Zeven kinderen en niet
één wil vaders tuin
Delftse
grote
gamelan naar
kunstexpositie
Olympiade in München
Gemeentedrukkerij is
een miljoenenbedrijf
rj „Geef ze ongelijk!"
i Krokodillen als
huisdieren is
el even wennen iw^eater
3Tuinder Van Uffelen
naar Italië
en Monaco
ZATERDAG 3 JULI 1971
MJ
lan,
Ver
Korte
Job
lot
(Door Ed. Th. Witzleb)
-NAALDWIJK Zeven kinderen heeft tuinder C. Th. van
Jffelen maar niet één van hen wil de tuin van vader overne-
Jan <^en. Ze willen er niet eens werken. Vier kinderen zijn getrouwd en
Brinlff an^eren hebben een baan. Tuinder van Uffelen is niet de enige
>8gpinder in het Westland wiens kinderen vaders tuin niet appreciëren.
i. *12
'271,.Geef ze eens ongelijk!" ver-
aognidigt vader Van Uffelen zijn
kvliegend kroost. „Je moet hier
lorm werken, zeven dagen per
pek en dan heb je nog niets!
lies wat je verdient is meege-
en. Daarvoor begin je om 4
5 uur in de morgen of soms
om drie uur in de nacht al! De
groente is duur, hé? Maar er is
ook weinig. Door 't slechte weer.
Dus schieten wij er ook niets
Simon Rietveld toont dat
angst voor tropische dieren
vaak overdreven is.
mee op als we goede prijzen ma
ken."
Tuinder Van Uffelen heeft in totaal
8000 meter grond, waarvan 2400 me
ter onverwarmde kas. De rest is teelt
onder de blote hemel. Op het ogen
blik is hij bezig de kassnijbonen te
oogsten en in de schemerige schuur
stapelt zich kist op kist, vol met ge
sorteerde snijbonen.
Hij werpt een blik naar de export
bonen en zegt tevreden: ,.Die brengen
tenminste nog iets op. Die brengen
altijd meer op". Er staat 1200 meter
kas met snijbonen. De oogst is 3 a 400
kg. per dag. Tuinder Van Uffelen
brengt ze zelf naar de groenteveiling
in Naaldwijk. „Reken maar uit: als 't
goed is moet ik zo'n 5 a 600 kg, per
dag hebben". Neen, het is niets van 't
jaar.
De oogst is nu 14 dagen aan de
gang en duurt nog een maand. Dan
komen snijbloemen in de kas van de
snijbonen.
Tuinder Van Uffelen, 62 jaar, ten
ger en vitaal, laat zich in een van de
twee oude fauteuils vallen, die stoffig
tussen de bonenkisten staan. Het
zware werk en de zorgen hebben zijn
gezicht met talloze fijne en zware
groeven doortrokken. Maar ze kon
den het jongensachtige en de opge
wektheid er niet aan ontnemen.
Tuinder Van Uffelen is geen zuur
pruim geworden, al ziet hij het alle
maal niet meer zo.
Blaffend springt de witte hond Does
tegen hem op. „Gekke hond!" zegt
Van Uffelen, hoofdschuddend. „Hij
rent wel twintig keer per dag blaf
fend van uitgelatenheid de hele tuin
rond. Het is een lieve hond". Zijn
hand graait in de dikke vacht van
het kwispelstaartende dier.
„Ik zit nu 35 jaar in Naaldwijk.
Maar ik ben in Delft geboren. Eigen
lijk in 't Hof van Delft".
In de schuur staat een dertig jaar
oude, houten tomatensorteermachine
met een handslinger. „Zou je best een
motor op kunnen zetten, hoor! Kleine
moeite". Eenmaal per jaar oogst hij
ongestookte kastomaten. „In juli is
het zover, maar we weten nu al dat
het niets is. Nou ja, zeker kan je dat
natuurlijk nooit zeggen", meent hij
met een sprankje hoop. Dat het met
de tomaten „niets is", komt niet zo
zeer door het slechte weer maar in
hoofdzaak door de buitenlandse con
currentie.
