iVI) thans de enige
homogene partij
Frankrijk werkt aan eigen
„Europese" uraanfabriek
één dag vijf nieuwe
patiënten in Staphorst
Praten met
PvdA ziet elementen
van censuur in
subsidiebeleid
Over tien jaar
driemaal zoveel
radiologen nodig
Geertsema: Ook bij
ons veel discussie
Beeld laatste jaren
sterk gewijzigd
krant van
formaat
Vijfde baan nog
niet afgeschreven
Meeste mensen
tegen stalling
Proefschrift
en/of
bestseller?
Geen financiële
problemen bij
NCOV en NKOV
Pater Gerard Lutte
gerehabiliteerd
9
ZATERDAG 13 MAART 1971
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Mr. W. J. Geertsema, lijsttrekker van de VVD,
indt misschien dat zijn partij op rozen zit, nu het akkoord tussen
e confessionele partijen en de linkse combinatie uitgesloten is,
war hij laat het niet merken. „De keus van de confessionelen is
einer geworden", was ongeveer alles wat hij zei, en dat nog met de
tie evoeging dat hij dat niet eens zo belangrijk vond.
het ondernemingsrecht geen proble
men van hoge orde zijn.
Van Geertsema hoor je nooit voor-
rlge of opgewonden kreten. Hij
t zijn wérk grondig en koel, zeer
iistantieerd in het persoonlijke
keer. met onverstoorbare rust en
verzettelijkheid en als iemand die
cies weet wat hij wil.. Met zijn
t al te gecompliceerde kijk op de
nenleving is de liberale leider in
el opzichten de personificatie van
partij, de door kalmte en rust
muntende WD.
De VVD heeft niet de naam dat zij
centrum is van discussie over de
ite politieke en maatschappelijke
agen van deze tijd.
Geertsema: We hebben de laatse
ren in mijn partij gediscussieerd als
it oit tevoren: eerst over de staatkun-
;e voorstellen van het rapport kie-
-gekozene en daarna over het rap-
rt over het ondernemingsrecht. Er
in alle afdelingen bijzonder leven-
gediscussieerd, het hoofdbestuur
praktisch ingesneeuwd onder de
•ndementen.
Ja, maar het gaat ons vooral om
blcmen als de Oost-West-verhou-
ig, de verhouding rijk-arm.
leertsema: Als u de discussie op
rel de algemene vergadering als op
partijraad zou hebben gevolgd,
zou u wel anders denken. Daar
>ben we het gehad over de rassen-
iriminatie- dat leeft heel sterk in
ze partij. Op dezelfde twee verga
ringen is ook uitvoering en leven-
gesproken over de positie van de
de )R. Trouwens, u vindt blijkbaar
t de staatkundige vernieuwing en
VbORDEEL
Van Riel heeft geklaagd dat in de
VVD een oppositie node wordt ge
mist.
Geertsema: Dat kan meneer Van
Riel wel vinden, maar ik vind het
een enorm voordeel dat de VVD
als enige een partij is die men
homogeen kan noemen. Anderen kun
nen het misschien een voordeel vin
den, veelvuldig in de publiciteit te
komen omdat iedereen rotzooi met
iedereen heeft en omdat er veel tijd
en aandacht nodig is om onderlinge
twisten bij te leggen.
Wij hebben ook wel heftige discus
sies, maar het komt misschien door
het gevoel voor democratie dat ons is
ingebakken, dat men zich vervolgens
bij de meerderheidsbeslissingen neer
legt. Men griept bij ons niet door,
men vormt geen club in de club, men
splitst zich niet af.
Denk bijvoorbeeld niet dat er niet
heftig en soms ook emotioneel is ge
sproken over de abortusparagraaf in
ons programma. De heer Van Riel en
ook partijgenoten vooral uit het zui
den waren daar zeer tegen gekant;
toch heeft men zich -uiteindelijk neer
gelegd bij het besluit van de meer
derheid.
Ik dacht dat dat de kracht en niet
de zwakte van een politieke partij
was. Neem de CHU, waar de voorzit
ter, de heer Van Hulst, heeft gezegd:
de lijsttrekker van mij, die heeft
Van een onzer verslaggevers
STAPHORST Het aantal
licpatiënten in Staphorst en de aan
te gemeenten grenzende wijk van
fppcl is tot tweeentwintig geslegen,
sferen werden in totaal vijf nieuwe
ehtoffers gemeld; een triest record.
