Tv niet zonder meer een
agressieve stimulans
PIP en
ZIP,
kinderserie
nieuwe
voor tv
■commentaar
eu Uit de toon
™Ito tegen boom:
uffeur gedood
Rapport Geweld op de beeldbuis
Danny Kay met
De kinderen
der aarde
[iet voor oudere
kijkers
Vanavond te
»en
Vanavond fe
horen
Kempen en Begeer
blijft in '71 op
„bestek" verliezen
15
DONDERDAG 17 JUNI 1971
kei
kacjf vreemdste wat we gisteravond
UunjCn kregen was het in memoriam
Etudio Sport wijdde aan de ver-
itvOfuJcfg doelverdediger Tonny van
de kqu) en. Er werd een filmfragment
alsj?onci uit een wedstrijd van een
i '[jaar geleden waarbij Van Leeu-
n KO|ui(b?onk, zodat hij op de schou-
0| van het veld werd gedragen.
Droef""1 Kuiphof gaf er commentaar
lat wat toonhoogte betreft, wel
deed aan de ernst van de si-
De beelden deden dat echt
\r straalde dus nogal wat force-
•an het scherm af.
[gens ons xvas alleen het woord
\f voldoende geweest. Want zoals
lu ging, slaagde men er niet in
te brengen dat.je iemand kunt
iken in zijn kwaliteit van voet-
Dat moet natuurlijk kunnen,
\je ook overleden politici, acteurs
Iere bekende personen kunt ge-
Het punt is alleen dat Studio
de toon en het beeld niet met
kon verenigen. Vraagt men het
!an was het authentieker ge-
wanneer bij het beeld van die
Irijd ook het oorspronkelijke ge-
ias afgedraaid.
r sport gesproken: Rinus'Wehr-
is vrij en kreeg in het laatste
tal een soort sportinterview te
Daarin wekte de vraag:
je er tegenop, tegen die twee
bij ons associaties met vragen
'at ging er door je heen toen je
ipunt scoorde?"
zijn werkelijk breeduit gaan
nu| voor de eerste Tarzan-film die
]VRO gisteravond uitzond. Je
stripverhaal, vol „terug naar
lur" en bedorven beschaming.
nu\rugkeer van de oerwoudheid
nuf"ef evenveel vreugde worden
let als die van Laurel en Hardy
m I VPRO.
nu4J
nu 2a
len verslaggever
[UDENBERG De 47-jarige H
[uit De Bilt is dinsdagavond bij
fcrkeersongeluk om het leven ge-
In een flauwe bocht in Wou-
j (bij Scherpenzeel) raakte hij
iijn auto in een slip. Hij botste
een boom en was op slag dood.
Van onze radio- en tv-redactie
DEN HAAG De televisie kan niet zonder meer aansprakelijk
worden gesteld voor uitingen van agressie. Een gewelddadige film
kan een agressie-verhogend effect hebben, maar een niet-geweld-
dadige film ook, zij het in mindere mate. In het algemeen kan niet
worden gezegd dat geweld-film op tv een verhoging van agressie
bij de Nederlandse bevolking, bij de jeugd in het bijzonder, tot ge
volg heeft. Het tegendeel is echter evenmin bewezen. Aldus een
paar conclusies uit het rapport „Geweld op de Beeldbuis" dat deze
week bij het Boekencentrum in Den Haag is verschenen.
L.
Het onderzoek werd verricht onder
twee groepen kinderen, en had ten
doel na te gaan wat het effect is van
een vecht-filrr. op het gedrag van die
kinderen. Het onderzoek werd ver
richt onder auspiciën van de „raad
voor de Zaken van Overheid en Sa
menleving der Nederlandse Hervorm
de Kerk" in samenwerking met het
Nederlands Instituut voor Praeven-
tieve Geneeskunde.
Verruwing
Aanleiding om met het onderzoek
te beginnen was «destijds een brief
van de hervormde kerkeraad in Em-
men aan het moderamen van de
hervormde synode. In die brief werd
onder meer gerept van „een brutali
sering en verruwing van ons levens
beeld".
Volgens de kerkeraad zouden ra
dio- en tv-programma's daarbij „een
helpende hand bieden". In het rap
port „Geweld op de beeldbuis" wordt
gezegd dat wij moeten „leren wat
voorzichtiger te worden rr.et generali
serende uitspraken ten aanzien van
de geestelijke volksgezondheid, wan
neer de televisie in het geding is".
