Proefwerk' van explodeert wel TNO eens Maatschappij wemelt van zwijgende uitvallers -Prinses o in Armgard wordt Duitsland begraven r DSM op langere termijn gematigd optimistisch MORGEN REQUIEMMIS IN GOOR )0 4 wollenaren die n oproep kregen ,e«:h naar stembus Vele studenten in Amsterdam kozen PvdA Gaarlandt tot dry. it ter van de SÏWB benoemd Kalmeringsmiddelen staan bovenaan BOEKENHOEK Picasso ontkent bezoek aan Spanje Bij Tricotbest 200 man weg 'Rlt= DONDERDAG 39 AP»H 1971 Aan de zijde ïaar in juni 1934 overleden ï^zal de dinsdagavond op 87- leeftijd overleden moeder prins Bernhard zaterdag •eeks het middaguur bijge- ev%orden in net familiegraf, ir v0^allige Nederlandse ko- ge,ijke familie zal daarbij aan- de zijn, evenals de Duitse van prinses Arm- Eraan vooraf gaat een dienst in de slotkapel. genochtend wordt in de St. Pe- linhen Pauluskerk aan de Henge- straat in Goor een requiemmis agen, waarvoor enige honder- -ienden en kennissen van prin- mgard zijn uitgenodigd. De mis 8 gecelebreerd door pater B. Bot, stelijke die regelmatig op kas- armelo, de woning van de Prin- ?°{wam. Hij was ook degene die sacramenten toediende. (De werd in 1951 rooms-katholiek, was zij evangelisch-luthers). Bot zal ook een persoonlijk spreken tijdens de dienst in de •lu die om elf uur begint en ruim 'er ïr zal duren. Pr verledene zal morgenochtend in pr van de kerk, waar zij vroeger ij nog goed ter been was, elke ter kerke ging, worden opge- In de loop van de dag zal van- et lichaam per auto naar Duits- iste morden overgebracht, irote belangstelling de€flfloop van de requiemmis zal de lijke familie in de pastorie de kerk de condoléances van de gden in ontvangst nemen. Be- "gljdegenen die op verzoek van Ko en Prins naar de kerk zullen zal er ook beperkt gelegenheid 'oor andere belangstellenden de bij te wonen. In de kerk zijn plaatsen. jejaarde particuliere chauffeur Prinses, de heer Kaczmareck, woensdagmorgen om elf uur op 'fjladhuis van Diepenheim aangifte an het overlijden. Burgemeester A. S. Gerke trad voor die ge- eid op als ambtenaar van de Gel lijke stand, te Warmelo, waar Koningin en w de komende dagen zullen ver- stroomden gisteren de tele- ïen van degenen die op deze hun deelneming wilden betui- Ei innen. Op het kleine postkan van Diepenheim kon men de i"M< <r der pr de LM ij* Van een verslaggever jdêl haag Mr. k. h. Gaar- ommissaris van de koningin in is tot voorzitter benoemd anwb De heer Gaarlandt, is van het dagelijks bestuur bovfc toeristenbond, volgt ir. F. h. T Linde van Sprankhuizen op, a. 21 april is afgetreden. 9.1 landt zal de functie van vóor- tijdelijk bekleden, in afwach- n de resultaten van de studies erstructurering van het be- pparaat van de anwb. i een onzer verslaggeefsters LLE De stemgerechtigde J laren, die geen oproepkaart ■amiverkiezingen hebben ontvan- :bben gisteren toch gewoon stemmen. van hen. mevrouw Mul- ie als eerste tot de ontdekking „komen dat zij niet was opge- voor de verkiezingen, kreeg ;er orgen op haar stembureau van "fzitter van het stembureau at-oproepingskaart. waarna zij haar stem kon uitbrengen, fraude met de zoekgeraakte ■7 d (welke mogelijkheid niet uit- werd gedacht) is inmiddels Gugebleken Niemand heeft geprobeerd met een „valse" nta kaart te stemmen. Van een onzer verslaggeefsters AMSTERDAM De PvdA is de grote winnaar geworden in de scha duwverkiezingen, die gisteren gehou den zijn in Uilenstede, het studenten centrum van de Vrije- en Gemeente- universiteit. De PvdA kreeg 18,04 procent van het totale aantal stemmen (tegen 6.5 procent bij de statenverkiezingen in 1970). Verder kreeg de PPR 