ANWB-alarmcentralelaat
toch vakantieadres achter
Zang Leon Thomas
een openbaring
Drie dagen folklorefeest
voor duizenden in Leiden
APOLLO
Duur bezoekje voor
Australische regering
Weekeindverkeer eiste
negen mensenlevens
Toeristen onvindbaar
Effect rond 25 procent
Loosdrecht-Jazzfestival
Internationaal volksdansfestival
Enorme files bij Utrecht
5
MAANDAG 9 AUGUSTUS 1971
nMaMHimï* i iMnflttiiTiÉafÉHÉiXiaM
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De ANWB-alarmcentrale zou iedere vakantie
ganger op het hart willen drukken het vakantieadres thuis atfhter
te laten. Ondanks talloze publikaties in de kranten en de toeristische
bladen blijken de afgelopen steeds weer honderden vakantiegangers
in de buitenlandse mist verdwenen te'zijn als er thuis iets ernstigs
aan de hand is.
Trossen prikkeldraad "omlijsten" hier buitenpost in de omgeving van Oe
een eenzame Zuidvietnamese sol- Minh.
daat, die de wacht houdt bij een
LOOSDRECHT Het eerste internationale Jazzfestival van
Loosdrecht werd zaterdagavond in een vrijwel letterlijk tot de nok
toe gevulde jachthaven van Dijk besloten met het optreden van de
coucourswinnaars, de groep van zanger Leon Thomas en het nieuwe
kwartet van tenorsaxofonist Stan Getz.
De enige mogelijkheid voor de ra
deloze familie om de zorgeloze zonge-
nieters weer in Nederland te krijgen
voordat het doodzieke familielid is
overleden of de overledene begraven,
is dan een oproep via de ANWB-
alarmcentrale.
Deze centrale geeft de oproep door
aan de kranten, de radio, de Wereld
omroep en met name voor vakantie
gangers in Duitsland en Zwitserland
en Oostenrijk aan de nationale om
roeporganisaties van deze landen.
KRITIEK
De ANWB doet dit alleen in geval
van overleden of levensgevaarlijke
zieke familieleden in de eerste of
tweede graad. De centrale geeft de
oproep echter niet door dan na zorg
vuldig nagegaan te hebben of het ge
val werkelijk zo kritiek is. Bij de
oproep zijn de familieleden verplicht
de naam van de behandelende arts op
te geven, bij wie dan naar de urgen
tie van de oproep wordt
geïnformeerd. De ANWB is tot deze
werkwijze gekomen na in het verle
den ettelijke malen te zijn 'opgelicht'.
„Het is wel voorgekomen dat een
oproepaanvraag werd gedaan omdat
een familielid levensgevaarlijk ziek
was en dan bleek dat het slechts om
een geval van heimwee van een der
kinderen naar de ouders ging", ver
telt de chef van de alarmcentrale
mej. M. C. A. J. van Lennep die al
vanaf begin 1957 aan de centrale is
verbonden.
Nog minder aanvaardbaar waren
de oproepen uit zuiver commercieel
belang, die in het verleden de centra
le wel bereikten. „Het ging er dan om
dat de terugkomst van een vakantie
ganger nodig werd geacht omdat zijn
aandelen op dat ogenblik juist zo
hoog stonden of omdat zijn zaak in
moeilijkheden verkeerde," aldus mej.
Van Lennep.
Het effect van de oproepen via de
radio is rond 25 procent, via de Ne
derlandse kranten die in het buiten
land te koop zijn komt nog eens 25
procent van de oproepen bij de des-
Zelden heeft een door radio en TV
geregistreerde finale zulke uiteenlo
pende indrukken opgeleverd als deze
keer. Want zoals alles op het fel-be-
lichte podium uitpakte, scheen alle
denkbare logica van bewuste pro
gramma-opbouw met een gebalde
meesterhand dooreen te worden ge
smeten, hetgeen zowel in levensgrote
surprises als teleurstellingen resul
teerde. Voor het front van prominen
te aanwezigen als burgemeester Cas-
telijns en kersverse VARA-voorzitter
André Kloos werd de wisselprijs van
het concours uitgereikt aan de blonde
Jurre Haanstra, zoon van filmer Bert,
die als drummer-leider van een
kwartet een hoog aantal jurypunten
bijeenspeelde en zo te horen wel te
recht. In een door Haanstra zelf ge-
komponeerde suite kwam vooral zijn
electrische pianist Michel Herr tot
een fraai opgebouwde solo in half-
tempo.
