Veel artsen zwijgen niet
aan het sterfbed
Kerkopbouw in tien
jaar doende met
125 miljoen gulden
n
Overleg gestart over
taans concordaat
Uw probleem
is het
onze....
Geluidswering
voldoet niet
aan eisen
Discussie met prof. Van Niftrik
COM M ENTAAR
Slachtoffer!
Kabouters
Geref. Kerken
houden Dordtse
synode
PRIESTER
TEKORT IN
UTRECHT
RFRO^PINOTTRK
Een woord voor vandaag
Gereformeerd unicum
Spi
r
ïT
Herderlijke hi ÏL»
BrieveD die niet *ljn voorden
van naam en adres kunnen niet ln
oebandellng worden genomen. Ge-
•leimlioudlng is venekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar ln
verband staan moeten In alzonder-
tljkc b.'even worden gesteld. Per
oriel dient een gulden aan poatxe-
gela te worden Ingesloten.
Vraag: In een Duits maandblad is
een advertentie geplaatst voor een
zogenaamde slendertone muskelsti-
mulator vart Alec Eden. Ik heb de
bon voor inlichtingen opgestuurd en
hierop een brochure met twee sten
cils ontvangen. Vermeld wordt dat
het apparaat wereldpatent ontvan
gen heeft en het Deutsche Bundes-
patent (DBP 1764454). In het blad,
waarin ik de advertentie vond, stond
in de rubriek „Medizin im Kurz"
een bericht over dit apparaat, dat in
samenwerking met artsen, medici en
wetenschapsmensen op elektronisch
gebied is ontwikkeld Volgens de ad
vertentie is de uitvinder Alec Eden
een biochemicus en het apparaat is
aan universiteiten van Londen en
andere steden beproefd. Om te we
ten te komen of het apparaat be
trouwbaar is en ook in Nederland
wordt verkocht, heb ik het Bureau
van handelsinlichtingen, de Econo
mische voorlichtingsdienst, de Ne
derlands-Duitse Kamer van Koop
handel. enz. geraadpleegd maar geen
van die instanties kon iets vinden
over Alec Eden of Slendertone. Ook
in Duitse en Engelse adreslijsten
kwam deze niet voor. De Neder
landse Octrooiraad gaf me de raad
het adres bij de Deutsche Patentamt
aan te vragen. Daar zou men als het
een bona fide zaak was mij kunnen
inlichten en het adres van Alec
Eden in Engeland kunnen geven.
Zou u dit kunnen doen?
Antwoord: Inderdaad heeft u zich
veel moeite getroost, maar u heeft
een belangrijke tussenschakel over
geslagen: Uw huisarts. Deze kan in
de eerste plaats nagaan of het appa
raat voor u nodig en niet onwense
lijk is en of het in de medische lite
ratuur voorkomt. Als het bona fide
is. is dit gemakkelijk na te gaan. Is
dit het geval dan willen wij gaarne
alle mogelijke verdere moeite voor u
doen. maar eerder niet. U loopt ech
ter de kans dat uw arts u verwijst
naar de diëtiste van uw kruisvere
niging. die u zonder dure instrumen
ten een uiterst betrouwbaar en
goedkoop dieet geeft, waarbij u zon
der enig bezwaar elke week een
pond afvalt. In elk geval is het goed,
dat u niet over één nacht ijs is ge
gaan, fvant uw portemonnaie be
hoeft niet slanker te worden, voor
dat u weet of u zelf ook vermageren
zal.
DEN HAAG Uit onderzoekingen
van TNO is gebleken dat de geluids
wering van woningen dikwijls niet
voldoet aan de klasse „matig", de
laagste van de twee klassen die de
Nederlandse norm voor geluidswering
in woningen kent.
De voor .de klasse „matig" gestelde
eisen moeten worden beschouwd als
minstens noodzakelijk voor de volks
gezondheid. Overigens kan bij deze
klasse nog ernstige geluidshinder op
treden.
Veel woningen voldoen echter niet
aan deze minimumeisen.
