Stop de indianen-zending,
werk voor hun bevrijding
B
Jfl
1
1
WESTERLING RAAKT!
UIT EVENWICHT
IN ETHIOPIË
Zwarte priesters
rebelleren tegen
kerldeiding
Protest
Hindoe-actie
Symposium tot Wereldraad
tegen
COMMENTAAR
Botte bijl
Matiging
Mogelijk cao voor
clubhuisleiders
Geen feest voor
Vrije Evangelische
Gemeenten
BEROEPINGSWERK
2
fl
5
9
fl
fl
2'
10
fl
fl
Een woord voor vandaag
Uw probleeri"
is het
onze,... li
uwi
KAAPSTAD Opnieuw is het tot
een botsing gekomen tussen de zwar
te priesters in Zuid-Afrika en de
hiërarchie van de rooms-katholieke
kerk. Thans hebben de zwarte pries
ters de hoogste geestelijke in het
land, kardinaal O. McCann, het ver
trouwen opgezegd.
De meeste zwarte priesters van
Zuid-Afrika hebben zich verenigd in
de „Saint Peter's Old Boy's Associa
tion". In een memorandum van deze
organisatie wordt een uitlating van
McCann tijdens zijn bezoek aan
Australië gekritiseerd, waaruit een
gebrek aan vertrouwen jegens de
zwarten in Zuid-Afrika zou spreken.
De zwarte rooms-katholieken zullen
nu ook niet meer loyaal zijn tegeno
ver de kardinaal, aldus het memoran
dum.
Vorig jaar verwekten de „Ouwe
jongens van Sint Pieter" opschudding
met een verklaring, waarin zij zeiden
zich behandeld te voelen als „ver
heerlijkte koorknapen". Zij verweten
de leiding van de kerk, dat zelfs in
zwarte gemeenten blanke priesters in
sleutelposities werden benoemd.
Eind deze maand wordt dr. H. O.
Douglas, moderator van de kerk van
Schotland, in Zuid-Afrika verwacht
voor een bezoek van vier weken. Hij
is uitgenodigd door de presbyteriaan
se Bantoekerk in verband met de
herdenking van 150 jaar Schotse zen
ding in Zuid-Afrika. Douglas staat
bekend als een uitgesproken tegen
stander van het apartheidsbeleid.
JEYPOER De Lutherse kerk van
Jeypoer heeft het hooggerechtshof
van India om een uitspraak gevraagd
ten aanzien van het beheer van haar
middelbare school.
Aanleiding is een actie van een
kleine groep hindoe-leerlingen, die
proberen de eredienst van de god Ga-
nesja ingang te doen vinden.
Door de spanningen rond deze actie
ls de school al twee maal veertien
dagen gesloten. In september ver
schaften vijftien scholieren zich on
danks een uitdrukkelijk verbod toe
gang tot de school en richtten een
beeld van Ganesja op de veranda op.
Een hindoe-priester, die ook over de
muur gehesen was, verrichtte daarop
een liturgie. Politie- en gemeente
autoriteiten waren erbij tegenwoordig
en grepen ondanks een protest van de
Lutherse bisschop niet in.
De school bestaat sinds 1959. Ze
wordt onderhouden door de Lutherse
kerk van Jeypoer, die maar 39.000
leden telt. Onder de vijfhonderd leer
lingen zijn honderd hindoes, onder de
vijftien docenten maar twee.
GENÈVE (EPS) Een sym
posium over de toestand onder
de Indianen in Latijns-Amerika
gehouden in het kader van het
programma van de Wereldraad
van Kerken tot bestrijding van
het racisme heeft zich krach
tig uitgesproken tegen de manier
waarop overheden, zending en
missie, en ettnologen met de In
diaanse minderheden omsprin
gen.
Wat de zending onder de Indianen
betreft wordt o.m. opgemerkt dat het
voor de Indianen èn voor de zedelijke
integriteit van de kerken beter zou
zijn, iedere missionaire arbeid onder
hen te staken. De zendelingen moeten
eerst als hun opdracht zien, mee te
werken aan de bevrijding van de In
dianen.
De elf voornamelijk uit Latijns
Amerika afkomstige etnologein, die
op Barbados kennisnamen van rap
porten uit allerlei Latijnsamerikaanse
landen over het lot der Indiaanse
minderheden, striemen ook hun eigen
overheden en verklaren dat hun lan
den in de dubbele positie verkeren
van „uitgebuiten en uitbuiters".
De door Indianen bewoonde gebie
den gelden nog steeds als niemands
land dat naar believen ontsloten en
gekoloniseerd kan worden door ande
re bevolkingsgroepen. Aan een volle
dig rapport ten behoeve van het we
reldprogramma ter bestrijding van
het racisme wordt nog gewerkt en
over de aanbevelingen heeft het des
betreffende orgaan van de wereld
raad zelf zich nog niet uitgesproken.
Kolonialistisch
Volgens de verklaring van Barba
dos zijn zending en missie onder de
Indianen zozeer vervuld van de supe
rioriteit van hun eigen cultuur en
uitverkiezing, dat zij een kolonialis
tische ideologie vertegenwoordigen.
Verder zouden zending en missie
hun onderlinge confessionele twisten
op de Indiaanse gemeenschappen
overbrengen en Indiaanse families
uiteenrukken door kinderen in wees
huizen en internaten af te zonderen.
