Kwart deel vrijgemaakten
buiten verband geraakt
'11
Stern contra Spijkerboerl
BALANS VAN VIJF JAAR STRIJD
Weer
meer hervormt
theologie-studenten
Uw probleem
is het
onze....
COMMENTAAR
Stoutmoedig
Malta
V redes week van
19-26 september
Een woord voor vandaag j
R.k. Kerk accepteert
vrijmetselaars
BOEKENHOEK
BEROEPINGSWERK
Twee arrestanten
ontsnapt uit
politiebureau
Puzzelhoe
UIT DE
KERKBLADEN
Brieven die niet zijn voorzien
Vko naam en adres kunnen niet lo
nohand»»llnK worden senomen. Ge-
nelmhoudlns Is verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten In afzonder
lijke brieven worden gesteld. Pei
trlef dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten
Vraag: Kan u me iets meedelen
over de volgende gebeurtenis uit de
oorlog, waarschijnlijk eind 1944?
Twee auto's reden achter elkaar
op de Walenburgerweg te Rotterdam,
van de Schiekade richting Blijdorp.
Uit de achtervolgende (Duitse) auto
werd geschoten op de voorste. De
achtervolgende auto keerde op het
toen bestaande pleintje voor de win
kels van N.V. de Klerk, „Motorpa
leis", N. V. Luyendijk en reed de
Schepenstraat in, terwijl steeds ge
schoten werd, waardoor een winkel
ruit van de N.V. Luyendijk sneuvel
de. Wat was hier aan de hand? Wie
werden gevolgd en beschoten? Hoe
is het afgelopen?
Antwoord: Waarschijnlijk zal het
moeilijk zijn, iemand te vinden, die
hiervan tot in de finesses op de
hoogte is, vooral daar de datum ont
breekt. We drukken de vraag hier af
in de hoop, dat iemand inlichtingen
kan verstrekken.
Vraag: Als wij wafels bakken,
worden ze gauw slap. Hoe komt
dat?
Antwoord: Wij weten niet van
welke bestanddelen u de wafels
bakt, maar we kunnen u een
goed recept geven, van 500 gram
bloem, 500 gr. witte suiker, een
ei, een lepel gesmolten boter, iets
kaneel of citroenolie en 7Vt gr.
gist. De suiker moei in kokend
water opgelost worden Houd het
beslag dun.
Vraag: Hoe komt men aan de
uitdrukking op de koffie komen?
Antwoord: Op de koffie komei
dit wil zeggen: zijn doel niet be
reiken of er bekaaid van afko
men, betekent letterlijk: ergens
komen als het eten al op is. Men
kan dus alleen nog maar koffie
krijgen die in de boerenwoningen
altijd gereed stond.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De kerkstrijd heeft de gereformeerde kerken
(vrijgemaakt) precies een kwart van haar leden gekost. Dat is de Zending
conclusie, die, nu de kruitdamp is opgetrokken, zich laat trekken
bij de verschijning van de jaarboekjes van de beide partijen. De 274
kerken binnen het kerkverband tellen 84.899 leden, de 92 kerken
buiten verband 27.623.
Het afgelopen jaar hebben zich niet veel verschuivingen meer voorgedaan.
Enkele kerken raakten nog buiten verband, van welke Leerdam (756 zielen)
de grootste was. Verder werden in Enschede twee kerken buiten verband ge
sticht (samen 1020 zielen) en was er vooral verschuiving in Rotterdam, waar
de gezamenlijke kerken binnen verband meer dan driehonderd leden verloren.
derde deel niet in staat is om te be
roepen).
In heel Nederland verloren de ker
ken binnen verband netto 1552 leden.
Die buiten verband wonnen er 4227,
zodat er gezamenlijk toch nog een
niet onaanzienlijke groei was van
2675 ofwel 2,4 procent.
De gemeenten buiten verband wor
den vooral in het midden van het
land gevonden, nauwelijks in de drie
noordelijke provincies, Noord-Bra
bant en Limburg en helemaal niet in
Zeeland. Hun grootste dichtheid ligt
rond Kampen in hét westen van
Zendingsdag NZR
Overijssel en op de Veluwe. De bui-
tenverbanders hebben slechts zeven
gemeenten met meer dan 600 leden:
Kampen met 2965, Zwolle met 1494,
Wezep met 1212, Bunschoten 1150,
Leerdam 756, Schiedam 731 en Wa
penveld 701 leden.