Daarom heeft de 'Nederlandse
stichting geluidshinder de minister
van ruimtelijke ordening en volks
huisvesting verzocht de controle op
de geluidswering van woningbouw
projecten als routine in te voeren.
De heer J. Huls, arts te Andgk,
schrjjft ons:
Het artikel van prof. dr. G. C.
van Niftrik over het evangelie
aan het sterfbed had mijn be
langstelling omdat ik regelmatig
met deze problematiek uit hoof
de van mijn werk, ik noem het
zelf liever geen ambt, en als
sterflijk mens te maken heb.
Toch is er een aantal uitspraken
in dit artikel waar ik vraagte
kens bij zet.
Om te beginnen oppert prof. Van
Niftrik de vraag of de theoloog ver
plicht is eventueel mee te doen in de
samenzwering van de behandelende
geneesheer en de familie, om de zieke
in ieder geval niet in de lichten over
zijn of haar werkelijke toestand. Kan
men zich voorstellen dat je als arts,
die ernstig probeert om alle patiën
ten, van wie hij zeker weet of denkt
te weten dat zij zullen gaan sterven
binnen niet al te lange tijd, zelf en
persoonlijk te vertellen, dat zij ver
moedelijk aan hun ziekte zullen ster
ven kan men zioh voorstellen dat
je dan onaangenaam getroffen wordt
door deze generaliserende uitspraak?
Te meer als je dan weet dat er vele
PTT betaalt ƒ50 bij
verlies „aangetekend"
DEN HAAG De PTT betaalt op
het ogenblik bij verlies van een aan
getekend stuk ƒ30 uit als er geen
waarde van het stuk is aangegeven.
Met ingang van 1 juli wordt dit 50.
Minister Bakker antwoordt dit aan
Kamerlid P. Jongeling (GPV), die had
gevraagd of de PTT nog steeds het
zelfde bedrag als voor de oorlog uit
keert.
De PTT verhoogt het bedrag per 1
juli, omdat deze afspraak is gemaakt
op het onlangs in Tokio gehouden
congres van wereldpostverenigingen.
artsen zijn, en ik denk hier met name
aan huisartsen, die zich aftobben
wanneer en hoe ze dit omgekeerde
van evangelie (is blijde boodschap)
zullen vertellen. Ik noem hier spe
ciaal de huisarts, omdat naar mijn
beste weten nog altijd de meeste
mensen thuis sterven.
Naar mijn overtuiging zijn er vele
artsen die vinden dat een mens. een
patiënt het recht heeft om ingelicht
te worden, indien een ander mens, de
arts, vermoedt dat hij gaat sterven.
Overigens weten ook artsen zelden
zeker dat iemand gaat sterven. Het
kan een arts overkomen dat hij met
de beste bedoelingen iemand heeft
verteld dat hij wel zal gaan sterven...
en vijf jaar later zitten ze nog samen
in dit of dat bestuur.
Specialisten
Ik weet ook, dat er diverse specia
listen zijn die proberen om hun
patiënten eerlijk voor te lichten over
de ernst van hun ziekte, dat er ver
pleegsters zijn die werkelijk wat be
tekenen voor stervenden, en daarom
heb ik bezwaar tegen generaliserend
spreken over familieleden, die samen
spannen met de doktoren en ver
pleegsters. Het woord samenspannen
heeft voor mij altijd een wat kwa
lijke gevoelsinhoud maar ik heb er
Van Dale niet op nageslagen.
In hetzelfde artikel heeft prof. Van
Niftrik het ook over de studenten die
liever maatschappelijk werk of wat
dan ook doen dan het ambt van do
minee op zich nemen. Het verwondert
mij dat hier alleen gesproken wordt
over de studenten. Is dit ook een
voorbeeld van groepsbescherming
als hier de dominees buiten schot
blijven? Waarom zijn er die zo
slecht pastoraal bezig kunnen zijn
en dan vluchten in acties, wat ze dan
solidariteit noemen met gelukkig voor
hen naamlozen en onbekenden, of
wat dan ook?
