Kerken in VS lastige beleggers
iff
Werkgroep roept
25 april uit tot
„Angolazondag"
Niet met zusterbonden
onder één dak
Bisschoppen buigen
voor Ian Smith
Proces tegen
Kurt Berna
Eerste avondmaal
kimbanguisten
COMMENTAAR
Breznjew
Bouwbond van CNV:
BEROEPINGSWERK
Een woord voor vandaag
Fusie met Hoesch
nog niet rond
Uw problee
is het
onze
WOENSDAG 14 APRIL 1971
Door H. BIERSTEKER
General Motors, Gulf Oil, de
Atlantic and Pacific Tea Compa
ny, Dow Chemical en meer van
deze grote concerns in de Ver
enigde Staten krijgen in toene
mende mate last van een een
specifieke groep van beleggers:
de kerken. Bezorgdheid over
kerkgeld dat in drank- of tabaks
industrieën bleek te zijn geïnves
teerd, was al veel langer een re
den om over de schouders van de
kerkvoogden mee te kijken, maar
overwegingen van persoonlijke
ethiek worden de laatste tijd in
de schaduw gesteld door de snel
breder wordende maatschappij
kritiek in de Amerikaanse ker
ken.
Het rentmeesterschap (een
zorgvuldig gecultiveerd begrip in de
ze kerken) krijgt langzamerhand een
heel wat bredere strekking dan het
woekeren met kerkelijk kapitaal.
„Het kan niet schelen waar je het in
steekt, als het maar méér wordt", is
lang genoeg leidraad geweest. En de
blos die de kerkgangers naar de wan
gen steeg als critici meenden te kun
nen aantonen dat de kerk zelfs aan
SALISBURY De r.k. bisschoppen
In Rhodesië hebben toegegeven aan
de eis van de regering-Smith, om het
aantal zwarte leerlingen op blanke
scholen te beperken tot maximaal zeg
procent. In hun verklaring zeggen zij,
het principe van de omstreden land-
acheidingswet te blijven verwerpen.
Partij wijzigt naam
AMSTERDAM De Nederlandse
Middenstandspartij gaat Nederlandse
Middenpartij heten. Het hoofdbestuur
heeft besloten na goedkeuring van
het ledencongres (in september) de
naamswijziging door te voeren,
kunnen worden gegeven."
bordelen verdiende, was van voorbij
gaande aard, immers het geld volgt
nu eenmaal wonderlijke wegen.
Vervreemding
De manier waarop nu waakzame
groepen en leidende figuren in de
Amerikaanse kerken rechtstreeks
verbanden aantonen tussen kerkelijke
beleggingen en kolonialisme, racisme
en milieuvervuiling, is zo opmerkelijk
dat het persbureau United Press In
ternational al spreekt van een ver
vreemding tussen de kerken en de
big business. UPI ziet dit overigens in
de proporties van klein duimpje en
de reus. De eviscopaalse kerk bij
voorbeeld, die op het ogenblik pro
beert General Motors te bewegen zijn
vestiging in Zuid-Afrika te sluiten,
heeft 12.500 aandelen in dit bedrijf en
er zijn in totaal 28 miljoen aandelen.
Maar via volmacht-formulieren heeft
de kerk wel alle gelegenheid, die zij
als buitenstaander niet zou hebben,
om andere belangrijke aandeelhou
ders te bereiken.
Boycots
Op het punt van economische boy
cots in de Verenigde Staten zelf heb
ben verscheidene kerken al de nodige
praktijk opgedaan. Zo kreeg Eastman
Kodak in Rochester het drie jaar ge
leden met zijn kerkelijke beleggers
aan de stok toen de directie een op-
leidingsprogramma waar veel werk
loze «negers voor hadden ingeschre
ven, wilde laten schieten. En op het
ogenblik voert de nationale raad van
kerken een boycotactie tegen de At
lantic and Pacific Tea Company, op
aandrang van Southern Christian
Leadership (Martin Luther Kings or
ganisatie) die veel discriminatie van
niet-blanken in dit wijdvertakte be
drijf heeft aangetroffen. Hier is het
wapen een consumentenstaking. De
theemaatschappij heeft reeds haastig
laten weten dat zij zich overal op
regionaal niveau met de zwarte orga
nisatie zal verstaan en succes lijkt
verzekerd.
