
rekening nemen.
VANDAAG NOG kunt u ons bellen en uw
nieuwe abonnee telefonisch opgeven of onderstaande
bon invullen.
Ik geef op als nieuwe abonnee:
Naam:
Straat Plaats:
Betaalt per maand per kwdrtaal per jaar
Het abonnementsgeld wordt betaald door:
Hokje naar keuze invullen.
De nieuwe abonnee krijgt onze krant eerst veertien dagen gratis.
Opgegeven door:
Adres: Plaats:
de nieuwe abonnee
onderstaande abonnee
Zend mij als premie: 2 moderne theeglazen/smeedijzeren kandelaar met dikke
kaars/decoratieve onderzettegel.
(doorhalen wat niet wordt verlangd)
Postzegel is niet nodig als u op de enveloppe echrijft:
DORDTS DAGBLAD antwoordnummer 183, Dordrecht.
waren koren op de molen van de te
genstanders van de proef, die van
oordeel zijn dat de regering de ge
varen kleineert. De Democratische
fractieleider in de Senaat, Mike
Mansfield, riep gisteren uit, dat hij
de kernproef 'schadelijk en schande
lijk' vindt.
'De ontploffing kan gevaar opleve
ren voor het leven in zee' meende hij
en hij hoopte dat het Amerikaanse
Hooggerechtshof alsnog de kernproef
zal verbieden. Maar van deze zijde
verwachten de opposanten weinig heil.
Honderd leden van het Canadese
parlement hebben president Nixon te
legrafisch verzocht de ondergrondse
kernproef te annuleren.
Premier Pierre Elliot Trudeau is
van oordeel, dat de honderd het par
lementaire stelsel ondermijnen. Het
telegram bevat echter de namen van
een aantal vooraanstaande leden van
zijn eigen liberale partij.
De Japanse meteorologen zijn in
alarmtoestand gebracht in verband
met de komende kernproef op het
eiland Amchitka. Zij moeten in het
bijzonder letten op mogelijke, vloed
golven en aardbevingen, die het ge
volg kunnen zijn van de proef.
CHESTERFIELD
BANK
uitgevoerd in zwart leder
3595,-
zéér mooi
EXCLUSIEVE INTERIEURS
BULTHUIS
BOTERMARKT 23
VERENIGDE NATIES (Reuter)
Een groep van 26 hoofdzakelijk Afri
kaanse landen heeft gisteren bij de
sociale commissie van de algemene
vergadering van de VN een ontwerp
resolutie ingediend waarin Engeland
wordt opgeroepen alle noodzakelijke
maatregelen met inbegrip van het
gebruik van geweld te nemen om
een eind te maken aan het illegale
bewind in Rhodesië.
i(0£HDISTA(y
Perzische tapijten
kopen bij de
IMPORTEUR
wil zeggen:
Grootste keuze
Laagste prijzen
Recht van ruilen
SHOWROOM 140 M2
Geopend: Ma. t/m zat. 10-6 uur
PARKEREN VOOR DE DEUR
LONDEN (Reuter) Het stakende
zrondpersoneel op het Londense
vliegveld Heathrow is gisteren weer
aan het werk gegaan. He luchtver
keer op dit vliegveld was voor een
belangrijk deel stilgelegd nadat
maandag een conflict was ontstaan
tussen het grondpersoneel en de auto
riteiten. Gevreesd werd dat de werk
gelegenheid in gevaar zou komen
voor een kwaliteits piano of orgel
kijken en vergelijken
in Bodegraven
betalingsspreiding inruilen
franco levering
landelijke service-dienst enzovoort
HARTELIJK WELKOM BIJ
1 1 BODEGRAVEN
CENTRUM VAN ORGEL-
FABRIKAGE EN -VERKOOP
KERKSTRAAT 2-28. TEL. 01726-2541
BEZOEK DE TOONZALEN
OF VRAAG BROCHURES