Willys vader van
vluchtelingen
Raadsels
stapelen
hotelbrand
zich op
MICROHULP IN HONG KONG
Kamer voor subsidie
wetenschappelij ke
instituten partijen
Boedapest verleent
Mindszenty amnestie
iMBER
7
DONDERDAG 30 SEPTEMBER 1971
Mindszenty is naar alle waarschijn
lijkheid in opdracht van de paus naar
Rome gegaan. Eerder had Mindszenty
gratie van de Hongaarse leiders afge
wezen omdat dit een erkenning van
schuld zou inhouden. De kardinaal
had gezegd alleen uit Hongerije weg
te gaan als de paus hem dat zou be
velen. Uit Vatikaansstad was gemeld
dat Mindszenty is weggegaan in ver
band met zijn gezondheid, die een
„bron van diepe bezorgdheid" was
voor de paus,
DEN HAAG Indien de kosten
van levensonderhoud voor de Neder
landse militairen sinds dê vorige ver
hoging met vijf procent zijn gestegen,
zal de toelage worden verhoogd. Dit
heeft staatssecretaris Van Es (defen
sie) gisteren de Tweede Kamer mee
gedeeld in antwoord op schriftelijke
vragen van de KVP-Kamerleden
Kleisterlee en Du Chatinier. De
staatssecretaris wijst erop dat de sys
tematiek voor het vaststellen van de
toelagen voor Nederlandse militairen
in Suriname, onlangs kritisch is on
derzocht. Mogelijk zal dit leiden tot
een aantal nieuwe uitgangspunten.
Ik zie hem binnenkomen in de hal van het
ng Kong Hyatt Hotel, waar een nachtje slapen
zoveel kost als hij per dag met bedelen bij
iar schraapt. Hij schuifelt wat onwennig
zon:
ïzon
eld
ijd-
itijd,
aar.
'or-
r
langs de glinster van jade, zijde en goud in de
uitstalkasten langs de wand en laat zich door een
chasseur de koffiekamer wijzen.
Een breed geschouderde, rijzige gestalte;
stug, maar nog vol grijs haar; een veel jonger
gezicht dan bij het 65ste levensjaar hoort; een
donker, niet helemaal vlekkeloos kostuum, dat
slobberig langs de armen en de benen valt.
Is pater W. L. Wammes onder de Chinese vluchtelingen in Hong Kong beter bekend als Father
lly tegenover me zit, blijkt hij, ofschoon Schalkwijker van geboorte, enigszins Vlaams getongd
zijn. Hij begint meteen over zijn werk, maar kop of staart is er nog niet aan te ontdekken.
Iet overhandigen van een cheque van 11.111 Amerikaanse dollar of wel 40.000 gulden meegekre-
van Memisa voor de aankoop van grond en de bouw van vluchtelingenhuisjes ontlokt een
de kreet van vreugde en een gulle lach.
geloof daar niets van. In het Zweed
se sanatorium vlak naast m'n deur
liggen 400 zware gevallen. En in alle
ziekenhuizen zijn de tbc-afdelingen
sommige tellen 600 bedden! nog
tot de laatste plaats bezet.
In 1969 ben ik nog even in Europa
geweest. Ik heb dat verlof echter
niet kunnen uitzitten, omdat ik zo
maar m'n vluchtelingen terugverlang
de. Ik zal Nederland waarschijnlijk
niet meer terugzien, 't Geeft niet. Ik
hoop nog lang in Hong Kong te mo
gen werken en het is mijn wens te
midden van my'n Chinezen te ster
ven."
DOOR LINK VAN BRUGGEN
LNou kan ik eindelijk vooruit", zegt
blij. „Jarenlang heeft dat kar-
k stilgelegen."
Als hij het zo waardevolle papiertje
Z'n versleten aktetas opbergt, voegt
me toe:
Help me onthouden dat ik dat ding
aks niet vergeet, 't Zal niet de
[ste keer zijn. Stel je voor: zo'n
ptelijk geschenk!"
Mongolen
In de Gobi woestijn heb ik m'n
te jaren beleefd", zegt pater Wam-
in zijn missiecentrum te Hang
i, waar de jonken met hun hoe-
e zeilen statig voorbijdeinen. Op
oneirfdige hoogvlakte, waar bo-
1 noch struiken kunnen groeien,
ik als een Mongool onder de Mon-
:n geweest. Ik heb hun voedsel
eten en hun gewoonten geleerd,
de dichtstbijzijnde missiepost te
liken, moest ik honderden kilo-
ters te paard afleggen.
