Diepe
oude
ingreep in
landschap
Barendrechtse gezinnen
gaan op naar Nes Ammiw
inspraak
Agrariërs vloeien
af naar
velerlei beroepen
Maison
bracht
Westerveld
uitgelezen
wintercollectie
Halfuurtje Udustrie krijg* boeren steeds meer in wurggreep
Dode zeehond in
Oosterschelde:
vergiftiging?
Brandweer
spoot vissen
tot leven
Geen mosselzaad
in zout, wel in
verzoetend water
Zettie
Leeuwenburgh
Meewerken aan opbouw van Israël
Hans W. Ledeboer
Ds. Van Sluijs
niet emeritaat
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1971
ROUDA De Gouwenaars, die ook
een hartig woordje over de
voor 1972 willen zeggen,
alle gelegenheid. Zij
een half uur voor de aan-
an elke commissievergadering,
de begroting aan de orde
vragen stellen of met de be-
raadsleden in discussie gaan.
en wethouders zeg-
vorm van "inspraak" toe in
op schriftelijke vragen van
[socialistische fractieleider drs. J.
vraag of er ook nóg
zijn om de
van de begrotingscom-
attractiever te doen verlopen,
B. en W. het antwoord schul-
UTRECHT Boeren willen tegenover mensen in dienstbetrekking nog wel eens op
scheppen over hun onafhankelijkheid. „Wij zijn eigen baas", zeggen ze dan. Op de land-
bouwvakbeurs, die deze week in Utrecht gehouden wordt, kan men leren, dat zo"n uit
spraak wel met een korrel zout genomen moet worden. Daar wordt duidelijk, dat de in
dustrie een steeds groter wordend deel van de boerenstand stevig in haar greep heeft en
in feite voor een belangrijk deel dicteert wat er op het boerenerf gebeurt.
Iet pluimvee', dat met uitgekiend voer van een zeer speciale be-
Budeling binnen enkele weken geschikt is gemaakt voor consump
tie, heeft de slagerij bereikt.
WESTLAND-DELFT In 1970 lieten zich ruim tweeduizend
;-agrariërs (ondernemers, medewerkende zoons en werknemers)
schrijven bij een Gewestelijk Arbeidsbureau met de bedoeling
ch te laten informeren over een nieuwe werkkring. Voor het
erendeel betrof het hier voormalige agrarische ondernemers,
•stig procent van de betrokkenen was jonger dan vijfenveertig
ar, terwijl de leeftijd van het resterende deel zich bewoog tussen
jfenveertig en vijfenvijftig jaar.
Van hen werden in dat jaar 581
rsonen door een gewestelijk ar-
Idsbureau bemiddeld naar een
beroep (zonder scholing), ter-
16 personen gebruik gingen ma-,
n van een der scholingsmogelijkhe-
n, die uitgaan van het ministerie
n Sociale Zaken, t.w. de scholing
een centrum voor vakopleiding
14), de bedrijfsscholingsregeling (37)
de studiekostenregeling (45). De
ïroepsovergang van 724 gewezen a-
ariërs was tegen het einde van 1970
>g in behandeling, terwijl tenslotte
n aantal geplaatst kon worden op
n object van aanvullende werkgele-
inheid of sociale werkplaats.
Uit een onderzoek dat door het di-
ctoraat-generaal voor de Arbeids-
lorzlening van het ministerie van
iciale Zaken werd ingesteld is naar
iren gekomen, dat de nieuwe beroe-
die ex-agrariërs in 1970, aan-
lardden, of. waarvoor zij in dat jaar
opleiding begonnen, een grote ma-
van verscheidenheid vertonen.
Wintig procent van de betrokkenen
wam terecht in nieuwe beroepen die
n zekere verwantschap met het a-
arische bedrijf hebben te weten che-
isch spuiter, loonwerker, tedrijfs-
Tzorger, chef dierenverzorger, inse-
Inator, grasdroger enz. Een aantal
m hen werd voorts tewerkgesteld in
rarisch-gerichte overheidsfuncties
•als plantsoenarbeider. hovenier,
edewerker proeftuin, medewerker
J het instituut voor pluimvee-on-
erzoek enz.
