Rijnmond-bewoners: geen
„georganiseerde klagers**
Kort bij kas?
Vernevelen: nieuwe methode
bestrijding in komkommers
Niemand geeft nog wat
voor „De Sa
Acht dagen smog in nieuw Rijnmond-rapport
Minder kosten;
minder arbeid
Algemene Bank Nederland
Sluit bij de ABN
een lening-naar-maat
GG en GD's
kregen maar
ldein aantal
smogpatiënten
Waterschap
geeft geld voor
milieubehoud
Psychiater mag
voorlopig blijven
Veerse Molen op instorten
5
WOENSDAG 3 NOVEMBER 1971
NAALDWIJK Ter bestrij
ding van ziekten en ongedierte in
komkommers is een nieuw appa
raat ontwikkeld. In het algemeen
wordt voor bestrijding door mid
del van bespuitingen bij tuin
bouwbedrijven gebruik gemaakt
van een vaste spuitleiding. De
tank waarin zich de spuitvloei-
stof bevindt, de pomp en de mo
tor, staan dan vaak in het ketel
huis. De vloeistof wordt dan naar
het warenhuis getransporteerd
door middel van een (vaste)
spuitleiding. Aan deze leiding
zitten dan een paar aftakkranen
waaraan de slang en de spuitkop
bevestigd worden en waarmee
de tuinder dan plagen en ziekten
te lijf kan goan.
Een tweede methode die wel ge
bruikt wordt is er een. waarbij de
pomp, motor en vloeistoftank op een
verrijdbaar onderstel zijn gemon
teerd. Ook dit onderstel blijft op het
hoofdpad staan en de bestrijdingen
worden lopend door het pad uitge
voerd. Wanneer een aantal paden be
spoten zijn wordt het geheel ver
plaatst.
VERNEVELEN
De Solo-fabrieken hebben nu een
apparaat ontwikkeld dat vooral uit
oogpunt van arbeidsbesparing veelbe
lovend lijkt. Vloeistoftank, motor en
pomp zijn op een verrijdbaar onder
stel geconstrueerd en wel zodanig dat
dit geheel zonder problemen door de
paden getrokken kan worden. De
compacte vorm maakt dat het appa
raat geen schade oplevert voor de ge
wassen. Het is ook gemakkelijk ver
plaatsbaar. Het gezwoeg met de zich
door het afdruipen van de bladeren
behoort met dit apparaat ook tot het
verleden.
Doordat de bestrijdingsvloeistof
niet verspoten maar verneveld wordt
geeft deze nevelinstallatie nog een
paar belangrijke besparingen. Met
vernevelen verkrijgt men een betere
verdeling van de vloeistof op het ge
was. De verliezen van bestrijdings
vloeistof die ontstaan bij bespuitingen
door het afdruipen van de balderen
zijn ook minder. Door de bestrij
dingsvloeistof te vernevelen kan men
met een hogere concentratie volstaan
met 5 pet. van de hoeveelheid water
en 50 pet. van de hoeveelheid bestrij
dingsmiddel die nodig is voor bespui
tingen.
VEILIG
Het instituut voor Tuinttouwtech
niek heeft een aantal proeven geno
men met de SOLO-minor, zoals het
apparaat gedoopt is. Uit deze proeven
is gebleken dat het werken met de
Solo-minor eenvoudiger is dan de tot
nu toe gehanteerde methoden. Het
trekken van slangen en het verplaat
sen van slangenrollen zijn overbodig
geworden. Het eventuele gevaar voor
degene die de bestrijding uitvoert is
ook minder, omdat men niet meer te
rug hoeft te gaan naar de plaats waar
de bestrijding uitgevoerd is. Omdat
de bestrijding met betrekkelijk weinig
arbeid kan worden uitgevoerd is het
mogelijk slagvaardiger op te treden.
Maar al te vaak worden bestrijdingen
uitgesteld, omdat op een bepaald voor
de bestrijding gunstig moment de be
nodigde arbeid niet beschikbaar is.
Juist bij de uitvoeringen van bestrij
dingen kan het tijdstip bepalend zijn
voor het resultaat.
IN PRAKTIJK
Naast de proeven die het I.T.T. de
afgelopen twee jaar heeft genomen
met de Solo-minor zijn ook proeven
genomen bij het Proefstation in
Naaldwijk en een aantal bedrijven.
Over het algemeen Wijkt uit deze
proeven dat de bestrijding door mid
del van de Solo-minor minder kost
dan een bestrijding via een vaste
spuitleiding. De bestrijdingsresultaten
verschillen nogal van proef tot proef.