Machteloos
Maar ten opzichte van Amerika's
kapitaalmacht overzee zijn de kerken
tot nu toe machteloos gebleken, hoe
veel van hun eigen kapitaal er ook
bij opgeteld moest worden. Wel heb
ben ze hier en daar hun eigen gewe
ten gezuiverd en daarmee schokkend
nieuws geleverd, zoals de zendings
raad der verenigde methodisten die
een paar jaar geleden een kredietga
rantie van de First National City
Bank aan de Zuidafrikaanse regering
ter waarde van veertig miljoen dollar
trachtte tegen te houden. De stem
van die zendingsraad legde ook wel
enig gewicht in de schaal want hij
had in deze bank niet minder dan
tien miljoen dollar geïnvesteerd. De
methodisten argumenteerden: wij
kunnen niet toestaan dat er met ons
geld dingen gebeuren die precies te
genovergesteld zijn aan onze zen
dingsopdracht, namelijk het isoleren
van volken. Maar de bank zette de
kredietgarantie toch door en de zen
dingsraad trok daarop al zijn geld
eruit terug.
Water en rook
De eerste actie tegen Amerikaanse
investeringen overzee op grond van
klachten uit de eigen zusterkerken
betreft thans Porto Rico. Een groot
kopermijn-project van de American
Metal Climax Inc. en de Kennecolt
Copper Corporation dreigt daar op
grote schaal het milieu aan te tasten:
twee stranden zullen worden be
dreigd door het afvalwater en een
aangrenzend woud door de rook. De
episcopaalse bisschop van Porto Rico
heeft zijn kerk erover gealarmeerd en
in San Juan zijn twee dagen lang
„hearings" gehouden. Op grond daar
van is nu aan beide maatschappijen
verzocht om deze mijnoperatie uit te
stellen „tot er betere waarborgen zijn
gevonden voor de economische, socia
le en ecologische toekomst van Porto
Rico".
De Episcopaalse kerk kreeg hier
voor bijval van de Baptistenconven
tie, de verenigde methodisten, de ver
enigde presbyterianen, de Lutherse
kerk van Amerika en de verenigde
kerk van Christus. Deze kerken heb
ben samen 60.000 aandelen in Ameri
can Metals en 143.000 in Kennecott.
Via een actie onder de andere aan
deelhouders hopen zij deze kwestie
op vergaderingen der beide maat
schappijen aan de orde te krijgen.
zeer in het algemeen de invloed van
aandeelhouders in het beleid der gro
te concerns is afgenomen. De laatste
tijd is er bij de kerken een duidelijke
neiging te bespeuren om het voor
beeld van de inwendige zending der
baptisten te volgen en kerkelijk geld
vooral te steken in programma's voor
woningverbetering en buurtvoorzie
ningen in de verwaarloosde wijken
van de cities.
Brede basis
Vooral door de zeer brede basis van
dit kerkelijk protest en door het feit
dat vertegenwoordigers van deze ker
ken zowel de beslissingen binnen de
ze maatschappijen als de uitwerking
ervan in de vestigingsgebieden goed
kunnen volgen, belooft ook deze actie
wel enig succes. De leiding ervan is
in handen van een financieel-juri-
disch expert die zijn dagelijks werk
terrein in Wallstreet heeft, Robert
Potter. Men zou haast zeggen: als
kerkelijke bezittingen niet bestonden,
dan moesten ze worden uitgevonden.
Maar de mogelijkheden om er effec
tief druk mee uit te oefenen zijn tot
nu toe niet erg groot gebleken, de
beroemde Econoom Galbraith heeft
onlangs in een boek aangetoond hoe-
BLUE
•^fy s/yotv'
1000tU
Van onze kerkredactie
STUTTGART Kurt Berna,
de man die het wetenschappelijk
bewijs geleverd meent te heb
ben, dat Christus nog leefde,
toen hij van het kruis genomen
en begraven werd, is aange
klaagd van verduistering van
260.000 mark (een kwart miljoen
gulden).
Berna (49), of Hans Naber, zoals
zijn burgerlijke naam luidt, alias
John Reban (zijn auteursnaam in de
Engelssprekende wereld), beroept zich
op bloedsporen, die door een bepaald
fotoprocédé zichtbaar zouden zijn ge
worden op een stuk linnen, dat in
Turijn bewaard wordt en volgens de
rooms-katholieke traditie de lijkwade
van Christus zou zijn.