Ie tijden waren toen wel heel an-
dan nu. Je vertrok voor een jaar
tien ik was 25, toen ik in 1932
lisde en je rekende ermee nooit
;r terug te komen. Medische ver
ging was er niet. Je beschermen
n ziekten, die je konden overval-
was ook erg moeilijk.
>e eenzaamheid maar ik kon er
en is eigenlijk met geen pen te
ohrijven. Postverbindingen waren
niet; van treinen en auto's hadden
meeste Mongolen nog nooit ge-
ord. Een brief, die in Nederland
schreven werd, was anderhalf jaar
Jderweg. Hetzelfde gebeurde na-
i.urlijk met brieven, die de andere
ht opgingen.
Pas in 1948 keerde ik voor 't eerst
Nederland terug. De Tweede We-
a 'doorlog, waarvan ik overigens
n, linig geweten heb, verplichtte me
ftien jaar achtereen in de Gobi-
•-X festijn te blijven. Ik wilde dat ik
Ingolië nog één keer zou kunnen
in ugzien. Ondanks alle ontberingen
als missionaris hielden de commu-
iten me ook nog eens negentien
landen gevangen ben ik van dat
id met z'n barbaarse klimaat gaan
iiden, en vooral van de mensen,
i het bewonen.
Ik zie me daar nog op een pony
r de plateaus trekken. Met de
ld tussen de neus en de rechter-
ïg als ik uit het zuidwesten kwam
m'n richting te kunnen bepalen.
j t een dubbele krans om de maan,
I jarvan het licht zo helder was dat
ir je brevier bij kon lezen. En met
gieten, die langs de sterren schoten
lange, vurige sporen achterlieten."
In 1957", zo vervolgt Father Willy,
„ben ik naar Hong Kong gegaan. Ik
was dolgelukkig Nederland na negen
jaar te kunnen verlaten. Nee, begrijp
me goed: niet om de mensen of om
het. land, maar omdat ik met m'n
hart altijd bij m'n Chinezen was. Ik
had door middel van preken en een
televisie-aktie een paar honderddui
zend gulden bij elkaar gebedeld om
de vluchtelingen de helpende hand te
bieden. VluchtelingenEigenlijk
ben ik één van de vier miljoen Chi
nezen, die in de loop der jaren naar
Hong Kong zijn uitgeweken.
Apostelen
Ik schaam me er bepaald niet voor
te moeten bedelen. De meeste apos
telen en profeten hebben hetzelfde
gedaan. Trouwens: er is geen bis
schop, die me steunt. M'n eigen bis
schop zit in Singapore, maar beschikt
over veel te weinig middelen.
Ik heb zo m'n vaste klanten, die ik
regelmatig afga. De meesten zijn za
kenlieden Nederlanders zowel als
Portugezen die in Hong Kong wo
nen. Bij elkaar haal ik zo'n vijftien
honderd gulden per maand op.
Wat ik ermee doe? Helpen, steeds
maar weer helpen. De goedegiften
hebben me in staat gesteld huisjes
te bouwen, een hospitaalt je neer te
zetten, kinderen en ouden van dagen
van maaltijden te voorzien, wegen
aan te leggen, kleine agrarische pro-
jekten uit te voeren, schooltjes te
stichten, medicamenten te kopen enz.
Of ik zieltjes probeer te winnen?
Jazeker, maar niet voor een kom
metje rijst. Iedereen, die bij me komt,
wordt geholpen, voorzover althans
de financiën rijken. Men behoeft
slechts arm of nooddruftig te zijn.
Ook de opiumschuiver, die bij z'n
huisgoden leeft, klopt ,aan m'n deur.
-fa Overvol
Father Willy's vluchtelingen in
Hong Kong: moeder met kind.
Hong Kong 4'/2 miljoen menlen
zijn er al raakt overvol. Er zijn
jaren geweest dat er een kwart mil
joen vluchtelingen de grens over
kwamen. Op 't ogenblik zijn 't er
20.000 per jaar, maar de natuurlijke
bevolkingsaanwas bedraagt 100.000
zielen.
Aan de behuizing van de vluchte
lingen hebben de Britse autoriteiten
de afgelopen jaren veel gedaan. De
slums worden successievelijk opge
ruimd en de gezinnen krijgen flats
toegewezen. Als nadeel geldt dat ze
nogal duur zijn, althans voor lieden,
die weinig verdienen, maar het grote
voordeel is toch wel dat de volksge
zondheid er aanzienlijk door is ver
beterd.
