Alarm35 voor natuur
in de Hoeksehe Waard
Ir komen „vreemdelingen"
n de Haagse Kloosterkerk
Experimentele
keramiek op
tentoonstelling
In COSA-Centrum Delft
Dank zij actie Open Huis
llishikt
Zoutgehalte water
is onrustbarend
Vragen over
boezemwater
in het Westland
Dommis de Geus
Kersverse actiegroep wil
bevolking bewust maken
door
Aad Begemann
5
ZATERDAG 9 OKTOBER 1971
NIEUWTJES
op de Femina.
Alles voor fijner
huishouden,
plezieriger leven.
Femina is
er vol van.
DEN HAAG Klein en wei-
g zijn de lettertjes waarmee
n bezoeker zgn gevoelens onder
irden brachten de crypte be
ien de Haagse Kloosterkerk,
vind het geweldig", schreef
op de muur en in zijn enthou-
;me plaatste hij een letter „t"
veel achter het woord vind.
maand geleden gebeurde
it, toen het daar in de onder-
Ise kerkruimte druiste van
ige mensen. Mensen die dans-
discussieerden, spaghetti
en muziek maakten. Maar
mensen, die zomaar wat
ten en alleen al genoten van
kjjkspel dat andere mensen
len. Want dat kon die zondag,
wijze van experiment was de
•sterkerk toen open huis; een
irt herberg waar eenieder zo-
ir kon binnenvallen.
is. M. L. W. Schoch, die zijn kerk-
ite in het vervolg iedere eerste
ïdagmiddag en -avond van de
ind hiervoor beschikbaar stelt,
er een speciale bedoeling mee:
mensen moeten elkaar meer en
ier kunnen ontmoeten. De kerk is
oudsher een ontmoetingsplaats
uitstek. Vooral deze kerk met zijn
loze ruimten, leent zich daar uit
rend voor. De open-huis-gebeurte-
>n zou je kunnen zien als een an-
vorm van kerkdienst.' Ik zeg lie-
niet een modernere vorm. maar
het een eigentijdse vorm van
rdienst is kan ik niet ontkennen,
past helemaal in deze tijd, dat
itje losse verband. Vroeger had je
ir ledenbinding, meer behoefte
vaste vormen".
{.Vanzelfsprekend stuit deze vorm
kerkgebruik ook wel op verzet.
hebben het meegemaakt dat tij
de eerste open-huisdag een aan-
oudere gemeenteleden ietwat ver-
lasd door het roezemoezige kerk-
iuw heenliep en mij aanklampte
de vraag: „Dominee, wat doen al
vreemdelingen in onze kerk?",
jn is aan mij de taak om die men-
nnetM te leren dat een kerkgebouw ook
Ir die vreemdelingen bestemd is."
ijndi
keei
in<TJp Tflóosl
)oor-^e Kloosterkerk is overigens niet
laar' eerste kerk, die geïnspireerd door
endejt succes van de zogenaamde kerst-
•kenis vorig jaar, op het hcrbergidce
ijnd^de voortborduren. Dominee Schoch
detet te vertellen dat meer kerken in
rvanbi Haag dergelijke initiatieven ont-
irtoQoid hebben, maar dat dit telkens
bmjslukt is.
:rge"waarom in de Kloosterkerk de
ite de beste keer het open-huis
een succes is geworden met een
;omst vani een paar honderd men-
j? Met zekerheid durft ds. Schoch
niet te zeggen, maar hij vermoedt
het komt door de centrale ligging
het kerkgebouw, door de vecl-
Het gesprek tussen de jongeren
verloopt goed.
heid aan ruimten en vooral niet te
vergeten door de goede voorbereiding
van de vele enthousiaste medewer
kers.
Zo hebben de medewerkers belast
met de ontvangst vooraf heel wat ge
oefend om een zekere losheid te krij-
•gen zodat bezoekers de kerkdrempel-
vrees overwonnen en zich snel op
hun gemak voelden.
In werkelijkheid hadden ze vaak
.genoeg te maken met de volgende si
tuatie: Het is zondagmiddag de eerste
van de maand. Op het Lange Voor
hout aan de overkant van de kerk
loopt een man doelloos voor de kerk
heen en weer. Al een paar maal heeft
hij mensen de kerk binnen zien gaan.
Allerlei soorten mensen. Mensen zoals
hij, die niet bepaald verlangend naar
de weekends uitzien, omdat die hun.
eenzaamheid het sterkst accentueren.
Maar ook mensen met kinderen, hele
gezinnen en groepjes jongeren ziet hij
naar binnen gaan. Flarden muziek en
geroezemoes vlaaien hen tegemoet.