Is dat een gebrek aan hun oplei
ding zoals die ook bij de artsen
bestaat of is dit een gemakzuchti
ge vlucht uit de moeilijkheden van
alle dag, hoezeer ze dan ook emo
tioneel bewogen zijn met de proble
men waaraan ze zich wel wagen?
Het meest treffende uit het artikel
van prof. Van Niftrik vond ik de uit
spraak van prof. E. Schillebeeckx:
„Ongetwijfeld, in de wisselende hou
dingen tegenover de dood liggen de
interpretaties opgestapeld die mensen
door de eeuwen heen van de dood
gegeven hebben" Indien men deze
zin vervangt door de volgende komt
men mijns inziens tot de kern van
het probleem.
„Ongetwijfeld, in de wisselende
houdingen tegenover de dood in
evangelisch perspectief liggen de in
terpretaties opgestapeld die theologen
door de eeuwen heen en met name
heden ten dage van het evangelie ge-
gevt n hebben."
Ik heb sterk de indruk dat prof.
Van Niftrik als hij pastoraal bezig is,
het ook van de omstandigheden af zal
laten hangen wat hij wel en niet zegt.
Ik meen begrepen te hebben dat prof.
Van Niftrik het sterfbed ook niet wil
gebruiken als een opgelegde kans om
iemand tot geloof te brengen. Ik
dacht ook niet dat hij deze kans
voorbij wilde laten gaan om met
mensen te spreken over de dingen
van tijd en eeuwigheid.
De moeilijkheid is echter dat ook
de theologen niet weten wat „het"
evangelie is. hooguit heeft ieder voor
zich iets geformuleerd wat hij „het"
evangelie noemt. Wat moet je dan als
christen en als christenarts van zulke
mensen verwachten? Je bent zowat
eerst verplicht om uit te zoeken wat
„huur" evangelie is voordat je ze los
kunt laten aan „het" sterfbed.
Geloofwaardig
Daar ik nog steeds van mening ben
dat „het" evangelie bestaat en ..het"
sterfbed niet bestaat weet ik ook na<
het artikel van prof. Van Niftrik niet
wat ik met pastores aan moet. Wordt
het niet hoog tijd dat de theologen
het met elkaar eens worden over wat
„het" evangelie inhoudt?
Zij zouden op deze manier het
evangelie en zichzelf wat geloofwaar
diger maken. Wat mij betreft mogen
zij ook stellen dat ieder voor zich uit
mag maken wat het evangelie be
doelt, maar laten ze dan ophouden
om met elkaar strijd te voeren over
deze inhoud, want dat is dan geen
strijd waard.
Als de herders het met elkaar eens
konden worden over de richting
dubbelzinnig bedoeld die de
schapen dienen te volgen tijdens hun
leven, dan zou het sterven voor deze
zelfde schapen niet meer zoveel pro
blemen opleveren want ze wisten dan
waar ze met het evangelie aan toe
waren.
Gelukkig zijn er schapen die het
toch weten.
Laat bij dit alles in Gods naam de
barmhartigheid zwaarder wegen dan
de waarheid zoals wij die stellen.
Koning winter regeert weer met harde hand in Nederland. Een moei
lijke tijd voor de vogels.
8
Staatssecretaris Van de Poel van Maatschappe
lijk werk zal nog vóór de verkiezingen de kwestie
van de uitkeringen aan joodse oorlogsslachtoffers
met de Tweede Kamer moeten uitpraten. Deze
zaak begint nu wel slepend te worden. Het is al
bijna een jaar geleden, dat de motie-Voogd werd
ingediend, waarin gevraagd werd, deze speciale
groep van vervolgingsslachtoffers niet langer onder
de b',istandswet te laten vallen. In de bijstand te
moeten lopen, is immers zo werd bij die gelegen
heid terecht gezegd juist voor deze groep wel
buitengewoon pijnlijk. De Kamermeerderheid
stelde dan ook vast, dat er voor de joodse oorlogs
slachtoffers een pensioenregeling moest komen.