Juiste opmaat
De Miles Davis-achtige proloog van
bekroond talent werd een juiste op
maat tot datgene, wat achteraf best
als dé apotheose mag worden gekwa
lificeerd zanger-fluitist-slagwerker
Leon Thomas, als artist tot dan een
onbeschreven blad voor de meesten.
Op gezag van een in '69 opgenomen
en eerst onlangs verschenen lp „Spi
rits known and unknown" was de
roep van een vokale revolutionair
hem reeds vooruitgesneld. Welnu,
Leon Thomas maakte het waar, niet
zo zeer dat revolutionaire want
zijn credo is een variant op een soort
■.terug naar de natuur" maar
vooral de bijna rituele ambiance, die
puur Afro-Amerikaanse sfeer die hij
om ;zich heen wist te creëren, daar
aan de plas. Thomas, alleen visueel al
een prachtige aanblik biedend, bezit
een sonore, beheerste stem waarmee
hij teksten van opbouwend humani
tair, deels religieus karakter zingt.
Het aksent valt voornamelijk op
peace, love, de Schepper die een mees-
terplan heeft en hoe we, blank en
zwart eigenlijk met elkaar moeten le-
yen. Soms welt dat al te idealistische
je even naar de keel, maar er is
méér: de funktionele tong- en strot-
tenhoofdtechnieken van Thomas, ont
leend aan de bij Afrikaanse pyg
meeën gebruikelijke zangstijl, waar
bij het jodelen van tremolo's met
'rijd open én met gesloten mond sa-
toen met scatzang en gewoon straight
zingen tot een verbluffende interpre
tatie-eenheid worden samengevoegd.
Doet dat alles je reeds op de punt
van de stoel zitten, er komt nog bij
dat Thomas een feilloze mikrofoon-
techniek bezit, alsmede een gezag uit
zaaiende persoonlijkheid. En voorts
verrichtten hij en zijn begeleiders
Wonderen van pure ritmiek, met tom-
t°ms, zwepen, bellen en alles wat
daar zoal exotisch bij te pas komt.
Neil Creque, de pianist, als brein
achter de fraaie muziek, de congaïst
Sonny Morgan, de drummer Bernard
Lubat, van Getz geleend, zij kwamen
tot weergaloos geïnspireerde presta
ties. Alleen van tenorist George
Adams kan men nuchter stellen, dat
hij een Coltrane-copiïst is, normaal
dus een bron van ergernis, hisr
slechts kritische kanttekeningen
waard. De rest was Thomas, com
pleet, indrukwekkend.
Stan Getz
Stan Getz besloot het festival, dat,
wil het aan allure winnen, eens om
moet zien naar een geschiktere om
geving. Voor de Getz-fans waartoe
ia mijzelf unbedingt reken was het
na 13 jaar wachten jammer dat de
reputatie van deze talentvolste aller
blanke Lester Young-epigonen enige
forse deuken opliep. Ondanks alle
steun van gitarist Thomas en de ver
rassend goed spelende Franse Lubat
(drs) en Louiss (orgel) kwam geen
échte Getz-solo los van de grond. Om
duidelijk zichtbare redenen werd hij
genoopt tot gemakzuchtige melody-
statements, staccato-frasen en op zich
groteske gebaren en conferences. Een
recent in Londen opgenomen dubbel-
lp zal wellicht bewijzen, wat Getz
werkelijk kan presteren.. Een kwa
liteit hopelijk parallel aan een plaat
als „Sweet Rain"...
(Vervolg van pagina 1)
Aan boord van de Okinawa was
onder anderen de voorzitter van de
subcommissie van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden voor het
budget van het ruimteprogramma.
