Bestuur PZEM eenhoofdig? Inpolderen Markerwaard voor landbouw zinloos Olivier Messiaen krijgt de Erasmusprijs 1971 ALLEEN KALAND LIJKT OVER TE BLIJVEN Postgiro controleert geen handtekeningen meer op overschrijving 4. Werkgroep rijksuniversiteit Utrecht: N v.d. Giessen let uitgesloten anders dan andere altijd even goed Loonadvies regionale tuinbouw DOND6BDAG 24 JUW 1971 door R. N. Degens MSTERDAM Morgen zal s Bernhard in zijn kwaliteit regent van de stichting „Pre- n Erasmianum" de Erasmus- 1971 uitreiken aan de in geboren Franse componist ier Messiaen. door Prins Bernhard in 1958 in de Erasmusprijs is bedoeld als scheiding voor personen of in- igen, werkzaam op cultureel, so- of sociaal-wetenschappelijk ter die een bijzonder belangrijke ige hebben geleverd tot de gees- eenheid of tot de eenwording luropa. De aan deze onderschei verbonden geldprijs ten bedrage 100.000,- dient voor een deel, in g met het bestuur van de stich- bestemd te worden voor een dat herstel of de eenwording de Europese geest en cultuur Minder bekend de toekenning aan Olivier aen wordt na o.a. Kokoschka, 11, Chaplin en Bergman ander een belangrijk scheppend kun- met deze onderscheiding tlN Minder dan de namen Cha- Bergman en zelfs Chagall of s pj chka, zal die van Olivier Mes tot de verbeelding van het pu- spreken. Want Messiaen is als Der van een omvangrijk muzi- oeuvre, als organist en als pe- >Ul)g slechts gedurende een korte 1 e in het nieuws geweest. Dat en ^ort na de Tweede Wereldoorlog zijn werken op internationale ls opzien baarden en toen, in Frankrijk, zijn aanhangers p. n jenstanders, elkaar met zoveel stuocht te lijf gingen dat men in iziekwereld van een „cas Mes- kon spreken. Een „geval" waar nsrpijds de voor die tijd onge- we" harmonische en ritmische ge- iceerdheid van zijn muziek, an- -iis de mystiek-religieuze prgten- n die muziek, aanstootgevende waren. Composities als Olivier Messiaen „Les corps glorieux", „Quator pour la fin du temps",, „Visions de l'Amen" en „Vingts Regards sur l'Enfant Jé- sus" (vertaal dat maar met Twintig kijkjes op het kind Jezus) zijn de voornaamste uit wat wij met een woordspeling een echt „Messiaens oeuvre" zouden kunnen noemen, en waarvoor destijds een blindelings volgende schare gelovigen zich tegen een veel grotere groep felle vergui- zers ter weer stelde. Op het punt van puur muzikale waardering leveren deze stukken voor de huidige generatie geen enkele moeilijkheid. Een hier nog niet ge noemde compositie^ Trois petites li turgies de la Présènce Divine (voor vrouwenkoor, Ondes Martenot, piano, celesta, vibrafoon, slagwerk en strijk orkest) uit 1944, is wat zijn klankge middelde betreft minder gedurfd dan een karakteristiek arrangement van Dolf van der Linden. Maar het is wel een magnifiek stuk muziek, waarvan Roland Manuel lang geleden al terecht zei dat het de meest zuivere en rechtstreekse mu ziek was die Messiaen ooit gecompo neerd had. In wezen is het idioom van Mes siaens muziek na deze petites Litur gies" niet veranderd; men vindt het in vele van zijn latere stukken steeds weer terug, zelfs in de gigantische (tiendelige) Turangalila Symfonie uit 1948. Invloed Een van de „belangrijkste" werken van Messiaen is een pianocompositie uit 1949 „Quatre études de rythme". Het is maar klein, vier pagina's, maar het bleek een grote invloed op de jongere generatie te hebben. Hij was daar zelf wat verbaasd over want hij had daarin alleen maar voor zichzelf een proef genomen met het systema tisch en gelijkwaardig regelen van de klankkleur, de sterktegraad en ande re „parameters" van de muziek. Een kwestie