„Daar is niet tegen op te boksen".
Tuinder Van Uffelen constateert het
berustend. „Neem nou de radijs. An-
Cyclus bouwen en
maatschappelij ke
ontwikkeling
ROTTERDAM Een initiatiefgroep,
waarin vertegenwoordigd zijn de
BNA, het Bouwcentrum, de Raad van
Bestuur Bouwbedrijf, de Centrale
Commissie Bouwnijverheid en de
Stichting Vakopleiding Bouwbedrijf
wil in oktober een cyclus van zes da
gen wijden aan de samenhang tussen
bouwen en maatschappelijke ontwik
keling.
Als programma is voorlopig vast
gesteld 19 oktober „Bewoonbare we
reld", 20 oktober „Wonen, woonom
geving en verkeer", 21 oktober „Pro
gramma en Ontwerp", 26 oktober
„Ruimtelijke consequenties van maat
schappelijke alternatieven", 27 okto
ber „Uitvoering" en 28 oktober „Sa
menwerking".
Het is de bedoeling dat het Bouw
centrum te Rotterdam de organisatie
word/an een onzer verslaggevers)
en mikaters en poezen, honden en
•dams^aries krijgen concurrentie.
:unner)e alledaagse huisdieren ver
nikkelden terrein weliswaar niet
iis vaii-merend door de interesse
iswaai ^et Pillek voor beesten die
maaiitstreeks uit de wildernis ko-
zondeti. In de woning van de heer
Rietveld (23) aan de Haagse
Is ee%n van Meerdervoort komt
'C Hie)1 €r snel acbter dat het een
>akken£ sensatie is om vreemdsoor-
naat dieren over de vloer te ha
le ma} ^at bijvoorbeeld haalt
kweken er niet bij. Het is een kwes-
;cn, dhvan wennen om een nijlkro-
nogahi door de kamer te zien stap-
i.
:1 meeh doet het beweeglijke diertje dan
!en on poging om zijn jagersinstinct op
nouderfeus van een schoen te botvieren.
mottifck dan niet want je kunt niet
oed resrachten dat dit ocrwoudbewo-
is vanje zjch zomaar in een Hollandse
sP°Mkamer thuis voelt,
oor dl
veehoniok de groene leguaan met een
r dag|bbige onderkin, die af en toe een
hebbegerplant onder de voet loopt, doet
i leuk op langere termijn. En
ftigdufcht een vliegende hond de mense-
ïnd oofe hoofdhaardos voor een baal stro
kien en een landing uitvoeren,
de kir» doen, niet in paniek raken. Het
ezoekeit- Die onberekenbare slang even-
is ven- Als hij zich rond stoelpoten
en eei
lags oi
Zui
van
g kont
ken bel
De in
lant va
sgebou
aar ee
slingert, heeft het dier het naar zijn
zin.
„Ach, je wordt wel eens openge
haald", zegt Simon Rietveld, die van
af zijn zevende jaar al niet meer van
enthousiasme voor dit soort dieren is
af te brengen. „Maar je moet er wat
voor over hebben. Niet kinderachtig
zijn.
Vergeet niet, dat het geen ge
kweekte huisdieren zijn als poes en
hond. Maar ze zijn verder heel mak
kelijk als kamergenoot. Het zal echt
niet in het begin zonder slag of stoot
gaan maar mensen, die dat beseffen,
kunnen er aan beginnen. Denk je dat
het houden van die dieren allemaal
koek en ei is, meteen al, begin er dan
maar liever niet aan. Maar de wil
dernis in huih halen is het voor mij.
Ook die dieren gaan de mens als baas
zien. Misschien is het oerwoudbeest
over twintig jaar ook een gekweekt
huisdier, net als de kat en hond nu".
Toch wil Simon Rietveld het pu
bliek meer bekend maken met wilde
dieren. Hij organiseert tot en met
10 juli is het Zuiderpark Den Haag,
onder de naam Safari '71, een ten
toonstelling van onder meer krokodil-
en, vogelspinnen, bruikikkers, apen,
len, vogelspinnen, bruikikkers, apen,
sen, .roofdieren, papegaaien, gifslan
gen, planten en een kinderboerderij.