Afgevaardigde Edward Boland
noemde de Apollo-vlucht een groot
succes en een goed voorteken voor de
toekomst van het ruimteprogramma.
„Velen hadden gedacht dat het pro
gramma zijn top bereikt had. en nu
bergafwaarts ging zei Boland, maar
dat zag hij nu heel anders.
Na een korte welkomstceremonie
op het dek van de Okinawa, en een
dankdienst onder leiding van de aal
moezenier, gingen de astronauten
benedendeks voor een douche en de
eerste maaltijd-van-een-echt-bord
sinds twaalf dagen.
Het eerste medische onderzoek
toonde aan dat de mannen in uit
stekende conditie waren. Later wer
den zij overgevlogen naar een lucht
machtbasis bij Honoloeloe, en van
nacht om twee uur werden zij ver
wacht in Houston, waar een groot
deel van de meegebrachte maan-
monsters al is gearriveerd.
Michael Duke, die de leiding heeft
van het eerste onderzoek van de
stenen, verwacht dat Scott en Ir
win vandaag wel komen kijken als
de zaak wordt uitgepakt: „Het zal
moeilijk zijn om ze buiten het labo
ratorium te houden".
HOUSTON (Reuter, AFP) De
drie ruimtevaarders zijn vanmorgen
vroeg in Houston aangekomen. Op
het vliegveld werden zij verwelkomd
door hun familieleden en vele autori
teiten, onder wie de leiders van het
Amerikaanse bureau voor lucht- en
ruimtevaart (Nasa). Een menigte van
honderden mensen juichte de drie
mannen toe.
Het grandioze slotfeest van het
internationale floklorefestival tr?
Leiden, toen alle deelnemers,
Joegoslaven, Bulgaren, Roeme
nen, Zweden, Schotten, Belgen,
leren, Japanners en Nederlan
ders samen de vloer op gingen in
een grote rondedans.
Scott, Irwin en Worden gingen di
rect na de ontvangst met hun familie
leden naar huis. Zij hoeven niet meer
in quarantaine zoals hun voorgan
gers.
Zaterdagavond zijn zij behouden op
de aarde teruggekeerd.
Door het weigeren van een van de
drie parachutes was hun landing in
de Stille Oceaan iets sneller dan
verwacht.
Jurne Haanstra speelde als drum-
leider va.n een kwartet zoveel jury-
punten hijeen dat hij de wisselprijs
kreeg uitgereikt.
SYDNEY (Reuter) Het
Afrikaanse rugbyteam de
Springboks heeft het afgelopen
weekeinde een van de meest ge
welddadige incidenten beleefd
van zijn toernee door Australië.
In Sydney gooiden anti-apartheids
demonstranten een traangasbom, op
het moment dat de rugby-spelers in
een bus wilden stappen, die hen naar
het stadion moest brengen. Martiens
Louw, een van de spelers, raakte ge
wond. De overige spelers renden
hoestend en huilend door het traan
gas het hotel binnen. Door dit inci
dent kwamen de spelers vijftien mi
nuten te laat op de plaats van be
stemming.
De wedstrijd zelf was een anti-cli
max voor de leiders van de anti-
apartheidsdemonstratie. In tegenstel
ling tot vroegere verklaringen, waar
in werd gesproken dat meer dan
6000 demonstranten de wedstrijd zou
den bijwonen, kwamen er slechts en
kele honderden opdagen. Zij gingen
verloren in de menigte van ruim
21.000 mensen. Ruim 700 politieman
nen zorgden ervoor dat de demon
stranten niet het veld op konden ren
nen. De Zuidafrikanen versloegen het
Australische team ten slotte met
18—6.
Buiten het stadion hield de oud-in
ternational Jim Boyce een eenzame
demonstratie. Hij torste een bord met
zich mee, waarop te lezen stond:
„Geef uw goede geld niet uit om ra
cisten te zien sporten. Ga naar huis."