waarop hier niet verder kan worden ingegaan, maar die van be slissende betekenis blijkt te zijn voor de ontwikkeling van de seriële muziek. Met zijn introductie van de „zang der vogelen" in zijn muziek, heeft Messiaen weer anderen een re den tot schamperheid en afwijzing gegeven. Hij vertelt er zelf over, dat hij als kind al dol was op vogeltjes en dat hij op zijn 15e jaar al begon hun gekwinkeleer op papier te noteren. Sindsdien heeft hij op zijn vele we reldreizen, steeds met het muziekpa- pier in de hand, duizenden soorten vogelgezang genoteerd en dat (gesti leerd en geharmoniseerd) in zijn composities verwerkt. Eén daarvan de ergste zeggen de tegenstanders is de „Vogelcatalo gus", een stuk voor piano dat 3 uur spelens beslaat... In de „Sept Haikai" uit 1962 voegde hij aan die vogel cata logus nog een reeks Japanse vogelge luiden toe; behalve van de gebruike lijke uitermate uitvoerige toelichting, voorzag hij het werk van een op dracht die vele regels beslaat en waarin genoemd worden Yvonne Lo- riod, Pierre Boulez. „de landschappen, de muziek en al de vogels van Ja pan". Toneelspeler enTV-acteur Hans Dagelet Natuur-epo9 Van een onzer verslaggevers JSTERDAM Inpoldering van de Markerwaard ten behoeve Ie landbouw is zinloos. Veel beter zou het zijn het gebied in de mstige Markerwaardpolder, dat in de huidige visie van rijks- staat bestemd is voor akkerbouw, water te laten. utr het Enkhuizerzand in te pol en een klein gebied ten zuid- 1822 van Marken droog te leggen, i deze wijze het Markermeer n. Hiermee zou zowel de visse recreatie als de zoetwaterhuis- e selg gebaat zijn. lsbr^lternatieve plan is afkomstig i ruimtelijke ordening werk- „Markerwaard" van de Rijks- iteit in Utrecht onder leiding Cs. Van der Sluis. De laatste een steeds luidere discussie te over de vraag of de Marker- zoals die in 1918 in de Zuider- is geprojecteerd nog moet ingepolderd. Itrechtse werkgroep heeft uit- alle facetten van het voor en 'an de Markerwaard in studie n Z? komt tot de conclusie de huidige plannen het water ak, dat overblijft na de inpol- te gering is voor een optimaal egebruik; de randmeren zijn n gepland. De watersport elatief sterker toe dan andere van recreatie. Aangezien evoland in de naaste toekomst PEN AAN DEN IJSSEL fr der Giessen-de Noord heeft n: h in de jaarvergadering be- ptimistisch getoond voor wat i rwachten resultaten over 1971 De gang van zaken bij het dat vorig jaar nog een verlies gedurende de eerste 16 weken jaar zo gunstig geweest dat Giessen-de Noord thans posi- iultaten noteert. Op basis van beschikbare cijfers wordt t, dat de dividendbetaling Km vellicht in bescheiden mate §den hervat. de vergadering verklaarde tie dat de negatieve resulta- 1970 zijn veroorzaakt door golf (kosten /lmln.), door Iers van in totaal ƒ750.000 in kunststoffen en door pech ewaterlating van het contai- „Abel Tasman". Bij van der verwacht men over geheel stijging van de basisionen pet. 'LifS (Reuter) Frankrijk l met het Russische voorstel Jvapeningsconferentie te orga- |van de vijf atoommogendhe- fige week heeft de Russische [deur in Washington, Dobry- I Amerikaanse minister van fndse zaken, Rogers, voorge- fftegenwoordigers van de Ver- B^taten, de Sowjet-Unie, China, en Frankrijk te laten pra- r nucleaire ontwapening. Was- heeft laten weten dat de voorstellen bestudeerd voldoende woonruimte kan bieden, is de Markerwaard in z'n geheel voorlo pig niet nodig. De werkgroep stelt ook vast dat de functie van de Markerwaard ten be hoeve voor de noord-zuid verbinding in vergelijking met de andere IJssel- meerpolders gering is. Er