Beweerd wordt thans dat men de
tuberculose, dé volksziekte in Hong
Kong, onder de knie heeft, maar ik
Ontslagenen ESTEC
kunnen wellicht
bij ESRO terecht
"Van een verslaggever
NOORDWIJK Tot nog toe is aan
zeventien pérsoneelsleden van het
Europese ruimtevaartcentrum ESTEC
ontslag angezegd. Hun is aangeraden
naar vacatures binnen de moederor
ganisatie ESRO te solliciteren.
Directeur Hammerström van ES
TEC heeft zijn (ruim zevenhonderd)
personeelsleden meegedeeld dat de
werkzaamheden aan wetenschappelij
ke kunstmanen zullen worden ver
minderd nadat de op stapel staande
satellieten HEOS-A2 en TD-1 zijn ge
lanceerd (dus na februari volgend
jaar). Er zijn lijsten opgesteld1 van
functies die bij ESTEC worden opge
heven en van vacatures in de hele
ESRO-organisatie.
Voor de vacatures zal zeker inter
nationale concurrentie bestaan, want
volgens eerdere berichten wort het
kleine ESRO-centrum in Italië (ze
ventig man) geheel opgeheven. Een
en ander hangt samen met een ac
centverschuiving in het ESRO-werk
naar commerciële satellieten, waar
over definitieve .beslissingen overi
gens pas in november worden geno
men.
F AT HER WILLY
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Een grote meerder
heid in de Tweede Kamer heeft zich
gisteren in principe akkoord ver
klaard met de subsidiëring van de
wetenschappelijke instituten van de
politieke partijen. Uitgezonderd D'66,
GPV en SGP waren de fracties het
erover eens dat de financieel in
nood verkerende wetenschappelijke
instituten steun toekomt omdat zij
belangrijk werk voor de parlementai
re democratie verrichten.
„Deze instituten hebben een be
langrijke taak in de politieke bewust
wording van ons volk", aldus het ka
merlid Veerman die namens AR,
KVP en CHU sprak.
Verwacht mag worden dat de Ka
mer het subsidie-wetsvoorstel van de
voormalige minister van binnenland
se zaken Beernink, volgende maand
zal aanvaarden. Wel zal. op aandrang
van de regeringsfracties, een wijzi
ging worden opgenomen waardoor
slechts één instituut per partij voor
subsidie in aanmerking komt.
Mejuffrouw Goudsmit (D'66) be
schouwde de subsidie als directe
steun aan de ook in financiële nood
verkerende politieke partijen zelf.
„Door deze steun houdt men ver
ouderde politieke structuren in
stand", meende zij. Zij vond het ook
wat vreemd dat de kamer nu de
eigen wetenschappelijke instituten
wel gaat subsidiëren, terwijl overal
momenteel subsidies voor even nutti
ge instellingen worden ingekrompen-
Zij kondigde overigens aan dat haar
parij wel van de subsidie gebruik zal
maken als het wetsvoorstel wordt
aangenomen.
Verschillende kamerleden wezen
erop dat de grens tussen het werk
van de politieke partij en het weten
schappelijk instituut vaag is. De he
ren Wiegel (VVD) en Keuning (DS'70)
vroegen minister Geertsema (binnen
landse zaken) daarom naar mogelijk
heden om te controleren dat de subsi
dies inderdaad voor wetenschappelij
ke doeleinden worden gebruikt. De
socialist Laban meende dat de sa
menstelling van het bestuur van de
stichting van het instituut daarvoor
een garantie moet zijn.
EINDHOVEN De raadsels rond de rampzalige hotelbrand
dinsdagmorgen in Eindhoven zijn nog niet opgelost. De grote vraag
blijft hoe het mogelijk was dat de brand zo snel om zich heen
greep. Tweede en niet minder belangrijke vraag is de oorzaak. Er
zijn tot dusver nog geen aanwijzingen gevonden die in een bepaalde
richting wijzen.
politie ontvangen. De geïdentificeerde
lichamen werden vrijgegeven.
Transport
BOEDAPEST (UPI) De
Hongaarse regering heeft giste
ren bekendgemaakt dat kardi
naal Josef Mindszenty, die Hon
garije nu heeft verlaten, amnes
tie is verleend voor de levens
lange gevangenisstraf die hij in
1949 heeft gekregen. De kardi
naal werd toen veroordeeld we
gens verraad en deviezensmok-
kel. De nu 79-jarige kardinaal
bekende destijds de deviezen-
smokkel na gemarteld te zijn.
