Lidmaatschap vakbond zou voordelig kunnen worden AR wil ondernemingsraad met ruimere bevoegdheid Belgen zetten militante rabbijn over de grens Polak: Meer openheid besloten nv's onnodig Europees koppelnet voor elektriciteit? IDEE VAN RECLAMEMAN SYBRANDY: KORTINGEN OP REDUCTIEPAS Preminger zorgt voor tumult op joods congres Amendement Boersmci te verwachten uurwapens franco thuis 9 DONDERDAG 25 FEBRUARI 1971 (Vervolg van pagina 1) AMSTERDAM „De harde strijd, die nog dit jaar over het mee- 'inancieren door de ondernemers van vakbondsactiviteiten en derge- ijke zal losbranden, lost het probleem van de ongeorganiseerden niet wezenlijk op. Ook niet, als die strijd tegen mijn verwachting in zelfs voor 100 procent door de vakbeweging zou worden gewonnen. Want de ongeorganiseerden worden alleen lid, als zij daarvan directe nateriële voordelen kunnen plukken". mede-financiering door de onderne mingen van vakbondsaktiviteiten. Van het totaal aantal werknemers (3.750.000)-zijn er 1.250.000 georgani seerd (NVV 610.000 NKV 400.000. CNV 240.000), zodat twee-derde van de werknemers gratis profiteert van het geld dat een-derde der werkne mers van het loon afstaat. Vooral dat laatste is de georgani- seerden een doorn in het oog. Actie, arbeidsonrust en stakingen zetten enige jaren geleden kracht bij aan een golf van eisen, neerkomend op een werkgeversbijdrage in de kosten van scholing, vorming en dergelijke van 10 gulden per vakbondslid per jaar. Dit zegt de heer P. Sybrandy, ls wij in zijn kantoor aan het Ro- hn met hem praten over zijn eductiepas-plan. Een plan van en 30-jarige zakenman, vroeger lekend als de Nederlandse Pat Joone. nu directeur van een dy- lamisch snel-groeiend reclame- idviesbureau, en reeds in 1958 andelij k bekend door het uit- irengen van verschillende gram- nofoonplaten met door hem zelf jeschreven en gezongen teksten, üen actueel plan ook, want het jrobleem van de ongeorganiseer- ien is opnieuw heftig in discus- e. Volgens Sybrandy's plan werkt de eductiepas in grote lijnen als volgt: en groot aantal bedrijven op han- lels- en recreatief gebied, culturele nstellingen en dergelijke garanderen sen bepaalde korting op aankopen en oegangsprijzen aan de houders van >en reductiepas, die door de deelne mende vakbonden gratis aan hun le ien wordt verstrekt en jaarlijks wordt vernieuwd. Het reductiepakket moet zeer geva- ieerd en aantrekkelijk worden samen gesteld (niet door, maar in opdracht sn eventueel met inspraak van de vakbeweging) en wel zodanig, dat el- ce georganiseerde werknemer (of zijn ;ezin) een jaarlijkse besparing op de jebruikelijke uitgaven kan verkrij- jen van tussen de 250 en 500 (of nogelijk meer). Daarmee wordt dan liet 'alleen de vakbondscontributie .goed gemaakt", maar er wordt aan iet lidmaatschap zelfs aanzienlijk .verdiend". Kroot effect De heer Sybrandy gelooft dat bij een grootscheepse officiële introductie ïoor de drie vakcentralen (NVV, '«IKV en CNV) het psychologisch ef fect zo groot zal zijn, dat dp aange sloten bonden „bestormd" zullen wor- len door ongeorganiseerden, die z%h de materiële voordelen van het lid maatschap niet willen laten ontgaan. Daarmee zal dan zijns inziens te vens een einde komen aan de toene mende financiële moeilijkheden van de vakbeweging en aan de voortdu rende bron van ergernis bij de geor- aniseerde werknemers, omdat zij net hun steeds hogere contributielast vakbondsactiviteiten financieren, waarvan hun ongeorganiseerde colle ga's gratis meeprofiteren. Verder zal, aldus de heer Sybrandy, de aangekondigde „harde strijd" om ie werkgeversmiljoenen (met alle kwalijke gevolgen van dien) worden voorkomen, evenals de kans dat „het welzijn" van de vakbeweging in ze- cere