Kritiek op L. de Jong in boek over Grebbestrijd
CIA vreest inval
door Pakistani's
Noordiers kabinet
dreigt te vallen
Negentig Spanjaarden
weg bij Friki 11a conflict
Nederlands leger werd in mei 40 in aantal door Duitsers overspoeld
Staatssecretaris
kwam liftend
naar Nijmegen
Voortzetting bepleit
voor subsidie aan
voet«;an«ersbond
„Centen" in plaats
van procenten voor
voedingsbond NVV
Extra verhoging
benzine-accij ns
schept bezwaren
Werkgevers
verbaasd
VRIJDAG 5 NOVEMBER 1971
WASHINGTON, NEW DELHI (AP. Reuter) Pakistaanse
schepen zijn uitgevaren om Chinese en Roemeense wapens en
munitie op te halen, zo heeft de Amerikaanse inlichtingendienst,
CIA, gemeld. De strijdvaardigheid van de Bengaalse vrijheids
strijders is zodanig toegenomen, dat Pakistan overweegt een aanval
te doen op de op India's grondgebied gelegen opleidingskampen van
de rebellen, zo menen de politieke experts van de CIA.
Naast militaire actie voeren de Pa
kistaanse autoriteiten op een tweede
manier strijd tegen de Bengaalse
vrijheidstroepen, namelijk door uit
hongering.
In de streek van Barisal, waar de
guerrilla's het sterkst zijn, moeten de
inwoners de wortelgestellen van wa
terhyacinten en de kern van bana
nenbomen en palmen eten, omdat er
geen rijst is. In de winkels in en rond
de stad Barisal zijn de prijzen van
rijst fantastisch omhoog geschoten.
Ambtenaren van het VN-werk zeg
gen tot dusverre nog geen korrel te
hebben gezien van de 92.000 ton
graan, die de regering in oktober
heeft vrijgegeven voor gratis distri
butie onder de hongerlijders.
Eén van de moeilijkheden is dat de
Pakistaanse autoriteiten erop staan
dat de voedsel transporten geëscor
teerd worden door leger en politie,
omdat men plundering vreest. Maar
de eigenaren van de wagens en sche
pen weigeren de,ze escortes, omdat ze
vrezen dat deze door de rebellen on
der vuur genomen zullen worden.
Officieren van het Bengaalse vrij-
heidsleger, de Moekti Bahini, dat gro
te gebieden ten zuiden en noord-wes
ten van Barisal beheerst, hebben te
gen een verslaggever van het persbu
reau Associated Press gezegd geen
bezwaar te hebben tegen VN-ploegen.
die rechtstreeks in contact staan met
de bevolking. Maar zij zijn wel tegen
zendingen onder escorte van het Pa
kistaanse leger.
tr<
dl
Van een correspondent
NIJMEGEN Totaal anders dan
werd verwacht, namelijk liftend, is
staatssecretaris Van Es gisteren in
Nijmegen aangekomen voor een in
spectie van de luchtmacht instructie
en militaire opleidingen school.
De helikopter, waarmee de staats
secretaris van Ypenburg was ver
trokken, kon Nijmegen wegens de
dichte mist niet bereiken en landde
buiten de stad op het voetbalveld van
„Oranje Blauw1', waar vlaggen van
dezelfde kleur wapperen als bij de
kazerne.
Een automobilist bood de staatsse-
:retaris een lift aan naar het ka-
ernecomplex,
Verder wordt de voedselvoorziening
bemoeilijkt, omdat de rebellen van
wege strategische redenen alle wegen
en waterwegen hebben geblokkeerd
door het opblazen van bruggen en het
tot zinken brengen van schepen.
De voornaamste oorzaak van het
feit dat de voedselvoorzieningen niet
aankomen is echter, volgens een
functionaris van het VN-hulpwerk,
dat de Pakistaanse regering geen be
langstelling heeft aan hulpwerk in
die gebieden, wahr de rebellen sterk
zijn.