Bouwsector
Opvallend is het relatief grote aan-
agrariërs (30 procent) dat over-
apte naar de bouwsector; een vrij
oot deel van hen kwam terecht in
schoolde beroepen zoals metselaar
^timmerman, dit laatste mede dank
een met succes voltooide bouwop-
iding op een centrum voor vakop-
iding.
In het kader van de van rijkswege
■financierde bedrijfsscho-
ng ving een achttal ex-boeren een
ouwopleiding aan met perspectieven
nor een leidinggevende functie, zoals
tvoerder wegenbouw. Ook de me-
'alsector kon een relatief groot aan-
1 afgevloeide agrariërs plaatsen in
en geschoold beroep, eveneens dank
scholing op een centrum voor vak-
Dleidine van volwassenen; lasser,
instructiebankwerker, onderhouds-
-lonteur enz.
Up keuze van de overige nieuwe
leroepen vertoont een zeer gescha
terd beeld, zowel wat aard als wat
"veau betreft. Dat beeld varieert van
beroepen als corveeër en bijv.
huisbediende tot hogere niveaus zoals
systeemanalist, onderwijzer, ama
nuensis. chemisch analist, operator,
boekhouder, bibliothecaris-documen
talist. In het kader van deze laatste
categorie hogere functies vond de op
leiding praktisch zonder uitzondering
plaats via een bedrijfsscholings- of
studickostenregeling.
Hierbij kan worden vermeld, dat
de door het Ontwikkelings- en Sane
ringsfonds voor de Landbouw in het
leven geroepen aanvullende scho
lingsbijdrageregeling in toenemende
mate stimulerend bleek te werken op
de scholing van gewezen agrariërs.
Ook voor de verzorgende sector blijkt
bij een aantal jongeren wel belang
stelling te bestaan. Hiervan getuigen
beroepen als ziekenverzorger, jeugd
leider enz.
In trek bij vele gewezen agrariërs
zijn voorts functies in de dienstensec-
lor met een vrij grote mate van vrij
heid en zelfstandigheid (concierge,
t'ide, pompbediende, portier) of be
roepen. die hoewel minder vaak voor
komend, een zeker vervolg van het
vroegere beroep opleveren: camping
beheerder, pikeur, zaadselecteur of
veevoeder-deskundige.
Mede als gevolg van het sterk ge
stegen aantal aanvragen tot sanering
van het boerenbedrijf in het eerste
kwartaal van 1971 tengevolge van de
verbeterde regeling 'van het Ontwik
kelings- en Saneringsfonds voor de
Lahdbouw is ook het aantal inschrij
vingen van agrariërs bij de geweste
lijke arbeidsbureaus sterk gestegen,
namelijk van plm. 1000 in het eerste
halfjaar van 1970 tot plm. 1700 in het
eerste halfjaar van 1971.
VRIENDELIJK
VERZOEK
het abonnementsgeld uitsluitend
als volgt te gireren
1. per automatische giro als
men een machtiging daartoe heeft
afgegeven (zo'n machtiging sturen
wij op verzoek gaarne toe);
2. of door gebruikmaking van
de acceptgirokaart, die wij toe
zenden aan alle maand- en kwar
taalabonnees, die niet automatisch
gireren.
De agrarische sector, die verreweg
het sterkst met de industrie is ver
bonden, is de zogenaamde verede-
lingslandbouw, waaronder de pluim
veehouderijen en de varkens- en kal-
vermesterijen vallen. In deze sector is
c'.e specialisatie ver doorgevoerd. Het
streven is naar grote eenheden, om-
dar de vindingen van de techniek
daar het best tot hun recht komen.
TE DUUR
Een volautomatische mestafdrijf-
installatie, om maar wat te noemen,
is veel te duur voor een paar honderd
kippen. De produktie op die grote be
drijven verloopt uiterst industriema-
tig. Een bekend begrip in de pluim
veehouderij is bijvoorbeeld de legbat
terij. Dat is een uit lichte metalèn
opgetrokken machine voor de pro
duktie van eieren.