Alleen in Noord-Holland raakte de
meerderheid van de kerkleden buiten
verband (56 procent). In Gelderland
was dat 47 procent, in Noord-Bra
bant/Limburg 41, Overijssel 3Z, 2uid-
Holland 28 en Utrecht 24 procent. In
Groningen raakte slechts 3 procent
buiten verband, in Friesland 2 en in
Drenthe 3.
op 9 oktober Predikanten
AMSTERDAM De door de Ne
derlandse Zendingsraad te organise
ren z'endingsdag (9 oktober van half
elf tot half vier in het Jaarbeursge
bouw te Utrecht) zal dit jaar geheel
oecumenisch van opzet zijn.
iHet hoofdthema wordt behandeld
door prof. dr. J. M. van der Linde en
prof. dr. J. Verkuyl. Het luidt „Be
vrijding in onze tijd" en is gebaseerd
op de studies, die in vele landen wor
den ondernomen ter voorbereiding
van de internationale zendingsconfe
rentie, eind 1972 in Indonesië. Er zul
len verscheidene werkgroepen wor
den gevormd, er worden films ge
draaid, er zijn boekentafels en er zijn
mogelijkheden tot het ontmoeten van
verlofgangers.
Opmerkelijk is, dat relatief veel
predikanten buiten verband is ge
raakt. Binnen verband noteren wij in
totaal (emeriti meegerekend) 170 die
naren des Woords, buiten verband 91.
Dat betekent, dat er binnen verband
op elke 499 leden een dominee is en
buiten verband één op de 303.
De buitenverbanders hebben dan
ook maar 20 vacatures, waartegen
over een kandidaat en 23 theologische
studenten (de meesten studeren in
Utrecht of aan de Vrije Universiteit).
De binnen verbanders hebben welis
waar aan hun theologische hogeschool
in Kampen het respect abele aantal
van negentig kandidaatsstudenten,
maar daar staan 148 vacante gemeen
ten tegenover (waarvan circa een
Het jaarverslag van de Nederlandse Spoorwegen
over 1970 roept tweeërlei gevoelens op. In de eerste
plaats moet niet zonder schrik worden geconsta
teerd dat het jaarlijks verlies in 1969 van 80 mil
joen in 1970 tot 142 miljoen is gestegen. Daarbij
moet bovendien worden bedacht dat dit cijfer nog
gunstig wordt beïnvloed door rijksbijdragen tot een
bedrag van 70 miljoen gulden (op grond van wet
telijk aan de NS opgedragen, maar toch niet hele
maal redelijk-commercieel te beredeneren op
drachten.
Aan de andere kant echter mag dit jaarverslag
niet de bewondering onthouden worden die het
verdient. Die bewondering geldt niet eens in de
laatste plaats de keurige typografische verzorging
maar zeker ook de uiteenzetting van de overwe
gingen die aan de bedrijfsvoering ten grondslag
liggen. Helemaal nieu wis dat geluid niet. Al eerder
heeft de directie van de Spoorwegen blijk gegeven
van een herwaardering van haar taak, waarbij
niet primair bedrijfs-economische, maar veeleer
sociaal-economische overwegingen het uitgangs
punt vormen. Het zou gemakkelijk en voor de hand
liggend zijn het hele spoorwegbedrijf uit te kam
men en precies te onderscheiden welke taken en
welke lijnen winst- en welke verliesgevend zouden
zijn. Maar niet alleen zou een dergelijke analyse
tijdrovend zijn; er zou ook een stuk niet te ont
komen zelfbedrog in zitten, want wie zal ooit uit
maken of de aanvoer van reizigers op een niet-
rendabele lijn niet precies de winstmarge is van
een wei-rendabele spoorwegverbinding?