Geen samenhang
Zoals bij meer onderzoeken in het
buitenland het geval was, heeft ook
dit onderzoek geen duidelijke samen
hang tussen agressief gedrag en tv-
programma's kunnen aantonen.
De opzet van het onderzoek was
nieuw voor Nederland. Twee groepen
jongens van dertien en veertien jaar
afkomstig uit een Leids clubhuis en
uit een Leidse padvindersgroep, de
den aan hèt onderzoek mee. Elk van
de groepen werd in drieën gesplitst:
één groepje zag een veoht-film, het
tweede zag een film .zonder geweld
en de derde groep zag geeri film. De
mate van agressief gedrag werd op
drie manieren gemeten: door het toe
dienen aan een slachtoffer van elek
trische schokken, door een kaartspel
letje en door het invullen van een
vragenlijstje.
Verschillen
Volgens de onderzoekers is een van
de belangrijkste uitkomsten van het
onderzoek, dat de verschillen tussen
de twee groepen (clubhuisjongéns en
padvinders) zo opvallend bleken te
zijn. „In iedere groep bestaat een
eigen agressie-norm". De onderzoe
kers vragen zich af wat toch wel de
factoren mogen zijn, die bepaalde
'kinderen gevoeliger maakt voor een
gewelddadige film dan anderen.
„Is het normvastheid met betrek
king tot agressie? Ligt het in het so
ciaal milieu waaruit het kind stamt?
Zijn het de kijkgewoonten?"
Het rapport geeft op die vragen
geen antwoord. De conclusie luidt:
„Bij groep 1 (clubhuis) was geen
zichtbaar verschil in agressie tussen
hen die wel en hen die niet een ag
ressieve film hadden gezien. Er was
Van een onzer verslaggeefsters
HILVERSUM De NOS-televisie brengt met
ang van zondag 27 juni een nieuwe kinderserie:
I en Zip, de opvolger van de op het ogenblik
fende serie Tim de Leeuw. In tegenstelling tót
serie als de Fabeltjeskrant, zal deze nieuwe
e (een getekende strip) alleen maar gericht zijn
de kleuters en niet op hun ouders (zoals bij de
ieltjeskrant nog wel eens het geval was).
en is ditmaal speciaal met een serie gekomen, die zich
1 |maal op de kleuters richt omdat onderzoek van de
5 heeft uitgewezen, dat veel kinderen van de Fabel-
srant alleen de figuren konden onthouden, maar
irblijkelijk niet veel snapten van het verhaal,
e nieuwe serie Pip en Zip brengt dan ook een zeer
(oudig verhaal, dat per aflevering wordt afgesloten.
lp (een klein meisje) en Zip (haar vriendje, een gete-
a poppetje) beleven in elke aflevering een avontuur-
1 al of niet samen met een aantal figuren als Olihand,
iraf, Taxaroe en Laarsjeboe Elk verhaaltje duurt vijf
Uten en bestaat uit een serie tekeningen, voorafgegaan
jitgeluid door een steeds terugkerende stukje teken-
e spaarzame tekst bij de serie wordt uitesproken
Kees Brusse. De muziek bij de serie evenals de twee
tenningsmelodietjes (aan het begin en het eind) zijn
preven door Joop Stokkermans. De liedjes van Pip
ip worden gezongen door Wieteke van Dort en Corrie
der Linden en de „meezingertjes" door de Damrak-
tt verhaal verloopt steeds volgens hetzelfde stramien,
het meisje, dat de hoofdrol speelt, tekent met een
je krijt een poppetje op de muur. Ze prikt het poppe-
het haar vinger in de buik en het ventje komt tot
en springt van de muur af. Daarna gaan ze samen
vontuur.
I serie Pip en Zip die de hele zomer zal duren, is
tend door de Duitse tekenaar Balthasar Lippisch en
jeld gebracht door Telefilm.
-
wel een stijging in agressie naarmate
het experiment vorderde dit werd
door groepsinvloed veroorzaakt. Bij
groep II, (padvinders) was wel een
zichtbaar verschil tussen degenen die
de gewelddadige film- hadden gezien
en degenen die de niet-gewelddadige
film hadden gezien. De agressie was
in deze groep het minst bij hen die in
het geheel geen film hadden gezien.