mate afhankelijk wordt van het bedrijfsleven. )ude kwestie De kwestie van de ongeorganiseer den is al zo oud als de vakbeweging zelf, maar zij heeft er zich eigenlijk pas de laatste jaren goed het hoofd sver gebroken: in de eerste plaats door een geleidelijke daling van het ledental (thans weer in herstel als ge volg van arbeidsonrust en onzeker heid), in de tweede plaats door steeds groter wordende financiële proble men. Zes jaar geleden zocht de vakbewe ging een oplossing in de richting van 225 miljoen Maar de strijd werd voortgezet ln bedrijfstakken en ondernemingen met als resultaat, dat er hier en daar (met name in industriële bedrijven) toch overeenkomsten tot stand kwamen, zij het in nogal - verschillende vorm. Het meest „gangbaar" werd het zgn. vakbondstientje (een werkgeversbij drage van 10 gulden per werknemer per jaar). Een aantal andere ondernemingen betaalt 15 gulden per georganiseerde werknemer per jaar. De beste rege ling werd verkregen in de sigaren in dustrie, waar de werkgevers jaarlijks driekwart procent van de totale loon som in een fonds storten. Daarvan komt een half procent ten goede aan de betrokken vakbonden voor scholingswerk en dergelijke. Uit het resterende wordt onder meer het cao-overleg gefinancierd, terwijl thans ook overleg plaatsvindt over rechtstreekse uitkeringen aan vak bondsleden. De vakcentralen zullen (althans voorlopig) niet opnieuw proberen tot een landelijke regeling te komen, maar wel zullen zij via de aange sloten bonden streven naar meer uniformiteit in bestaande en nieuwe overeenkomsten. De bonden zullen daarbij aansturen op een bijdrage van een half procent van de loonsom, over de hele linie neerkomend op 225 miljoen. Harde strijd De werkgevers intussen raken er meer en meer van overtuigd, dat een sterke vakbeweging (zowel financieel als in ledental) een zaak is van alge meen belang. Toch is het merendeel van de on dernemers fel tegen de half-procent- eis van de vakbeweging. Niet alleen vanwege de omvang der jaarlijks te rugkerende financiële last, maar vooral ook omdat bevoordeling van georganiseerden beschouwd wordt als een „ontoelaatbare discriminatie bin nen de onderneming". De heer Sybrandy: „Hoe je het probleem ook wendt of keert, de aan geduide oplossingen zijn geen wézen lijke oplossingen. Ik kan me heel goed indenken, dat de werkgevers fi nancieel bijdragen in het scholings- en vormingserk van de vakbonden, want tenslotte profiteren ook de on dernemingen daarvan. Dat er echter geld uit de onderneming wordt ge haald om periodieke uitkeripgen aan vakbondsleden te doen, lijkt mij heel wat moeilijker te verdedigen. „Dat komt in feite neer op een te gemoetkoming-achteraf voor betaalde contributies. Afgezien van de vraag of dat de ongeorganiseerden wél aan spreekt (ik geloof er niet in), zal dit de vakbonden voor een niet gering P. Sybrandy deel „afhankelijk" maken van de on dernemingen en dat lijkt me hoogst ongewenst. Ook diverse vakbondsbe stuurders denken er zo over". Het (voor de georganiseerden on verteerbare) probleem van de ongeor ganiseerden intrigeerde de heer Sy brandy echter zo. dat hij gezocht heeft naar een oplossing, die aan alle bezwftren tegemoet komt. V eelbelovend" Een veelbelovende oplossing, zegt de reclame-adviseur, die er overigens angstvallig voor waakt op dit mo ment te veel van zijn plannen te ont hullen. „Ik heb bij enkele groot-onderne mers al eens een balletje opgegooid en de eerste reacties waren uiterst gunstig.