Dagelijks geopend van negen uur 's
morgens tot elf uur 's avonds.
Er zal voorlichting gegeven worden
over het verzorgen van de meest uit
eenlopende huisdiersoorten. Safari '71
is het werk van de Stichting Biologi
sche Propaganda, waarvan Simon
Rietveld voorzijter is. „Er gaat zoveel
gebeuren in die week", zegt Rietveld.
„Ik geloof dat het kleindierencentrum
waar het gehouden gaat worden vol
loopt. De mensen kunnen dan ook
zien hoe ik een gifslang melk. Een
gevaarlijk karwei vol risico's. Een ra
telslang kan namelijk plotseling bij
ten en dan gaan er toch tancfen van
15 millimeter als injectienaalden je
hand in. Maar er komen ook onge
vaarlijke slangen. Er zal tekst en uit
leg gegeven worden. Ook over de
vleermuis uit Thailand die alleen
fruit eet. De voorlichting over reptie
len, de voor- en nadelen, is hard no
dig".
De heer C. Th. J. van Uffelen.
achtduizend vierkante meter
waarvan 2400 onverwarmde
kas en niemand om dit bedrijj
straks over te nemen. Zijn
bloemkool brengt goed op.
dere jaren ben je in februari rad
aan het bossen. Nou zijn ze er
december al. Uit het buitenland. M
de komkommers is het al net zo. E
heb je hier het hele jaar door, ma
je hebt ze ook uit het buitenlar
Wat wil je dan? Tegen die concu
rentte kan je toch niets beginnen?"
Hij ziet het allemaal niet meer
En met hem vele tuinders.
„Vroeger had je op de veiling per
ziken. Prachtige! En zo veel! Die aan
voer is nu enorm teruggelopen. Welke
teler ziet er nog iets in om voor een
dubbeltje of twaalf cent perziken te
kweken?".
HANDEN TEKORT
Aan de Vlietweg, een smal, keurig
geasfalteerd weggetje, dat gescheiden
door een sloot en struiken parallel
loopt met Rijksweg 20a de recht
streekse verbinding door het West-
land tussen Den Haag en Rotterdam
is alleen het geblaf van de hond te
horen. Kas staat dicht naast kas. En
overal, in bijna elke kas wordt hard
geplukt. En overal zijn er pluksters
te weinig. De jeugd voelt er niet meer
voor. „Geef ze ongelijk" zegt tuinder
Van Uffelen begrijpend.
Over de 1200 meter bloemkool van
de koude grond is hij best te spreken.
Hij tuit tevreden zijn lippen: „Die
brengt op het ogenblik goed op. Daar
klaag ik niet over. Ik heb tweemaal
per jaar bloemkool. Kaskool en van
de koude grond". Ook de exportkwa
liteit groente doet het nog wel. „Die
brengt altijd meer op".
AFLOPEND
Henk Olsthoorn, de knecht, komt
even kijken en verdwijnt weer in de
snijbonenkas. Hij is de enige vaste
hulp. De baas zelf moet het lêeuwe-
deel doen en als het heel erg druk is
helpt zijn vrouw een handje. Af en
toe zijn er ook wat losse werklui.
„Het zaad voor de snijbonen haal ik
uit Duitsland. Van een uitstekende
kweker".
Het buitenland is dichtbij gekomen.
Bulgarije, Yoegoslavië, Italië, het zijn
de landen met een gunstig klimaat en
het zijn de grootste concurrenten van
wat zich nog steeds de tuin van
Europa noemt, het Westland. Tuinder
Van Uffelen is een van de velen voor
wie het een aflopende zaak is. „Ik zit
mijn tijd wel uit. Ik maak me e-
maar geen zorgen over", zegt hij
zichzelf bemoedigend. Hij kijkt na
denkend voor zich uit en wil dan we
ten: „Hoe is het nou eigenlijk bij jul
lie? Is het waar dat de kranten er zo
slecht voor staan?"