Bengaalse opstandelingen hebben
woensdagavond een grote olietanker,
die gemeerd lag in de haven van
Sjittagong, tot zinken gebracht. Er
deden zich drie ontploffingen voor en
er brak brand uit op het schip. Ze
ven bemanningsleden worden ver
mist.
Inmiddels keren de Pakistaanse
troepen, die tijdelijk aan de grens
met India hadden gelegen, terug naar
de havenstad Barisal. Bij verscher
ping van de confrontatie met India
waren deze troepen teruggetrokken,
waarbij de verdediging werd overge
laten aan de politie en „razakers",
Bengalen die de Pakistaanse regering
trouw gebleven zijn. Maar kennelijk
achten de Pakistaanse autoriteiten de
dreiging van de guerrilla's groter dan
die van India.
De al eerder genoemde CIA-des-
kundigen geloven niet dat India op
zettelijk en op eigen initiatief een
oorlog zal 'beginnen met Pakistan,
maar juist omdat er zoveel troepen
gelegerd zijn langs de grens is de
kans op oorlog nog steeds levens
groot.
Naar de CIA meent te weten haalt
een Pakistaans schip in China ge
kochte artillerie, mortieren, militaire
voertuigen op, terwijl een ander schip
voornamelijk lichte wapens van
Roemeense makelij aan het ophalen
is. De CIA-woordvoerders weigerden
gegevens te verstrekken over de
Amerikaanse militaire hulp aan India
en Pakistan,
Inmiddels is de Indiase premier. In
dira Gandhi, hoffelijk ontvangen door
president Nixon, en heeft ze al tij
dens de ceremoniële welkomstplech
tigheid gepleit voor een beter Ameri
kaans begrip van de situatie.
In zijn welkomstwoord prees Nixon
de kwaliteiten van mevrouw Gandhi,
maar zweeg hij over haar wens voor
een Amerikaanse veroordeling van
het Pakistaanse optreden tegenover
de Bengaalse opstandelingen en de
ruim negen miljoen Pakistaanse
vluchtelingen.
Onderwijl bracht president Jahja
Khan van Pakistan een inspectiebe
zoek aan de aan de grens gelegerde
troepen.
BOXMEER Na een conflict
hebben gisteren 90 Spanjaarden
bij de kippenslachterij Friki in
Boxmeer ontslag genomen: „met
wederzijds goedvinden", aldus de
directie.
De moeilijkheden in het bedrijf die
enige weken geleden ontstonden,
kwamen dinsdagmiddag tot uitbar
sting toen twaalf Spanjaarden het
werk neerlegden uit protest tegen de
indeling bij een, naar hun oordeel,
onjuiste classificatiegroep. Daarop
verzocht de directie van het bedrijf
de heren Calle en Dik van de NW-
bond te bemiddelen. Woensdag gin
gen echter de overige 240 Spaanse
werknemers uit solidariteit eveneens
in staking.
Woensdagavond bereikten de Friki-
directie en de vakbonden overeen
stemming, waarop gistermorgen 160
Spanjaarden het werk hervatten.
Onder de 90 Spanjaarden die ont
slag hebben genomen, bevinden zich
vijf man van de groep van twaalf die
dinsdag in staking ging. Met de bon
den is overeengekomen dat, mochten
de 90 op korte termijn geen ander
werk kunnen vinden, zij desgewenst
weer bij Friki in dienst kunnen ko
men.
9 Bij het nationaal monument op de
Dam in de hoofdstad heeft een kleine
deputatie van de vereniging „Vrij
Hongarije" gisteravond een krans ge
legd en enkele kaarsjes ontstoken ter
herdenking van de Hongaarse op
stand? van 1956.
De heer Lino Calle achtte de oplos
sing een „zeer redelijke en aanvaard
bare regeling. Gezien de Nederlandse
verhoudingen had het slechter voor
hen kunnen aflopen", zo zei hij.