Gebruiksvoorwerp
In een nota die aan het onderzoek
Is toegevoegd zegt de socioloog dr. H.
D. de Loor onder meer: „Kinderen
blijken op vrij on-emotionele manier
de tv als gebruiksvoorwerp in het da
gelijks milieu te accepteren. Ouderen
maken zich altijd bijzondere zorgen
over de invloed van tv, speciaal op
jongeren. Zelf kunnen zij er wel te
gen. maar voor de kinderen is het zo
slecht, wordt er dan gezegd".
NEDERLANR I VPRO
19.05 Betty Boop, tekenfilm
19.12 (K) Pop-concert
20.25 Berichten uit de samenleving
20.35 Laurel en Hardy
20.55 (K) China op het eerste gezicht,
impressie
21.25 (K) Oud en nieuw, van alles
wat, lichte muziek
22.00 (K) Eerste jaar, reportage
NEDERLAND II TROS
20.20 (K) Tom Jones show
21.15 (K) Het rode goud, documen
taire
22.05 PSV in het tropenpak, filmver-
slag
HILVERSUM I NCRV
19.00 uur Haags Knapenkoor
19.15 uur Muziek van het Leger des
Heils
19.35 uur Ontvoerd, radiospel
21.00 uur Muziek, muziek: solisten,
koren en solisten
21.50 uur Orgelconcert door Hans
Erné
22.50 uur Vakantietoeslag, toeristi
sche informatie
HILVERSUM II AVRO
19.35 uur (IKOR) Kerk veraf en
dichtbij, daarna Een
Vlaamse priester en zijn
psalmen
20.05 uur Holland Festival 1971
22.55 uur Nieuwe buitenlandse chan
sons
23.20 uur Beroemde soloconcerten:
klassieke muziek
Danny Kaye zal vanavond tussen
tien voor zeven en acht uur (Neder
land 2) vanuit het VN-gebouw in
New York een schakelprogramma
voor kinderen presenteren. In het
programma zullen de activiteiten geen
kinderen uit zeer verschillende lan
den aan de orde komen. Het plan om
een dergelijk wereldomvattend pro
gramma te maken ontstond binnen de
Europese Radio Unie, nadat de Inter
nationale Telecommunicatie Unie een
aanbod had gedaan om een program
ma te maken rond de hele wereld,
waarbij alle, satellietverbindingen,
communicatie-circuits en grondsta
tions beschikbaar zouden zijn. In ver
band met het 25-jarig bestaan tvan de
UNICEF, is besloten het programma
te laten handelen over „De kinderen
der aarde". Er zijn bijdragen te ver
wachten uit onder meer Japan, Co
lumbia, Spanje, Brazilië, Zwitserland,
Canada. Iran, de VS, Tunesië, Enge
land en Australië. Het programma
kan door ongeveer 400 miljoen kij
kers worden gevolgd. Mies Bouwman
zal het programma inleiden.
ZEIST De metaalwarensector
(bestek, servies) van Van Kempen en
Begeer, de zwakke plek in dit bedrijf,
zal naar verwachting in 1971 nog ver
liesgevend zijn. Met behulp van de
vorig jaar gestarte reorganisatiemaat
regelen hoopt men echter te kunnen
bereiken dat het verlies in deze sec
tor de winsten uit de andere sectoren
niet zal overtreffen, zo is in de jaar
vergadering medegedeeld.
Het zal nog geruime tijd vergen
voor de rentabiliteit in de metaalwa
rensector weer is hersteld. Overigens
is inmiddels weer op kleine schaal
personeel in deze afdeling aangeno
men. Dit jaar wordt gestreefd naar
verdere inkrimping van de voorra
den.
Verwacht wordt, dat in 1971 de
overige activiteiten (winkelbedrijven,
sieradenfabriek) zich bevredigend
kunnen ontwikkelen. Er bestaan geen
plannen om dit jaar de afschrijvingen
to overschrijden met investeringen.