Trouwens: de NS-directie heeft zelf al eerder
aanwijzingen voor het denken in deze richting ge-
Hoewel het geen lid van de NAVO is, herbergt
Malta een eiland van 246 vierkante kilometer,
dat ten zuiden van Sicilië in de Middellandse Zee
ligt het hoofdkwartier van de NAVO-zeestrijd-
krachten in Zuid-Europa. De chef van dat hoofd
kwartier, een Italiaanse admiraal, heeft vorige
week van het nieuwe Maltezer bewind, de Labour-
regering van Dom Mintoff, zijn biezen moeten pak
ken. De heer Mintoff heeft er nooit een geheim van
gemaakt, dat hij de banden tussen Malta en de
NAVO wat al te nauw vindt. Voeg daarbij, dat de
Sowjet-Unie volgaarne haar invloed in de Middel
landse Zee verder zou uitbreiden, ja, dat er nu al
een Russische oorlogsbodem klaarligt om, als het
even kan, door Malta te worden verwelkomd
en de vraag kan rijzen, of het daar aan de zuid
flank van de NAVO niet helemaal de verkeerde
kant op gaat.
Het antwoord moet luiden, dat de ontwikkelin
gen op Malta deze sombere gedachte niet lijken te
rechtvaardigen. Neem de uitwijzing van admiraal
B'rindelli. Sinds hij, vorig jaar oktober, zich op het
eiland vestigde, is zijn optreden weinig geschikt
geweest om hem de vriendschap van Dom Mintoff
en diens partij te verzekeren. Zo zou hij westelijke
regeringen er meermalen op hebben geattendeerd,
dat een verkiezingsoverwinning van Mintoffs La-
bour-partij de Russen toegang zou verschaffen tot
het in strategisch opzicht niet onbelangrijke eiland.
Dit was in strijd met wat Mintoff zélf keer op keer
had verklaard en het heeft de betrekkingen tussen
beide heren dan ook grondig verknoeid (al ont
kende Mintoff in een brief aan de Londense Times,
dat hij Birindelli voor „Italiaanse fascist" had uit
gemaakt). De uitwijzing van de admiraal kan dus
worden beschouwd als de vereffening van een
rekening, die de vlootvoogd zelf had geopend.
Maar al mag Mintoffs houding ten opzichte van
geven door een pleidooi te voeren voor het be
schouwen van het openbaar vervoer als één geheel;
door het aanbrengen van een soort functionele
hiërarchie in het geheel. Daarbij is de stads- of
regionale buslijn (of de slechts gedeeltelijk renda
bele spoorlijn) niet meer dan het verfijnde com
plement van het hele spoorwegnet, zoals de spoor
wegnet op zijn beurt weer het complement hoort
te zijn van een internationaal luchtvaartnet een
redenering die logisch leidt tot de noodzaak van
de aanleg van een Schiphol-lijn.
Deze al eerder door de spoorwegen ontvouwde
bedrijfsfilosofie wordt in het jaarverslag-1970
stoutmoedig verder ontvouwd door een verder den
ken in de bestuurlijke kaders waarin op het ogen
blik nog het hele Nederlandse vervoersbeleid zit
opgesloten. In deze bedrijfsfilosofie wij zeggen
het niet zonder een zekere bewondering her
kennen wij een denkwerk, dat wij eerder van de
overheid dan van een door de overheid met zekere
concessies begiftigd bedrijf zouden hebben ver
wacht.
Het is op grond van deze stoutmoedigheid (en
mede gezien het toevallig samenvallen van de pu-
blikatie van dit jaarverslag en de poging een nieu
we regering te vormen) dat wij bij de Haagse poli
tici aandacht vragen voor dit vernieuwe pleidooi
van een aantal Utrechtse denkers.
Het is toch inderdaad te dwaas (ook wij ont
lenen de gedachte aan het NS-jaarverslag) dat er
wel een rijkswegenplan tot het jaar 2000 bestaat en
geen enkele planning op wat langere termijn voor
het openbaar vervoer.
Birindelli dan niet met zijn instelling jegens de
NAVO worden vereenzelvigd, het is waar, dat zijn
regering erop gebrand is, Malta's onafhankelijk
heid van de NAVO te onderstrepen. Betekent dit,
dat ze de NAVO van haar eiland wil bannen? Daar
wijst nog niets op. Zeker, Mintoff en de zijnen
ijveren voor een herziening van de Brits-Maltezer
defensie-akkoorden, op grond waarvan Engeland
en de NAVO bases op Malta bezitten. Maar het is
de vraag, of ze aan die akkoorden willen dokteren
met de bedoeling, de NAVO te verjagen of zelfs
maar haar activiteiten op Malta aanmerkelijk te
beperken.