O O
DEN HAAG Een aantal bekende
Nederlanders heeft in een open brief
aan regering en parlement zijn "grote
verontrusting" kenbaar gemaakt over
het beëindigen van de rijkssubsidie
aan de Nederlandse Vereniging Be
scherming Voetgangers. Zij verzoeken
de financiële steun aan de vereniging
alsnog voort te zetten omdat zij vin
den dat de activiteiten van de VBV
nu minder dan ooit kunnen worden
gemist.
In de brief wijzen zij erop, dat het
aantal verkeersslachtoffers onder
jonge voetgangers in Nederland hoger
is dan in enig ander vergelijkbaar
land in Europa. Ook onder de bejaar
de voetgangers is het aantal slachtof
fers onrustbarend groot.
Tot de ondertekenaars behoren mr.
,M. A. van. Rhijn,vicepresident van
de Högé Raad, mr, J. F. E. Hopman,
hoofdcommissaris van politie in Arn
hem, mr. D. van Setten, voorzitter
van de Koninklijke Nederlandse Ver
eniging van Transport Ondernemin
gen (KNVTO) en jhr. W. van Andrin-
ga de Kempenaer, voorzitter van de
KNAC.
Veel van de koddige ingevingen, die
Swiebertje zo aantrekkelijk maken
voor een groot kijkpubliek wordt
opgewekt door aanwezigheid van zijn
grootste fans bij de opname. Joop
Doderer neemt graag dochtertje San
dra (6 jaar) en evenoud vriendin
netje Abbenarie van het Veer (links,
op de schoot van Saartje) mee naar
de studio's in Hilversum.
Van een verslaggever
UTRECHT De agrarische en
voedingsbedrijfsbond NW gaat bij
de komende cao-onderhandelingen
een gelijke, reële inkomensverbete
ring van 450 gulden per jaar vragen.
Hiermee heeft deze bond de voor
keur gegeven aan „centen" in plaats
van „procenten". De donderdag in
Utrecht gehouden algemene vergade
ring van de bond heeft zich unaniem
achter dit voorstel geplaatst.
Vice-voorzitter A. Kuiper zei dat
het bedrag van 450 gulden' precies
drie procent loonsverhoging inhoudt
voor het gemiddelde inkomen van de
leden van de bond. „Ons voorstel
stemt volledig overeen met de wen
sen van het overlegorgaan van de
drie vakcentrales", aldus de heer
Kuiper, die er op wees dat alle finan
ciële verbeteringen van die 450 gul
den moet worden betaald, dus ook
een eventuele verbetering van de va
kantieuitkeringen. „Wij hebben geko
zen voor „centen" omdat de bij onze
bond aangesloten leden veelal tot de
laagstbetaalden behoren", aldus de
heer Kuiper.
DUBLIN, BELFAST (AP. 'Reuter,
UPI) Premier Jack Lynch van de
Ierse Republiek heeft gisteren door
het aftreden van een parlementslid
van zijn partij de meerderheid in het
parlement verloren.
In Londen is het Britse kabinet
bijeen geweest om over Ulster te pra
ten. Waarnemers verwachten een
wijziging in de Britse aanpak van de
kwestie Ulster.
Premier Jack Lynch van de Ierse
Republiek is in ernstige moeilijkhe
den gekomen nu een lid van zijn
Fianna Fail-partij ontslag heeft geno
men uit het parlement. Volgende
week woensdag zal opnieuw de ver
trouwenskwestie worden gesteld. In
dien een motie van wantrouwen
wordt aangenomen zullen ongetwij
feld nieuwe verkiezingen worden uit
geschreven. Omdat in de Ierse Repu
bliek de tegenstand tegen de gema
tigde prejier groeit wordt het niet on
mogelijk geacht dat Lynch te zijner
tijd van het politieke toneel ver
dwijnt. Gevreesd wordt dat hij dan
door een meer militante Ierse natio
nalist opgevolgd zal worden, wat
ernstige gevolgen zou kunnen hebben
voor de situatie in Ulster.
In Noord-Ierland is gisteren een
van de zwaarste gevechten van het
jaar uitgebroken tussen Engelse mili
tairen en sluipschutters. Een strijd
macht van 1400 man heeft rooms-ka
tholieke wijken in Belfast en Lon
donderry doorzocht en in totaal 51
verdachte personen opgepakt. Een
aantal wapens is in beslag genomen.