Er zijn met succes spint- en witbe-
strijdingen uitgevoerd met de Solo
minor. Pogingen om met de Solo-mi
nor ook de witte vlieg onder de knie
te krijgen waren minder succesvol.
Dit wil overigens niet zeggen dat de
Solo-minor hieraan debet zou zijn.
Gezien de hardnekkigheid waarmee
de witte vlieg zich handhaaft is het
ook mogelijk dat het bestrijdingsmid
del heeft gefaald.
MOGELIJKHEDEN
Wanneer alle voor- en nadelen te
genover elkaar worden gezet blijkt
dat de Solo-minor, die oorspronkelijk
was ontworpen voor bestrijdingen in
de duiventeelt, mogelijkheden biedt
voor een vereenvoudigde bestrij-
dingsmethode m komkommers.
Er wordt overigens gewerkt aan
een verdere aanpassing van het ap
paraat, waardoor het mogelijk moet
worden de Solo-minor ook te gebrui
ken voor andere teelten. Naast een
vereenvoudigde werkwijze lijken ook
slagvaardig optreden, gebruik van
minder vloeistof en bestrijdingsmid
delen goede perspectieven te bieden
voor de Solo-minor. Dat deze nieuwe
methode ook minder, kost is in ieder
geval meegenomen.
U bent welkom bij de
U wilt duizend gulden lenen.
En u wilt in twee jaar
aflossen. Dan betaalt u 24
maal f 51,69. Zo zijn er nog
tientallen andere
mogelijkheden, tot 10.000,-
toe. Stap eens binnen bij één
van onze kantoren. Men zal u
er graag voorlichten over de
leningsvorm, die het beste
past bij uw wensen en
mogelijkheden.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM In het
„smog-rapport" van het Open
baar Lichaam Rijnmond blijft
niet bjjster veel over van be
richten als zouden talloze be
woners van het Rijnmondge
bied in het ziekenhuis moeten
zijn opgenomen als gevolg van
de luchtverontreiniging, of
zich ten minste onder dokters
behandeling zouden hebben
moeten stellen.
Vit de rapporten van de GG en
GD's Ivan Vlaardingen en Rotter
dam. en het consultatiebureau
voor longziekten te Schiedam im
mers blijkt dat er in Rotterdam
en omgeving tijdens de smog-pe-
riode zich geen gevallen hebben
voorgedaan van acute ernstige
aandoeningen van de luchtwegen.
Wel tekenen de samenstellers van
het rapport hierbij aan, dat al
leen deze GG en GD-rapporten
Igeen voldoende representatief
beeld geven van de overlast bij
bronchitis- en andere patiënten.
Uit de aanvragen voor zieken
huisopneming door bemiddeling
van de Rotterdamse GG en GD
blijkt, dat er in de week van 20
tot 26 september een geringe toe
neming is waar te nemen van het
aantal aanvragen in verband met
asthma en emfyseem, vergeleken
met de twee voorgaande weken.
Volgens de GG en GD van Vlaai-
dingen zijn daar tot en met 22
september geen spontane klach
ten binnengekomen.
Bij aktief onderzoek van Rijn
mond door het peilen bij hoofden
van scholen en andere leerkrach
ten bleken de schoolkinderen
vrijwel nergens geklaagd te heb
ben. Enkele leerkrachten klaag
den wel over prikkelingen en
hoofdpijn. Op 23 september kwa
men van acht scholen uit de
IVlaardingse Westwijk en het
centrum spontane klachten bin
nen zowel van leerlingen als
leerkrachten over misselijkheid
en hoofdpijn. Verschijnselen als
rode ogen werden niet waargeno
men.
Bij Verolme stuurde op 21 sep
tember de bedrijfsarts een bron-
chitispatiënt naar huis. Er hing
toen een bruinachtige nevel over
het gebied van de Botlek. Het
districtsconsultatiebureau te
Schiedam meldde, dat het daar
drukker was geweest dan nor
maal met bekende asthma-,
bronchitis- en emphyseem-pa-
tiënten, veelal oudere mensen.
-Veel patiënten bleven echter
thuis, omdat zij toch wel wisten
waardoor ze het benauwd had
den.
BREDA Het waterschap West-
Brabant heeft besloten om een aantal
kredieten beschikbaar te stellen voor
het milieubehoud. Er is een krediet
van 25.000 gulden voor het nemen van
noodmaatregelen tegen de stankhinder
van de Roode Vaart. Er zullen tevens
bestrijdingsmiddelen aangeschaft wor
den tegen olieverontreiniging in de
Mark. de Roode Vaart, de Amer en de
Biesbos.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De klachten
van de bewoners van het Rijn
mondgebied over de luchtver
ontreiniging zijn beslist niet te
herleiden tot „massahysterie"
of „georganiseerd klagen", zoals
wel werd verondersteld. De fak-
tor „ergernis" zal misschien- wel
hebben geleid tot een verhoging
van het aantal klachten, maar er
is toch overduidelijk een oorzake
lijk verband te leggen tussen het
klachtenpat-roon en het niveau
van de luchtverontreiniging.