Trouwens, al zou de NAVO Malta kwijtraken,
dan nog kan waarschijnlijk niet worden beweerd,
dat ze een onherstelbaar verlies lijdt. De Ameri
kaanse zesde vloot heeft in het Middellandse-zee-
gebied bases genoeg. Een eventueel vertrek van de
NAVO van Malta zou waarschijnlijk pas veront
rustend worden, als de opengevallen plaats werd
ingenomen door de Sowjet-Unie. Dat zit er echter
niet in. De nieuwe Maltezer premier heeft er geen
twijfel aan laten bestaan, dat de Russen evenals
trouwens de Amerikanen en de Italianen niet
op een vergunning voor de vestiging van een basis
behoeven te rekenen.
De meest waarschijnlijke verklaring van de Mal
tezer drang tot onderhandelingen met Engeland is,
dat de regering-Mintoff Malta's financiële positie
wil verbeteren. Dat mag wel ook, wil Mintoff de
verkiezingsbeloften die hij de 400.000 Maltezers
gedaan heeft, kunnen nakomen. Op het ogenblik
verstrekt Engeland Malta vijf miljoen pond per
jaar aan leningen en subsidies en bedragen de
Britse militaire uitgaven op het eiland elf miljoen
pond 's jaars. Als Dom Mintoff dat bedrag flink
kan verhogen door de NAVO nog meer schrik aan
te jagen dan hij tot dusver heeft gedaan, zal hij
het vermoedelijk niet laten.
Beide groepen zijn actief in de zen
ding. De binnenverbanders hebben
negen missionaire predikanten m het
veld: vier in West-Irian, twee in Bra
zilië. twee op Curasao en een in Zuid-
Afrika (Pretoria). Bovendien hebben
zij naar West-Irian drie verpleeg
sters, een onderwijzeres en een tech
nicus uitgezonden. De buitenverban
ders hebben in Natal (Zuid-Afrika)
vier zendingspredikanten. Beide groe
pen onderhouden verder contacten
met Soemba.
Hoe fel de kerkstrijd is gestreden,
blijkt uit het voorbeeld van de vrij
gemaakte gemeenschap, die in volle
dig isolement op het eiland Curasao
leeft. Sinds vorig jaar bestaan daar
naast elkaar twee kerken met elk
hun eigen zendingswerk, sociaal
werk, werk onder militairen. Ze tel
len allebei 54 zielen.
Handboek 1971 ten dienste ran de
Gereformeerde Kerken in Nederland
(onder redactie van prof. J. Kamp
huis). Uitgave Oosterbaan en Le
Cointre te Goes 5.25).
Adressenlijst van Gereformeerde
kerken in Nederland. Uitgave Buylen
en Schipperheijn te Amsterdam
4,50).
DEN HAAG „Vrede! Met alle
gewe'd?" is het motto van de vijfde
vredesweek, die van 19 tot 26 septem
ber wordt gehouden. Rond deze vre
desweek zal vanuit de kerken en ac
tiegroepen die meedoen aandacht
worden gevraagd voor alle vormen
van militair en economisch geweld in
de wereld. Tevens wordt de vraag
aan de orde gesteld, welke middelen
voor weldenkende mensen accentabel
zijn om dit geweld aan banden te
leggen.
Het secretariaat berust bij het in
terkerkelijk vredesberaad (Celebes-
straat 60. Den Haag), waarin de
rooms-katholieke. hervormde en ge
reformeerde kerken samen met zes
kleinere kerken samenwerken. Zon
dag 19 september is vredeszondag.
Het IKV biedt materiaal en sugges
ties voor behandeling van de thema
tiek in prediking, liturgie, tentoon
stellingen, in de vorm van een vredes-
krant, brochures, posters en een spe
ciaal cahier over bijbel en geweld.
Meer dan in andere jaren wordt de
aandacht gericht op het onderwijs.