Hij ruikt als het ware de gezelligheid
van mensen bij elkaar en het liefst
zou hij mee naar binnen glippen,
maar hij durft niet goed, want het is
tenslotte een kerkgebouw. Dan komt
er iemand van de ontvangst op hem
af en vraagt of hij niet een kopje
koffie in de crypte van de kerk wil
drinken. Hij laat zich meevoeren en
Ook de ouderen vinden goed ge
hoor by de jeugd.
wordt weldra opgenomen in de men
senmenigte. Hij voelt zich thuis.
Thuis in de kerk.
Keuken
Maar niet alleen het ontvangstco
mité draagt er zorg voor dat de be
zoekers zich thuis voelen- Ook een
keuken, is noodzakelijk' als men van,
drie uur 's middags tot half elf 's
avonds bezig kan zijn met kleien,
verven, dansen, film kijken etc. Tij
dens het eerste open-huis bleek de
keuken een beetje te goed in de
smaak te vallen. Na tachtig spaghet-
timaaltijden moest de keuken tot
haar spijt, nee verkopen. Alles was
op, en jammer genoeg was een won
derbaarlijke voedselvermenigvuldi-
ging wel in de schrift maar niet die
zondagmiddag mogelijk. Maatregelen
zijn genomen om morgen alle bezoe
kers aan hun trekken te laten komen.
Toch al mocht het op het eerste
gezicht zo lijken zijn de open
huis-bijeenkomsten niet geheel zon
der een zekere verdieping opgezet.
Dominee Schoch: „Dan hadden we
deze manifestaties net zo goed in het
Congresgebouw of Diligentia kunnen
houden. Nee, het moet niet in een
sociëteit ontaarden: een zekere ver
dieping moet wel aanwezig zijn. Van
daar ook dat er in het hele program
ma een korte open-huis-dienst is ge
pland, Waar men wel of niet heen kan
gaan. Opvallend was dat bijna ieder
een daar heen ging. Vrijwillig. Dat
vir.d ik het ieuke.
Want het is echt niet de opzet van
het open-huis om zieltjes te winnen.
Helemaal niet, maar in het hele ver
band van het open-huis is het op een
gegeven moment gewoon logisch dat
personen die voorheen niets met de
kerk te maken hadden, nu wel ko
men. Al is het alleen maar eens in de
maand.
NAALDWIJK Bij de controle van
het oppervlakte in het Zuidhollandse
Glasdistrict is gebleken dat op tal
van plaatsen het zoutgehalte zonder
meer hoog is; aanzienlijk hoger dan
de toelaatbare grens.
De oorzaak van het oplopen van
hte zoutgehalte is de geringe water
afvoer van de Rijn. Daarnaast is de
geringe regenval in Zuid-Holland in
de laatste tijd de oorzaak van een
noodzakelijk grote watertoevoer van
uit de Rijn via de Hollandse IJssel.
l5EN HAAG Het VVD-Kamerlid
ir. D. S. Tuijnman heeft de ministers
van Verkeer en Woterstaat en vau
Landbouw en Visserij gevraagd om
de voorbereiding en de uitvoering
van de in uitzicht gestelde verbete
ring van de toevoer van water van
goede kwaliteit naar het Westland
zo veel mogelijk te bespoedigen.
Hij doet dat in schriftelijke vragen
aan beide bewindslieden, waarin hij
er op wijst, dat het chloorgehalte
van het boezemwater van de tuin
bouwgebieden het WWestland en de
Kring in alle gevallen de voor giet-
water nog als redelijk te beschou
wen grens van 200 milligram per li
ter overschreed. „Realiseren de be
windslieden zich dat tuinbouwge
bieden bij het aanhouden van een
langdurige droogte door ernstige
schade bedreigd worden",, aldus het
Kamerlid.
Beelden van de wijdsheid van
de Hoekse Waard, met onder
een blik op het eilandje Tien-
gemeten.
DELFT Experimenteel
Delft" is de titel van de bijzon
der veelzijdige tentoonstelling
die tot en met 13 november in
het COSA-centrum aan de Oude
Deljt 183b te zien is. De drang
naar iets nieuws van de in totaal
negen exposanten die verbonden
zijn aan het kunstatelier van De
Porcéleyne Fles heeft in vaak
opmerkelijke werkstukken gere
sulteerd die hier in hun totaliteit
gezien een sterke indruk maken.