Volgens Berna zitten de kerken
achter dit proces. Op deze wijze zou
den zij een niet welkome ontdekking
over Christus in diskrediet willen
brengen. Sinds 1963 heeft hij met zijn
„Internationale stichting van de heili
ge lijkwade" zeker 1,8 miljoen uitge
geven aan propaganda-acties in vele
delen van de wereld. Door dit proces
zou men hem willen dwingen, te ont
hullen hoe hij zijn campagne finan
ciert, maar hij heeft het gerechtshof
te Stuttgart gezegd, zijn geldbronnen
nooit te zullen noemen, wat daar de
gevolgen ook van zullen zijn.
Wel vertelde hij een duister verhaal
over iemand, die hem voor de goede
zaak juwelen beloofd had tot een
waarde van „als het moet, een mil
joen". Bij de dood van deze persoon
had Berna pas tot een waarde van
550.000 mark ontvangen. Het had hem
enige tijd gekost, om de erfgenamen
te overtuigen, maar inmiddels had
den zij hem nu voor de resterende
450.000 mark aan juwelen afgestaan.
KINSJASA De kimhangu'ïstèn-
kerk in westelijk Afrika heeft ter ge
legenheid van haar vijftigjarig be
staan voor het eerst het heilig avond
maal gevierd.
Deze kerk is uit een vrije religieuze
beweging in Kongo ontstaan, die ja
renlang door het Belgische bewind is
onderdrukt. De stichter Simon Kim-
bangu, die als profeet wordt vereerd,
stierf in 1952 in gevangenschap. In
1969 werd deze kerk lid van de we
reldraad van kerken.
Een cartoon waarbij geen woorden nodig zijn van de bekende tekenaar Cork (Cor Hoekstra). Hij behoort als bijlage
bij het werkmateriaal van het gereformeerde jeugdwerk.
Het 24ste congres van de communistische partij
van de Sowj et-Unie is een weinig opwindende aan
gelegenheid geweest. Het was typisch de bijeen
komst van een conservatieve oligarchie, die haar
gebrek aan inspirerende leiding verbergt achter
een rijstebrijberg van langdradige verhandelingen.
Er is tijdens het partijcongres veel gesproken, maar
weinig gezegd.
De bevolking van de Sowj et-Unie heeft de be
lofte gekregen dat het leven steeds aangenamer zal
worden, maar dan zal er wel nog harder en ge-
disciplineerder gewerkt moeten worden dan reeds
het geval was. Strikte gehoorzaamheid aan de par
tij is de prijs, die de inwoners van de Sowjet-Unie
moeten betalen voor de toezegging dat zij op weg
zijn naar een beter bestaan. Het is een geluid, dat
zo oud is als de Sowjet-Unie zelf en dan-ook alle
overtuigingskracht mist.
Chroestsjow heeft geprobeerd meer aan te bie
den dan uitsluitend een stijging van het levenspeil.
Tijdens het 22ste congres van de partij lanceerde
hij een nieuw programma onder de titel: „Het
communisme, de wereld van morgen". Het bood
uitzicht op een samenleving, waarin een hoge mate
van welvaart niet alleen de normale toestand voor
iedere Sowjet-burger zou zijn, maar waarin de
mensen bovendien als broeders met elkaar om zou
den gaan. Chroestsjows formule voor de toekomst
was: communisme is welvaart plus gerechtigheid.
Hoewel het van tevoren vast stond, waarschijn
lijk ook voor Chroestsjow zelf, dat het nieuwe pro
gramma op geen stukken na te verwezenlijken was,
veroorzaakte het toch een zekere dynamiek in de
Sowjet-Unie. Het bood niet alleen mogelijkheden
voor hen, die alle aandacht wilden richten op het
moderniseren van de economie, maar ook voor hen,
die de strijd tegen het stalinisme van het aller
grootste belang vonden en dan ook met groter ra
dicalisme wilden voortzetten. Het 22ste partijcon-
Kerk en stemadvies
In uw blad van woensdag 7 april Is
vermeld dat de werkgroep Kerk en
Ontwikkelingssamenwerking tot de
slotsom is gekomen dat diegenen, die
aan het ontwikkelingsvraagstuk een
hoge voorkeur toekennen er het beste
aan doen op een van de linkse par
tijen te stemmen. Als leden van de
werkgroep tekenen wij hierbij het
volgende aan:
1. De geciteerde zin komt voor in
een begeleidende brief die de secreta
ris van de Werkgroep, met de Kos-
mopolitieke kiesgids '71 heeft verzon
den aan de pers.