Een acht pagina's tellend informatie
blad geeft een overzicht van het vele
aantrekkelijke en gevarieerde lesma
teriaal, dat inzake ontwikkelingssa
menwerking, oorlog en vrede voor
handen is. Het IKV heeft ook zelf een
onderwijsproject over geweld samen
gesteld onder de naam „Een vliegreis
naar Oe Thant" met uitvoerig mate
riaal over militair geweld in het Na
bije Oosten, economisch geweld in
Brazilië en rassengeweld in Zuid-
Afrika.
Behoed mijn ziel, want ik bén godvrezend," staat er fc f
80. Is dat met al te zeer bouwen op eigen geestelijke verdil
Bovendien', wie van ons durft dat zo maar te zeggen? We /iLn
niet van mensen die geestelijk zo hoog van de toren blazen. t|JJd
delijk zegt de catechismus toch maar dat er slechts een „&2}ul
van gehoorzaamheid" in een ieder van ons aanwezig is. Okl
maar tegen God te zeggen dat wij godvrezendzijn lijkt on
Farizeeërachtig.
Maar loopt de psalmist wel geestelijk buiten zijn schoene
volgt nog een belangrijk zinnetje: „Gij, mijn God, verlos Uw
die op U vertrouwt." David bouwt niet op zijn eigen godvr
heid. De nadruk valt op de God die hij vertrouwt, aan wie In
heeft toevertrouwd. P
We lezen vandaag: Jesaja 6 1-13.
ROME (KNP) Binnenkort zal de
Congregatie van het Geloof in Rome
het bes'uit bekendmaken dat rooms-
katholieken die vrijmetselaar zijn
niet meer geëxcommuniceerd zullen
worden. Vrijmetselaars zullen vanaf
dat moment voortaan als goede ka
tholieken geaccepteerd worden. De
laatste jaren is verscheidene malen
verzocht om de automatische excom
municatie ongedaan te maken.
Vrouw-in-ambt op
bisschoppensynode?
DEN HAAG (KNP) De werk
groep „samenwerking man-vrouw in
de kerk" zal kardinaal Alfrink vra
gen de kwestie van de vrouw in het
ambt op de komende bisschoppensy
node in Rome ter sprake ie brengen.
Dit in navolging van een besluit van
het Canadese episcopaat, dit voorjaar,
om de bisschoppensynode te verzoe
ken alle discriminerende bepalingen
in het kerkelijk recht om de traditie
ten aanzien van de vrouw te schrap
pen en „bekwame" vrouwen te wij
den tot het ambt.
Stemmen uit Wittenberg (preken,
artikelen, brieven enz. van Maarten
Luther en zijn tijdgenoten), bundel
VII: Loci cormunes of De voornaam
ste theologische bewijsgronden, door
Philippus Melanchton, vertaald door
de gereformeerde emeritus-predikant
D. van Dijk te Leeuwarden. Uitg. De
Gereformeerde Bibliotheek te Gou-
driaan (Z.H.), prijs 3,-.
Nachtboek door Bult en L. van
Ginkel. Uitg. Boekencentrum, Den
Haag, 87 pag., prijs 7,-. „Dagboekjes
bestaan er bij de vleet", constateren
de samenstellers (twee hervormde
wika's, d.i. werkers in kerkelijke ar
beid) en daarom komen zij met
een nachtboekje: voor mensen die 's
avonds of 's nachts (nog) niet (kun
nen) slapen en (moeten) waken of
wachten. Een verzameling van be
knopte, direct aansprekende overwe
gingen bij een bijbelwoord, een ge
dicht. een recept (je moet aan iets
leuks denken, dan slaap je prettig in),
een lege bladzij (ruimte voor eigen
expressie), een spel en steeds de
vloermuis met gezegden als: „Om in
spraak te hebben dient u wel tot een
uitspraak te komen". Met elkaar: zéér
aanbevolen voor op 't nachtkastje
thuis of in het ziekenhuis, bij de tele-
foonwacht enz. enz.