20.5 pro cent van de stemmen, dit betekende een teruggang van ongeveer 10 pro cent vergeleken met vorig jaar, toen deze partij 30,1 procent van de stem men kreeg. De» VVD verloor stemmen: en wel van 13 procent in 1970 naar 10.95 pro cent in 1971. De ARP en de CHU liepen beide enigszins terug: de ARP van 16,6 procent in 1970 naar 15,24 procent en de CHU van 2,3 procent in 1970 naar 2.14 procent. De PSP won stemmen: van 13 procent naar 15,24 procent. DS'70 tenslotte behaalde in Uilenstede 3,74 procent van het aan tal stemmen. FINANCIEN Twee jongens omgekomen Van een correspondent ROERMOND Het zesjarige zoon tje van de familie Van den Eerthweg uit Grathem is door een personenauto geschept en gedood. HAARLEM De -iesjarige Michael Bolbe uit Haarlem is op de Wagen weg door een vrachtwagen «egrepeïi Hij was op slag dood. HEERLEN „Het heden is niet best; de naaste toekomst is wellicht iets beter; op wat lan gere termijn zijn wij gematigd op timistisch." Met deze woorden kenschetste drs. A. C. J. Rottier, president-directeur van de Ne derlandse Staatsmijnen (DSM) de positie van het bedrijf tijdens een nadere toelichting op het jaarverslag 1970. Hij verklaarde ervan overtuigd te zijn dat DSM in de wat verdere toekomst en dat hoeft niet eens zo veraf te liggen weer op het redelijke winstniveau zullen komen, dat in de chemie gewoon is geweest. In ieder geval is voor zover thans kan worden voorzien de ver wachting gewettigd, dat in 1971 een beter financieel resultaat zal worden behaald dan in 1970 het geval was. Er zijn al aanwijzingigingen, dat het kli maat op de markt voor de chemische grondstoffen en eindprodukten, waar de vraag tot nog toe duidelijk is ach tergebleven bij de snelle stijging van de produktiecapaciteit, hier en daar begint te verbeteren. Kosten drukken DSM verwacht echter niet, dat de verbetering van de rentabiliteit, die noodzakelijk wordt geacht, alleen door een meer willige markt kan worden bereikt. Daarnaast zullen middelen moeten worden gebruikt die meer binnen eigen bereik liggen. Dr. Rottier noemde in dit verband het drukken van de kosten, hetzij door versnelde rationalisatie,-' hetzij door samenwerking met andere producen ten. Volgens drs. Rottier is het maar op één manier mogelijk om de structure le verstoring van de markt door de capaciteitsvergroting op te vangen, nl. door een onderling afstemmen door producenten van uitbreidingen, die zij ieder in hun planing hebben. In dit verband wees hij op de joint ven ture van DSM en vijf Duitse onder nemingen in de Aethylen Rohrlei- tungs Gesellschaft, waarin wordt sa mengewerkt op het gebied van het De vlag voor het kerkje dichtbij kasteel Warmelo .in Diepenheim hangt halfstok in verband met het overlijden van pnnses Armgard. drukte nauwelijks aan. Bloemisten re den af en aan bij het kasteeltje van de Prinses, die ligt opgebaard in haar slaapkamer. Eerbewijs In Diepenheim hebben gisteren om negen uur de kerkklokken geluid als een eerbewijs aan de overleden Prin ses. De vlaggen hingen er halfstok. Al le feestelijkheden voor Koninginnedag zijn afgelast. Vanmorgen heeft een deputatie van de gemeenteraad een krans naar War melo gebracht met een geel/blauw lint en als opschrift „Stedeke Diepenheim". Prinses Irene is gisteren uit Frank rijk in Nederland aangekomen in ver band met het overlijden van haar grootmoeder. Er zal voor prinses Armgard geen hofrouw worden afgekondigd, daar de Prinses geen deel uitmaakt van het koninklijk huis. De leden van de ko ninklijke familie zullen in de komende weken echter wel diverse gemaakte afspraken afzeggen. Er wordt nog overleg gevoerd