In de laatste week is er maar één
g geweest, zonder dat er nieuwe
imetting werd geconstateerd. De
io-explosie in Staphorst is één der
istigste uitbarstingen van deze
kte sinds lange tijd.
In Staphorst vraagt men zich af of
bij twee doden zal blijven. De
itste zeven jaar is er in Nederland
en sterfgeval als gevolg van kin-
rverlamming voorgekomen,
fttssen 1960 en 1964 waren er In
i land een kleine tweehonderd po-
gevallen. Twaalf personen zijn in
periode daaraan overleden. Daar-
nam de ziekte kwantitatief be-
'grijk af en sterfgevallen deden
■h niet meer voor. Bij de „explosie"
zich in 1969 te Rijssen voordeed
baarlijke nonsens verteld; dat is een
situatie die mij niet aantrekt.
Met dat al kan men bij de VVD
weinig merken van verontrusting
over bijvoorbeeld de atoom-bewape
ning.
Geertsema: er heerst over deze
vraagstukken binnen mijn partij geen
enkel meningsverschil. Men krijgt
een levendige discussie alleen als
men het met elkaar oneens is. Welnu
men is wel verontrust maar vooral
over de situatie die zou ontstaan als
het Westen geen atoom-bewapening
had.
Wij zijn ervan overtuigd dat we die
nodig hebben voor het handhaven
van onze vrijheid en dat daaraan alle
andere vraagstukken ondergeschikt
moeten worden gemaakt. Niemand
vindt dat het atoomwapen eenzijdig'
moet worden afgeschaft, dat het een
trieste zaak is dat we het nodig heb
ben, dat spreekt vanzelf, dat is iede-
een het over eens. Maar het heeft
weinig zin daar nog eens uitvoerige
congressen over te houden.
(een gemeente met een ongeveer even
klein inentingspercentage als Stap
horst) was het aantal patiënten
slechts vier.
Van het totaal aantal patiënten
vertoont ongeveer de helft verlam-*
mingsverschijnselen.
Geneeskundig inspecteur voor
Overijssel, T. Landheer, die enerzijds
niet had verwacht, dat de polio-ex
plosie in Staphorst zo hevig zou zijn,
had gisteren anderzijds hoop, dat het
toegediende vaccin nu langzamerhand
zal gaan werken. „Ma'ar ik ben er pas
gerust op. wanneer we een paar da
gen hebben gehad, zonder dat er een
patiënt is bijgekomen".
Men kan het naar vinden dat de
Zuidpool uit ijs bestaat, maar door
alleen te vergaderen krijg je al dat
ijs niet weg. „Wat is er de zin van, de
triestheid van zoiets ter discussie te
stellen? We kunnen alleen maar ho
pen dat het werk van Brandt en
Scheel ertoe zal leiden dat er ont
spanning komt.
Misschien zijn wij wat praktischer
ingesteld dan veel andere partijen,
dat wij hebben geleerd met een aan
tal dingen te leven en meer aandacht
te' besteden aan dingen waar we in
Nederland werkelijk wat aan kunnen
veranderen, zoals de staatkundige si
tuatie en het ondernemingsrecht.
TEVREDEN?
De VVD maakt de indruk van een
partij van tevreden mensen die het
niet nodig vinden veel te veranderen.
Geertsema: Een aantal jaren gele
den, op de algemene vergadering in
Maastricht, toen ben ik even ge
schrokken, moet ik zeggen. Daar
heerste een gezapige rust, niet van
tevreden, maar van gezapige mensen,
van ongeïnteresseerde lauwe men
sen. Dat is funest, maar het beeld
heeft zich sterk gewijzigd. Ook om de
discussie in de partij op gang te krij
gen heeft het bestuur die rapporten
laten uitbrengen. Nu is men wel de
gelijk heel sterk bij de zaken betrok
ken.
Toch blijft de indruk dat de ach
terban bij de VVD niet zozeer tegen
de leiding duwt. dan wel wordt mee
getrokken. De partij ging in 1967 de
verkiezingen in met de leus dat de
overheidsuitgaven en de belastingen
omlaag moesten, en de inflatie be
streden.