- Geen wonder, want het gaat tenslotte om een koperspotentieel van l'/« miljoen werknemers nu en van 3 a 3,5 miljoen over enkele jaren. Welke ondernemer zou daarop niet een be schermde greep willen hebben? Ik denk niet alleen in de sfeer van re creatie, ontspanning en cultuur, maar ook aan duurzame gebruiksartikelen, zelfs aan eerste levensbehoeften (voe- dings- en genotmiddelen en benzine bijvoorbeeld). „Ik hoop de vakbeweging bin nenkort een uitgewerkt plan voor te leggen en als zij er achter gaat staan, krijgt de reduktiepas min stens zó'n aantrekkelijke image als de betaalpas en de giropas!" door Michael Stein BRUSSEL De filmproducer Otto Preminger, een van de vele joodse beroemdheden op cultureel gebied die gisteravond op de joodse wereldcon ferentie in Brussel ten behoeve van de Sow jetunie spraken, heeft hier voor een flink schandaal gezorgd, Hij beschuldigde de leiding van het congres van nazi- en Sowjetrussische methoden, omdat deze de net uit België uitgewezen rabbijn Kahane, de leider van de extremistisch joodse Je wish Defense League, en diens volge lingen geen gelegenheid had gegeven op de conferentie het woord te voe ren. Na het uitspreken van deze be schuldiging barstte een onbeschrijfe lijk tumult los, waarop Preminger zijn woorden weer even haastig in trok als hij ze uitgesproken had. Niettemin hield hij vol, dat het con gres Kahane \vel degelijk aan het woord had moeten laten, ook al on derschreef hij persoonlijk niet de po litiek en de taktiek van deze organi satie. Premingers optreden werd door de volgende spreker, de schrijver Ema nuel Litwinoff, gekarakteriseerd met de woorden: „Het was een schitte rende voorstelling die Preminger pet gaf, maar een van zijn slechtste films." Het onderwerp Kahane houdt nier de gemoederen nog steeds in sterke mate bezig. De conferentie is er zeer verdeeld over. Niettemin zijn de vol gelingen van Kahane erg in de min derheid. De nieuwe Nederlandse ambassa deur in Engeland. W. J. G. baron Gevers maakt zich hier gereed de koets te bestijgen, die hem naar Buckingham Palace zal brengen. De ambassadeur heeft daar gisteren zijn geloofsbrieven overhandigd aan ko ningin Elizabeth. Van onze parlementaire redactie DEN HAAG Minister Polak (justitie) verzet zich tegen de ge dachte van de ARP om grote be sloten N.V.'s tot meer openheid te verplichten. „We zouden dan verder gaan dan de ons omrin gende landen en dat zou onze concurrentiepositie bepaald scha den," zo zei de minister gisteren in de Tweede Kamer. De afwijzende houding van de mi nister kreeg de steun van de KVP, de WD en de CHU, zodat het zeer de vraag is of het amendement van drs. Boertien (ARP) door de meerderheid zal worden gesteund. De PvdA-frac- tie verklaarde zich voor, maar de kleinere fracties zullen vermoedelijk tegen stemmen. Drs. Boertien diende zijn amende ment in bij de behandeling van het wetsontwerp, dat gestalte geeft aan de besloten n.v.'s (de b.v.'s). Dit wets ontwerp is een voortvloeisel van de EEG-richtlijnen inzake het vennoot schapsrecht. Van de zijde van drs. Peijnenburg KVP) kreeg drs. Boertien weinig bij val. Bij open n.v.'s is het doel van de publikatieplicht. dat de aandeelhou ders een duidelijk inzicht krijgen in het wel en wee van het bedrijf. Bij een besloten n.v. speelt dit geen rol, zodat de publikatieplicht alleen be langrijk is voor de schuldeisers. Met een verdergaande publicering van jaarstukken zijn zij echter weinig ge baat, omdat daaruit de actuele finan ciële situatie van het bedrijf niet spreekt, vond het Kamerlid. Minister Polak ondersteunde deze visie. DOCHTERS MET 1 De minister maakte bekend dat de publikatieplicht voor grote besloten n.v.'s niet zal gelden voor dochteron dernemingen. Alleen de houdster maatschappij moet aan deze verplich ting voldoen. De bewindsman deelde niet de vrees van drs. Boertien dat grote besloten n.v.'s zich door middel van een ingewikkelde juridische con structie aan de