177
"Bedanktfluisterde ze, misschien fluisterde ze het echter ook
niet, maar dacht zij dat zo intens dat het haar leek alsof ze de woor
den werkelijk had uitgesproken. Toen stond ze op, stapte voorzich
tig over de benen van een slapende man heen, liep naar de deur
en voelde zich zo eigenaardig licht, bijna als in een droom alsof ze
gewichtloos over de grond zweefde, de bomen en huizen diep onder
zich
Niet dromen, dacht ze, niet dromen
Ze stond nu bij de deur en de moed zakte haar in de schoenen. De
deur was veel te zwaar, hoe moest ze die ooit open krijgen? Ze
staarde naar de deur en voelde toen hoe er een hand op haar schou
der gelegd werd die haar zacht opzij schoof.
Een man die zïf nog niet eerder had gezien.
Hij schoof de deur open, loerde naar buiten en keek haar toen
over zijn schouder aan, terwijl Vera in zijn ogen een uitdrukking
van begrip en bezorgde sympathie zag.
"Ik wil er graag uit fluisterde ze.
De man knikte. "Dacht u dat u het redt?" vroeg hij zo zacht dat
alleen zij hem kon verstaan. Vervolgens haalde hij uit zijn zak een
pakje en drukte dat in haar handen. "Wat broodHet is niet veel.
Loopt u naar het einde van de trein, weg van de locomotief." En
vervolgens harder, voor die mensen bestemd die misschien wakker
waren geworden en die hun gesprek volgden: "Blijft u niet tc lang
weg, kameraad. De trein vertrekt weer gauw."
Hij hielp haar uitstappen, bleef in de deuropening staan, terwijl
Vera zijn blikken nog lange tijd in haar rug voelde toen zij langs
de trein naar achteren liep. Zij wist niet precies wat zij moest doen;
eerst moest ze echter alleen maar weg. Weg van deze trein.
Eq dan?
Er was geen Dan meer. Er was alleen het Nu, haar zwakte, haar
pijn, haar angst en de allesoverheersende wens otn weg te komen.
Vera's doel was haar vernielde landgoed in Koerland geweest.
Daar had zij haar kind ter wgreld willen brengen. Maar haar kind
was dood. Alles wat er van hem was overgebleven was de herinne
ring en een kleine, zwarte heuvel naast de spoorbaan die al spoedig
vervlakt zou zijn, uitgewist door de regeneen van die talloze gra-
ven in het grote Rusland waar niemand iets van wist, die alleen nog
maar beelden in een herinnering waren en langzaam dichtgroeiende
littekens.
Toch was Vera's wens om naar huis te gaan niet minder gewor
den. Als een ziek dier dat zich in zijn hol wil verstoppen, kende zij
geen ander doel meer. Het beheerste haar hele denken, dreef haar
vooruit en deed haar haar zwakheid en gelatenheid overwinnen,
die elke hoop op een toekomst verstikten.
Ze liep tot aan het einde van de trein, stak de rails over en toen
leek het haar alsof zij achter zich stemmen en voetstappen hoorde
en ze begon te rennen. Zc struikelde, viel en schaafde haar handen
open, maar ze voelde de pijn nauwelijks. Ze rende verder, liep om
een paar verlaten wagons heen, zei tegen zichzelf dat ze spoedig
geen stap meer zou kunnen verzetten, terwijl zij tenslotte voor de
donkere silhouetten van een wachtende goederentrein bleef staan.
De trein was lang, ging links en rechts ih de duisternis verloren
"Waar wil jij heen, meisje?" vroeg op dat moment een stem.
Vera kromp in elkaar, terwijl haar eerste gedachte was om te
vluchten. Ze was er echter te uitgeput voor, terwijl de stem ook
vriendelijk had geklonken.
(Wordt vervolgd)
Smidje Verholen en de veedieven van Texas
derprogr. met Danny Kaye.
20 00 Nieuws. 201.15 Zoek
licht. 20.20 (K) Survival - do
cumentaire reeks. 20.45 (K) Re
tt Bloc: actueel programma II
iet muzikale illustratie
Hilversum II. 298 m. AVKO.
7 00 Nieuws en ochtendgymna-
(S>
n I 402 m
(18.30-18.41 Nieuws).
Haags Knapenkoor
Speel groep en orgel.