Claartje Boekhorst-Froger maakte
grillige plastieken, waarin dierlijke of
menselijke lichaamsvormen zijn te
onderscheiden. Eén werkstuk heeft
zij de naam „Plantaardig bewind"
meegegeven dat zo in de wereld van
de science-fiction kan passen. Origi
neel is „De Rattenkoning", een serie
van vier losse plastieken die met el
kaar één geheel vormen. De fantasie
van de kunstenares is ook wonderlijk
weerspiegeld in „Metanoia".
Haar collega Theo Dobbelmann eert
in zijn ingezonden werk enkele Fran
se dichters en filosofen, zoals Henri
Bergson en Paul Verlaine. Korte,
kernacchtige teksten heeft hij in een
keramische zuil gekerfd. Men moet
wel wat affiniteit tot zijn wereldje
bezitten, teneinde het oeuvre te kun
nen waarderen. Sprekend zijn de vijf
keramische figuren die met elkaar de
reeks „De rarabelverteller" vormen.
De materie lijkt hier op verweerde
steen, hetgeen een natuulijke echt
heid geeft. Mijt je Tempelmans' kera
mische boxen staan hiermee lijnrecht
Claartje Boekhorst-Froger:
Rattenkoning".
in tegenstelling. In het werk van deze
kunstenares komt een zuiver gevoel
voor geometrische verhoudingen tot
uiting.
Janine van Rooyens' inzending
munt uit door de subtiele aanpak
waarmee zij haar bronzen figuurtjes
heeft weten te realiseren. Origineel is
de spiegel, waarop zij een keramisch
plastiekje heeft gemaakt.
Spirabels
En merkwaardige afwisseling op
deze tentoonstelling men raakt
niet gauw uitgekeken Vormen de
voorwerpen van Marja Hooft, waar
aan zij de naam „Spirabels" heeft ge
geven. Het zijn strakke torentjes met
punten als van de arabische minaret
waarop een glazen ballonnetje is be
vestigd. Vijf zijn op rechthoekige
sokkels bevestigd; een andere serie
munt uit door de wijze waarop gegla
zuurde steen is verwerkt. Het zijn
voorwerpen die het goed zullen doen
in de huiskamer. De prijzen zijn zeer
redelijk en men is ervan verzekerd
iets exclusiefs te hebben.
Jan Haans keramische plastieken
vormen eveneens een waardevolle in
breng. Vaak heeft hij zijn werkstuk
ken gecombineerd met zink of koper,
hetgeen een levendig effekt geeft.
Materiaal dat men dagelijks ge
bruikt heeft de kunstenaar John
Luebtow geinspireerd. Stukken riool
buis vormen bijv. een verrassend ge
heel, terwijl een keramische bol, ge
glazuurd in goud. rood en zilver een
speelse tndruk geeft.
Henk Tieman zond twee werken in,
een prachtig-goudgeglazuurde kera
mische zon en een wandreliëf in ge
broken wit+ het smaakt naar meer.
Ten slotte vindt men bij COSA
plastieken van de bekende Engelse
kunstenares Maggi Giles die eerder
exposeerds bij Galerie De Fiets en in
de Galerie van „Abtswoude". Haar
kleurrijke geglazuurde objekten met
afbeeldingen van details van dieren
zijn een lust voor het oog.
De tentoonstellingsruimte is van
maandag tot en met zaterdag geopend
van 9.00 - 12.45 en 13.30 - 17.45 uur,
zondags gesloten.
OUD-BEIJERLAND Slechts twee weken werken had kers
verse actiegroep Hoeksclie ïf aards Alarm" nodig om in de Waard
reeds goede bekendheid te krijgen. Gestart door enkele leerlingen
van het Rijks Atheneum in Oud-Beijerland is de groep nu al uit
gebreid met een groot aantal „ouderen' (ouders van die leerlin
gen en lerarenen diverse deskundigen op het gebied van natuur
behoud en natuuronderzoek.
Het doel dat de groep na
streeft is in feite erg simpel. Na
melijk het behoud van het land
schap van de Hoeksehe Waard,
dus inclusief de vier erkende be
schermde natuurgebieden, de
rond vijftien nog niet bescherm
de en alles wat de Hoeksehe
Waard het typische eigen karak
ter geeft.
Was de start ingegeven door de
vrees voor de expansiedrift van Rot
terdam (havens en industriegebieden)
die als enige gevaar voo.r de natuur
werd gezien, na enkele vergaderingen
werd duidelijk dat er nog veel meer
gevaren dreigen. Een daarvan is bij
voorbeeld de ruilverkaveling waaraan
maar al te gemakkelijk de stukken
vrije natuur ten offe.r vallen, niet al
leen door de verdeling van de gron
den, ook door het feit dat in de mees
te gevallen het grondwaterpeil
wordt verlaagd. Voor flora en fauna
zijn dat ernstige bedreigingen.