publikatieplicht kun nen onttrekken. Het wetsontwerp bevat voorts de verplichting van accountantscontrole. De heer Rietkerk (VVD) meende dat dit punt beter aan de orde gesteld kan worden bij het inmiddels bij de Kamer aanhangig gemaakte wets ontwerp pp de accountants voor het midden- en kleinbedrijf. In een mo tie vroeg hij de Kamer om een uit spraak, die met steun van de KVP en PvdA vrijwel zeker zal worden aangenomen. (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De Tweede-Kamer-fractie van de ARP zou van daag vrijwel zeker een amendement indienen om de bevoegdheden van de ondernemingsraden alsnog te verruimen. Dit gebeurt dan bij de behandeling van het wetsontwerp over de nieuwe structuur van de Naamloze Vennootschap. De bedoeling is, dat ondernemingsraden in ieder geval worden geraadpleegd over voor hen belangrijke beslissingen, zoals fusies en massaal ontslag. De ARP heeft een dergelijke ver ruiming destijds ook voorgesteld bij de behandeling van de wet op de on dernemingsraden. "De fractie vond toen de KVP, de CHU en de VVD niet aan haar zijde, zodat een daartoe door dr. Goudzwaard (ARP) inge diend amendement geen meerderheid behaalde in de Kamer. De voornaam- ste argumentatie van de tegenstem mers was. dat om dat doel te berei ken een andere weg bewandeld kon worden. Inmiddels hebben CHU en KVP zich in het gemeenschappelijk urgen tieprogram wel voor een verruiming uitgesproken. In het program wordt bepleit een verruiming van de be voegdheden van de ondernemingsra den mede door de bevordering van experimenten op dit vlak: beslissin gen die voor de werknemers van vi tale betekenis zijn zoals overplaat sing van het bedrijf, invoering van nieuwe produktie-methoden, fusie en beëindiging van het bedrijf, massaal ontslag mogen niet worden geno men dan na raadpleging van de on dernemingsraad'. De fractie van de ARP concludeer de vorige week, dat het geen bezwaar is deze problematiek bij een nieuw wetsontwerp opnieuw aan de orde te stellen. In het wetsontwerp over de nieuwe structuur van de vennootschappen staat een opsomming van de be voegdheden en verplichtingen van de raad van commissarissen. iHet is mo gelijk daaraan een nieuwe verplich ting toe te voegen, namelijk dat de raad van commissarissen verplicht is belangrijke beslissingen voor te leg gen aan de ondernemingsraden. Drs. Boersma, die een amendement van die strekking zal indienen, hield zich nog tot gisteren bezig met de uitwerking van de tekst. Er zitten nogal wat juridisch moeilijke aspec ten aan de zaak. Het ziet er naar uit, dat het ARP- voorstel opnieuw op tegenstand zal stuiten van KVP, CHU en VVD. De heer Boersma verklaarde gisteravond tenminste: „Ik heb geen medestan ders gevonden". Voor commentaar was alleen de heer Kikkert (CHU) bereikbaar. Hij zei hetzelfde standpunt te zullen in nemen als bij de behandeling van het amendement-Goudzwaard. Het is be ter, aldus de heer Kikkert, dat de ondernemingsraden zich in conflictsi tuaties tot de rechter wenden. Die zal dan moeten uitmaken of de raad van bestuur terecht of ten onrechte be paalde beslissingen tijdig heeft mee gedeeld'. Op de vraag of dat dan niet te laat is. zei de heer Kikkert: „Dat maakt niets uit. Want het gaat bij zulke me dedelingen altijd om zaken die de lei ding niet aan de werkenemers wil bekendmaken. Wordt zij daartoe ver plicht. dan is zij genoodzaakt de on dernemingsraad in vertrouwen te ne men, zich beroepend op een clausule in de huidige Wet op de onderne mingsraden. dat de raad van bestuur geen beslissingen bekend behoeft te maken als 'gewichtige redenen zich daartegen verzetten. „Dan kies ik lie ver voor een ondernemingsraad die solidair is met het personeel", aldus de heer Kikkert. Het