NED. HERVORMDE KERFT
Beroepen: Te Bruchem/Kerkwijk
en Poederoijen: kand. W. Arkeraats
te Ouderkerk a.d. IJssel, te Hooge-
veen (toez.): H. F. Venema te St. Jo-
hannesga; te Ommen: K. A. Abelsma
te Wateringen Hengelo (Gld.): K. J.
Kalvenhaar te Vlagtwedde.
(N B. In de krant van 26 juni j.l.
stond boven de beroepingsberichten
van de Ned. Herv. Kerk per abuis:
Geref. Gem. in Ned.)
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Leeuwarden: G. H.
Gerritsen te Papendrecht.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: té Soestdijk: kand. J.
Jonkman te Hilversum.
KWARTET I TROUW
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
D..rdts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie-
J. de Berg (voorzitter),
H. P Ester, G. J. Brinkman
J van Hofwegen.
GOUDA Uit het hoofdbureau
van politie in Gouda zijn maandag
avond om kwart over elf twee arres
tanten van 17 en 19 jaar ontsnapt. Zij
sprongen uit het raam van een kamer
op de eerste verdieping, waar zij ver
hoord waren en enkele ogenbliken
alleen waren gelaten.
Via het dak van een laag gebouwtje
wist het tweetal op straat te komen,
aldus een mededeling van de Goudse
politie.
De jongemannen waren zaterdag
avond aangehouden, verdacht van
diefstal met braak.
Een speurtocht van gealarmeerde
politiemannen in de omgeving van
het bureau had geen succes.
DEN HAAG In het studie
jaar 1970-'71 zijn in het kerkelijk
album van de Nederlandse Her
vormde Kerk 639 studenten in de
theologie ingeschreven. Dit aan
tal is weer hoger dan dat van
voorgaande jaren, die reeds
overwegend een voortdurende
stijging vertoonden.
De stijging doet zich aan alle facul
teiten voor, maar is vooral in Gronin
gen markant. Drie jaar geleden stu
deerden in Groningen de minste aan
staande hervormde predikanten,
maar nu heeft deze faculteit Amster
dam en Leiden voorbijgestreefd. Er
waren dit jaar in Utrecht 293 studen
ten in het hervormd kerkelijk album
ingeschreven, in Groningen 145, Lei
den 113 en Amsterdam (gemeentelijke
universiteit) 88.
Bij deze cijfers dient te worden
aangetekend, dat de aantallen inge
schrevenen geenszins identiek zijn
met de veel hogere aantallen studen
ten in de theologie aan de respectie
velijke faculteiten. Een deel nétste
hervormde niet-ingeschrevenen, r u»
een ervaringsfeit, laat zich teg^
eind van hun studie inschrijwe
betaling ineens van het totale ai,-»
schrijfgelden verschuldigde 1
PRINS BERNHARD 60 JAAR
Ter celeeenheid van dit hencelUk celieuren slant
Oranje munt, van onre sympathieke jarige prins, een
21.6 karaats cedegen gouden penning, gezet met 1
echte DIAMANT.
De achterzijde loont paleis
Soestdijk, waarboven de ko-
ninklijke standaard en de
Nederlandse vlag. deze zijn
voorzien van kleurrijk, lak
emaltle.
Diamant
A. oOO exempl. gr O 22.8 mm 1 138.— 0.10 K
B. 350 exempl. 12^ er O 28 mm 198,— 0.15 E
C. 50 exempl. 80 gr O 38 mm A 398.— 0.25 K
D. 25 exempl. 60 gr O 38 mm 728,— 0.35 K
Tevens nog verkrijgbaar
in deze serie KONINGIN
JULIANA penning, gezel
met 1 echte robijn. 1 ech
te briljant en 1 echte saf-
A 7 gr 0 22.8 mm 124
B 12V4 gr 0 28 mm 175
C 30 gr 0 38 mm 375
D 60 gr 0 38 mm 675
Alle penningen zijn
genummerd en
voorzien van eeD
garantie verzeke
ringsbewijs.