Dit is een van de konklusies die
getrokken kunnen worden uit een
vandaag verschenen rapport dat het
Openbaar Lichaam Rijnmond heeft
samengesteld over de luchtverontrei
nigingsperiode van 16 tot 24 septem-
tter j.l. In dit rapport wordt een po
ging gedaan de veelheid van waarne
mingen die zijn verricht door ver
schillende instanties, zodanig te rang
schikken dat uit het verkregen over
zicht konclusies kunnen worden ge
trokken die worden gesteund door de
rapporterende instanties als TNO,
Keuringsdienst van Waren, Bouw- en
Woningtoezicht, Rijksinstituut voor
de Volksgezondheid, de gezondheids
diensten van Rotterdam, Amsterdam.
Den Haag en Vlaardingen, het KNMI,
Rijnmond en het Proefstation, voor
groenten- en fruitteelt onder Glas.
Duidelijk blijkt uit het rapport dat
Rijnmondbewoners zich zullen moe
ten voorbereiden op een herhaling
van de problemen: een weerssituatie
die gunstig is voor de vorming van
fotochemische smog zoals tijdens de.
onderzochte periode, blijkt zich ge
middeld tweemaar in de drie jaar
voor te kunnen doen.
Opvallend is overigens, dat het per
soneel van de Centrale Meld- en Re-
gelkamer van Rijnmond tijdens het
aannemen van de vele klachten dui
delijk de route, soms van wijk tot
wijk, kon volgen die de vuile lucht
aflegde. De omschrijving die de kla
gers gaven was dan zó eensluidend,
dat geconcludeerd kon worden dat de
bevolking tijdens de periode dat een
pakket vuile lucht aan hen voorbij
trok, werkelijk klaagde over eenzelf
de soort luchtverontreiniging. Zodra
de vuile lucht was gepasseerd, hield
het klagen op.
De hoogte van de waargenomen
ozon-cöncentraties achten de samen
stellers van het „smog-rapport" geen
verklaring voor de aard en de mate
van de overlast voor de bevolking,
onder andere misselijkheid en hoofd
pijn. Er was in de gemeten periode
immers sprake van een vermenging
van verschillende verontreinigingen,
zoals ozon, zwaveldioxyden, stikstof-
dioxydep, stankstoffen en koolwater
stoffen. Gelet op de vele klachten
over prikkelende lucht, denkt men
aan de mogelijke oxydatie van- S02
tot S03 onder vorming van een zwa
velzure nevel. De overlast wordt ech
ter waarschijnlijk grotendeels veroor
zaakt door het grote komplex indus
trieën en met name door die rondom
Pernis.
Vraagtekens staan er dan echter
nog altijd bij de zwavelzuur-vorming.
Eens te meer betreurt Rijnmond het
nu, dat voor zwavelzuur nog altijd
geen meetnet is aangelegd. Hoewel
immers in september in het kassen-
gebied van het Westland weinig
wordt gestookt in hooguit 15pct.
van de kassen kunnen hoge S02-
concentraties alleen maar uit dit kas-
sengebied afkomstig zijn. „Ontwikke
ling van een meter voor zwavelzuur-
concentraties in de buitenlucht moet
dan ook een hoge prioriteit krijgen,"
aldus de samenstellers van het rap
port.
Op grond van metingen in Delft,
Amsterdam, Badhoevedorp, Naald
wijk, Vlaardingen en De Bilt kan
worden gesteld, dat mede de uitlaat
gassen van het verkeer oorzaak zijn
van de ozon-vorming. De ozon-con-
centraties die echter in Delft zijn ge
meten, kunnen geen verklaring zijn
voor de vooral uit Delft en Den Haag
gemelde overlast. „Dit klemt des te
meer," aldus het rapport, „omdat op
enkele dagen uit Den Haag en Delft
bij een verhoogd ozon-niveau geen
klachten zijn gemeld."