over het al dan niet doorgaan van het officieel bezoek van Koningin en Prins aan Luxemburg volgende maand. De grote vraag in Diepenheim is wat er met kasteel Warmelo moet gebeu ren. Het kasteeltje is in 1951 door prins Bernhard gekocht voor zijn moe der voor een paar ton. (Prinses Arm gard verloor haar meeste bezittingen in de oorlog.) Het kasteel is bijzonder aantrekke lijk, vooral de tuin heeft een zekere vermaardheid. Vaak komen bloemis ten er een kijkje nemen. Met name de rozencollectie van de Prinses is bij zonder uitgebreid. De staf van War melo is klein; de Prinses leefde sober. (Van onze redacteur wetenschappen) RIJSWIJK Naarmate we meer en grotere fabrieken bou wen neemt de kans op ongeluk ken toe. Die ongelukken wil ie dereen natuurlijk liefst voorko men, en omdat dat nooit hele maal zal lukken wel je verder de gevolgen van zo'n ongeluk zo veel mogelijk beperken. Dat is de filosofie achter 4iet Bu reau explosieveiligheid, waarin de or ganisatie voor toegepast natuurwe tenschappelijk onderzoek TNO de deskundigheid van verschillende TNO-instituten gebundeld ter be schikking stelt van belanghebben- den.Met een informatiedag waarvoor zich bijna driemaal zoveel deelnemers uit bedrijfsleven en overheid meld den als men kon ontvangen, heeft dat bureau zich naar buiten gepresen teerd. Eigen ie oord Explosieveiligheid is een woord dat wij zelf hebben gemaakt, in Van Dale zult u het niet kunnen vinden, zei de (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM Het gaat er op lijken dat onze 'maatschappij behalve haar officiële drop-outs (mensen die niet meer mee doen, maar bijvoorbeeld op de Dam gaan zitten), een veel groter aan tal „zwijgende drop-outs" voort brengt. Daarop wijst het ziekte verzuim onder arbeiders, dat in tien jaar bijna verdubbelde. En waarschijnlijk is het aantal mensen dat afhaakt nog groter dan door het verzuim wordt gesugge reerd: psychofarmaca houden veel mensen op de been. Uit een onder zoek van het Algemeen ziekenfonds Arnhem blijkt dat kalmeringsmidde len librium en valium de door de huisartsen meest voorgeschreven ge neesmiddelen zijn. Dit schrijft Willem Iemhoff van de kritische artsen in de Bond van We tenschappelijke Arbeiders (BWA) in een artikel ter voorbereiding van een werkkongres dat vrijdag en zaterdag wordt gehouden. De „kritiese artsen" gaan dan hun opvatting- en over fundamentele problemen van de ge zondheidszorg vastleggen. Afwijkingen In een andere bijdrage konkludeeit Sjef Tepns dat de taak van de arts niet alleen het bestrijden van de „na tuurlijke tiektekiemen is (bacteriën enz.), maar ook het bestrijden van afwijkingen voortkomend uit de sa menlevingsmodellen die de mens zijn opgelegd als produkt van de histori sche ontwikkeling. Als voorbeeld van de manier waarop het bedrijfsleven in de gezondheid ingrijpt haalt hij het milieurapport over de alumini- umindustrie Pechiney aan. waarin staat dat „slechts" tot op drie kilome ter van de fabriek de milieuveront reiniging (door fluoriden - red.) zoda nig is dat de koeien er weg moeten. „Hoe het slijtageproces van de arbei der er uit zal zien die in het centrum van die cirkel vertoeft, vermeldt het rapport niet", aldus Teuns. Hij pleit verder voor grondige herziening van het medisch onderwijs, waarin mens en maatschappijwetenschappen een veel grotere rol moeten gaan spelen. Diagnose Een vertegenwoordiger van die menswetenschappen, de medisch so cioloog c" W. Aakster, toont mede op grond van eigen onderzoek aan dat de diagnose van een huisarts lang niet de betrouwbaarheid heeft die de patiënt er graag aan toekent. Op het spreekuur