De kippeh, die de eieren moeten
leggen, zitten in kleine hokjes naast
en boven elkaar. Bewegingsvrijheid
hebben ze niet, want dat komt de
produktie niet ten goede. Het voedsel
dat ze krijgen via de lopende banden
on soortgelijke installaties, is uitge
kiend samengesteld met als enig doel:
de produktie verhogen. De kip is in
feite geen machine maar een dier,
maar wie op zo'n beurs als in Utrecht
rondkijkt, krijgt de indruk dat men
daar van alles aan probeert te doen.
Zn'n kip krijgt heel wat toegediend
om zich toch maar zoveel mogelijk
als een machine te gaan gedragen.
Al die mooie technieken en syste
men, waar deze legbatterij er maar
éér, van is, zijn natuurlijk uitgedacht
om de boer te hulp te komen. Die
moest met al die hulpmiddelen in
stast gesteld worden een bedrijf te
kunnen bewerken, dat groot genoeg
was om rendabel te kunnen zijn.
Maar dt praktijk is nu eigenlijk een
stapje verder. De boer bepaalt niet
welke hulpmiddelen hij zal gebrui
ken. maar de leverancier schrijft voor
wat hij zal nemen.
Die hulpmiddelen zijn steeds beter
en veelomvattender geworden en
daardoor ook steeds duurder. Steeds
komen er weer nieuwe zaken op de
markt waarmee weer rationeler
gewerkt, kan worden, zodat één oluim1-
vepheuder nog meer kippen kan hou
den. Er, die nieuwigheden vinden grif
aftrek, want men is het wel met el
kaar eens, dat wie morgen nog mee
wil doen ervoor moet zorgen znn
bedrijf modem te houden. De boer
moet wel meedoen. Maar dat vraagt
sieeds weer nieuwe investeringen.
Om die te financieren kun je ie tot
een bank wenden, maar de industrie
w'l ook wel helpen. De voerleveran-
ciers willen bii voorbeeld helpen b'i
'-er investeren op voorwaarde, dat hij
voortaan alle voer mag leveren.
Dit soort contracten neemt sterk
t^-». Omdat de technische vooru'tgang
d" 1-ndbouw voorlopig nog wei niet
niet rust zal laten, zal deze ontwikke
ling nog wel even doorgaan. Op den
duur zal verreweg het grootste deel
van de veredelingssector gewoon een
stuk industrie worden, waarin de
boer, de vrije ondernemer van wel
eer. de rol van werknemer zal ver
vullen. Dat is natuurlijk geen schan
de. maar het js wel iets anders dan
baas op eigen erf".
K HE-MA CHINE?
De vertechnolisering van de land-
netr heel an'lr"0
die ook de niet-agrariër treffen. De
moderne, industriematiee landbouw
rijpt diep in in het oude landschap.
De oude schilderachtiee boerderij met
de hooischelf erachter, wordt ver
vangen dcor de strakke met golfpla
ten bedekte kippen- of varkensloods
met de metalen voersilo ernaast
De vooruitzichten in dp andere
landbouwsectoren Z'in ook n'et veel
belovend. De moderne akkerbouw
vraagt grote percelen, waar ie ge
makkelijk met machines kunt wer
ken. Vop- boomwalleties. kro^kp'-
'"eggetjes door het koren en dat soort
liefs is dan geen plaats meer.
De liefhebbers van een stel zwart
bonte koeien in een mooie groene wei
moeten wel bedenken, dat het nog
::eer de vraag is of de koeien van de
Lekomst nog wel in de weiden zullen
KRAB.BENDIJKE Het Rijksin-
tuut voor Natuurbeheer stelt een on
derzoek in naar het eventuele kwik-
en fosforgehalte van een dode zee
hond, die zondagnvddag op de Oos-
terscheldekust bii Krabbendijkc is
aangespoeld. Het dier heeft een leng
te van ongeveer 1.25 meter en een
gewicht van circa vijftig kilo.