Veel lijn zit er trouwens niet in het
geheel van klachten. De overlast ge
vende factor heeft op de verschillen
de dagen en verschillende plaatsen
een nogal verschillend karakter, maar
in het algemeen kan toch wel worden
vastgesteld dat de voornaamste bron
van overlast het industriegebied was,
met daarnaast op enkele nachten een
aanvoer van S02 uit de kassengebie-
den van het Westland. „Pas nadat
een sanering van de industrje en de
glastuinbouw heeft plaatsgehad," al
dus het rapport, „mag men verwach
ten dat overlast in de mate en om
vang als thans is opgetreden, tot het
verleden ttehoórt."
Opvallend tevreden is men wel
over de medewerking die het be
drijfsleven heeft getoond tijdens de
smog-periode. Zesentwintig bedrijven
is verzocht een overzicht tegeven
van de door hen genomen maatrege
lfin. Deze lijst van 26 pretendeert
overigens beslist niet volledig of se-
lektief te zijn. Wel is er duidelijk uit
gebleken, dat gezien de grote diversi
teit in installaties en de te nemen
maatregelen het veelal ondoenlijk zal
zijn algemene maatregelen op te leg
gen aan de bedrijven. Integendeel zal
voor ieder bedrijf afzonderlijk een
aan dat bedrijf aangepast pakket
van maatregelen moeten worden sa
mengesteld, in overeenstemming met
de verschillende waarschuwingsfasen.
Voorlopig kan daarom nog geen
oordeel worden gegeven over de
maatregelen die de industrie tot nu
toe heeft genomen. Wel konkludcren
de samenstellers van het rapport, dat
verdergaande maatregelen dan tot op
heden zeer zeker mogelijk zijn. „Ge-
konstateerd is" aldus het rapport,
„dat bij de bedrijven een duidelijke
verandering gaande is in die zin, dat
de bedrijven tijdens de waarschu
wingsfasen zich meer en meer in
spannen om de gemaakte afspraken
zo goed mogelijk uit te voeren."
Intussen is al met de Stichting
Europoort Botlek Belangen afgespro
ken, dat in het vervolg de waarschu
wingsfase 3 zal worden uitgegeven op
de avond voor de dag waarop op
grond van meteorologische 'gegevens
smogvorming kan worden verwacht.
LEIDEN De staf van de kin
derpsychiater dr. J. Teuns, die per 1
november is ontslagen bij het me-
disch-opvoedkundig bureau te Lei
den, mag tot 1 januari blijven door
werken in het pand Rijnsburgerweg
163. Deze nieuwe toezegging heeft het
bestuur aan de staf-Teuns gedaan,
nadat eerder vier maanden respijt
was gegeven.
Het bestuur wil niet meer de ver
antwoordelijkheid voor de patiënten
van dr. Teuns dragen. Deze laatste
heeft verklaard daar niet akkoord
mee te gaan, omdat de gevolgen op
het gebied van wettelijke aansprake
lijkheid, medische verantwoordelijk
heid en de subsidieregeling niet zijn
te overzien.
Intussen heeft mr. R. J. Kroes van
het NW het ontslag van de staf-
Teuns aanhangig gemaakt bij de
Leidse kantonrechter. Verder moeten
dr. Teuns en zijn staf binnen een
week rapport uitbrengen aan de mi
nister van volksgezondheid over de
opzet van een nieuw, door de staf-
Teuns te bemannen instituut, naast
het bestaande MOB te Leiden.
met de afbraak te wachten, toen er
ineens allerlei jammerklachten opste
gen en menigeen de molen wilde be
houden.
De gemeentearchitect kwam met
het voorbeeld het hele geval te laten
opknappen en vervolgens ergens
langs de Vliet een mooi plaatsje te
geven, waar hij beter tot zijn recht
zou komen. De ƒ200.000 zou hij uit
particuliere bron proberen los te peu
teren. Helaas bleef het bij dat voor
nemen. Ook een suggestie van de he
ren Koerts om de molen te verplaat?
sen haar het merengebied ten oosten
van de Vliet en er een museum of
zoiets van te maken, kwam niet ver
der dan het gemeentelijke bakje
„Goede ideeën".
Voorkeur
Er is zelfs nog even .sprake van
geweest De Salamander te demonte
ren en ergens in het Caralbische ge
bied weer op te bouwen, maar de
initiatiefnemers gaven uiteindelijk de
voorkeur aan een Friese molen. Was
waarschijnlijk minder riskant. Altijd
maar weer het geld. Iedereen vindt
het jammer dat zo'n molen moet ver
dwijnen, zeggen ze daar aan de Vliet,
maar hoeveel van die mensen hebben
er werkelijk iets voor over? Hoeveel
zijn er bijvoorbeeld lid van De Hol-
landsche Molen?