Geertsema: Er is een belasting-cor
rectie van 900 miljoen geweest en
verder moet men erkennen dat al
heb je een minister van financiën
met al het superintellect van de we
reld, je altijd toch nog te maken hebt
met een stuk gemportcerdc inflatie.
Een deel ervan vindt ook zijn oorzaak
in het feit dat alle Nederlanders, li
beralen niet uitgezonder, blijven aan
dringen op het realiseren van nuttige
wensen. Men heeft zich dat in 1967 in
de partij onvoldoende gerealiseerd.
VERSCHIL
Maar niemand vraagt het verschil
uit te leggen tussen de leus in 1967
en het beleid dat erop is gevolgd.
Geertsema: Dat moet ik nog maar
afwachten, of ik 26 en 27 maart op de
algemene vergadering niets moet uit
leggen. Wij hebben het grote voordeel
dat binnen de VVD voldoende ver
draagzaamheid de grondslag van
het liberalisme is om naar elkaar
te luisteren. In veel andere partijen
krijgt men wel eens de indruk dat
ieder zijn zegje zegt, maar niet bereid
is, zijn oren open te doen voor wat
anderen zeggen.
BELASTING
In het nieuwe programma wordt
belastingverzwaring niet uitgesloten
het wil als collectieve voorzieningen
een hogere prioriteit vragen, tot 1.2
procent drukverzwaring gaan. De
confessionele partijen programmeren
een verzwaring van 2 procent. Zal
het dat verschil van 0,8 procent in
het overleg met KVP, ARP en CHU
worden overbrugd?
Geertsema: U mag niet verwachten
dat we nu al een regeringsprogram
ma maken. Het gaat er nu om: is er
voldoende wederzijds vertrouwen dat
we na de verkiezingen op basis van
de uitslag het eens zullen worden.
Eerst moet de kiezer zijn zegje doen.
Als de confessionele partijen een
klinkende overwinning behalen en
wij een nederlaag, dan zou duidelijk
zijn dat hun programma de kiezers
meer aanspreekt, dan zullen wij de
consequenties moeten trekken. Het
omgekeerde geldt natuurlijk ook. Het
overleg van nu is zeker geen offer
feest van beginselen.
GS Noord-Holland
Van een onzer verslaggevers
HAARLEM Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland willen de vijfde
baan van Schiphol nog niet helemaal
afschrijven. Zij wensen.dat de moge
lijkheid althans open blijft, zolang
nog studies gaande zijn. Met die stu
dies bedoelen zij dan ook het onder
zoeken van mogelijkheden een twee
de nationale luchthaven in de Mar
kerwaard aan te leggen.
Volgens GS staat de directie van de
IJsselmeerpolders, positief tegenover
luchthavenplannen in de Marker
waard.
Gedeputeerde Staten wijden in een
gisteren verschenen nota grote aan
dacht aan de Markerwaard. Ze vin
den dat er weinig moeilijkheden te
overwinnen zijn bij het uitwerken
van de plannen, in tegenstelling tot
een nationale luchthaven in het zui
den van het land (Steenbergen, zoals
door het Nederland Economisch Insti
tuut is aanbevolen), die veel meer
problemen met zich mee zal brengen.
Het Noordhollandse college van GS
meent dat als de regering nog dit
jaar of volgend jaar zou besluiten
met de drooglegging van de Marker-
Waard te starten, dat dan bij een be
maling in versneld tempo reeds in
1978 gesproken kan worden van een
polder.
Als nu meteen wordt besloten er
een luchthaven neer te leggen, kun
nen de komende jaren gebruikt wor
den voor de voorbereiding van de
werkzaamheden. Het is dan niet uit
gesloten dat tussen 1980 en 1985 de
luchthaven gereed zou komen.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Het is nu geen
tijd om te staken, zo vindt meer dan
de helft van het aantal Nederlanders
dat door het NIPO daar naar werd
gevraagd. Op de vraag of het nu een
tijd is om te staken voor hogere lo
nen zei. om precies te zijn, 64% nee.
Slechts 20% vindt dat er wel moet
worden gestaakt. Zestien procent had
geen mening.
Het NIPO hield een enquête onder
bijna duizend Nèderlanders. Alleen de
PvdA-aanhangers onder de onder
vraagden bleken voor 32% voor sta
king te zijn op dit ogenblik. Voor de
sympathisanten van de confessionele
partijen en de VVD lag het percentage
dat op dit ogenblik wenst te staken
onder het landelijk gemiddelde van
20%. De aanhangers van D'66 en DS
'70 bleven enkele punten boven het
landsgemiddelde.