In het Hongaarse staatsmededelin-
genblad Magyar Kozlony werd giste
ren afgekondigd dat de presidentiële
raad van Hongarije besloten heeft
kardinaal Mindszenty amnestie te
verlenen in verband met zijn leeftijd
en slechte gezondheidstoestand.
Kardinaal Mindszenty heeft steeds
geweigerd in te gaan op eerdere aan
biedingen tot amnestie van de Hon
gaarse leiders. Zijn veroordeling van
1949 had rechtstreeks verband met
het felle verzet van de kardinaal te
gen het communistische regime in
Hongarije, die de rooms-katholieke
kerk naar de achtergrond wilde
schuiven.
De kardinaal werd tijdens de Hon
gaarse opstand door het verzet be
vrijd, maar hij trok naar de Ameri
kaanse ambassade in Boedapest toen
de opstand was neergeslagen. Hij
heeft vijftien jaar lang onderdak ge
kregen in de ambassade.
Een inwoner uit Leidsehendam is
op de dodenlijst genoteerd geweest.
Hij bleek echter met een vroege och
tendtrein naar huis te zijn gereisd. In
verband met zijn verwondingen
moest hij in een ziekenhuis in Voor
burg worden opgenomen.
Van de 11 doden zijn er 8 geïdenti
ficeerd. Op de drie resterende stoffe
lijke overschotten heeft dr. Zelden-
rust gistermiddag sectie verricht.
Vaststaat dat een van de stoffelijke
resten een vrouw moet zijn geweest.
Een afdruk van het gebit van een
van de mannelijke resten toont over
eenkomst met de gebitsstatus van een
Finse gast. Deze papieren zijn vanuit
Zweden naar Eindhoven overgevlo
gen. Aangenomen wordt dat de nog
niet geïdentificeerde slachtoffers het
Amerikaanse echtpaar Chauvin en de
Fin Ingman zijn. Zekerheid hierom
trent bestaat echter niet. Van het
Amerikaanse echtpaar ontbreken
verder alle gegevens. Er is contact
opgenomen met het Amerikaanse
consulaat-generaal van waaruit po
gingen in het werk worden gesteld
om de herkomst van het echtpaar op
te sporen. In de loop van woensdag
werden de nabestaanden van de
slachtoffers op het hoofdbureau van
In de aula van de algemene be
graafplaats De Oude Toren in
Woensel bij Eindhoven staan de
kisten met de slachtoffers van de
hotelbrand opgebaard.
Bij elke kist een krans van „het
Silveren Seepaerd".
In versneld tempo zijn de formali
teiten in orde gemaakt die nodig zijn
om de lichamen naar de diverse lan
den van herkomst te transporteren.
Het onderzoek naar de aanleiding
van de brand heeft nog niets opgele
verd. Vast staat dat er geen explosie
is geweest' althans niet aan aard-
gasnet of aan de centrale verwar
ming.
Men probeert na te gaan wanneer
de brand precies is uitgebroken. In
middels is vast kdmen te staan dat de
brand niet ontdekt noch gemeld is
door de nachtportier van het hotel.
Deze was namelijk net op, ronde. (Hij
bevond zich op een van de bovenste
etages toen de toevallig passerende
chauffeur van Gils uit Eindhoven de
brand ontdekte en op de deuren
bonsde. Er heeft ook geruime tijd
twijfel bestaan over de tijdstippen
waarop politie en brandweer werden
gealarmeerd. Aanvankelijk liepen de
ze tijden twaalf minuten uiteen, met
dien verstande dat de politie als eer
ste zou zijn gewaarschuwd. Achteraf
bleek er slechts een verschil van twee
minuten over te blijven en dit is vol
gens een woordvoerder van de politie
te wijten aan een verschil in tijd
waarneming. Om half twee werd gis
termiddag het nieuwe gedeelte van 't
Zilveren Seepaerd door de Eindho-
vense dienst voor Bouw- en Woning
toezicht vrijgegeven om het te onder
zoeken. Veel persoonlijke bezittingen
konden door de brandweer worden
geborgen. Met name de bovenste ver
diepingen bleken nog vrijwel intact
te zijn.
De gouden voorwerpen die* ,zich in
het hotel bevonden heeft men ruw-
De heer Veerman (ARP) zag hier
geen problemen. „De wetenschappe
lijke stichtingen richten zich primair
op de bewustwording van ons volk en
niet op de 'partij-organisatie of de
fractie". Hij meende overigens dat
ook aan subsidiëring van de partij of
de politieke jongerenorganisatie zelf
weinig bezwaren kleven.