kamerlid vond niet, dat zijn stellingname in strijd is met het urgentieprogram. Van KVP-zijde was niemand voor commentaar bereikbaar, zodat niet met zekerheid gezegd kon worden of het ARP-voorstel het zou halen in de kamer. In ieder geval zou de oppo sitie weer voorstemmen. BRUSSEL De Belgische autoriteiten hebben gisteren rabbijn Kahane. leider van de Amerikaans-Joodse extremisti sche organisatie Jewish Defense League, het land uitgezet. Volgens de autoriteiten vormde de rabbijn, wiens organisatie zich onder meer bezig houdt met het vernielen van Russische eigendommen in de VS, „mogelijk een gevaar voor wet en orde". Dit gevaar sproot volgens het ministerie van justitie in Brussel vooral voort uit Kahanes weigering af te zien van een spreekbeurt op het grote Joodse wereldcongres te Brus sel, waar hij van plan was een aan val te doen op de „autoritaire" con gres-leiding. De militante Kahane werd gisteren door de Belgische geheime politie op gepakt toen hij het congresgebouw wilde betreden en ongeveer zes uur lang vastgehouden en ondervraagd. De politie liet aanvankelijk weten, dat Kahane was opgepakt op verzoek van het presidium van de Joodse con ferentie, maar dit presidium was het met deze zienswijze in het geheel niet eens: Hij heeft geen enkele inbreuk gemaakt op onze regels en wij stellen er geen belang in, dat hij onder vraagd wordt... Wij willen dan ook geen aanklacht tegen hem indienen". Het presidium voegde daar in een verklaring echter wel aan toe geen enkele achting te hebben voor Kaha nes filosofie en praktijk van geweld, waarna een laaiende ruzie achter de schermen ontstond, omdat militante congressisten de vrijlating en toela ting tot het congres van Kahane eis ten. Een aantal hunner opperde de veronderstelling, dat het hier een Bel gische concessie aan de Russen be trof. MORGENTHAU De Amerikaanse politicoloog H. J. Morgenthau heeft gisteren op de con ferentie ten behoeve van de joden in de Sowjetunie gesteld, dat het uit oefenen van druk op de Russische re gering thans het enige middel moet worden geacht om tot verbetering van het lot van de Russische joden te komen. Emigratie van joden op grote schaal zal, volgens Morgenthau, nooit worden toegestaan, omdat het in strijd is met de op het marxisme en leninisme gebaseerde utopie van het arbeidersparadijs en omdat andere bewoners van de Sowjetunie dan wel eens het voorbeeld van de joden zouden willen volgen, wat het uiteen vallen van Sowjetunie als staat ten gevolge zou hebben. Ook speelt hier het bondgenootschap van de Russen met de Arabieren in hun strijd tegen Israël een rol. Prof. Morgenthau wees geweldda dige acties van de joden in de Sow jetunie af. Een fel optreden van de Russische autoriteiten tegen de be trekkelijk kleine groep van 3,5 mil joen Russische joden zou immers vre selijke gevolgen kunnen hebben. De extremistische Amerikaans- Joodse leider leider. rabbijn Meier Kahane (midden), be spreekt hier met journalisten en omstanders de toestand, die ontstaan na zijn mislukte poging II een bijdrage te leveren aan de J Joodse wereldconferentie ten be hoeve van de Joden in de Sow- I jet-unie. Korte tijd later werd hij II door Belgische politiemannen af gevoerd. „Gekozen formateur hoort thuis iu ontwerp-program" Van onze parlementsredactie DEN HAAG De gekozen forma teur en het districtenstelsel samen een punt in het ontwerp-regerings- programma van PvdA, D'66 en PPR zijn uil dit stuk niet weg te den ken. Mr. H. van Mierlo (D'66) heeft dit gisteren bij de presentatie van het programma gezegd. Hij noemde deze staatsrechtelijke vernieuwing „de eerste trap van de raket", bij het overleg over een mo gelijke regeringssamenwerking dat met de drie christelijke