komt in ongeveer de helft van de gevallen geen diagnose tot stand: de dokter kan geen duidelijke ziekte aanwijzen waaraan de patiënt lijdt. Voor zo ver hij dat wél kan ziet hij vaak andere moeilijkheden over het hoofd. Op dit onderzoek gaat Aakster promoveren. Schokkend noemt hij een Amerikaans experiment, waarbij aan een groep artsen de vraag werd voor gelegd bij welke van een groep van duizend schoolkinderen de amandelen moesten worden verwijderd. Dit bleek bij ongeveer zeshonderd het ge val te zijn. De vierhonderd „gezonde" kinderen werden met dezelfde vraag naar een tweede groep artsen doorge zonden, die voor nog eens 175 van hen deze operatie nodig oordeelden. Van de resterende, door twee groepen gezond verklaarde kinderen, werden er door een derde groep nog eens honderd in aanmerking gebracht voor dezelfde ingreep. Conclusie van Aakster: zonder het zelf te beseffen, werkten deze artsen toe naar een bepaalde norm voor af wijkendheid, die hen tenminste een bepaald percentage afwijkende be vindingen garandeert. Dit duidt erop dat het proces van de diagnose nog weinig begrepen wordt. Wettelijk stelsel Volgens A. Polderman kan het fun damentele recht op gezondheidszorg niet geldend worden gemaakt zonder een volledig wettelijke geregeld stel sel van financiering. Het gaat daarbij om de vraag of de financiering, met name van de extramurale zorg (ge neeskundige zorg buiten ziekenhuis of kliniek), via de sociale verzekering (ziekenfondswet, AWBZ) of via de al gemene middelen moet worden gere geld. Als deze kwestie eenmaal is ge regeld voorziet. Polderman dat door de Sluitende financiering de groeiende behoefte aan gezondheidszorg minder snel zal worden bevredigd door een niet evenredige toeneming van het aantal medische dienstverleners. Om dat binnen het huidige systeem de werkers in de gezondheidszorg hun diensten alleen willen aanbieden te gen een hoge geldelijke beloning zal volgens hem de oplossing vanuit de politiek (een andere visie op de inko mensvorming) moeten komen. Polder man merkt ook op dat de huisarts praktijk, waarin de arts op zijn een tje praktijk voert, binnenkort geheel verouderd tal zijn. De Amsterdamse huisarts G. Schie..- hart voegt hieraan toe dat de grosps- praktijk in engere zin nooit de uit eindelijke oplossing kan zijn, omdat hierin uitsluitend artsen samenwer ken. Volgens Schiethart zal er ge dacht moeten worden aan de oprich ting van wijkgezondheidscentra, waar een team van deskundigen de patiënt moeten opvangen. Duidelijk is voor dr. Schiethart dat de arts zich niet als een geïsoleerde werker In dc gezondheidszorg kan opstellen. „De vraagstukken waar het nu omgaat vereisen niet alleen gevoeligheid er voor, maar bovenal een politiek enga gement. Het gaat immers om orde ningen in de samenleving, om het op stellen van prioriteiten, zaken die op politiek niveau worden beslist". heer K. van Nes van de Rijksverdedi gingsorganisatie TNO. RVO heeft uit de aard van haar militaire bezighe den flinke ervaring met explosies, en is bijvoorbeeld ook betrokken bij het veiligheidsonderzoek voor de kunst mestindustrie, waarvan produkten als ammoniumnitraat onvoorstelbare ont ploffingen kunnen teweegbrengen. Mede dankzij dat veiligheidsonder zoek doen ze het niet. Met beperking van de gevolgen van een explosie houdt zich onder ande ren de heer M. Dragosavic bezig, die verbonden is aan het TNO-instituut voor bouwmatrialen en bouwcon- structies.Zijn schriktteeld is een hoog- bouwflat in Londen, die geheel in stortte toen door een ontploffing op de achttiende verdieping één dragend wandelement werd weggeslagen. Zijn