Opnieuw is in Ulster een dode geval
len tijdens een vuurgevecht tussen
soldaten en sluipschutters.
Het Ierse republikeinse leger heeft
gisteravond een bomaanslag gepleegd
of) het huis van de Britse gezant bij
Van een verslaggever
DEN HAAG De praktische mo
gelijkheden tot een nog verdere ver
hoging van de benzineaccijns zijn op
het ogenblik niet groot.
Dat zeggen de bewindslieden van
financiën, minister Nelissen en
staatssecretaris Scholten in de memo
rie van antwoord op het voorstel tot
accijnsverhoging.
Voorlopig zien de bewindslieden
ook geen mogelijkheden om de" ac
cijns zo te variëren dat „schone" ben
zine minder zwaar wordt belast dan
andere. Deze kwestie is overigens nog
in studie.
Ook acht men het niet mogelijk nu
reeds in te gaan op de vraag of tot
invoering van een belasting op ple-
ziervoertuigen moet worden overge
gaan." In elk geval is een invoering
per 1 januari 1972 niet mogelijk. De
eventuele heffing is in studie. Daarbij
is gebleken dat vooral de controle een
knelpunt zal worden.
het Vaticaan. De gezant. Desmond
Crawley, en zijn gezin, bleven onge
deerd, maar een Italiaanse voorbij
ganger liep ernstige verwondingen op.
De bom was op de vensterbank van
het woonhuis van de gekant, in een
voorstad van Rome, gelegd. Op de
muren waren de letters „IRA", de ini
tialen van het Ierse republikeinse le
ger, geschilderd.
Na de explosie, die overigens weinig
schade aanrichtte, zijn alle diploma
tieke vertegenwoordigingen van En
geland in Rome onder politie-bewa-
king gesteld.
Gisteravond is in Belfast een 20-
jarige Brite soldaat overleden die twee
weken geleden op straat door onbe
kenden in de rug was geschoten.
Een burger, die gewond was ge
raakt toen terroristen dinsdag in een
café een bom tot ontploffing brachten,
is gisteravond ook overleden.
Daarmee is het totale aantal slacht
offers van gewelddadigheden in
Noord-Ierland opgelopen tot 151.
(Vervolg van pag. 1)
Eerste overleg
De werkgeversorganisaties en de
vakbonden in de metaalindustrie
hebben gisteren hun eerste bespre
kingen gevoerd over de nieuwe me
taal-cao per 1 januari en ook daarbij
is van werkgeverszijde Mijk gegeven
van ongenoegen over de onrust-
zaaiende uitlatingen die gedaan zijn
door een bestuurder van de Rotter
damse metaalbedrijfsbond van het
NVV.
De besprekingen, die circa 6 uur
duurden, hadden een oriënterend
karakter, waarbij de vakbonden uit
gebreide toelichting gaven op het
eisenpakket dat de dag tevoren aan
de werkgevers was voorgelegd. De
eigenlijke onderhandelingen beginnen
op vrijdag 12 november.
Minister
Intussen heeft de minister van so
ciale zaken, drs. J. Boersma zich ook
gisteren intensief met de situatie aan
het loonfront bezig gehouden, adat
hij zich woensdag naar het CNV-ge-
bouw in Utrecht had begeven om zich
door de voorzitters der drie vakcen
trales uitvoerig te laten voorlichten
over het standpunt van de vakbewe
ging, had hij gistermiddag op zijn de
partement een soortgelijk informatief
gesprek met een delegatie van de
centrale werkgeversorganisaties.
Minister Boersma wenste ook na
afloop van dit gesprek geen medede
lingen te doen. De loonpolitieke situa
tie komt vandaag ter sprake in het
kabinet.
AMSTERDAM „Een van de mensen in het paviljoen bij de ingang van Ouwe
hands Dierenpark drong er echter op aan terug te trekken. Majoor Landzaat antwoord
de hem: „Ik hen aangewezen om de Grebbeberg te verdedigen. We zullen dit doen tot de
laatste man en de laatste kogel."