Gedesillusioneerd hebben de Koert-
sen hun hoop op behoud van De Sa
lamander laten varen. Zij geloven er
niet meer in. Geld is er toch niet en
met al dat praten schieten ze niet op.
De ambtelijke molens draaien nog
veel langzamer dan hun eigen molen,
hebben ze gemerkt, en dat zou wel
eens kunnen betekenen, dat de beslis
sing om het monument alsnog met
overheidsgeld te restaureren, nét te
laat valt.
DELFT Voor de zesde achtereen
volgende maal gaat Cameretten '71
een serie studentcn-cabaret-avonden
verzorgen in de aula van de Techni
sche Hogeschool. Wegens dreigende
moeilijkheden by de studenten vere
niging „SSR" is begin dit jaar beslo
ten tot een stichting zodat bjj een
eventueel opheffen van de studenten
vereniging het voortbestaan van dit
jaarlykse gebeuren verzekerd zou zyn.
Overigens zetelt de organisatie nog
steeds in de Koornbeurs en ook het
gebruikelijke festival zal nauwelijks
veranderen.
Nieuw is dit jaar het instellen van
een extra publiekprijs. Het publiek zal
door middel van een stembiljet zijn
mening kenbaar kunnen maken en de
resultaten hiervan zullen worden
verzameld. Los hiervan is er een jurv
samengesteld bestaande uit Maya
Bouma, Jaap van de Merwe, Rob Tou-
ber, Hemmo Drexhage als voorzitter
en Ernst van Altena. Voor de beste
prestaties zijn een drietal prijzen be
schikbaar, bestaande uit een bandre
corder en een tweetal sets grammo
foonplaten.
De cabaret-avonden zijn vastgesteld
op 4, 5 en 6 november telkens om
half acht in de aula van de Techni
sche Hogeschool. De avonden zijn voor
iedereen toegankelijk die belang stelt
in het. door studerenden uit geheel
Nederland, verzorgde cabaret. Zelfs is
er dit jaar een groep uit Brussel bij.
Men kan een gecombineerd toegangs
bewijs kopen vobr drie avonden a
6,—. Per avond zijn de kosten 2,50.
Op de laatste avond treden twee
gasten op, Cababime en Peter de
Jong. Doordat de leiding van de Tech
nische Hogeschool alle medewerking
heeft verleend is het mogelijk deze
avonden te organiseren. Naast het be
schikbaar stellen van de aula staat de
TH ook financieel garant.
LEIDSCHENDAM De houten molen De Salamander, sinds 1643
het beeld van Veur (later Leidschendam) bepalend, heeft zijn lang
ste tijd gehad. Eigenaar Koerts N.V., die er sinds 1954 geen enkel
zakelijk belang meer bij heeft, vindt het onverantwo.ord de bouwval
nog langer te laten staan en wil het ding slopen voor het te laat is.
Voor er ongelukken gebeuren. Het probleem is alleen, dat de molen
op de lijst van Monumentenzorg staat met andere woorden: af
blijven en restaureren en dat de sloopvergunning inmiddels niet
meer geldig is.
De heren Koerts drie generaties
dreven de houthandel-zagerij lie
ten die vergunning verlopen, omdat
er met het verstrijken der jaren tel
kens weer nieuwe kansen op behoudi
verschenen. Van alles is er geprakke-
zeerd om de historische molen te red
den, maar als puntje bij paaltje
kwam was er nooit geld. De stichting
De Hollandsche Molen kon met veel
pijn en moeite achttien mille beschik
baar stellen, maar dat was nog geen
kwart van de restauratiekosten en
bovendien moesten de heren Koerts
voor dat geld nog zo ongeveer hun
hele ziel en zaligheid verkopen. Ging
dus niet door.
Aan het lijntje
Achteraf voelen ze zich aan het
lijntje gehouden en hebben er spijt
van niet direct hun eigen zin te heb
ben gedaan. De nieuwe machine, die
in 1954 zijn intrede deed, maakte de
molen tot AOW-er. Tot bedrijfshal
zonder-meer. Het ding stond eigenlijk
nog in de weg ook en de heren
Koerts hadden net zo lief direct een
moderne loods gebouwd, maar ze
hadden nog zoveel gevoel voor de
historische waarde van De Salaman
der, dat ze het ongerief op de koop
toe namen en de molen lieten staan.
Van onderhoud de laatste grote
beurt dateert uit de oorlogsjaren
kwam echter niets meer toen er aan
het Damplein een flatgebouw moest
verrijzen. Omdat de skyline van
Leidschendam daarmee toch verknald
zou worden vroegen de heren Koerts
direct een sloopvergunning aan. Ze
kregen die, maar waren graag bereid