De meeste mensen die niet willen
staken zeggen dat het toch niets helpt
omdat door hogere lonen de prijzen
weer zullen stijgen en geldontwaar
ding ontstaat. Bovendien zegt een
groot percentage: „Ik ben tegen sta
ken: staken is uit de boze. Het is eco
nomisch niet verantwoord, de econo
mie gaat naar de filistijnen."
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM „Een accep
tabel proefschrift en waarschijn
lijk een bestseller". Zo karakteri
seerde de promotor, prof. dr. G.
Kuypers, het proef schift Partij-
propaganda in Nederland, waarop
Ferry A. Hoogendijk, hoofdredac
teur van Elseviers magazine, gis
termiddag aan de VU promoveer
de tot doctor in de sociale weten
schappen.
De opponenten, onder wie prof.
dr. C. Boekestijn en d. E. Die-
mer, hadden nogal wat kritiek op
het proefschrift. Vooral de eerste
bracht een groot aantal beden
kingen tegen de wetenschappe
lijke waarde ervan naar voren.
Onder gelach van de Ivele aanwe
zigen zei hij onder meer dat de in
het boek opgenomen interviews
met politici het beter hadden ge
daan als artikelenserie in een
opinieweekblad „als Vrij Neder
land, De Groene of misschien
zelfs Elseviers magazine".
Paranymfen bij de promotie
van Hoogendijk (links op de foto)
waren mevrouw G. V. van Some-
ren-Downer, voorzitter van de
VVD, en drs. W. K. N. Schmelzer,
fractievoorzitter van de KVP in
de Tweede Kamer.
Van een verslaggever
AMSTERDAM De Partijvan
de Arbeid is verontwaardigd over
het intrekken van de subsidie aan
het Nederlands Komité voor Inter
nationaal Jongerenwerk (NRIJ).
Het geld was zoals bekend
bestemd voor een anti-kolonia%l
congres.
Het partijbestuur zegt dat met de
weigering van de regering het sub
sidiebeleid elementen krijgt van
censuur en van willekeur. We lopen
nu het risico dat de overheid subsi
dies intrekt voor activiteiten die
haar onwelgevallig zijn.
De toekenning van subsidies
wordt op die manier afhankelijk
gemaakt van de mate waarin de
activiteiten overeenstemmen met de
politieke opvattingen van de rege-
"ing, aldus het partijbestuur.
Nu de president van de recht
bank in Den Haag in een door het
NKIJ aangespannen kort geding de
regering in het gelijk heeft gesteld
en daardoor het congres bedreigd
wordt, stelt de PvdA zich garant
voor een bedrag van 1000.
Woesdag heeft den Bosch een voorproefje van de kamerverkiezingen met gemeenteraadsverkiezingen. Tien lijsten
dingen naar de stemmen van de kiezers in het vergrote Den Bosch.
DEN HAAG Financiële moei
lijkheden zijn niet de oorzaak ge
weest van het uiteenhalen van de
(federatief samenwerkende) secreta
riaten van het Nederlands hcristelijk-
en het Nederlands Katholiek Onder-
nemersverbond in het midden- en
kleinbedrijf (NCOV en NKOV).
Dat 'hebben de heren H. de Mooy
en W. Perquin, resp. voorzitter en vi
ce-voorzitter van de federatie giste
ren op een persconferentie meege
deeld.
De federatie als samenwerkings
vorm blijft bestaan. De beide heren
vertelden dat het splitsen van de se
cretariaten uit praktische overwegin
gen is gedaan omdat de organisatie
vorm van de beide verbonden te zeer
verschilde.
Men is nu gezamenlijk bezig de ge
splitste secretariaten weer aan te
passen aan de nieuwe situatie.
Geen bedreiging uliracentrifugeproject
Van onze redacteur wetenschappen
DEN HAAG Frankrijk heeft
besloten op eigen gelegenheid voorbe
reidingen te treffen voor een ura-
niumverrijkingsfabriek „van Euro
pees formaat". Een Frans en een
Amerikaans ingeneursbureau hebben
opdracht gekregen voor een tech
nische voorstudie die tegen 1973 een
beslissing over de bouw moet moge
lijk maken.