probleem: hoe stevig moet een muur zijn, wil hij bij een explosie blijven staan, en in verband daarmee: hoe hoog loopt, de druk bij een ontplof fing binnen in een huis op. Daarvoor bouwde hij op het TNO- terrein een „kamer met keuken", met aan twee kanten onwrikbaar beton, aan een kant een éénsteens bakstenen muur, en in de vierde wand ruiten. Keuken en kamer (of de keuken al- F. Bordewijk: „Rood paleis". Bij Meulenhoff te Amsterdam. Vierde druk. Prijs 3.50. De vierde druk van een boekje pleegt niet veel aandacht te trekken. Dat ik toch op deze uitgave hier de aandacht vestig, is omdat ik de kleine roman „Rood paleis" een hoogtepunt vind in het werk van Bordewijk. De ze nieuwe druk is getooid met een omslag dat voor de verkoop een af beelding toont, die niet helemaal met de inhoud klopt. Wij leven in een sexy tijd en dat weten de uitgevers. De roman gaat over een Amster dams bordeel, ontsproten uit de fan tasie van Bordewijk. Maar 't had er kunnen zijn. Twee bezoekers van dat bordeel vormen de hoofdfiguren. Ver der treden er het vrouwelijk hoofd van het bordeel in op en een aantal meisjes die er hun brood verdienen. Wie nu denkt, een zedenschennende roman te lezen, vergist zich zeer. Daar is 't Bordewijk niet om te doen. Hij is bezig in de roman, aan het fin de siècle gestalte te geven. Morbide en jammerlijke levensvor men worden door hem getoond; hij laat het einde van een tot op het bot verrotte levensvorm zien en hij doet dat op zijn wijze: koel, scherp regi strerend, zonder enige sensatie. Maar wel zeer beeldend. Bordewijk was een groot auteur. Hij had gevoel voor het kenmerkende detail maar ook voor de culturele ontwikkeling. Het is dan ook niet vreemd, dat een van de hoofdfiguren, Leroy, na de ondergang van het bordeel, zich Lor- rewa wenst te noemen. Groots is de ondergang beschreven van het bor deel: een brand verwoest het. Wie besef wil krijgen van een voorbije tijd, die wij dan aanduiden met fin de siècle, moet deze roman lezen, ook al omdat hij op zeer boeiende en beeldende wijze geschreven is. J. van D. NICE Picasso die gisteren op het vliegveld van Nice een vriend weg bracht. verklaarde desgevraagd nog- eens nadrukkelijk aan een journalist dat hij nooit naar Spanje zou terug keren zolang dat land onder het Franco-regiem slaat De 89-jarige kunstenaar werd daarnaar gevraagd naar aanleiding van een artikel in een Spaanse krant, dat inhield dat Picasso zijn 34-jarige vrijwillige ver banning zou opgeven om op 10 juni een stierengevecht bij te wo&en van zijn vriend de matador Luis Miguel Dominguin. leen) werden met een explosief gad- luchtmengsel gevuld. Dat bleek best moeilijk: „We deden het eerst door een vierpits gasstel open te zetten, maar dan duurde het twee uur voor er genoeg gas voor een ontploffing was, en dan moest het nog niet eens hard waaien want dan tochtte het er harder uit dan wij het er in bliezen." Tegenwoordig wordt het gas met open pijpen aangevoerd, en dat gaat een stuk beter. Resultaat van het on derzoek was dat de druk niet verder oploopt dan ongeveer een tiende at mosfeer. Dan vliegen de ruiten er uit. Het éénsteens muurtje is nog steeds ongeschonden. Er kwam wel het ad vies uit, geen dikker glas te gebrui ken dan voor de windbelasting nodig is. Pijpleidingen Ander explosie-onderzoek van TNO houdt verband met de pijpleiding- straten die voor de groeiende chemi sche industrie worden aangelegd. Op de toen nog verlaten Maasvlakte werden proef pij pen van 90 centimeter ingegraven op anderhalve meter naast elkaar. Een van de pijpen werd met gas gevuld onder een druk van 70 atmos feer. en daarna werd