DEN HAAG Maandagmiddag
vertrekt het Nederlands Dans-Thea-
ter van Schiphol naar Monaco om om
woensdag, donderdag en vrijdag op te
treden tijdens het Internationale
Kunstfestival van Monte Carlo.
Deze voorstellingen worden bege
leid door het Orchestre National de
l'Opera de Monte Carlo onder leiding
van Jan Stulen met Leon Lovett als
gastdirigent en Harrie Broekhuizen
en Eddy van Dijken als piano-solis
ten.
Zaterdag reist het ensemble naar
Italië waar het optreedt in Turijn en
Osmio in openluchtvoorstellingen.
(door Darnmis de Geus)
DELFT Het kleine, maar
voor wat de collectie betreft in
drukwekkende Ethnografisch
Museum in Delft neemt deel
aan de grote internationale ten
toonstelling „Weltkulturen und
Moderne Kunst" die ter gelegen
heid van de Olympische Spelen
van 16 juni tot 30 september vol
gend jaar in het ,,Haus der
Kunst" in München wordt ge
houden.
Na eindeloze briefwisselingen tus
sen de wetenschappelijke adviesraad
voor deze expositie en het stichtings
bestuur van het museum is kortgele
den besloten de prachtige gamelan
die momenteel in de tentoonstelling
„W. C. C. Bleckmann: schilder van
het oude Java" te zien is naar Wesl-
Duitsland te sturen.
De gongs van de gamelan ver
zorgen de punten en komma's in
de muzikale frase.
Conservator .J van der Werff ziet
hierin een kans om zijn museum in
ternationaal bekend te maken. De uit
26 muziekinstrumenten bestaande ga
melan, representatief voor de Sura-
kartaanse stijl, werd in de loop van
1968 tijdens een studiereis door Java
door de musicoloog aan de Universi
teit van Amsterdam, drs E. L. Hems
ontdekt. Het is een voornaam instru
mentarium, afkomstig uit een vors-
tenpaleis en volgens eeuwenoude
dities vervaardigd. Ee 19e eeuwse
stijl van Surakarta, de bloeitijd \an
de gamelan, liet hierin verankerd. De
heer Van der Werff kon deze felbe
geerde collectie met financiën steun
van de stichting en met name het
Anjerfonds Zuid-Ho''and >n lftils
aankopen. Het puoliek kreeg «le ga
melan voor het terst op du tentoons
telling „Java, religie en kunït" In fe
bruari vorig jaar te zien.
DEMONSTRATIES
De heer Van der Werf steekt zijn
bewondering voor „zijn'* gamelan niet
onder stoelen of banaen. Hij is van
plan met medewerking van c'.rs.
Hcins en zijn muziekstudenten een
gezelschap te kweken dat de instru
menten regelmatig bespeelt. Er zijn
tien a twaalf musici voor nodig. In
dc bovenzaal kunnen ongeveer 65
liefhebbers deze concerten dan per
keer bijwonen.
Uiteraard heeft dr. Ramon Pelinski,
organisator van de tentoonstelling in
München zijn Delftse collega verzocht
of de gamelan voor het publiek gede
monstreerd kan worden. Welnu, ook
dit gebeurt. Van 16 juni tot 7 juli
1972 concerteren Amsterdamse mu
ziekstudenten onder leiding van drs.
Heins op de gamelan, een wonderlij
ke tegenstelling tot het sportgebeuren
dat zich in de 20e Olympiade afspeelt.
Van het optreden wordt een audio
visueel programma gemaakt dat op
een latere datum in het Delftse Eth
nografisch Museum aan het rustieke
St. Agathaplein (tegenover Museum
Het Prinsenhof) vertoond zal worden.
Mèt het Rotterdamse Museum voor
Land- en Volkenkunde heeft Delft
een complete dubbele gamelan, be
staande uit een slendro en een pelog-
helft, d.w.z. dat alle instrumenten in
twee versies aanwezig zijn: in de
slendro- en in dc pelogstemming.