Gezwollen taal, valse heroïek In 1971, ruim 31 jaar 11a de Meidagen van 1940, moet een
generatie voor wie de strijd om de Grebbeberg sinds lang is verbleekt in het licht van
Hirosjima en Nagasaki, en voor wie ook de militaire plichtsvervulling tot het uiterste een
twijfelachtige zaak is geworden, deze vraag wel stellen. Ook of misschien juist
wanneer het gaat om een officier, die 11a zijn manschappen tenslotte te hebben bevolen de
onhoudbare stelling te verlaten, zelf blijft, de consequenties uit zijn woorden trekt
en sneuvelt.
Bovenstaand citaat, uit het
gisteren gepresenteerde nieuwe
boek „Grebbelinie 1940" van ma
joor E. H. Brongers, is typerend
voor zijn beschrijving van de
verbetenheid, waarmee het Ne
derlandse leger in 1940 vocht.
Een verbetenheid en moed, die
volgens de auteur tot nu toe te
weinig erkenning hebben ge
vonden.
Niet misder dan acht keer oefent
majoor Brongers in zijn boek kritiek
uit op dr. L. de Jong; die in zijn
derde deel van „Het Koninkrijk der
Nederlanden in de Tweede Wereld
oorlog" in strijd met de feiten de
kracht van het verzet van de Neder
landse soldaten in mei '40 zou hebben
onderschat. (In een brief heeft de
auteur dr. De Jong op 50 onjuisthe
den gewezen). Brongers komt zelfs tot
de conclusie dat dr. De Jong ernstig
laait door te beweren dat de Duitse
Wehrmacht, die tegen de Nederlan
ders opereerde ons weliswaar kwali
tatief de baas was, maar niet kwanti
tatief. Brongers toont in zijn gedetail
leerde beschrijving van de gevechten
'n Grebbe- en IJssellinie aan dat de
Nederlandse militairen ook in aantal
Werden overspoeld.
„Onze oostgrens is overschreden
door 22 divisies en een regiment, alle
'n mankracht verre de meerderen
fan de overeenkomstige Nederlandse
genheden. Daarbij komt nog dat vele
"Uitse onderdelen extra waren ver
kerkt, terwijl de zeer machtige leger
korpstroepen nogmaals een vuur
kracht van enkele divisies vertegen
woordigden. Daar tegenover hebben
dan een tiental kleine, zwak bewa
pende Nederlandse divisies gestaan."
Dat de weergave van de gevechten
in mei '40 van dr. De Jong vaak in
strijd is met die van majoor Brongers
is wellicht hieruit' te verklaren, dat
de majoor gebruik heeft gemaakt van
niet eerder gepubliceerde Duitse ge
vechtsmeldingen- en rapporten en
van ooggetuigenverslagen van solda
ten die aan de Grebbe hebben ge
vochten.
Beslissend
v
Majoor E. H. Brongers
In ieder geval blijkt uit de Duitse
documenten weer overtuigend dat de
klappen, die het handjevol deernis
wekkend slecht bewapende Neder
landse soldaten de Wehrmacl)t in mei
'40 toebracht, van beslissende beteke
nis zijn geweest voor het verloop van
de verdere oorlog. Bij alle gevechten,
aan Maas, IJssel. in de Peel, in Zuid-
Limburg, in Brabant en in Holland,
boden de Nederlanders zo hardnekkig
weerstand, dat het Duitse aanvals
plan volkomen in duigen viel. In het
hart van de Vesting Holland werd de
Duitse luchttransportvloot en de eni
ge luchtlandingsdivisie van Duitsland
een nederlaag toegebracht, die zij
nooit meer te boven kwamen. Hier
door werd de voorgenomen invasie op
Engeland dusdanig belemmerd dat ze
nimmer kon worden uitgevoerd,
moest de luchtlanding op Gibraltar
worden afgelast en het aanvalsplan
voor Malta ingrijpend worden gewij
zigd. Deze klap kon alleen worden
uitgedeeld, omdat op de Grebbeberg
ongeoefende soldaten, vaak van de
oudste lichtingen, voorzien van 19dc-
eeuwse wapens en communicatiemid
delen, drie dagen lang overmachtige,
fanatieke SS-eenheden tegenhielden.