Gedurende de dertien wedstrij
den. die de Zuid-Afrikanen in het
vijfde werelddeel hebben gespeeld,
heeft de Australische regering ruim
twee miljoen dollar (ruim zeven mil
joen gulden) uitgegeven om de
Springboks te beschermen. Geduren
de de zes weken lange toernee is er
geen dag voorbij gegaan zonder de
monstraties.
beteffende mensen terecht. Als zij
dan de alarmcentrale in Den Haag
bellen krijgen zij direct te horen wat
de reden van de oproep is. „Het lijkt
misschien wat hard om via de tele
foon te vertellen dat bijvoorbeeld een
van de ouders is overleden maar voor
mij is dit een principiële zaak. Als de
oproep is gedaan omdat een familielid
levensgevaarlijk gewond is, dan jak
kert de opgeroepene natuurlijk zo
snel mogelijk naar Nederland met al
le risico's van dien. Als het familielid
toch al dood is kan de vakantiegan
ger het iets rustiger aan doen. Er is
dan toch niets meer aan te doen,"
aldus mej. Van Lennep.
Het aantal oproepen stijgt met de
jaren. In 1969 waren het er 1310, in
1970 1377 terwijl voor dit jaar een
verdere stijging wordt verwacht. Al
hoewel het aantal dit jaar procen-
tueel waarschijnlijk een verlaging zal
inhouden, veroorzaken de vele oproe
pen, tientallen per dag in het vakan
tieseizoen, toch steeds weer lichte
verbijstering bij de bemanning van
de centrale.
DOM
„De mensen zijn wat dit betreft zo
vreselijk dom", verzucht mej. Van
Lennep, „niet alleen dom omdat ze
hun adres niet achterlaten maar ook
omdat ze, zoals steeds weer blijkt, er
amper van op de hoogte zijn dat de
Wereldomroep de oproepen iedere
dag voor zowat heel West-Europa,
van Spanje tot Skandinavië op een
vast tijdstip na de nieuwsberichten
uitzendt.
„Als je dat nu al jaren via de pers
en de eigen bondsbladen bekend
maakt en er zijn nog mensen die er
nog nooit van hebben gehoord, wat
moet je dan nog meer doen?", vraagt
zij zich af.
In Roelof-Arendsveen heeft zater
dagavond, 9ü uur na het begin
van het wereldkampioenschap wa
ter paalzitt en 1971, de eerste van de
twintig deelnemers het opgegeven.
De winnaar van vorig jaar (67 uur)
doet oók weer mee. 's Nachts worden
de paalzitters beschenen door schijn
werpers. Honderden belangstellen
den volgden de spannende strijd.
door Hans W. Ledeboer
LEIDEN Het zou best kun
nen zijn -dat aangelegenheden
zoals het internationale folklore-
festival, dat van vrijdag tot en
met zondag in de Groenoordhal
in Leiden werd gehouden, meer
betekenis hebben voor de we
reldvrede dan allerlei congres
sen, discussies en noem maar op.
Drie dagen lang had Leiden een
bevolkingssurplus van enige dui
zenden jongens en meisjes
dansers en musici niet alleen
uit allerlei plaatsen in Neder
land, maar ook uit België, Bul
garije, Ierland, Japan, Joegosla
vië, Roemenië, Schotland en
Zweden.
Voeg daarbij nog een paar
duizend bezoekers, die op de
voorstelling van zaterdagavond
en op allerlei andere bij dit fes
tival behorende activiteiten af
kwamen, het Rijnsburgse bloe
mencorso, dat niet alleen Lei
den, maar zaterdagavond óók
nog de Groenoordhal kwam op
luisteren, dan is te begrijpen,
dat Leiden drie dagen lang een
genoeglijke internationale feest
stad was.
Folklore-muziek en -dans zijn geen
zaken om naar te kijken, maar om
aan mee te doen. Bovendien bevat de
echte folklore een voornaam element
van spontaneiteit, dat op de meest
onverwacht momenten losbreekt. Dat
heeft burgemeester dr. A. J. Vis aan
DEN HAAG Het weg
verkeer heeft dit weekeinde
zeven mensenlevens geëist. Een
groot verkeersaanbod uit Duits
land zorgde zaterdag midden op
de dag voor enorme files tussen
Arnhem en Utrecht, die een
lengte van 31 km bereikten.