zou boven dien door inpoldering van de Marker waard een groot gebied verloren gaan voor de visserij, terwijl in de verre toekomst een gebrek kan optreden aan .zoetwaterbekkens. Deze stellin gen brengen de werkgroep ertoe voor te stellen Enkhuizerzand door de aan leg van een dijk verder uit te brei den. Op dit gebied, dat ook kan fun geren voor bosbouw, kan eveneens een luahthaven en een spoorlijn wor den aangelegd. Door het gebied ten zuidoosten van Marken in te polde ren, kan een Markermeerpolder ont staan waar een woonkern kan komen en industriegebied langs het Oost- vaardersdiep De Markermeer blijft dan over. Het alternatieve plan zou, volgens de Utrechtse Rijksuniversi teitwerkgroep, financieel grotere voordelen bieden dan door vast te houden aan de situatie die Rijkswa terstaat .zich voorstelt. Sinds de jaren vijftig is er bijna geen stuk waarin hij niet van zijn vogelnotities gebruik maakt. Een hoogtepunt daarvan is de „Chrono- chromie" voor groot orkest uit 1960, een soort natuur-epos in voor zijn doen beknopte vorm, waarin hij zijn gecompliceerde ritmische systemen 'een stuk levenswerk op zich) en zijn vogelgeluiden waarlijk functioneel heeft weten te verwerken. Men zou Messiaens betekenis als bijdragen tot de geestelijke eenheid of de eenwording van Europa (waar op de toekenning van de Erasmus- nriis gebaseerd moet zijn) waar schijnlijk in hoofdzaak kunnen vin den in ziin theoretische arbeid, en in de inv'oed die hii oo leerlingen ?is bijvoorbeeld Pierre Boulez en Karl- he;nz Stockhausen heeft gehad. Daarin en daardoor heeft hij onge twijfeld een belangrijke bijdrage ge leverd tot. de ontwikkeling van de westerse muziek die zich op z'in voorbeeld van de verworvenheden van de exotische muziekculturen is gaan bedienen. Door ziin professoraat aan het Pa- riise Conservatorium (waarvan hij zelf oo ziin elfde jaar leerling werd, en dat, hem om ziin uitzonderlijke be gaafdheid binnen de kortste tijd met belangrijke onderscheidingen in een groot aantal vakken beloonde) en door ziin cursussen in Darmstadt, heeft hii een ongeteld aantal compo nisten van een vorige generatie beïn vloed. Zelfs de wegen die door de jongste generatie ingeslagen wor den, leiden Soms naar perspec tieven die door Messiaen al ont dekt en gedeeltelijk gerealiseerd werden. Zij het dan in werken die door hun wonderlijke ver menging van genialiteit, naïve teit en banaliteit afwisselend meeslepend, vervelend en irrite rend zijn. cahallero Ed. Laurens Continental Naakt op tv (3) Wat zaterdag in het tv-journaal te zien was. was voor volwassenen geen nieuws. Voor kinderogen was dit niet om naar te kijken. Ik meen dat een publieke vrouw niet te bloot voor haar raam mag zitten. Mag dit nu wel op de tv? DEN HAAG Mevrouw P. E. van der Giessen. Naakt op tv (4) Dat dit in zogenaamd christelijk Nederland kon gebeuren. Het moet voor dat deel van ons volk dat de Bijbel als richtlijn voor het leven houdt, wel een teken zijn dat het verschil tussen mens en dier in on ze tijd vervalt- Wie is verantwoor delijk voor deze „tentoonstelling"? Mag alles maar? OUDE WETERING J. van Dam sr. Naakt op tv (5) Is het mevrouw WijtmanNoor- dam werkelijk ernst, het erg te vin den dat kinderen naakte mensen zien op de tv? Ze zien toch ook de gruwelen in Vietnam en Pakistan. Nederland gaat bergafwaarts vol gens haar. Zeker gaat Nederland dat als het zich geen zorgen maakt over de Vietnam-ellende en alle on rechtvaardigheden over onschuldige mensen laat komen. Dat is tegen Gods wil. Laten we ons daar druk ker over maken dan over al dat bloot. LEIDEN Mevrouw M. KrispijnDe Wolf. Naakt