2. Aan de leden van de kerken en
van de christelijke gemeenten en pa
rochies is geen advies gegeven over
het concrete stemgedrag en geen aan
beveling gedaan inzake partijkeuze.
3. De Werkgroep heeft met het on
derzoek diegenen, die aan het ont
wikkelingsvraagstuk de hoogste prio
riteit toekennen een dienst willen
verlenen om tot onderscheiding te
komen.
4. De Werkgroep heeft op deze wij
ze wijlen voldoen aan de opdrachten,
die de kerken in Uppsala hébben
aanvaard, t.w. om „Het punt van de
ontwikkeling het zwaarst te laten
wegen bij zijn stembepaling" en om
er „aan te werken dat alle politieke
partijen de ontwikkeling de hoogste
prioriteit in hun programma's geven".
5. De Werkgroep heeft een eigen
verantwoordelijkheid bij zijn taak
vervulling, t.w. het helpen bij het tot
uitvoering brengen van de besluiten
die de kerken nemen ter zake van de
ontwikkelingssamenwerking. Bij de
uitvoering van deze taken kunnen
uiteraard meningsverschillen naar
voren treden. Wij zijn daarbij van
mening dat de kerken zelf nooit zijn
gebonden door de activiteiten van de
Werkgroep, die naar zijn aard een
kritische functie moet kunnen ver
vullen.
6. Als leden van de Werkgroep
spreken wij onze verontrusting uit
dat in de voorbereidingen van de a.s.
verkiezingen slechts geringe aandacht
besteed wordt aan vraagstukken van
internationale aard en met name aan
het ontwikkelingsvraagstuk.
DEN HAAG-
H. M. de Lange (voorzitter)
H. Linnemann (vice-voorzitter)
J. Pronk (secretaris)
C. H. Koetsier
Honingraat-puzzel
Om de cijfers, te beginnen bij en in
de richting van de pijltjes, woorden in
vullen die betekenen:
1. gegraven waterweg, 2. op een ande
re wijze, 3. ijzeren drievoet, 4. vriende
lijk, 5. brede grove lat, 6. patrijshond, 7.
slimmerd, 8. plooi, 9. worstsoort
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
1. mores, 2. onera, 3. Reval, 4. Erato, 5.
salon, 6. nozem, 7. omega, 8. zegen, 9.
Egede, 10. mannen.^
gres, dat het nieuwe programma met het gebrui
kelijke enthousiasme aannam, stond zelfs meer in
het teken van de destalinisatie dan van het op
voeren van de welvaart. Het gebalsemde lichaam
van Stalin werd uit het mausoleum op het Rode
Plein in Moskou verwijderd en de Prawda publi
ceerde een gedicht van Jewgeni Jewtoesjenko,
waarin voor de erfgenamen van Stalin werd ge
waarschuwd.
Chroestsjow was meer een opportunistisch dan
een principieel tegenstander van het stalinisme.
Hij wilde niet verder destaliniseren dan nodig was
om van de Sowjet-Unie een moderne, welvarende
industriestaat te maken. Hij voerde daardoor een
zig-zag beleid. Hoewel hij vaak met de ene hand
terugnam wat hij met de andere hand had toege
laten of zelfs aangemoedigd, was er onder zijn re
gime toch een opmerkelijke beweging gekomen in
de verstarde toestand, waarin de Sowjet-Unie zich
bij Stalins dood had bevonden.
Aan deze beweeglijkheid is onder leiding van
Leonid Breznjew, die Chroestsjow in oktober 1964
als partijleider opvolgde, in snel tempo een einde
gemaakt. IJzeren discipline dat is zijn devies.
Op zijn manier is Breznjew een exponent van de
ideologie van Orde en Gezag, de leer van elke con
servatieve oligarchie.
Het 24ste partijcongres is meer de triomf gewor
den van de Sowj et-oligarchie dan van Breznjew
zelf, ook al heeft hij zijn positie verder versterkt.