SS-eenheden, die bovendien wer
den afgelost door een vers regiment
van de Wehrmacht, dat oorlogserva-
Duitse motorrijders in het verwoeste
Wageningen. De verwoestingen zijn
door Nederlands artillerievuur aan
gericht.
ring had in Polen; SS-ers ook die
voortdurend half ontklede Neder
landse krijgsgevangenen als dekking
gebruikten of tegen het vuur injoe
gen. Brongers spreekt er in zijn boek
daarom zijn verwondering over uit,
dat in Nederlandse publikaties zo
vaak het gedrag van de uiterst gerin
ge minderheid, die zijn plicht ver
zaakte een falende commandant,
een voortijdig terugtrekkende troep,
een deserteur meer aandacht kreeg
dan de meerderheid, die zijn plicht
deed.
Over het geval van desertie en de
daarop volgende executie van ser
geant Meyer (in 1970 door de publi
katies van dr. De Jong in de open
baarheid gekomen) zegt Brongers:
„Het leek noodzakelijk om een emo
tioneel geladen probleem met het ge
ven van de juiste feiten tot de ware
proporties terug te brengen. Vast
staat dat de betrokken sergeant de
verdedigers van de Grebbeberg zon
der enige noodzaak in de steek liet.
Generaal Harberts die het bevel
voerde op de Grebbeberg, wilde als af
schrikwekkend voorbeeld voor vluch
telingen de terechtstelling van ser
geant Meyer. Hij oefende daartoe
druk uit op de krijgsraad: de audi
teur-militair reageerde hier echter
scherp op door generaal Harberts te
wijzen op de eigen verantwoordelijk
heid van de krijgsraad. Volgens ma
joor Brongers werd het vonnis, de
doodstraf, dan ook niet beïnvloed
door generaal Harberts: „Noch de be
klaagde, noch de getuigen hadden tij
dens de verhoren enig steekhoudend
argument voor de vlucht naar voren
kunnen brengen."
Harberts faalde
Over de houding van generaal Har
berts in het algemeen, tijdens de ge
vechten, oordeelt de schrijver dat hij
„op de duur niet meer in staat was
de zaken helder te overzien" en dat
hij faalde. Harberts, ook door het ge
brek aan verbindingsmiddelen, ge
loofde namelijk niet dat de Duitsers
in de beruchte aanvalsspits van de
Bli't2krieg al de eerste oorlogsdag tot
Wageningen waren doorgebroken. Hij
ging ujt van de aanval in de breedte,
de Franse doctrine van de „levée en
masse", van de. Eerste Wereldoorlog.
De Duitsers voor de Grebbeberg wa
ren volgens Harberts een handvol fa
natiekelingen. die te ver naar voren
waren gekomen. Daarom noemde hij
de 120 Nederlandse soldaten, die zich
uit de voorposten moesten terugtrek
ken „vluchtelingen" en „weglopers."
Brongers toont in zijn boek begrip
te hebben voor deze „vluchtelingen",
die tenslotte weken voor een over
macht. Hij looft de houding van het
Nederlandse leger in het algemeen,
maar haalt meerdere keren uit tegen
de verwaarlozing van de defensie in
de jaren twintig en dertig. Hij komt
dan tot vergelijkingen: „De overeen
komst met on,ze-tijd is treffend: ook
nu anti-militaire stromingen met de
zelfde argumenten, demonstraties,
diensttijdverkortingen enz."