De vondst op zich is opmerkelijk,
omdat er de laatste vier of vijf jaar
op de scheloenbanken geen zeehon
den meer zijn gesignaleerd. Daarvoor
kon men ze regelmatig in groepsver
band waarnemen. Men nam aan. dat
de zeehonden niet meer in de noorde
lijke Scheldearm voorkwamen.
De zeehond, die mogelijk aan ver
giftiging is gestorven, is door de vin
ders ter beschikking gesteld van de
Vereniging voor Milieuhygiëne Zee
land, die het dier voor onderzoek
heeft door gestuurd naar het Rijksin
stituut voor Natuurbeheer in Arn
hem.
lopen. Hoelang zal het nog duren
voordat de melkbatterij net zo ge-
worn zal zijn als de legbatterij nu is?
Waarschijnlijk is het erg efficiënt de
koe om te vormen tot een „machine",
die niet meer van stal gehaald hoeft
te worden en waar je van voren voer
in slopt om er van onderen melk uit
te halen. Dat gaat dan waarschijnlijk
ook volautomatisch met lopende ban
den voor het voer en slangetjes aan
de uiers, zodat het beeld van het
dier als onderdeel van de machine
compleet is.
LEEFMILIEU
Minister Lardinois hëeft in de me
morie van toelichting op zijn begro
ting nadrukkelijk gewezen op de be
tekenis. die agrarische gebieden kun
nen hebben voor het leefmilieu.
Daaraan heeft de minister wel gelijk,
maar. dan moeten er in die gebieden
we', andere mensen heersen dan de
technocraten, die momenteel in steeds
belangrijkere mate het gezicht van de
landbouw gaan bepalen.
De minister had het over een be
leid, gericht op de synthese van land
bouw en natuurbehoud. Die natuur is
voor de boer altijd de onberekenbare
factor geweest, die hem altijd parten
speelde. Men kan zeggen dat boer en
natuur bondgenoten waren, maar met
meer recht kan men verdedigen, dat
dc natuur de vijand van de boer was.
Welnu, wie op de beurs in Utrecht
alle technische vindingen, zorgvuldig
uitgedachte systemen, nauwkeurig
samengestelde diervoeders en de
veelheid van chemische preparaten
ziet, waar de boer zich tegenwoordig
van kan bedienen, kan concluderen,
dat de boer aardig bezig is wraak te
nemen op de natuur. Om te kunnen
bevatten hoe dat te combineren is
met natuurbehoud zul je toch wel
minister moeten zijn.
BERGEN OP ZOOM Met
vers water en zuurstof heeft de
brandweer in Bergen op Zoom
maandagavond het leven van ve
le honderden vissen gered. De
vissen, door drie hengelsportver
enigingen uitgezet in de vijvers
van het park Vijverberg, waren
in doodsnood, toen de toevoer van
rioolwater sterk was gestegen na
overvloedige regens.
Met nevelspuiten kregen de
vissen, o.m. vele karpersvérs
water toegediend. Ook pompten
de brandweermannen flinke hoe
veelheden zuurstof in de vijvers.
Het talrijke publiek zag gelei
delijk veel vissen weer bijkomen.
BRUINISSE Bijna de hele
Zeeuwse mosselvloot, meer dan tach
tig schepen, is maandagmorgen vroeg
door de Grevelingensluis gevaren om
in het Grevelingenmeer het mossel
zaad weg te yissen.
De natuur heeft dit jaar in Zeeland
kennelijk voor een biologisch grapje
gezorgd. In de open en zoute wateren
schijnt nergens mosselzaad te zitten,
in het langzaam verzoetende Greve
lingenmeer is op verschillende plaat
sen wel flink wat gevallen. De mos
selvissers gaan het daar nu maar
schielijk ophalen, want ze hebben het
zaad hard nodig voor hun percelen
elders in de provincie, terwijl het ir.
het zoeter wordende Greve'ingenwa-
ter niet kan blijven leven. Voor hun
zaadvisserii hebben ze van hogerhand
van maandag 27 september tot en
met vrijdae 1 oktober de gelegenheid
gekregen en er schijnt inderdaad ge
noeg te zijn voor een week vissen.
ds Vp-<w»er
PORTUGAAL Zondagmiddag
om drie uur neemt ds. I. Verge®
afscheid van de gereformeerde kerk
tijdens een dienst, die gehouden
wordt in de kerk aan de Emmastraat.