De staatssecretaris beloofde niet, de motie in
kwestie te zullen uitvoeren. Wel liet hij weten dat
de egerin^ vóór 1 januari 1971 haar standpunt zou
bn-ialen. Half d-cembe. moer* hem er vanuit de
Kamer op worden gewezen, dat de tijd txgon te
dringen. Drie dagen later al kwam het lakonieke
antwoord, dat de regering niet wenst te voldoen
aan de wens van de Kamermeerderheid. Zo is er
Zeker van gemeenteraadsleden mag worden
verwacht, dat zij zich houden aan de spelregels
van de democratie, en dus ook aan de regels die
een ordelijke gedachtenwisseling in gemeenteraden
mogelijk moeten maken. Een raadslid dat, in de
raadzaal, een stinkbom tot ontploffing brengt,
pleegt dan ook een volstrekt ontoelaatbare hande
ling. De Ka^/uier Van Bommel, die vanwege dit
feit uit de Amsterdamse raad is gezet, heeft daar
mee de Kabouterpartij en zijn fractie een slechte
dienst bewezen.
De vijf man sterke fractie van Amsterdam-
Kabouterstad beschikt over voldoende intelligentie
om. met behoud van haar ludieke inborst, con-
riogal wonderlijk met een Kamermotie omge
sprongen.
Het vermoeden rijst, dat er allang bij de regering
nauwelijks bereidheid toe bestond, de invoering
van een pensioenregeling voor de joodse slacht
offers ernstig te overwegen. Was dit eerder gezegd,
dan zou veel irritatie vermeden zijn.
In tweede instantie heeft de staatssecretaris
verklaard, dat hij geen onderscheid in de voorzie
ningen wil maken tussen deze en andere vervol
gingsslachtoffers. Anderzijds erkent hij het uit
zonderlijke karakter van de vervolging van joodse
medeburgers en het eigen lot van deze groep. Ook
heeft hij oog voor het verschil in gevoelswaarde
tussen een bijstands- en een pensioenregeling.
Voldoende reden dus, zou men zeggen, om aan de
wens van de Kamer gevolg te geven. Waarom de
staatssecretaris niettemin de meerderheid van de
volksvertegenwoordiging niet wil volgen, is nog
steeds niet duidelijk. Misschien komen we er nog
vóór de verkiezingen achter bij de hernieuwde
confrontatie van deze bewindsman met de meer
derheid van de Tweede Kamer.
structief de belangen van de stad mee te kunnen
behartigen. Maar de Kabouters hebben door hun
optreden zich zelf in een buitenspelpositie gebracht.
De maatregel die burgemeester Samkalden, met
instemming van de raad, heeft genomen ver
wijdering van de zich misdragende Kabouter
was terecht en zou ook van toepassing zijn op ieder
ander raadslid dat de spelregels schendt.
In de raadsvergadering in kwestie heeft burge
meester Samkalden zich opnieuw zeer tolerant op
gesteld, ook tegenover de roerige publieke tribune.
Kabouter Van Bommel heeft echter moeten
ervaren, dat er aan deze tolerantie grenzen zijn. Hij
had het er dan ook naar gemaakt.
Inhoud
In de vierde plaats verklaar ik dat
mijn verontmoediging oneindig dieper
wordt als de arts klaagt over de di
versiteit van evangelie-interpretaties.
Kun je een bepaalde dominee loslaten
op een sterfbed? Ja, dat is een vraag.
Het wordt hoog tijd dat de theologen
het eens worden over de inhoud van
het evangelie met betrekking tot
sterven en dood.
Ik erken met schaamte dat er
daarover te weinig eenstemmigheid
heerst. Maar daarover ging het niet
in mijn artikel. Mijn artikel handelde
over de vraag of de dominee met de
boodschap van het evangelie echt een
plaats heeft in een team dat een ont
mythologiseerde dood zo makkellijk
mogelijk wil maken.
Veel dank voor een verblijdende
reactie met veel begrip.
KWARTET I TROUW
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie!