Zijn macht is echter te beperkt gebleven om het
apparaat van de partij zijn wil te kunnen opleggen.
Hij zal daardoor even kleurloos blijven als de
machtselite, wier belangen hij zo bekwaam behar
tigt. Na Lenin, Stalin, Chroeststjow wordt de Sow
jet-Unie geleid door een man, die men het beste
zou kunnen typeren als een staatsmachinist en die
ook voor de inwoners van de Sowjet-Unie groten
deels onzichtbaar blijft.
Van een verslaggever
UTRECHT De bondsraad van de
bij het CNV aangesloten christelijke
bouwbond NCB voelt er niet voor om
met de bij het NVV en NKV aange
sloten zusterorganisaties één geaz-
menlijk bondskantoor op te richten.
De NCB-bondsraad heeft dit dinsdag
de NVV-bouwbond en de katholieke
bouwbond Sint Joseph schriftelijk
meegedeeld.
De CNV-bond vreest naast-
financiële nadelen dat de stichting
van een gezamenlijk kantoor en de,
volgens haar, daarmee samenhan
gende samenvoeging van de uitvoe
ringsorganisaties van de drie bonden,
op den duur zou leiden tot een een
heidsorganisatie. Deze vrees is vol
gens de heer A. Buys, voorzitter van
de bouwbond NW, volstrekt onge
grond.
Geen fusie
„De NCB ziet blijkbaar het geza
menlijk kantoor als een eerste stap
naar een fusie, maar wat dat betreft
houden de bonden duidelijk hun
Geref. Kerken: Bedankt: voor
Zwolle, H. Lijesen te Noordwijk.
Geref. Gemeenten: Beroepen: te
Poortvliet, M. G. Mouw te Oudemir-
dum; te Sunnyside (VS), J. van Haa-
ren te Amersfoort.
KWARTET I TROUW
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Durdts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
Als Christus niet is opgestaan, zegt Paulus, "blijken wij ook n a(
getuigen van God te zijn, want dan hebben wij tegen God in afsc
tuigd, dat Hij de Christus opgewekt heeft, die Hij toch niet h e ge
opgewekt, indien er geen doden opgewekt worden."
Als wij zeggen dat Christus niet is opgewekt, dan maken wij di rnaa,
mee de eerste discipelen en alle apostelen tot leugenaars. Maar
waren het hele merkwaardige leugenaars, die alsmaar over
Waarheid spraken, die zich fel keerden tegen iedere vorm van t e^v*
heid in hun volgelingen.
Ik geef toe dat iemand heel lang een dergelijke levenshouding
kan nemen. Maar op een gegeven ogenblik komt toch de wai
aan het licht.
De apostelen zijn vaak beschuldigd, al door de Joodse leiders di
na de opstanding. Ondanks intense martelingen hekken ze nooit
kend gelogen te hebben. Ze konden juist die martelingen verdra
omdat ze gesteund werden door een levende Heer, die hen trot illes
en kracht gaf.
We lezen vandaag: Petrus 118-25.
eigen identiteit. Het plan was een
voudig, vooral uit praktische overwe
gingen, de bonden onder één dak te
brengen, met volledig behoud van
hun autonomie. Het is jammer dat
onze CNV-collega's dat niet kunnen
opbrengen", aldus de heer Buys. Vi-
ce-voorztiter J. M. Pot van Sint Jo
seph gaf een soortgelijk commentaar.
De NW- en NKV-bonden hadden
al enige tijd plannen om een geza
menlijk kantoor op te richten en die
planen gaan zonder de NCB
gewoon door. Het nieuwe kantoor
wordt in Woerden gevestigd en kan
in 1973 in gebruik worden genomen.
Waardering
De NCB-bondsraad had overigens
wel waardering voor de oprichting
van de Stichting centrale commissie
bouwnijverheid. Door de oprichting
van deze stichting heeft de Centrale
commissie bouwnijverheid (CCB),
al jaren samenwerkingsorgaan van de
drie bouwbonden, nu een officiële
status en rechtspersoonlijkheid gek
regen.
„Wij zien deze ontwikkeling als een
belangrijke stap naar nauwere sa
menwerking", aldus de NCB. Voor
die samenwerking is overigens vol
gens de andere twee bonden het „sa-
menwoonprobleem" geen hinderpaal.