Ds. Vergeer is benoemd tot geestelijk
verzorger van het psychiatrisch
ziekenhuis „Wolfheze" te Wolfheze.
BAREND RECHT Het begon
allemaal met een verleden jaar
door Het Kwartet georganiseer
de reis naar Israël. De heer A.
T. Lodder, winkelier in tuin-
bouwartikelen in Barendrecht,
heeft met zijn vrouw aan die
reis deelgenomen.
Het resultaat van die reis
is dat zijn zoon Jacques (23)
en zijn dochter Annie (26) voor
goed naar Nes Ammim in Israël
gaan!
Dc heer Lodder: „Kijk, ik heb een
goed lopende /.aak, die kan ik niet
zomaar opdoeken. Bovendien ben ik
al ouder. Maar als ik jong was. ging
ik ook! En mijn vrouw zou even
graag zijn meegegaan."
De toekomst van de zaak loopt
geen gevaar: er zijn negen broers en
zuster Lodder en er blijven dus nog
zeven in Barendrecht.
De twee, die naar Nes Ammim
gaan, zijn getrouwd Mevrouw Annie
Valstar-Lodder heeft een dochtertje
Inge van vier jaar, en Inge zal dus
helemaal in Israël opgroeien.
Jacques Lodder is verleden weck
dinsdag getrouwd met Hannie de
Jong uit Ee bij Dokkum. Zij is ne
gentien jaar.
„We hebben elkaar leren kennen op
een vakantiereis in Oostenrijk", ver
telt zij.
Nes Ammim is, zoals bekend een
christelijke mosjav, een georganiseer-
de nederzetting dus, in het noord
westen van Galilea. Niet zo heel ver
van Akko en Haifa.
Deze mosjav heeft heel nauwe ban
den met Nederland.
Hannie Lodder-De Jong: „Tegen
over emigratie naar Israël stond ik
eerst wat vreemd te kijken. Later
werd ik echt wel enthousiast."
ROZENkWEEk
Beide echtparen gaan aan het werk
in de rozenkwekerij.
Jacques Lodder heeft het hove
niersvak geleerd van zijn vader en
ook Vincent Valstar (27), de man van
Annie en de vader van Inge, is kwe
ker.
In Israël zijn de rozen van Nes
Ammim bekend.
Er is overigens in Nes Ammim nog
meer te doen: er zijn avocado-bomen,
er is van alles en nog wat. er wordt
heel hard gewerkt.
Overigens is er de laatste vier jaar
vier jaar geleden hebben wij zelf
een bezoek gebracht aan Nes Ammim
heel wat veranderd.
Er zijn sedertdien huisjes gebouwd,
die heel wat mooier zijn dan de wat
primitieve „binjanim" die wij inder
tijd in Nes Ammim hebben gezien.
De banden tussen Nes Ammim en de
andere joodse nederzettingen in
Israël en ook met de Israëlische land
bouworganisaties en de staat Israël
zelf zijn verbeterd en nauwer aange
haald.
Het is te begrijpen, dat de Israëli
sche gemeenschap in het begin ten.
opzichte van die christenen in Nes
Ammim even de kat uit de boom wil
den kijken! Die tijd ligt nu achter de
rug.
DOOPVONT
Nog één moeilijke opgave: Schlomo
Bezek uit de kibboets Avelet iHasja-
char, die dit jaar is overleden en die
vroeger mentor was van Nes Ammim,
heeft ons een hóógst interessante
ruw stenen byzantijnse doopvont la
ten zien, die in de omgeving is opge
graven en die in Nes Ammim bij een
van de woonhuizen staat.
Die doopvont is een ruig blok gra
niet met een vierkante uitholling
daarin gekapt. Die uitholling is zo
groot, dat een pasgeboren kind er
precies in past. De byzantijnse doop
geschiedde en geschiedt in de oos
terse christelijke ritus nog steeds
door onderdompeling.