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
UTRECHT Op 11 mei wordt in
de Wilhelminakerk te Dordrecht de
nieuwe generale synode van de Gere
formeerde kerken geopend. Vooraf
gaande aan de opening wordt op 10
mei 's avonds kwart over acht, even
eens in deze kerk, een gebedsdienst
gehouden, waarin voorgaat dr. P. G.
Kunst, de voorzitter van de vorige
synode. De plenaire synodevergade
ringen zijn in het centrum De Blije
Werelt te Lunteren van 20 september
tot en met 15 oktober en van 22 tot
en met 26 november 1971. Verder van
10 tot en met 14 januari en van 28
februari tot en met 3 maart 1972.
UTRECHT KNP) De cijfers van
het aantal priesters en het aantal pa
rochies in het r.k. aartsbisdom
Utrecht komen steeds dichter bij el
kaar te liggen. Dat betekent dat er
over enige jaren in elke parochie nog
maar één priester zal zijn, die dan
vooral bezet is met liturgie en sacra
mentenbediening.
Dit wordt geconstateerd door het
officiële mededelingenblad van het
aartsbisdom, dat zojuist verschenen
is. Het aantal pastores dat in de 355
parochies van het aartsbisdom werk
zaam is, liep in het afgelopen ajar
terug van 604 tot 567. Het aantal ka
tholieken steeg met 8.000 tot 883 000.
Het gemiddelde aantal katholieken
per pastor steeg dus in 1970 van 1450
tot 1558. Bovendien is de vergrijzing
van de pastores aanzienliik. Deze ge
gevens brengt het officiële medede
lingenblad van het aartsbisdom tot
deze opmerking: „Terwijl wij juist
zoeken naar een nieuw levensnabij
pastoraat en wegen om de niet-litur-
gische kerkeebonden groepen te be
reiken, worden wij ons door deze cij
fers ervan bewust dat wij ongemerkt
op weg zijn naar een situatie, waarin
wij deze mooie plannen wel kunnen
vergeten".
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Stavenisse: kand. P.
Molenaar te Lunteren.
Aangenomen: naar Bameveld:
kand. H. Visser te Epe, die bedankte
voor Ederveen, Papendrecht, Zetten-
Andelst en voor Schoonrewoerd; naar
Oldebroek J. Noltes te Ridderkerk.
GEREF. KERKEN
Beroepen: tot evang. pred. in de
classis Appingedam: L. Raven te Bie-
rum en J. R. Zijlstra te Duurswoude
(ieder met een gedeeltelijke op
dracht), die deze beroepen hebben
aangenomen: tevens benoemd tot
evang. werker in de classis Appinge
dam: dhr. K. v. d. Velde te Delfzijl,
die deze benomeming heeft aangeno
men.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt: Voor Delfzijl: J. Bomhof
te Bergentheim.
Nicodemus spreekt Christus aan met de term: Rabbi, meester, 1
raar. Maar dit hoofdstuk met zijn klare evangelieverkondiging is I
gelijkertijd niet zonder fijnzinnige humor. Als het gesprek eenm
goed op gang is zegt de Heiland: „Gij zijl de leraar van Isrc
Let op dat lidwoord: de leraar. Niet een geleerde, of een lera
maar „de leraar", de grote theoloog, de man van naam, de grol
legger van de nieuwe theologische school. Daarom is het woj
„rabbi" in dit hoofdstuk in de mond van Nicodemus meer, dan\
de mond van een discipel of de doorsnee jood. Nicodemus gebru
dit woord als een synoniem van „collega". Hij weet veel, meer j
enige andere leraar in Israël; hij is een theoloog van naam en
in het duister bij Jezus om eens rustig met Hem over gezamenlÊ
problemen te spreken. Juist daarom moet de Heiland zeggen:
deze dingen verstaat ge niet?" Daar ligt een verwijt in. Daar zit 4
de les in dat theologie zelf niet in staat is om ons tot God te bm
gen. Met al zijn geleerdheid weet Nicodemus niet wat wedergebot
is. De centrale boodschap van het evangelie heeft geen plaats in i
theologie.
We lezen vandaag: Exodus 32 vers 1 tot 6.