en kunstmatige beschadiging aangebracht door een kleine springlading op de pijp te ont steken. De pijp die ernaast lag werd wel gekneusd (dat had de berekening ook voorspeld) maar raakte niet lek. De bedoeling is om normen op te stellen die voorkomen dat als er in een pijpleidingstraat iets misgaat, de ene pijp de andere aanstekt zodat het een massale catastrofe wordt. De moraal van al dit werk: je be gint met veiligheidsmaatregelen om ontploffingen te voorkomen. Maar die kunnen nooit absoluut waterdicht zijn. en als er dan iets gebeurt, moet je de gevolgen zo veel mogelijk be perken. etheentransport en de etheenvoorzie- ning. „Ais wij", aldus drs. Rottier, „in West-Europa binnen enkele jaren niet tot enigerlei vorm van vrijwillig samen plannen komen, dan zal er op nieuw sprake zijn van een verstoring. Deze zal dan andermaal en wellicht in veel ernstiger mate de rentabiliteit van de bedrijfstak aantasten. De voornaamste actiepunten, die DSM zich heeft gesteld, zijn kost prijsverlaging door optimalisering van de produktie, diversificatie, inte gratie, zowel naar de consumenten markt als naar de grondstoffen, sys tematisch plannen op lange termijn, reorganisatie van het verkoopappa raat, herstructurering van de onder neming en verscherpte rationalisatie. Daarbij is niet de afwikkeling van de mijnbouw, die geheel volgens plan verloopt. Wat de produktie aangaat stelde dr. Rottier dat DSM met de markt mee moet groeien, wil zij haar plaats be houden. Voorts is groei (grote units) belangrijk om de kostprijs zo laag mogelijk te houden. Derhalve kost prijsverlagende expansie. Investerin gen in de produktiesfeer zijn echter ook belangrijk ter veilingstelling van de grondstoffenpositie. Gezien het niet doorgaan van de plannen van Shell en DSM voor de bouw van een raffinaderij bestudeert DSM thans een plan om eventueel zelf aromaten te gaan produceren. In de benodigde behoefte aan nafta wil men langs commerciële weg voorzien. Ten aanzien van de diversiifcatie ligt het in de bedoeling van DSM binnen kort weer een nieuwe samenwer- kingscombinatie met een verwerker van DSM-produkten bekend te ma ken. HEERLEN DSM is vastbesloten verder te gaan met behoud van eigen identiteit. Wij kunnen op eigen kracht, maar waar dat nodig is in samenwerkingsverbanden met der den, onze industriële positie behouden en versterken. Weliswaar is DSM ten aanzien van de spreiding van haar totale produk- tieprogramma niet groot, in onze hoofdprodukten (stikstof, caprolac- tam) zijn wij bepaald niet klein", al dus drs. Rottier. UTRECHT De productie-afdeling worden opgeheven. Daardoor worden 200 mensen overbodig. De overige 140 werknemers kunnen te werk worden gesteld in het bedrijf in Tilburg, als zij bereid zijn te gaan pendelen De kantoren in Best ongeveer 100 man personeel, incl. de buitendienst) blij ven gehandhaafd. Voor de 200 over bodige personeelsleden zal een ont slagvergunning worden aangevraagd. Dit hebben de vakbondsvertegen woordigers bij Tricotbest vernomen. Er is overeenstemming bereikt over een afvloeiingsregeling, die evenwel nog door de bewindvoerder moet worden goedgekeurd. De heer Th. Hijnen van de Kath. Textielbond. ,.St. Lambertus" zei over het resultaat van de afvloeiingsregeling, „het is moeilijk veren plukken van een kik ker". Een filiaal van Tricotbest in het Belgische Neerpelt wordt (compleet met personeel) verkocht. Behalve koningin Juliana viert morgen ook mr. P. van Vollen- hoven zijn verjaardag. Hij po seerde (voor Max Kootmet zijn zoons prins Bernhard (links) en prins Maurits.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 7