Het wetsontwerp met terugwerken
de kracht tot 1 januari 1970 kent aan
de instituten een subsidie toe, even
groot als de overige inkomsten, maar
niet meer dan het nadelig verschil
tussen die inkomsten en de uit
gaven. De maximum subsidie be
draagt 100.000, 75.000 of 50.000 gulden
voor instituten waarvan de aanver
wante fractie in de Tweede Kamer
resp. 25 of meer, 10 tot 25, of minder
dan 10 leden telt.
De communist Bakker was tegen de
koppeling van subsidie aan overige
inkomsten, omdat, zoals hij zei, „dit
in het voordeel werkt van partijen
met welgestelde leden". Het kamerlid
Laban (PvdA) wilde de mogelijkheid
open houden later de maximum be
dragen te verhogen. „Het weten
schappelijk instituut van de PvdA, de
Wiardi Beekman stichting, heeft vo
rig jaar al aan overige inkomsten
meer dan een ton binnengekregen",
lichtte hij toe. De subsidie zal voor de
jaren 70/71 een bedrag van rond een
miljoen vergen.
Hagemeijer verwerft
belang in Venezuela
O
AMSTERDAMHandelmaat
schappij Hagemeijer en Co en de Ve
nezolaanse industriële groepering In-
versiones Coro gaan samen in Vene
zuela een fabriek oprichten voor het
vervaardigen van huishoudelijke arti
kelen. Hiertoe is opgericht Luxor,
welke vennootschap in eerste instan
tie de produktie ter hand zal nemen
van aluminium potten en pannen en
daarna van roestvrij staal en ge-
emaille.erde artkelen. Verwacht wordt
dat de produktie eind van dit jaar
kan beginnen.
Tevens is opgericht de vennoot
schap Commercial Luxor, welke
maatschappij enerzijds zal optreden
als distributeur van door Luxor ge
produceerde goederen, anderzijds zich
zal bezighouden met de import van
huishoudelijke artikelen in beide
ruimste zin van het woord. In beide
maatschappijen neemt Hagemeijer
voor 40 pet. deel.
Hagemeijer verwacht dat deze
deelnemeingen een gunstige invloed
zullen hebben op de in deze branche
tot het concern behorende Europese
produktiebedrijven.
Vondeling voorzitter
commissie
rijksuitgaven
DEN HAAG De commissie voor
de rijksuitgaven, die een onderzoek
zal instellen naar het ontstaan van
het begrotingstekort van 3,9 miljard
gulden is gistermiddag door Kamer
voorzitter mr. F. J. F. M. van Thiel
geïnstalleerd.
Voorzitter van de commissie is
dr A. Vondeling (PvdA). Voor de
PvdA-fractie hebben voorts zitting de
heren Franssen; Van Thijn en Dol
man. De KVP is vertegenwoordigd
door de heren "YVeijters, Notenboom.
Van der Gun en Van Amelsfoort. De
VVD heeft de heren Portheine en
Joekes afgevaardigd, terwijl de heer
Schouten namens de ARP optreedt.
De commissie zal voorts bestaan uit
de heren Van der Mei (CHU), Berger
(DS'70) Bakker (CPN). Wiebenga
(PSP), De Goede (D'66) en Van Dis
(SGP).
weg met het er omheen liggende puin
bij elkaar geschraapt en naar het po
litiebureau gebracht. Door de hitte is
waarschijnlijk 90 procent van de col
lectie verloren gegaan, het oude ge
deelte is volgens deskundigen bijzon
der gevaarlijk. Er werd dan ook geen
toestemming gegeven om het te be
treden. Waarschijnlijk volgende week
zal met de sloop van dit deel worden
begonnen. Daarna wil men het nieu
we gedeelte slopen met uitzondering
van het betonskelet. Over de bestem
ming hiervan wil men zich eerst nog
beraden, maar deskundigen waren
het er gisteren wel over eens dat ook
dit skelet naar alle waarschijnlijk
heid gesloopt zal moeten worden. Ho
tel Cocagne waar de overlevenden
zijn ondergebracht, zou onder scherpe
politiebewaking zijn geplaatst. Hier
over wil de commissaris Odekerken
overigens geen commentaar geven.
Hij ontkende noch bevestigde de ex
tra bewaking. Als verklaring voor zijn
houding ,zei hij te menen dat de tijd
niet rijp was om hier dieper op in te
gaan.