UTRECHT In tien jaar tijd
was het bureau Kerkopbouw
van de Gereformeerde Kerken
betrokken bij de bouw en ver
bouw van 214 kerkelijke ge
bouwencomplexen. Daaronder
waren 173 nieuwe kerken. De
totale bouwsom bedroeg rond
125 miljoen gulden.
Kerkopbouw stelt zich met name
tot taak kerkelijke bouwplannen aan
een deskundig onderzoek te onder
werpen en daarbij na te gaan of er
besparingen mogelijk zijn. Een
bouw-advies is echter slechts moge
lijk wanneer er een volledige kerk-
planologische verkenning is geweest.
De bouwzaken vormen dan ook
maar een onderdeel van het werk
van Kerkopbouw. Het bureau houdt
zich namelijk ook bezig met de gehe
le Kerkelijke planologie. De deskun
digen van het bureau maakten in de
afgelopen tien jaar ruim 300 ontwik-
kelings rapporten voor plaatselijke
kerken of voor streken. In deze advi
sering waren circa 625 gemeenten be
trokken.
De rapporten hebben betrokking op
de grote steden, maar niet minder op
het platteland. De structuurverande
ringen in de city's van de steden,
ontvolking van sommige plattelai
gebieden en de snelle opkomst
grote nieuwe woongebieden in am
streken stellen de kerken voor g
problemen. Om bij de oplossing
van van dienst te zijn, stelde de
nerale synode van de Gereformi
Kerken tien jaar geledèn het d«
taatschap Kerkopbouw in. Het
reau, dat hieruit ontstond is een
cum in ons land: geen enkele ara
kerk beschikt namelijk over een
gelijke planologische dienst.
PEN
I) g
or
ederi
fk
rk i
l i
laai'
Hei
n
nstc
npv:
raad
I
i. EID
1
Commentaar
Wc hebben prof. dr. G. C. van Nif
trik gevraagd om commentaar op bo
venstaande brief. Prof. Van Niftrik:
Ik erken gaarne dat ik mij genera
liserend heb uitgedrukt. Hoe zou het
anders mogelijk zijn in een artikel?
Ik neem graag nota van het feit datv
er doktoren zijn die zich aftobben
met de vraag hoe zij de kwade tij
ding aan zieken en omstanders kun
nen overbrengen. Maar regel is dat
toch niet!
In de tweede plaats wil ik op ver
zoek van de heer J. Huls gaarne
neerschrijven dat niet alleen studen
ten, maar ook dominees vluchten
voor de verkondiging van het Woord
in de huizen en aan de ziek- en sterf
bedden, Vele dominees rennen van de
ene vergadering naar de andere,
schrijven het ene herstructurerings
rapport na het andere, maar komen
aan de verkondiging van het Woord
niet toe. Hoe dat komt? De opleiding
zal ook wel schuld hebben. Maar ik
denk meer aan aller mensen verzet
tegen de roeping en opdracht van
God.
In de derde plaats noteer ik met
voldoening dat de heer Huls het
meest treffende in mijn artikel het
citaat van een ander vindt, namelijk
een uitspraak van prof. Schille
beeckx. Ik verbeeld me nu niets
meer.
Bisschoppen in verset tegen ontwerp
MADRID (KNP) In Madrid zijn rechtstreeks besprekingen
begonnen tussen vertegenwoordigers van de regering van Franco
en een delegatie van het episcopaat in verband met het ontwerp
voor een nieuw concordaat, dat ontworpen is door de Spaanse am
bassadeur bij de Heilige stoel en mgr Casaroli, hoofd van de afdeling
openbare zaken van het pauselijk staatssecretariaat.