Verder viel het dit weekeinde met
de drukte wel mee, behalve bij Hoe
velaken, waar vrijwel de hele zon
dagavond een file was.
BREDA De 53-jarige bouwvak
ker Cornells van Nispen uit Breda is
zondag met zijn bromfiets veronge
lukt. Voorbijgangers vonden zijn
stoffelijk overschot langs een weg bij
Breda. Vermoedelijk is Van Nispen
tegen een rechts van de weg staande
boom gebotst en korte tijd later aan
zijn verwondingen overleden.
OPHEUSDEN De boomkweker
R. Verwoert uit Opheusden (44) is za
terdag met zijn fiets in een sloot ge
reden en verdronken.
MALDEN De 23-jarige mevrouw
Margrete M. G. Winters-Kokke uit
Nijmegen is zondag op de rijksweg
Venlo-Nijmegen onder Malden om
het leven gekomen. Het ongeluk ge
beurde 's morgens om half vier. Me
vrouw Winters zat bij haar man in
de auto, die tijdens een inhaalma
noeuvre te ver naar links uitweek. De
auto van Winters raakte een links
van hem naast de weg geparkeerde
auto en vloog vervolgens tegen een
boom. De bestuurder werd zwaar ge
wond in een ziekenhuis opgenomen.
ZANDVOORT De 40-jarige Ma
rokkaan Addi Ait DarW is zaterdag
op de Boulevard Barnaart in zijn
woonplaats Zandvoort door een auto
overreden en daarbij gedood. De Ma
rokkaan liep slingerend over de weg.
Een paar uur tevoren had hij de poli
tie de sleutels van zijn auto moeten
afgeven, omdat hij onder invloed van
alcohol verkeerde.
ARCEN De 26-jarige L. Helbers
uit Amsterdam is in een ziekenhuis
in Venlo overleden aan de gevolgen
van een verkeersongeluk van vorige
week dinsdag. Het slachtoffer kwam
in Velden met zijn auto frontaal in
botsing met een met stenen beladen
vrachtauto met oplegger. Bij het on
geluk werd het 2-jarig zoontje van de
heer Helbörs op slag gedood. Zijn
echtgenote werd met zware verwon
dingen in het ziekenhuis in Venlo op
genomen.
UITHUIZEN In het Groningse
Uithuizen is de 69-jarige L. Sikkenga
uit Uithuizermeeden verongelukt. De
man stak op zijn fiets de voorrangs
kruising Dingeweg-Provinciale weg
over en werd geschept door een
vrachtauto. Hij overleed onmiddellijk.
EG MOND A/D HOEF Een
frontale botsing tussen twee brom
fietsen in Egmond aan de Hoef heeft
het leven gekost aan de 16-jarige G.
de Vos uit Enschede. De berijder van
de andere brommer werd zwaar ge
wond naar een ziekenhuis in Alk
maar gebracht. Het fietspad waarop
het ongeluk gebeurde was bestemd
voor verkeer uit beide richtingen.
LEIDERDORP De 53-jarige
tuinder J. Jansen uit Leiderdorp is
zaterdag tegen middernacht in zijn
woonplaats met zijn bromfiets door
een tegemoetkomende auto aangere
den en op slag gedood.
de lijve ondervonden. Vrijdagavond
zouden de buitenlandse groepen ten
stadhuize van Leiden worden ontvan
gen. Dc Joegoslavische groep Ma-
cedoniërs uit Skopje, dat immers ma
de aardbevingsramp zoveel banden
kreeg met het hulp biedende Neder
land begon alvast voor het Leidse
stadhuis een boeiende demonstratie te
geven, die zoveel belangstelling trok,
dat burgemeester Vis niet dan met de
grootste moeite zijn stadhuis kon be
reiken. En of hij wilde of niet, dr. Vis
werd naderhand meegetrokken in een
kring om zelf eens te ondervinden
wat meedoen betekent.