NEDERLAND I
NOS 18.45 (K) Tim en de
leeuw STER 18.50 (K) Recla
me. NOS 18.55 (K) Journaal,
luzlek van Het Leger STER 19.00 (K) Reclame,
ills. 19.30 Op de man af. X,PRO 19 05 Betty Boop. teken
film. 19.13 (K) De Popgroep
Creedance clear water revival.
p.19.35 Ontvoerd: radio-
11.00 (S) Muziek, muziek. STER 20.00 (K) Reclame. NOS:
(K) Journaal. STER 20.20
(K) Reclame. VPRO 20.25 Be
tichten uit de samenleving,
eert. 22.20 Avondover- 20.35 Film met Laurel en Har
dy. 20.55 (K) China op
bekende solisten, ko-
h orkesten. 21.50 Kerkor-
22.30 Nieuws. 22.38
vandaag. 22.50 Va-
toeslag: informatie over muziekprogramma,
erisme. 23.15 (S) Licht
:erd muziekprogramma.
Nieuws,
sum II 298 m.
O 18.00 Nieuws; 18.11 Ra-
maal; 18.20 Politieke
Uitzending van D'66
-.7.,7ui ut nussiscne
3a Uit welk programma leeuw. STER 18 35 (K) Recla- Nieuws 11 u
19.25 C-esproken brief. me. NOS 18.40 <K> Journaal, il 55 Mededelingen.
leuws. IKOR: 19 35 Kerk STER 18.5 (K) Reclame. NOS van twaalf tot twee.
en dichtbij. 19-45 Ge- 18.50 (K> Kinderen der aarde, van het land: 12.26 Meclodelin-
Hllversum
'.00 Nleuwi
eerste gezicht, fiJmimpressies. woord.
.25 (K) Oud en nieuw: licht
klassieke
I. 402 m. KRO"
7.11 Het levende
(S) Badlnerlc: Nieu\,
semiklasalekc teiten.
Eerste Jaar: fllmreportage van
de reis van een 18-jarige Ame- Nieuws)
rikaanse jongen die naar de Nieuws
universiteit gaat. NOS
22.45-22.50 (K) Journaal.
22.00 (K) muziek (gr). (7.30 Nieuws:
7 32-7.40 Actualiteiten: 8.00-8 10 dlomagazlne
82- overweging 8 30 2lek. lezin-get
8.32 Voor de huis-
vrouw. (9.00-9.10 Gymnastiek
voor de huisvrouw).
Schoolradio. NOS: 10.00
Europera: Fragmenten uit
de Russische operas KRO: 11.00
Voor de zieken
met de Vlaamse priester voor en door kinderen i.v.n,,
de Suttcr. NOS: 20.05 het 25-jarig bestaan van Uni-
- cef. STER 20.00 (K) Reclame.
NOS: 20.05 (K) Journaal.
STER: 20.20 (K) Reclame.
folland Festival 1971.
Noordelijke Phllhar-
'h Orkest, Koor van de
andse Bachverenislng, TROS 20.26 (K) Showprogram- TROS: 14.55 (S) Verzoekpro-
"""""i jg Si ma met Tom Jones. 21.15 (K) gramma van klassieke en se-
Het Rode Goud. documentaire mi-klassieJce muziek. 16.00
I). AVRO: 22.30 Nieuws, film. 22.05 (K) PSV In het Tro-
filmverslag.
fededelingen. 22.45 Ra-
Imaal. 22.55 (S) Nieuwe 22.30-22.35 (k) Journaal.
-Ins. 23.20 (S) Beroemde BELGIE-NEDERLANDS
•jcerten VI: klassieke
(gr). 23.55-24.00 Nieuws. Kinderen van de wereld: kin- muziek. NCRV: 18 00 NCRV:
gevoel, tv-serie. 21.30 stiek. 7.20 Dag met een gaat ie:
musici of meid? Enquête over lichte grammofoonmuziek met
het beroep van verpleegster reportages en Interviews. (8.00
22.10 (K) Première. De nieuwe Nieuws; 8.11 Radiojournaal:
films van de week. 22.50 8.30-8.33 De groenteman). NOS:
Nieuws. 9.00 Internationaal Spectrum:
klassieke en moderne muziek.