op tv (6) Wat zijn we in Nederland toch al diep gezonken. Dat men zo iets in de huiskamer moet meemaken, sa men met vrouw en kinderen, zo schaamteloos, dat men er als vol wassene bij bloost en zich dood- schaamt voor zijn opgroeiende kin deren. Waarom was het nodig dat het journaal daar zo'n brutale pu bliciteit aan gaf? En waarom geen enkele woord van protest in ons christelijk dag blad? Als ergens geprotesteerd mocht worden tegen de openlijke verwording van onze zeden, dan toch zeker in onze krant- Maar niets hoor, men voegt zich rustig bij de zwijgende meerderheid. U geeft daarmee het bewijs, uw roeping niet te verstaan, of deze willens en we tens te verzaken. Hetgeen mij, en zonder twijfel velen met mij, diep heeft teleurgesteld. VLAARDINGEN P. B. Huizer Het was druk aan de groentenstal op de markt. Maar omdat ik per se aardbeien wilde hebben en geen an dere groentenleverancier op mijn weg naar huis woont, nam ik er de tijd voor en wachtte met ongekende lankmoedigheid mijn beurt af. Niet erg want groenten en fruit geven altijd een kijkspel. Ik ben dikwijls geneigd veel te grote ladingen in te slaan, alleen al omdat het allemaal er zo kleurrijk uitziet. Zo stond ik te dubben of ik behal ve de aardbeien nog groenten voor de volgende dag ook mee zou nemen. Wat? Peulen, boontjes, postelein. Toen hoorde ik de mevrouw naast me zeggen: „Andijvie". Dat was een idee. Goed voedsel, lekker goedkoop. De man achter de toonbank oakte uit een kist een struik en plukte er zorgzaam wat lelijke bladen af. leeg de het ding op een schaal en reken de: „Da's dan drieëndertig cent..." De mevrouw keek boos: ,Ik zei een pond en dit is vast geen pond". De man legde uit, dat het twee streepjes minder was en daarom drieëndertig cent. heel precies uitge rekend. Maar zij wilde een pond. Eindeloos ging hij kroppen wegen. Had eindelijk op de gram af haar pond. Kritisch beschouwde ze de krop: „Toch klein... geef maar anderhalf pond... De halve pondskrop bleek onvind baar. waardoor weer struik na struik gewogen en te zwaar bevon den werd. Centen Eindelijk was het klaar, twee kroppen, nou niet goudgeel, maar in ieder geval zonder een smet op het groen lagen voor haar. „Lelijk", gei ze bits. „Wat wilt u na al die nattigheid", zuchtte de man. Toen aardbeien. Een kilo. Hij woog in de schaal en mikte handig de lading in een zak. Maar op de laatste seconde botste een me dewerker tegen hem aan en +wee aardbeien rolden naast het papier. De man zag het niet, de vrouw wel. De zak was al toegevouwen toen ze wees: „Daar moeten er nog lig gen..." Daar bleek In een kist uien te Van een onzer verslaggevers MIDDELBURG De Zeeuw se gedeputeerde A. J. Kaland zal binnenkort waarschijnlijk het enige lid van het huidige dage lijks bestuur van de Provinciale Zeeuwse Energie-Maatschappij (PZEM) zijn, dat weigert na de zaak-Bogerd af te treden. De mogelijkheid bestaat, dat de po sitie van de heer Kaland vrijdag op nieuw aan de orde komt in de Zeeuwse provinciale staten. Het zal van de voorzitter, commissaris der Koningin mr. J. van Aartsen, afhan gen, of er een nieuwe discussie moge lijk is over de positie van de heer Kaland na de affaire-Bogerd, omdat dit punt niet op de agenda van de statenvergadering voorkomt (De heer Kaland dekte tot begin vorige week het optreden van cje PZEM-directeur ir. T. Bogerd, die op andermans kos ten zijn eigen bungalow had laten verfraaien). De fracties die vorige week vrijdag zwichtten voor het argument van de heer Kaland, dat hij zijn zetel als gedeputeerde aan zijn voorzitterschap zijn. Twee pappige rode plekjes na de smak. Rustig