Te bestellen bij
banken, juweliers
en rechtsstreeks
bij de
ORANJE MUNT OEN HAAG, Lange Polen 5A, Tel. 070 - 64 69 24*
Kruiswoord-puzze Haags
Horizontaal: 1. bedekt bloeiende pj mV
5. Europeaan,8. militaire titel, 10. slüi
onheil, 14. door, 15. waterblaasje, 17. lren
18. lange nekharen van dieren, 20.!€rszJ-
met een hengsel, 21. god van de dor Offt
22. bode aan een universiteit, 24. plaar i
geest, 26. kever, 27. een der Cycladei en
vochtig koud. 31. roofvogel, 32. «•^«ni'
waardigheid, 33. bede. 34. vordering'^
Verticaal: 2. kleurstof, 3. zeepwat:
hoog bouwwerk, 5. lof, 6. niet gespan» y*11
7. berg, 9. waterloop waarnaar Applet
dam genoemd is, 11. eens, 13. soort prtét ri;
15. hoofddeksel, 16. bereide dieren! bép<
18. klap, 19. zandheuvel, 23. hoeveel!
24. sneeuwschaats. 25. snuiftabak, 2i
vier, 28. grote bijl, 30. honingdrank)
huisdieren. t f «»i
Oplossing vorige puzzel
sol
lam
Hor: 1. tras, 4. pok, 7. kram, 8. lt
ratel, 11. nar, 12. eland, 14. ka, 15. Irt Dfi
A.K., 17. Reims, 19. Dee, 21. Eelde, 23. ij
24. Neer, 25. lel, 26. Asen. pj
Vert: 1. tra, 2. raté, 3. Amelie, 4. parit va
oma, 6. karakter, 7. krokodil, 10. larven O]
namens, 17. reel, 18. slee, 20. Ede, 22. de^ Ve
-zak el
lerech
n lasl
ƒ8.47
In Militia Christi, het blad van
Kerk en Vrede, is de Amsterdamse
hervormde jeugdpredikant E. E.
Stem druk doende. Om te beginnen
vervolgt hij in dit blad zijn destijds
in ons blad begonnen polemiek met
dr. J. 'J. Buskes naar aanleiding van
diens recensie van het proefschrift
van ds. H. Wiersinga over de verzoe
ning. Verder schrijft ds. Stem con
tra zijn collega A. A. Spijkerboer, de
Amsterdamse hervormde studenten
predikant. Ds. Stern vindt het „fun
damenteel onjuist" wanneer ds.
Spijkerboer stelt dat het gevaar dat
de jongeren bedreigt dit is: dat zij
de consequenties van het evangelie
aanzien voor het evangelie zelf en
dat daarmee het evangelie zelf niet
meer in hun gezichtsveld verschijnt.
Dr. Stem stelt hier in Militia Christi
het volgende tegenover:
„De samenhang tussen het schep
pen van de geestelijke voorwaarden
voor de gehoorzaamheid aan de ge
boden van Gods koninkrijk en het
teweegbrengen van de sociale struk-
tuurveranderingen die tenuitvoer
legging van die geboden met zich
meebrengt, is een veel lossere sa
menhang dan de onlosmakelijke lo
gische samenhang tussen $en stel
ling en haar konsekwenties, of: een
beginsel en rijn konsekwenties. Door
het evangelie en de sociale verande
ringen te vatten in het schema: be
ginsel en konsekwenties, is reeds in
de probleemstelling het sociaal-poli
tieke karakter van het evangelie
verloochend en door een denkpsy-
chologisch karakter vervangen: alsof
het evangelie een soort a priori zou
zijn waaruit dan de revolutie van
zelf volgt voor ieder die het juiste
uitgangspunt deelt. Het evangelie is
echter geen uitgangspunt maar een
kulturele wereldrevolutie, omdat het
een mededeling is betreffende een
op handen zijnde verandering van
regime die niets onveranderd zal la
ten: „Het Koninkrijk Gods is nabij
gekomen". Terecht heeft Noordmans
er in zijn boekje „Zondaar en bede
laar" op gewezen dat de vergeving
der zonden een konsekwentie van
dit regime is waar de zondaar van
profiteren kan, evenals de genezing
van ziekten en de herverdeling van
voedsel konsekwenties zijn waar
zieken en hongerigen speciaal belang
bij hebben.