IJMUIDEN Over de voorgeno
men nauwere samenwerking tussen
Hoogovens en Hoesch vermeldt het
verslag, dat aangezien elke mogelijke
samenwerkingsconstructie haar eigen
complicaties meebrengt, de studies en
besprekingen veel tijd kosten. Het is
dan óok nog niet helemaal zeker, dat
de fusiebesprekingen met Hoesch dit
jaar rond zullen komen. Hoogovens
streeft er echter naar tezamen met
Hoesch en in goed overleg met alle
betrokkenen de vele vraagstukken
die zich voordoen op te lossen en de
beoogde samenwerking tot stand te
brengen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG „De staat en
de kerk van Portugal zijn gevan
genen van een .groots verleden
van ontdekkingsreizen en daar
mee gepaard gaande missionaire
activiteiten. Ook gewone kerke
lijke vernieuwingen worden in
Portugal met argwaan bekeken
omdat zij een vraagteken plaat
sen achter dat verleden en ach
ter de droom die daarop ge
bouwd is voor het heden". Dit
zei pater A. van der Ven, een van
de Nederlandse priesters die vo
rig jaar uit Portugal werd gezet,
en gast van de werkgroep, die 25
april uitroept tot „Angola-zon-
dag".
Pater v.d. Vens uitwijzing volgde
op een petitionnementsactie in Ne
derland tegen verdere steunverlening
aan de Portugese oorlogvoering in
Afrika. Pater van der Ven hield zijn
verhaal op een bijeenkomst van de
werkgroep „Angola-Zondag" die
beoogt om op zondag 25 april in zo
veel mogelijk kerken de steeds ver
dere ecalerende Partugese koloniale
oorlogen in Afrika aan de orde te
doen stellen
BROCHURE
Zij zendt daartoe deze week 15.000
exemplaren van een speciaal voor de
ze zondag bestemde brochure aan
priesters en predikanten. Daarin is
ook een „liturgische handreiking" op
genomen. Na de lancering van dit
plan zijn er honderden reacties bin
nengekomen die de werkgroep het
vertrouwen geven dat er op plaatse
lijk niveau aan deze oproep gehoor
zal worden gegeven.
Als speciale gast van de werkgroep
was mevrouw Janet Mondlane aan
wezig, de weduwe van de vermoorde
leider van de Frelimo, de bevrij
dingsbeweging van Mozambique. Zij
geeft de leiding aan het Mozambique-
instituut dat in de bevrijde gebieden
nauw met de Frelimo samenwerkt.'
Het instituut dat onderwijs ver
schaft aan 200.000 kinderen en een
gezondheidsdienst' heeft opgebouwd
van 420 geschoolde krachten, wordt
intensief gesteund door Europese en
Amerikaanse kerken. Ook de drie
Skandiavische regeringen verlenen er
officieel steun aan, en de Finse rege
ring staat op het punt om dit te gaan
doen. De Nederlandse regering
schonk vorig jaar een bedrag via de
Novib.
KERKEN VRIJ
Mevrouw Mondlane legde uit waar
om de bevrijdingsbewegingen in A-
frika vooral een beroep doen op de
kerken. „Regeringen hebben vaak al
lerlei andere bindingen die hen be
lemmeren en humanitaire organisa
ties worden door hun voorschriften
beperkt in hun bemoeiingen maar de
kerken staan vrij.
Zij kunnen grote kracht ontplooien
ten behoeve van de onderdrukte vol
keren en rassen", zei mevrouw Mond
lane. Zij sloot daarmee aan bij het
motto waaronder de Angola-zondag is
gelanceerd, genomen uit een toe
spraak van James Baldwin voor de
wereldraad van kerken in Uppsala:
„Er zijn gebieden in de wereld waar
de christelijke gemeenschappen de
macht hebben de structuren te wijzi
gen, als ze maar willen".
KRACHTIG BEROEP
Mevrouw Mondlane deed een
krachtig beroep op de Nederlandse
christenen om zich ter gelegenheid
van Angola-zondag te bezinnen op
hun taak ten behoeve van hun ver
drukte broeders in Afrika. De werk
groep heeft de laatste zondag voor de
verkiezingen uitgekozen om ook via
de kerken de politieke partijen op het
hart te binden dat er verandering
moet komen in het tot nu toe gevoer
de Nederlandse beleid jegens Portu
gal.