partijen zal worden gevoerd. Van Mierlo wilde niet antwoorden op de vraag, wat voor hem de breekpunten zouden kunnen worden. Berekeningen duiden op winst DEN HAAG Buitenlandse post orderbedrijven bieden, soms in een uitgebreide catalogus, allerlei soorten vuurwapens en munitie aan die „franco thuis" naar Nederland worden verzonden. Het Ttweede-Kamerlid mr. Roethof (soc.) heeft de ministers van justitie en van financiën gevraagd welke vorm deze wapenhandel heeft aange nomen en welke maatregelen ter be schikking staan om verdere uitbrei ding van het reeds verontrustende il legale wapenbezit in Nederland tegen te gaan. Kamerlid: liever geen bezoek Hirohito Van onze parlementsredactie DEN HAAG Het kamerlid Van der Spek (psp) heeft premier De Jong schriftelijk gevraagd of hij bereid is het aangekondigde bezoek van de Ja panse keizer Hirohito niet door te la ten gaan, of ervoor te zorgen dat tij dens dit bezoek officiële contacten achterwege blijven. De heer Van der Spek meent dat zeer veel Nederlanders het bezoek van de Japanse keizer „uitermate kwetsend" zullen vinden. Van onze redacteur wetenschappen AMSTERDAM Wie weet zal een Europees koppelnet voor elektriciteitsvoorziening nog eer der tot stand komen dan een Eu ropese veiligheidsconferentie. Uit Polen komen tenminste be richten over de mogelij kheld om de energievoorziening van Oost- en West-Europa tot één netwerk te com bineren, en naar het zich laat aan zien zou dat voor beide partijen ge weldige besparingen opleveren. De studies worden uitgevoerd door deskundigen uit de Sowjet-Unie. Roe menië, Zwitserland en Oostenrijk, on der auspiciën van de Economische commissie voor Europa (ECE) van de Verenigde Naties. De eerste uitkom sten zijn gepubliceerd door de voor zitter van de commissie voor elektri sche energie van de ECE, de Pool Waclaw Fiszer: In een artikel in het tijdschrift Polish economie review schat hij de besparing die door combinatie van de hoogspanningsnetten kan worden be reikt op evenveel als de totale elek- triciteitsproduktie van Polen. Voordeel Het voordeel van een koppelnet lussen verschillende elektrische cen trales is dat het aanhouden van over capaciteit minder nodig wordt. Men moet namelijk altijd ook als er iets kapot is aan de maxi male vraag naar stroom kunnen vol doen. en daarom zou het vermogen van een enkele centrale zeker ander half keer zo groot moeten zijn als de maximale afname. Door centrales onderling te koppe len kan men met minder reserve vermogen toe, want als er iets fout gaat kunnen verschillende andere cen trales bijspringen. Dat spaart op de bouwkosten, en dus uiteindelijk in de stroomprijs. Zo werkt dat in Nederland, en, op beperkter schaal in West-Europa. En zo werkt het ook aan de andere kant van de politieke scheidslijn. Bespa »aren Onderlinge verbinding tussen die systemen zou dus volgens de eerste berekeningen nog aanzienlijk meer geld besparen. Dat lag helemaal niet zo voor de hand. want het transport van stroom over heel grote afstanden levert ook flinke verliezen op. Maar als er hier werkelijk winst in zit en dan zou het om honderden miljoe nen gaan lijkt samen elektriciteit produceren een aantrekkelijk samen werkingsproject. De Poolse promotor Fiszer ziet voor zo'n systeem in de toekomst ook een rol in de internationale arbeidsverde ling. Stroom uit Oost-Europa, en zelfs Siberië, zou dan aan het westen ge leverd kunnen worden. Maar dat roept natuurlijk wel weer vragen op over de Europese veilig heid. Want met de Arabieren aan de oliekraan en de Russen aan de hoofd schakelaar van het licht zou West- Europa natuurlijk heel effectief in de schemer kunnen worden gezet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 9