Voorlopig gaat de groep, die zich
door diverse deskundigen laat voor
lichten, alle stukken natuurgebied in
de Waard in kaart brengen, compleet
met allerlei bijzonderheden, zowel
wie de eigenaar is en of het inder
daad waarde heeft als natuurgebied.
Dan wil men allerlei besluiten die er
over bestaan (plannen, voorberei-
dingsbesluiten e.dopzoeken en kij
ken wat de plannen zijn.
Dan kan desgewenst legen bepaal
de, de natuur geweld aandoende,
plannen bij bevoegde instanties be
zwaar worden aangetekend of ook
worden geprotesteerd tegen overbe
lasting. Hoofdzaak is het streven om
van die vijftien nog onbeschermde,
vijftien beschermde natuurgebieden
te maken zodat er niets meer aan
kapot gemaakt kan worden. Met di
verse instanties op het gebied van
natuurbescherming, (zoals met „Na
tuurmonumenten" en met Staatsbos
beheer) is al contact geweest, met de
diverse overheden slechts om infor
matiebasis.
De groep hoopt de bevolking van
de Hoekse Waard bewust te maken
van het bezit van deze natuurgebie
den en welke belangrijke functie ze
vervullen, in het natuurbeleid ön cok
bij de recreatie. Men zou bijvoorbeeld
in de grotere gebieden excursies kun
nen organiseren.
Men heeft al geconcludeerd dat de
meeste buitendijks gelegen gronden
voor de eerst komende jaren ..veilig"
zijn omdat ze in beheer zijn bij
Staatsbosbeheer Maar oppassen
wordt het met het gebied rond
Strijen waar de ruilverkaveling nog
moet worden doorgevoerd. Men wil
zo mogelijk bereiken dat de natuur
gebieden er buiten worden gehouden.
Als de consolidatie van de bestaan
de gebieden is gerealiseerd (waarbij
de actiegroep weet dat het een lange
en zware strijd zal worden) dani
hoopt men te kunnen gaan werken
aan het vergroten van de natuurstuk-
jes of het vormen van natuurmonu
menten. Tiengemeten met de kust
stroken van zowel Hoeksehe Waard
als die van Overflakkee zouden er
voor uitstekend geschikt zijn.
Een probleem bij deze verdergaan
de plannen vormt, natuurlijk het feit
dat de Hoeksehe Waard uit zeer
vruchtbaar landbouwgronden bestaat
met een hoge opbrengst. Het is dan
niet zo gemakkelijk om daar stukjes
af te halen. Ook het feit dat niets
bekend is van de planologische toe
komst, is onprettig.
Een ander programpunt van Hoek
sehe Waards Alarm vormen de weg
en dijkbermen in de Hoeksehe
Waard. Er wordt nog steeds zeer
vaak gemaaid en gespoten. Het lijken
allemaal wel fraaie gazonnetjes. Maar
de actiegroep ziet liever allerlei plan
ten en ook eventueel bomen. Daar
om is het rooien van boomgaarden
ook een doorn in het oog van de ac
tiegroep.
SUBSIDIE
De vier nu reeds door „CRM" ge
subsidieerde en erkende natuurgebie
den in de Hoeksehe Waard zijn: het
eiland Beerenplaat (waar Rottterdam
een drinkwaterwinwerk heeft), het
Zomerland en Gorzenbos (ten oosten
van Heinenoord) de Esserplaat bij
Strijense Sas en het Grote Gat bij
Zuid-Beyerland.
Het Oude Land van Strijen, het ten
zuiden van de Binnenmaas gelegen
weidegebied dat in tegenstelling tot
andere delen van de Waard veenach
tig is. is een bekend ganzengebied.
Zou door de ruilverkaveling een ver
andering in de grondwaterstand tot
gevolg htbben dan zou dat wel eens
afgelopen kunnen zijn, aldus de ac
tiegroep die het behoud van dit ge
bied toch wel bovenaan het verlang
lijstje heeft staan.
De groep is nog geen vereniging en
heeft ook nog niet de broodnodige fi
nanciële middelen om de doeleinden
goed te kunnen nastreven. Een van
de enthousiaste leden van de groep is
mevrouw C. ter Horst-Marsman,
Houtmanstraat 12. Oud Beyerland.
tel. 01860 - 2831 die graag allerlei in
lichtingen verstrekt.
Een "Spirabel" van Marja Hooft.