Afgezien van de Nederlandse hou-
Pitte
het
met
heeft
door.
lOOg
kade
gonn
tand'
mee
dit i
werd
de p
mpl<
ding in de Navo ten opzichte
Portugal die door de werkgroep
„passief" wordt omschreven
stemonthoudingen in de VN gaat
ook om beëindiging van de indin öedf
Nederlandse steun aan de Portu -jge
oorlogsinspanningen die door
Angolacomité is gesignaleerd. Q
Met ontduiking van het uit
daterende V.N.-embargo op leve,
van oorlogsmaterieel aan de Port
zen worden met uitvoerverguri."
gen van de Nederlandse regerin
Fokker Friendships geleverd
Portugese luchtvaartmaatschap jJpprJ
in Angola en Mozambique die eet^
langrijk aandeel hebben in het
voer van troepen.
Luchttransport is in Angola, datr'®^
zo groot is als Frankrijk. DuitsP,"-
en Italië samen, de ruggegraat vs/"®'
Portugese oorlogvoering. De N wd
landse regering is echter van oo e 1
dat voor burgerluchtvaart gebot ®sctl
en bestemde vliegtuigen in beg 'n*
moeilijk onder deze regel (het
embargo red.) gebracht
worden.
Iruk
De werkgroep „Angola-zoni iet
vermeldt ook nog een gironummei ijk,
bestrijding van de kosten van de
tie: 1913560 van kapelaan J. Ru
te Zaandam, met vermelding „Aifvaa
la-zondag".
de
erki
iadui
stori
leer
Vt k
s ^wr
kuihet
igw
eci
is
poor
iet
al zi,
doe
eg,
et o
k
Brieven die niet zijn voorzl ïbge
adrt
kunnen niet
behandeling worden genomen. G ,nze
ilotl
heimhouding is verzekerd. Vrag
die niet onderling met elkaar B1
verband staan moeten in afzond* re
iijke brieven worden gesteld. F ata<
brief dient een gulden aan post -
gels te worden Ingesloten.
skoi
:lus
vooi
)Eh
ano:
len
Vraag: Ik heb een antieke
van gebrand koper. Nu was
lamp kaal geworden en da;
kwam het gele koper erdoor,
dachten: Nu kunnen we deze
helemaal poetsen en daar hebbe
thans spijt van. Het is een hang
met kettingen. Als deze net ge) »lo§
is, is ze wel mooi, maar op den
is het toch te schitterend. K
de lamp weer donker
ken?
Antwoord: Het is jammer dat
lamp gepoetst heeft. Nu kunt u
dingen doen: A. wachten tot h< un
per vanzelf weer dof wordt eiemv
oude glans krijgt. B. met de aar
naar een verfhandel gaan en v'sr
naar een soort matte vernis, !r
heel gelijkmatig moet op'orengei 'er
Vraag: Hoe wordt de „ij" ge; bij
ven in verband met het sera
spel, als „ij"' of „y". Als mei
woord „jij" wil aanleggen, ze Tl»
een, dat je dan drie stenen
hebt: de j., de i en de j. De
zegt: Twee stenen: de j en de
Kramers woordenboek vindt m i e<
allebei, met dien verstande, d ispli
25ste letter van het alfabet I'
uitgesproken als een j, zoals in
hurt, en yard. Op de lagere sCn
werd het alfabet toch altijd
leerd als A.B.C. tot en met X,
Dit scrabble-spel is zéker een ï'llv
spel met de gekke letter „y".
het in het Hollandse spel?
Antwoord: Inderdaad hebbe
als kinderen het Nederlandse
bet geleerd met de „ij" als 25st®J
ter, maar door het toenemend !'ba
tact met het buitenland is dooi
woordenboeken enz., de „ij" gei
in „i" en' „j" om verwarring n 1
„y" (y-grec) te voorkomen. !s
laatste letter wordt als i of j t00®'
sproken. Dit is verschillendr
naam „scrabble-spel" wijst erojn m
het spel dat u heeft, uit het
saksisch taalgebied komt. "e,r
De beste oplossing is van te *jitv
een afspraak te maken èn df"-
„ij" te splitsen.
de
ge\
>rl<
)EN
n a
\den.
t
n I