Het is inderdaad onthutsend om
naast de overbekende feiten van ver
waarlozing (de kanonnen van 1880, de
26 pantserwagens van ons leger, de
paarden en de rijwielen en het grote
aantal forten, dat nog in 19de-eeuwse
staat verkeerde) te horen over de
verbindingsmiddelen van 1940. De
veldtelefoon om over radio maar
niet te spreken was een uitzonder
lijke luxe. Hoe in de Grebbelinie de
verbindingsdienst met een wit laken
werkte, laat de schrijver korporaal
De Vries vertellen. Deze moest als
verkenner de komst van de vijand
tijdig signaleren: „Mijn opdracht
luidde, om wanneer ik 'de vijand zag
naderen een wit laken op de ver
keersweg te leggen."
Duitse toeristen
Verbijsterend doet de wereld
vreemde houding van de regering
aan, die tot april 1940 weigerde de
staat van beleg af te kondigen,
waardoor men machteloos stond te
gen openlijk bedreven spionage. Au
teur Brongers: „Nadat er voldoende
gegevens waren verzameld, gingen de
Duitsers de plaatsen bepalen, waar ze
de Grebbelinie zouden aanvallen. Dat
behoefden ze niet aan de hand van
hun kaarten te doen; ze konden zelf
(als toerist vermomd, in het voorjaar
van 1940) gaan kijken."
De vijand kon toen het eenmaal zo
ver was de Grebbeberg ook gemakke
lijk naderen, omdat zij door bossen
en boomgaarden aan het zicht wer
den onttrokken. „Ondanks, alle aan
drang van militaire zijde, weigerde
men de toestemming om deze obsta
kels op te ruimen. De schadevergoe
dingen, die daarvoor betaald moesten
worden, vond men te hoog."
Brongers, die zijn boek niet alleen
als een waarschuwing ziet. maar ook
als een rehabilitatie van de Neder
landse militairen, die in mei '40 voch
ten, vermeldt dat in het betrekkelijk
kleine gebied op en rond de Grebbe
berg 380 Nederlandse-militairen vie
len. „Dat is ongeveer 77 procent van
de gesneuvelden in Grebbelinie en
Betuwestelling en bijna 19 procent
van het totale verliescijfer in Neder
land. Dit laatste bedroeg 2032 man."
Brongers oordeelt dat daarmee ons
grondgebied het meest bloedige
strijdtoneel van de „Blitzkrieg" in
Europa was geworden. „De verliezen
van de Franse en Belgische legers la
gen verhoudingsgewijs lager."
Historisch belang
Tenslotte, welke waarde heeft dit
boek? De nieuwe door Brongers aan
gevoerde gegevens zijn van historisch
belang, ook de ooggetuigeverslagen
van officieren en manschappen die
meevochten (die echter in de strafwer
ken van de sectie krijgsgeschiedenis
zijn te vinden). Toch biedt het boek
veel uitgekauwde feiten, die in ande
re publikaties voorkomen, niet in de
laatste plaats in eerder verschenen
boeken van de schrijver als: „De oor
log in mei '40" en „De slag om de
residentie 1940". Wat de compositie
betreft: wie een verfijnde documen
taire verwacht, een filmisch verslag
van wat zich van uur tot uur afspeelt
in de geest van „De langste dag"
wordt teleurgesteld. Het verhaal is
weliswaar boeiend maar hier en daar
conventioneel verteld, met irritant
vaak puntjes (beletseltekens) achter
zinnen, die Brongers van belang acht.
Hinderlijk zijn stijlbloempjes en
ouderwetse houwdegentaai, als: „Op
nieuw brak de hel los", „doldriest
vielen ze aan".
Majoor Brongers gebruikt ook een
enkele maal het bijvoegelijk naam
woord „avontuurlijk" in een verband,
dat men zich afvraagt of de schrijver
aan padvinderij inplaats van oorlog
voering refereert. Lof is op zijn
plaats voor de overzichtskaarten.
Meer algemeen: wie uitvoerig wil
worden geïnformeerd over de strijd
op de Grebbeberg en de daaraan
voorafgegane gevechtshandelingen
aan de Nederlandse grens in mei 1940
is bij majoor Brongers aan het goede
adres.
(Majoor E. H. Brongers: Grebbelinie
1940. Geb. ƒ18,90: uitgeverij Hollan-
dia NV. Baarn)