De instrumenten, waren oorspron
kelijk in rood en goud beschilderd.
Later is het rood door een roodbruine
kleur en het goud door de gele kleur
vervangen. Bij de restauratie kwam
het oorspronkelijke bladgoud tevoor
schijn. Volgens drs. Heins betekent
de naam die aan de Delftse gamelan
is gegeven, nl. Paridjata, „een op de
bergen groeiende heester".
De heer Van der Werff onder
streepte dat de gamelan oorspronke
lijk de functie van begeleidingsdn-
strument had bij het wajangspel,
waarmee de dalang zich bezighield.
Volgend jaar komt waarschijnlijk een
dalang naar zijn museum om dan mèt
de Amsterdamse muziekstudenten
o.l.v. drs. Heins een complete de
monstratie te ge ven.
Het gaat te ver om de verschillende
instrumenten ieder voor zich te be
handelen. De Rebab. een tweesnarige
strijkluit verdient extra aandacht,
evenals de reusachtige bronzen ke-
nongs (een soort muziekketels) in een
onderstel.
BORNEO
Momenteel is de 'heer Van der
Werff bezig met de voorbereidingen
voor de tentoonstelling die vanaf ja
nuari of februari volgend jaar in het
Ethnografisch Museum wordt gehou
den, waarvan de titel is: „Borneo,
mythe en kunst".
Te zien zijn dan stukken uit de
eigen verzameling, van het Rotter
damse Museum voor Land- en Vol
kenkunde, het Tropen Instituut te
Amsterdam en het Volkenkundig
Museum te Leiden.
De Rebab, tweesnarige strjjkfluit,
gevoelig instrument van de
gamelan.
ROTTERDAM „We hoeven geen
koplopers te zijn, maar we willen wel
in de pas blijven." Zich er zeel wel
van bewust in een gemeentelijk gla
zen huisje te zitten, en dan nog wel
als eigenlijk een vreemde eend in de
gemeentelijke bijt, wil de heer J. van
Wijk, directeur van de Gemeentedruk
kerij van de Maasstad, wel het een
en ander kwijt over het wel en wee
van zijn bedrijf.
Het is in feite een van de merk
waardigste bedrijven in Rotterdam.
In vele opzichten immers onderscheidt
het zich van een gewone commerciële
drukkerij, terwijl het tegelijkertijd
sterk afwijkt van de andere gemeen
telijke diensten.
De heer Van Wijk is allereerst niet
verplicht een jaarverslag uit te bren
gen van zijn drukkerij. Uit de stuk
ken blijkt overigens wel. dat het be
drijf alle respect waard is: over het
afgelopen jaar had het een omzet van
f 3.270.000,-. Daarnaast kon de heer
Van Wijk nog beschikken over een be
drag van bijna twee miljoen gulden
aan drukorders die aan derden wor
den uitbesteed in opdracht van het
Centraal- en Uitgiftebureau, een nt-
venfunktie van de Gemeentedrukke
rij.
Vele gemeenteraadsleden zullen er
waarschijnlijk vreemd van opkijken,
maar de raadsstukken die zij iedere
keer weer zo keurig voorgeschoteld
krijgen komen nu juist weer niet uit
de Gemeentedrukkerij: dit werk is
per traditie een drukorder voor de
Rotterdamse drukkerij van Waesberge,
Hoogewerff en Richards.
De heer Van Wijk acht het overi
gens niet denkbeeldig dat deze order
vroeg of laat toch geheel of gedeelte
lijk zal overgaan naar de Gemeente-
drukkerij. Door een inkrimping im
mers van het personeel bij Waesberge
zijn er problemen gerezen bij het tij
dig klaar krijgen van de order, die
toch altijd nog een drie ton beloopt.
„Als de gemeente half september al
de begrotingsstukken wil hebben, masr
de gegevens pas later doorstuurt, «ian
moeten er welhaast moeilijkheden van
komen", vindt een woordvoerder van
drukkerij Van Waesberge, die met
name de begrotingsorder niet graag de
deur uit ziet gaan.