pikte de man twee nieuwe aardbeien uit de voorraad en deed die in de zak erbij. Eindelijk was het betalen gebla zen. Alles bij elkaar, met radijsjes „een grote bos alstublieft, en „een hall pond champignons, neen uit dat kistje, die mooie...." was hét drie gulden en eenendertig cent. De koopster betaalde met drie gul dens, een kwartje en een dubbeltje. Terwijl de man nog aan de kassa stond attaqueerde een volgende klant hem al om aardappelen. Hij probeerde alles tegelijk te doen: de aardappelmevrouw te beantwoorden, het geld weg te bergen, het kassa bonnetje te overhandigen. „Vier centen terug", eiste de vrouw. De aardappelklant zeurde door. „Vier centen...." De kassala ging open, de man graaide... drie centen kreeg hij te voorschijn. „Vier cent Toen opeens was er een dubbeltje. „Ik heb geen vier centen, hier pak aan...." Hij zei het niet maar ie hoorde hem denken „En wegwe zen...." van het dagelijks bestuur van de PZEM verbond waaronder zijn eigen. CHU-fractie willen Gedepu teerde Staten in de vergadering van vrijdag vragen, of er nog collegiale samenwerking binnen dit college mo gelijk is. Twee gedeputeerden stem den vorige week vrijdag namelijk voor het heengaan van gedeputeerde Kaland als voorzitter van het dage lijks bestuur van de PZEM en daar mee doordat Kaland die verbinding zelf had gelegd voor zijn heengaan als gedeputeerde. Het initiatief tot deze vraag is afkomstig van de heer Dusarduijn (KVP), die haar samen Van onze soc.-econ. redactie DEN HAAG De werk gevers- en werknemersorganisa ties in de sociale commissie tuin bouw van het landbouwschap hebben gisteren overeenstem ming bereikt over een loon advies voor de partners bij de negen regionale tuinbouw-CAO's voor de periode van 1 maart jl. tot 1 maart 1972. De ruim 15.000 werknemers in deze bedrijfstak ontvangen naast de reeds eerder overeengekomen verwerking van de 400-gulden-uitkering en de loonsverhogingen per 1 maart en 1 juni van resp. 3 pet. en 1 pet. op 1 september nog eens een loonstijging van 6 1/4 pet. Door middel van een indexerings clausule zal een reële inkomensverbe tering van 2,35 pet. op jaarbasis wor den veiliggesteld. Voorts worden on der meer de vakantietoeslag verhoogd van 6 pet. tot 6,4 pet., de vakantie uitgebreid met één dag tot zestien dagen en de leeftijd voor het volwas sen loon verlaagd van 23 tot 22 jaar. De arbeidstijd zal dit jaar over d( gehele linie worden verkort tot ge middeld 42'/i uur per week. Ook over een nieuwe éénjarige CAO voor de ruim 5000 werknemers in de landbouwambachten bestaat thans overeenstemming. Deze werk nemers ontvangen naast hetgeen in het kader van de algemene loonmaat regel al werd overeengekomen op 1 september nog 4 3/4 pet. De werkne mers in vaste dienst krijgen boven dien een uitkering ineens van 130 bruto, welk bedrag voor de losse werknemers kan worden gerealiseerd door betaling van een toeslag van ƒ5 per weekgedurende 26 gewerkte we ken. De vakantietoeslag in deze sec tor wordt verhoogd van 6 pet. tot 6,8 pet. terwijl ook hier de vakantieduur met één dag wordt verlengd. met de heer Van der Peijl (CHU) en Landheer (VVD) stelt. De a.r.-fractie- voorzitter Van Bennekom wil liever voorlopig geen nieuwe discussie over de positie van de heer Kaland. Aan kondigingen Van het dagelijks bestuur van de PZEM kondigde vorige week vrijdag de gedeputeerde Van Poelje aan weg te zullen gaan. Gisteren legde de bur gemeester van Axel, de heer Van Dijke, in een informele vergadering van de PZEM-aandeelhouders een verklaring af, waarin hij zijn aftre den als lid van het dagelijks bestuur aankondigde. Hij vond het niet aan vaardbaar, dat de heer Kaland in de Zeeuwse provinciale staten zijn posi tie uitsluitend met het argument had kunnen verdedigen, dat hij het voor zitterschap aan zijn gedeputeerdenze tel verbond. Van de secretaris van het dagelijks bestuur, de heer Hesse- link, is reeds enige tijd bekend, dat hij wil aftreden. Hij is momenteel met vakantie. Ook het a r.