Voor de deelnemers aan het festival
waren de vele uren buiten de voor
stellingen, als er geen of weinig pu-
bCiek in de Groenoordhal was met
al die festivalgangers was de Groen
oordhal dan toch nog vol de be
langrijkste. Want die uren waren be
stemd voor uitwisseling van kennis,
voor het aanleren van nieuwe mu
ziek, nieuwe dansfiguren en danspas
sen.
Hier trainde de Bulgaarse choreo
graaf Gueorgi Kinski Nederlanders,
Belgen, Schotten en Ieren in de zo
moeilijke, uithoudingsvermogen en
virtuositeit eisende "sjopsko"-dans.
Hier was duidelijk te merken, hoe
het samen serieus werken aan het
verwerven van nieuwe kennis en
vaardigheid meer oplevert dan dis-
kussie en praten. Japanners leerden
Belgische volksdans, Joegoslaven leg
den zich toe op de Ierse "reel", daar
bij kwamen soms merkwaardige stu
dieresultaten aan het licht.
KELTISCH
Zo is uit oude tekeningen, gravures
en enkele schilderwerken bekend, dat
de Keltische zwaarddansen, die nu
allen in Engeland en in enkele stre
ken van Zuid-Frankrijk zijn blijven
leven, eeuwen geleden in heel Europa
bekend waren. De Belgen hebben op
dit gebied speurwerk verricht en zij
kwamen terecht bij oude zwaard-
dans-muziek, die in maatvoering ge
heel overeenkwam met de Engelse
"Kirkby Malzeard". Bij wijze van ex
periment voerden zij deze zwaard
dans uit op de gevonden muziek.
Deze zwaarddansen hebben -niets te
maken met strijd. Zij maakten deel
uit van de Keltische zonne-cultus,
hebben dus religieuze betekenis. De
dansers vormen samen met hun
zwaarden allerlei vloeionde figuren,
die eindigen in een kunstige ster van
ineengevlochten zwaarden. Die ster is
een symbool van de zon. In een aan
tal Baskische zwaarddansen wordt de
voordanser op deze zonne-ster hoog
geheven.
VIRTUOSITEIT
Voor wat betreft danstechniek en
virtuositeit waren het vooral de Bul
garen, Macedoniërs, Roemenen en
Ieren, die elkaar niets toegaven. Gra
tie en hoofsheid waren te zien bij de
Schotten, die immers hun dansvor
men binnen de adellijke kastelen van
de "clan"-hoofden hebben onderhou
den.
De Schotten traden dan ook op als
edelen: de vrouwen in avondkleding
met de zijden "sash" in de "tartan"
van de clan, de mannen in "kilt" met
"sporran" en zijden overhemd, in de
fijn-wollen kous de "skene dhu", het
mes zonder welk geen enkele Schot
zich compleet voelt.
LANDELIJK
Zweden, Nederlanders en Belgen
gaven eenvoudige, charmante lande
lijke dansen te zien. Eigenlijk zijn dit
van oorsprong hofdansen, die na de
Napoleontische tijd in "volkse" vorm
als het ware "verboerst" bleven
voortleven met wat huiselijke namen
als "Gort met stroop" of "Jan Piere
wiet", of de "Kadril", waarin nog het
Franse 'quadrille' is te herkennen.
Voor een zeer exotische noot zorg
den de Japanners. In Japan kan men
moeilijk spreken over "volksdans": de
"bon odori"-dansen die deze groep
liet in hebben in Japan nog ten
volle hun religieuze functie in het
cultuurpatroon.
Voor de Nevo, de Nederlandse
Volksdansvereniging, was dit interna
tionale festival het achtste, waarvoor
zij als gastvrouw optrad.
Aardig was, dat tijdens de oefen
en uitwisselingsuren voor degenen die
waren moe-gedanst er ter afwisseling
allerlei aardige dingen waren om
naar te kijken en te luisteren: liedjes
van Marie Cécile Moerdijk en Cobi
Schreijer, Poppentheater Paradaas
van Rien Kroon, mime van "Krui
mels", films.