De bisschoppen van Spanje zijn het
met dit ontwerp niet eens. In hun
zojuist beëindigde bisschoppenverga
dering hebben zij zich in meerderheid
ervoor uitgesproken, dat de verhou
ding kerk en staat in Spanje een
grondiger hervorming moet onder
gaan en dat overeenkomstig het Vati-
kaans concilie kerk en staat vrij van
elkaar moeten kunnen opereren. De
bisschoppen zien wel in, dat die we
der?.' 'dse vrije opstelling niet gemak
kelijk te verwezenlijken is, omdat de
ze ernstige consequenties heeft voor
de financiering der kerk. die tot dus
ver voor een belangrijk deel door de
staat geschiedt, voor de huwelijks
wetgeving en voor de situatie der
organisaties voor lekenapostolaat
Onverwacht
Van haar kant heeft de Spaanse
regering een tamelijk onverwachte
bereidheid getoond voor een geheel
nieuw concordaat.
Het betekent voor de kerk. dat zij
afziet van de financiering door de
staat: voor de staat, dat deze een
eigen huwelijkswetgeving invoert los
van de kerk en dat er geen gods
dienstonderricht meer wordt gegeven
in de scholen. Waarnemers wijzen er
overigens op, dat de privileges der
kerk in Spanje van constitutioneel
karakter zijn en ontleend worden aan
de katholiciteit van de staat. Alleen
een volksreferendum zou deze katho
liciteit van de staat uit de grondwet
kunnen lichten.
De kwestie van scheiding van kerk
en staat in Spanje is reeds geruime
tijd op lager niveau in discussie. On
langs gaf de protestantse pastor José
Cardona als zijn mening, dat ophef
fing van de katholiciteit van de staat
noodzakelijk is omdat anders onver
mijdelijk nieuwe problemen voor de
niet-katholieke christenen opdoemen.
overeenstemming met de priesters en
de leken.
Prof. Alberto de Las Hera van de
universiteit van Salamanca is ook
voorstander van de scheiding van
kerk en staat, maar voorziet moeilijk
heden voor de financiering van de
kerkelijke activiteiten, omdat de
Spaanse katholieken niet gewend zijn
de kerk financieel te steunen.
Benoemingen
Ook van katholieke kant is aange
drongen op beëindiging van de sterke
binding tussen kerk en staat. Prof.
Enrique Miret Magdalena doet dit
met name. maar knoopt er tegelijk
een waarschuwing aan vast ten aan
zien van de bisschopsbenoemingen
Deze zullen niet het exclusieve recht
mogen worden van de heilige stoel,
maar slechts mogen geschieden in
2
3
4
5
6
i
9
10
II
12
13
14
15
16
17
18
19
21
23
24
2b
2b
27
28
29
30
31
32
34
35
36
37
Kruiswoord-puzzel
Horizontul. L Z. Amer. th'ee. 5.
tweetal. 9. afstammeling. 10. plaats in
de N.O.P., 11. plaats in Gelderland. 12.
wérpenker, 14. pluim van een vogel, 15.
door ondervinding leren, 19. hoekbal-
kon, 21. kortschrift. 22. man, 23. water
in België, 26. plaats in Limburg. 29.
keer. 31. Europeaan. 33. tijdrekening, 34.
holte in een muur. 35. bid (Lat.). 36. fns
zuur, 37. niet kunnende spreken.
Verticaal. 1. manier van klederdracht,
2. voorkomen, 3. stap, 4. guit, 6. wortel.
7. vaarwel, 8. romeins keizer. 13. schuif-
bout, 14. eer bewijzen. 16. tijdig, 17. vle
gel. 18. Myth.flguur, 20. verzoek. 24. wit
te suiker. 25. water in NBr, 26.
bruinachtige verfstof. 27. steenvrucht.
2a ihetalen haak. 30. jongensnaam, 32.
berg
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Hor. 2. roema, 6. ai, 8. A.P., 10. rio, 11
ode, 12. ram. 14. kraker. 18. arak. 17
Edam, 18. dar, 19. snar, 21. kree, 23. Ida,
25. tier, 28. enak. 27. tremel, 29. aak, 30.
aas. 31. eer. 31 re. 34. Km.. 35 anode
Vert 1. parade. 3. o.r. 4. eik. 5 more
ne. 6. adem. 7. Ier, 9. para. 11. okarina.
13. markies. 15. Ada. 19. sereen. 20. bak
ker. 22. rem. 24. daar. 25. tram, 27. tak.