-statenlid Filius heeft al aangekondigd op te willen stappen. Het a.-r.-statenlid Huson overweegt onder druk van zijn fractie eveneens zijn lidmaat schap van het dagelijks bestuur op te zeggen. De heer Kaland riskeert daardoor als voorzitter van een be stuur zonder leden over te blijven. In de vergadering van de aandeel houders is zijn positie door diverse personen, onder wie de burgemeesters van Vlissingen en Reimerswaal, drs. Roemers en de heer Peijl-Hoogeweg, uitvoerig ter discussie gesteld. De heer Kaland zei opnieuw dat hij het voorzitterschap van het dagelijks be stuur blijft verbinden aan zijn func tie van gedeputeerde. De aandeelhou ders zullen op 9 juli opnieuw bijeen komen om PZEM-directeur ir. T. Bo gerd te horen, alvorens deze geschorst en ontslagen zal worden. GULPEN Het aantal drug- en alcoholpatiënten in Limburg is het afgelopen jaar gestegen Dit blijkt uit het jaarverslag van de vereniging Medisch-Maatsehappelijke Consulta tiebureaus in Limburg. C j Van een onzer verslaggevers DEN HAAG De postcheque- en girodienst controleert beneden een bepaald bedrag geen hand tekeningen meer op blauwe overschrijvingsopdrachten. Dit is gebleken uit een onderzoek van het Consumenten Contact orgaan, waarvan de resultaten in het juli— nummer van Koopkracht worden ge publiceerd. De directeur-generaal van de PTT, de heer' H. Reinoud, wilde tegenover „Koopkracht" het bedrag niet noemen, waarboven wel de handtekening wordt gecontroleerd. „Koopkracht" heeft bedragen tot 250 gulden overgeboekt met blauwe giro kaarten waarop geen handtekening was gezet. De kaarten gaan zonder meer de computer in. Ook de handtekeningen op de gele kaarten, waarmee nieuwe boekjes overschrijvingsopdrachten worden besteld, worden in het alge meen niet gecontroleerd. Er wordt dus niet nagegaan of de rekeninghou der zelf de kaarten bestelt. De boek jes worden zonder meer door de post in de brievenbus gegooid. „Koopkracht" vindt het onjuist dat de PTT nifet aan de rekeninghouders heeft laten weten, dat de controle op handtekeningen werd afgeschaft. Een dergelijke mededeling die nu na de ontdekking door Koopkracht is ge daan betekent een waarschuwing voor de houders van girorekeningen. Het is geraden voorzichtig met de giroboekjes te zijn opdat een ander niet in de verleiding wordt gebracht er misbruik van te maken. Een mede deling van de PTT zou ook een waar schuwing zijn geweest om voortaan extra goed op de afrekenstroken te letten. „Koopkracht" vindt het echter te ver gaan dat ook nieuw bestelde giro boekjes zonder handtekeningcontrole worden verzonden en dat die boekjes bovendien vaak in portiekboxen van flats terechtkomen, waar iedereen bij kan. Koopkracht noemt dat „de kat op het spek binden". Uitzondering Volgens de directeur-generaal van de PTT worden de handtekeningen op de blauwe overschrijvingskaarten niet gecontroleerd om vertragingen voor rekeninghouders tengevolge van verkeerde of ontbrekende handteke ningen te voorkomen. Fouten bij ondertekening komen dikwijls voor, maar frauduleuze be doelingen komen slechts bij hoge uit zondering voor. Mocht er wel gefrau deerd worden, dan vergoedt de PTT het bedrag aan de benadeelde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 7