AVRO: 10.00 Voor de kleuters
10.10 Arbeidsvitaminen (gr).
(ii.oo-ii.02 Nieuws» n.30 (S)
DDC Symfonie Orkest (opn.).
il 55 Beursberichten. NOS:
12.00 Blik oo de wereld: popu
lair programma over ontwik
kelingshulp. 12.30 voor de
landbouw. NOS: 12.40 (S) Lich
te grammofoonmuziek 12 50
Recht en slecht, praatje. 1:1.00
|HjfiVARA13.U Acluall-
13.25 (S) Sopraan en
piano. EO. 14.00 Ruimte: ra-
gewljde mu-
i een korte
overdenking. NOS: 15.00 (S)
Aspekten van de kamermu-
9.40 Ziek. 15 40 Toeristische infor
matie uit binnen- en buiten
land. VPRO: 16 00 VPRO-VrlJ-
dag: lichte muziek, commenta
ren. reportages. interviews,
berichten en telefonische re-
akties (16 00 Nieuws: 17.55 Me
dedelingen).
Hilversum III. 240 m. 9 00
Nieuws. 9.03 De Eddy Becker
Show NCRV: 10.00 Nieuws
10.03 Muziek bij de koffie
(11 00 Nieuws.) 12.03 Pers vers.
NOS: 13.00 Nieuws 13.03 Jan
Corduwener Show. m. o.a.
Europess Popparlement. 14 00
Nieuws. 14.03 De Herman. Stok
Show, met o.a. Top Tien LP's
15 00 Nieuws. 15.03 De Eddy
Becker Show 16 00 Nieuws
16 03 Top - 30. (17.00 Nieuws).
18.00 Einde uitzending
81: Smidje Verholen wah-
delde peinzend terug naar
de cowboys, die nog steeds
op wacht stonden. „Wat
was er met de baas, Ver
holen?" vroegen ze. „Andy
kwam hier net langs stui
ven met een gezicht van
zes pond slecht vet."
„Er zijn honderd koeien uit
kraal B gestolen," ant
woordde de smid. „Weten
jullie daar echt niks van?"
„Wat zeg je me nou!?"
riepen de cowboys korze
lig. „Je denkt toch niet,
dat wij bij zoiets de hand
in het spel hebben? Er is
hier niemand langs geko
men, als je dat maar weet!
En dit is de enige weg!"
„Dan zal ik jullie eens een lesje leren in wegenbouwkunde," zei de smid. „Mis
schien hebben jullie wel eens opgemerkt, dat een weg twee kanten op loopt.
Het zou dus best eens kunnen wezen, dat mogelijke veedieven niet langs deze
kant. waar jullie met je geweer stonden, ontkomen zijn. maar langs de andere
kant!" „Een slim idee." zei een der cowboys smalend. „Maar je kunt je die
moeite wel besparen, makker. De weg loopt dood in een volkomen onbegaan
baar stuk gebergte." „Ik .zal toch zelf eens gaan kijken, vrienden," hield
smidje Verholen vol. „Wie weet vind ik tóch ergens nog een spoor." „Dat
moet je dan vooral niet laten," zeiden de cowboys. „Misschien zitten de hon
derd koeien aan het einde van die weg wel gierend van plezier op je te wach
ten." „Houden jullie me maar voor de gek, hoor", zei de smid. „Maar ik
weet wat ik doe!" Hij liep er met stevige passen vandoor en gaf zijn ogen goed
de kost. Hoe langer hoe verder volgde hij het doodlopende pad en werkelijk,
het werd hoe langer hoe moeilijker begaanbaar. Soms kroop hij op zijn knieën
voort en snuffelde dan aan sporen van runderhoeven, die zo af en toe zicht
baar waren. „Als ik nou maar wist of dit verse sporen zijn," mompelde hij.
„En jammer genoeg ligt er ook nergens verse koeienderrieEn kijk nou
eens, daar loopt me het pad dood op een steile afgrondNee, hier kunnen
de koeien niet langs weggevoerd zijnEn terwijl hij daar zo stond,
gluurden door een spleet in de rotsen tweepaar kwaadaardige ogen naar
hem
<12.22 Wij
land- en tuinbouw
12.30 Nieuws; 12.41 Actualitei
ten: 13.00-13.05 Raden maar
14.05 Schoolradio. 14.30 (3) Mu
si esta licht muziekprogramma;
Nieuws. 16.03 (S) Dlso Drive
NOS In: De showbusiness op de
korrel genomen. 17.00 Aktua
Sportkompas: (Sport)nleuws
18.55 (K) Fabeltjeskrant. 19.00 reportages, commentaren
FERDNAND