28. Leo. 32. R.D.
In besloten kring is in Utrecht
tien-jarig bestaan van Kerkopb
herdacht en daarbij sprak
oud-secretaris van het deputaatsè
minister ir. W. F. Schut. De afgeh njer
periode overziende, zei hij, dat w enb
de zestiger jaren technisch
veel leerden beheersen, maar
thans in de jaren zeventig de ac) kng
grondvragen pas goed los komen. Bdp
Waar moeten we heen, waar w: "to
we heen? Alles lijkt zo onzeka he>
worden en toch hunkeren de men
naar zekerheid. Wat zal de kent m«°Pi
ten doen? In de jaren zeventig
de kerk er, aldus minister
zwaarder voor dan ooit om de v
voor te leven dat het bij haar de:
om het allerdiepste. kht
Dr. P. G. Kunst, praeses va: eer
synode, wees er op dat het er i en
herstructurering waar KerkopbtT
mee te maken heeft, om gaat hesucc
moeite waard te maken om lid
de gereformeerde kerken te bli helt;
en dat is een geweldige opdracht, het
n on
Enige opmerking vanuit de pra vr
makende, zei de Algemeen adv cma'
van Kerkopbouw, de heer J.,e"a'
Harms, dat bij alles wat er in ■e'(is
tijd over kerkbouw gezegd wordSU7n
ruimten nodig zullen zijn en bl resP(
voor de gemeenschappelijke omro*- 1
met God, centra van aktiviteit, b g
ning en vorming immers hot ltflnc
de kerk anders haar roeping ku
volbrengen.
Ook Kerkopbouw krijgt in s
sterkere mate met achtergrondvi
te maken. Zo is men kortgeledei
gonnen aan een onderzoek nas
oorzaken van het predikantenh
waarbij men in sommige strekei ij»
over een noodsituatie kan spreker '-U1.
Alfrink sprak m< i
hoogste jezuiet )EN
DEN HAAG (ANP) Pater P «derd
rupe, algemeen overste van d< tllinj
zuïeten, heeft in Utrecht ruin 2000
uur met kardinaal Alfrink gesp i tot:
over problemen van de kath d int
kerk en de Nederlandse kerkpj
cie, met name over het werk v
Nederlandse jezuïeten. Ook de
baatskwestie is uitgebreid aan \/"l*
de geweest.
Zowel pater Arrupe als kan
Alfrink was van oordeel dat het I
baat niet alleen een Nederlands
bleem is, maar een zaak die pra
heel de wereld bezighoudt. Zij
dat alles in het werk zal word(
steld opdat de bisschoppensynt
september een flink eind in de
ting van een oplossing van
kwestie kan komen.
Pater Arrupe heeft deze wetf Re'
zoeken gebracht aan jezuïeten
Haag, Nijmegen, Groningen,
dam en Amsterdam. In zijn inl
gen benadrukte de pater de n<
kelijkheid van veranderingen
jezuïetenorde, de kerk en de
schappij. „De vernieuwing ki
in een dag. De experimenten r
goed worden doordacht
>EN
gaat
c K«n,
en
Jrdt
lans.
:ai sergei
de d'
geëvalueerd. We moeten ook n [_d v; c
genoeg zijn om vergissingen
geven", aldus pater Arrupe.
UTRECHT Onder de titel
ander fundament" verscheen d ™a:
derlijke brief van de gereforr
synode over de vragen r
Schrift en belijdenis, die op de
de van Sneek dienden. In vier
stukken zijn de vragen die a er (jw
narkt
Driess
te om
valse
Er
Juwe
atel:
echte
len.
iokke
orde kwamen samengevat.
Het eerste hoofdstuk gaat ov
nesis 1-3. Het volgende hoofdst
handelt het Schriftgezag Ve'rv
wordt het zgn. horizontalisme Ifste
ken en in het laatste hoofdstui
de binding aan de belijdenis
orde. „Geen ander fundament'
gegeven door Kok in Kampen
ƒ2,45. Van 20-49 ex. is de prij
en boven de 50 exemplaren 1,