Welnu, het is een prachtige opgave,
deze doopvont over te brengen naar
de kerkzaal en haar, na meer dan
duizend jaren te hebben gerust, weer
de bestemming te geven waarvoor zij
in het verre verleden is vervaardigd.
Maar het brok steen is ongelooflijk
zwaar
ROTTERDAM Pablo Cani-
zares Y Bueno, een nog tamelijk
onbekende naam in Rotterdam,
een man echter waarvan de Rot
terdamse modehuizen en zelfs de
Amsterdamse wel het een en
ander kunnen leren. Eén jaar is
deze Spaanse couturier nu direc
teur van Maison Westerveld. In
die tijd heeft hij een onbetwiste
reputatie gekregen.
Maison Westerveld dat altijd een
„conservatief middelbaar stempel"
droeg, is veranderd in een modehuis
dat simpele, maar ook gedurfde cre
aties brengt. Creaties, de een ge
waagd. de ander bijzonder sprekend
door de eenvoud, die stuk voor stuk
fraai van ljjn z(jn en zeer goed af
gewerkt.
Maandag heeft Maison Westerveld
in een uitgelezen modeshow het re
sultaat van een jaar hard werken van
Pablo laten zien. Een collectie die
duidelijk het beeld van de komende
winter weergaf. Wat lijnen van het
vorig jaar zoals de brede randen
bont langs zoom en mouwen van
mantels komen erin terug. Lijnen
echter die de zomer overleefden om
dat zij goed gekozen zijn.
Pablo's kleurenliefde is vooral uit
gegaan naar de donkere, warme tin
ten. Veel bruin, zwart, diep rood en
warm oranje. De stoffen zijn voorna
melijk tweed, zijde, wollen georgette
O voor de avondkleding brokaat.
Zijn beste ontwerpen kwamen in de
omgeving van de Vesuvius op het pa
pier. Daar, in een atmosfeer van kra
ters en stilte werden ideeën geboren,
die eenmaal uitgewerkt in Rotterdam
ODnieuw een stilte opriepen, maar nu
van de vele bezoekers aan de show.
Alle ontwerpen beschrijven is on
mogelijk. Het beste zou zijn zelf een
kijkje te gaan nemen achter de
schermen van Maison Westerveld.
Daar vinden we een aubergine man
tel met een wijde capemouw, die over
een gladde mouw valt. Een tweed
pakje in de kleuren zwart/beige/rood
afgewerkt met een "and haakwerk.
Een oranje/bruin broekpak met
brede kraag en kunstige belijning.
Een vrolijke tailleur in een ruitmotief
met veel kleurtjes. Een aubergine
tweed costuum. Het iasje valt kort in
de taille, de rok heeft een midi-Ieng-
te met een langsplit van voren dat is
afgewe-kt met een brede bontrand.
Daarbij horen een mof en een hoedje,
ontworpen door Marie Eugénie.
De avondkleding is zonder meer
adembenemend. Zeer eenvoudig is
een lange oranje japon met een ve
tersluiting op de rug. Geraffineerd
een zwarte fluwelen rok met zeer
wijde avondcape (zie foto) en een bij
passende Avitkanten blouse. Pablo
werd door een vleermuis geïnspireerd
toen hij dit model ontwierp.
BERKEL Ds. A. J. van Sluijs,
die van 1948 tot 1954 evangelisatie
predikant van de gereformeerde kerk
van 's Gravenhage-West is geweest,
gaat met emeritaat. Hij zal zondag 3
oktober afscheid nemen van zijn ge
meente. Ds. Van Sluijs, die 4 juli 1906
in Middelburg werd geboren, werd in
1937 predikant in Zonnemaire (Z). In
1939 vertrok hij naar Rotterdam.
Vandaar kwam hij naar Den Haag.
In 1954 verbond ds. Van Sluijs zich
aan de kerk van Harlingen en in 1957
ging hij naar Enschede. Vanaf 14 no
vember 1965 te Berkel en Rodenrijs.