Vraagt men mij: hoezo, jij spreekt
toch ook van konsekwenties, waar
zit dan je verschil met ds. Spijker
boer? Dan is het antwoord: in dat
gene wat ik onder evangelie versta:
de aangekondigde politieke wijzigin
gen. Daaruit vloeit óók voort dat
met morele veroordelingen geen
macht meer te verwerven zal zijn
en, dien ten gevolge, onder schuld
gevoelens niemand meer gebukt zal
behoeven te gaan. De bezwerende li
turgische verkondiging van de ver
geving der nooit bij name ge
noemde! zondaar is een hypokriet
surrogaat daarvoor, zolang de kerk
moralistisch te werk gaat, en tracht
macht te ontlenen aan het bedrei
gend karakter van oordeelvellingen
over mensen". Tot zover ds.
Stem.
iele
en Hij zal dat blijven doen totda denP
Dag van de volkomen kennis k me)
boete
Waar het mij om gaat is rech
Waarom kunnen we niet eenvoi
blij zijn dat weer nieuwe dingen,
ons afkomen, die ons opnieuw
het denken zetten? En ook als
het met die nieuwe dingen niet <DEN
(kunnen) zijn (en dat is volkortfr
legitiem!), moeten we dan dadék eer
om „handelen" van de synode Tnde
gen en beweren dat zulke dirfcelijki
niet geleerd mogen worden?" leiden
In Hervormd Nederland gaat j^'&e
L. IH. Ruitenberg in op de gesij ,kt j
leerde hoge gemiddelde leeftijd
de leden der gereformeerde syr
(predikanten gemiddeld bijna
jaar, ouderlingen ruim 63, diake
bijna 57). Ds. Ruitenberg:
wa-v(
:rste
s reet
IV-llUCiQ
;zien de wijze r
de gereformeö
vermijdelijk dat 'OOI
Ook elders gaat de discussie over
het proefschrift van dr. Wiersinga
over de verzoening voort. In Het
Noorderlicht, het contactblad van
wijkgemeente D van de gerefor
meerde kerk te Haarlem-Noord, is
ouderling drs. H. L. Luirink uitvoe
rig met de zaak bezig. Uit zijn ver
haal twee fragmenten:
„De V.U. durfde het aan iemand
die zo de centrale vragen aanpakt,
bij prof. Berkouwer te laten pro
moveren! De tijd van de belijdenis
als (af)gesloten systeem is voorbij en
we mogen als mondige gemeente een
beetje meedenken. We zien nu veel
scherper dan vroeger dat met de af
sluiting van de Bijbelcanon niet te
vens het werk van de Heilige Geest
is geëindigd. Die Geest doet nog aan
begenadigde mensen (een genade, ja,
maar ook wat een verantwoordelijk
heid!) nieuwe, onvermoede dingen
zien, schatten uit de bijbel halen
waarvan we niet hadden gedroomd
het is, gezien
vergaderen van
synode, haast onvermijdelijk dat'OOI'
leen die leden bereid gevonden u(DEN
den, die over hun tijd vrij besefte
ken. Ambtenaren in overheidsdifc
en christelijke organisaties kunT
iets beter verlof krijgen dan an(^
werkenden. Maar dan is het
voir van keuzemogelijkheden
haast leeg. Gelukkig komen er niL
huisvrouwen bij.
Is het erg? Zijn 65+mensen i
der intelligent, minder fit, dan i
30-jarigen? Neen, niet per definp1
Maar ik spreek uit ervaring, al£
zeg, dat 65-plussers de last vanr
varing en herinnering (vooral r
laatste!) méédragen. Die last wc1^, dl
pas lichter, als ze in een voortdune aan
de confrontatie leven met jonge/*!™33
die weliswaar minder herinner^501"
hebben, maar met rr.éér verwachrls 'c
kunnen leven. >een
Het is onvermijdelijk, dat ooi
kerkelijke leidinggevende orgi
zó gaan werken, dat een bret
spreiding van leeftijden mogi
wordt. De afstand tussen de gen«
ties is groter dan ooit tevoren.
Trouwens: de discipelen ronc
Jezus waren zeker geen rusten!
Het leeftijdsgemiddelde der Ti
ven is nooit geregistreerd. Maar I
zal dichter bij de 23 dan bij ddSTGE
gelegen hebben." Ijnlanc
M.