Franse pogingen in het verleden
om een gezamenlijke Europese indu
strie voor uraniumverrijking op te zet
ten op basis van het gasdiffusieproees
•dat Frankrijk voor zijn kernwapen
Dit is het recept:
Kaasfondue van
Nededandsekaas.
Caquelon inwrijven met knoflook.
Dan 4 dl halfdroge witte wijn in
de pan verwarmen tot de wijn
gaat bruisen. Vervolgens 500 gr
fijngesneden jong belegen Goudse
toevoegen, goed roeren en weer
aan de kook brengen. Binden met
maïzena, op smaak
afmaken met
zout, peper,
nootmuskaat
en wat kirsch.
ïgen. Binden me
ak rvi
ontwikkelde, zijn afgestuit op de
Westduits-Engels-Nederlandse plan
nen voor ultracentrifugefabrieken die
hetzelfde doen tegen kleinere investe
ringskosten en waarschijnlijk een la
gere kostprijs.
COMMENTAAR
Op het ministerie van economische
zaken was men gisteren zuinig met
commentaar, maar zag toch geen di
recte bedreiging van het ultracentri-
fugeproject, waarin ook de staat deel
neemt. Wel vroeg men zich af waar
Frankrijk het kapitaal dacht te vin
den. Voor een fabriek van het Franse
type worden bedragen in de orde van
2Vz miljard gulden genoemd.
Het Tweede-Kamerlid De Goede
vertelde ons gisteren dat in 1973 de
beslissing over een ultracentrifuge-
industrie al genomen kan zijn. „De
proeffabriek in Almelo is bijna klaar,
en als die een jaar gedraaid heeft
weten we waar we aan toe zijn. Dan
zou begin 1974 het produktiebedrijf
er al kunnen staan". De heer De Goe
de zag in de Franse stap „meer een
politieke zet dan een ernstig begin
van een eigen industrie voor kern-
brandstof".
DIFFUSIEFABRI EK
De geruchten dat Frankrijk met En
geland, West-Duitsland en Japan zou
samenwerken bij het realiseren van
een diffusiefabriek zijn door minister
Nelissen tijdens het ultracentrifuge-
debat in de Tweede Kamer ontkend.
7
i k
En in de berichten die nu uit
Frankrijk komen wordt er ook niet
meer over gesproken. Het heet nu dat
de andere Europese landen te zijner
tijd tot deelneming zullen worden
uitgenodigd. Het heeft er veel van
weg dat met de toekomstige energie
voorziening van West-Europa ccn on
overzichtelijk soort poker wordt ge
speeld.
Van een verslaggever
LEIDEN Er moeten in Neder
land over tien jaar drie keer zo veel
radiologen zijn als nu. En in de me
dische studie moet de
röntgendiagnostiek meer aandacht
worden gegeven.
Dat zei gisteren in Leiden dr. A. E.
van Voorthuizen bij zijn aanvaarding
van het hoogleraarschap in de radio
logie.
Van elke honderd Nederlanders on
dergaan er per jaar vijfentwintig eec
röntgenonderzoek, en dat aantal zal
nog flink toenemen. Door het ter be
schikking komen van nieuwe onder
zoekmethoden worden steeds meer
patiënten door specialisten naar de
radioloog verwezen.
De door prof. Van Voorthuizen be
pleite groei voor zijn specialisme
hoeft per saldo niet zoals veel an
dere medische ontwikkelingen pe
perduur te zijn. Vorige maand ver
klaarde de nieuwe radioloog van de
Utrechtse universiteit, prof. dr. A. C.
Klinkhamer, dat een goed functione
rende röntgenafdeling de patiënt veel
ellende en een ziekenhuis veel geld
kan besparen, omdat de tijd die een
patiënt in het ziekenhuis ligt, bekort
kan worden wanneer men er snel
achter komt wat hem precies scheelt.
ROME De Belgische pater Ge
rard Lutte, die verleden week uit de
congregatie der Salesianen was gezet,
is volledig gerehabiliteerd. Na een
persoonlijk gesprek met hulpbisschop
Poleti van Rome heeft hij toestem
ming gekregen, zijn pastoraat in een
Romeinse krottenwijk weer op te ne
men. .Ook mag hij de eucharistie
weer vieren en de sacramenten toe
dienen.