Verder wordt er gesproken over roof
van Indiaans eigendom door zen
dingsinstanties en onverschilligheid
tegenover uitbuiting van Indianen
door derden. Het gebeurt ook dat
zendelingen en missionarissen als ar
beidsbemiddelaars optreden en
daardoor medeverantwoordelijk zijn
voor uitbuitingspraktijken. Door het
concentreren van Indianen op zen-
dingsposten vèr van hun woongebie
den treden er ziekten onder hen op
en stijgt het sterftecijfer. Om te kun
nen bijdragen aan de bevrijding van
de Indianen zouden de missionarissen
en zendelingen hun tot nu toe ge
volgde praktijk volkomen de rug
moeten toekeren, aldus de verklaring.
Mislukt
Ook het beleid der Latijns-Ameri
kaanse regeringen ten opzichte van
de Indianen acht het symposium mis
lukt. De etnologen verklaren dat zij
gevallen van genocide en etnocide
hebben kunnen verifiëren. Zulke mis
daden zullen volgens hen blijven
voorkomen zolang de regeringen niet
bepaalde garanties stellen en naleven
ten behoeve van de Indiaanse min
derheden.
Hun grondgebied moet vastgelegd
worden en beschermd tegen indrin
gers en zij moeten ruimte genoeg
hebben om zich als volk in de toe
komst verder te ontplooien; zij moe
ten dezelfde rechten krijgen als an
dere ingezetenen maar ontslagen
worden van verplichtingen die in
strijd zijn met hun tradities; ze beho
ren dezelfde economische, sociale,
educatieve en medische voorzieningen
te krijgen die ook andere bevolkings
groepen wordt verleend; de stavt moet
aansprakelijk worden gesteld voor al
le gewelddaden en misdrijven die de
Indianen worden aangedaan bij het
opdringen van de vestigingen van an
dere bevolkingsgroepen.
.En tenslotte moet alleen de staat
bevoegd zijn om in contact te treden
met deze minderheden. Zij moet die
bevoegdheid in het openbaar uitoefe
nen en mag deze aan niemand anders
overdragen.
In eigen hand
Nadat zij ook nog ernstige kritiek
hebben geleverd op de etnologen
(die niet langer „instrument van het
kolonialisme" moeten zijn, maar door
overdracht van antropologische ken
nis over de Indianen de waandenk
beelden over hen moeten helpen cor
rigeren) leggen de rapporteurs er de
De Wereldraad van Kerken heeft de gewoonte
om zich, alvorens tot eigen standpuntbepaling te
komen, te laten voorlichten door middel van stu
diebijeenkomsten van deskundigen en betrokkenen
bij bepaalde vraagstukken. Zo wordt er ook in het
kader van het programma tot bestrijding van het
racisme een reeks consultaties in verschillende de
len van de wereld gehouden die de informatie moe
ten verschaffen voor verdere actie.
De verklaring die echter elf op Barbados bij
eengeroepen etnologen over het lot van de In
diaanse minderheden in Latijns Amerika hebben
uitgegeven is bijzonder weinig instructief. Zij zeg
gen toe, later ook nog met een uitvoeriger rapport
te komen. Het is te hopen dat dit meer informatie
verschaft. Want aan dit generaliserend requisitoir
tegen regeringen, zending en missie en de etnolo
gische wetenschap heeft de wereldraad dunkt ons
niet al te veel.
Er zitten bovendien opmerkelijke tegenspraken
in bijv. in de eis om voor de Indianen dezelfde
sociale, economische, medische en educatieve voor
zieningen te scheppen als voor andere bevolkings
groepen. Ten eerste vraagt men zich af wat al die
andere bevolkingsgroepen van bijv. Brazilië dan
van regeringszijde wel allemaal genieten. Ten twee
de is het moeilijk zich voor te stellen hoe zulke
Het gemeenschappelijk programma dat PvdA,
D'66 en PPR hebben ontworpen is een stuk, waar
in de matigende invloed die D'66 op de verlangens
van de PvdA heeft uitgeoefend, hier en daar dui
delijk aan de dag treedt.
Dat bijvoorbeeld de grond in gemeenschapshan
den moet worden gebracht zoals het PvdA-pro-
gramma ons voorhoudt is een niet al te zwaar
punt gebleken. Het is voor de PvdA blijkbaar ook
goed genoeg dat de grondspeculatie wordt uitgeslo
ten en dat de aan overheidsvoorzieningen te dan
ken waardestijging van de grond aan de gemeen
schap toevalt.
Verder heeft de PvdA afstand gedaan van de
genationaliseerde gezondheidszorg: het is al in or
de, wanneer er een algemene volksverzekering
voor gezondheidszorg tot stand komt met een pre-
mi"heffing naar draagkracht en wanneer het ver
schil tussen ziekenfonds en particuliere patiënten
verdwijnt.
Men zou kunnen zeggen, dat geheel in de lijn
van wat men van het pragmatische D'66 kon ver
wachten de wat dogmatische trekjes uit het
PvdA-programma zijn geschrapt en dat nu nuch
terheid en gezond verstand overheersen.
Hiermee zijn de voornemens van de drie par
tijen, die we de laatste jaren gemakshalve maar
de 'linkse oppositie' zijn gaan noemen, het ge
meenschappelijk programma van de drie christe
lijke partijen vrij dicht genaderd. Het is waar, dat
beide combinaties verschillen in het tempo waarin
zij de dingen die vroeger onzedelijk werden geacht,
willen laten verschuiven naar de sfeer waarin zij
wel zedelijk mogen heten. Maar op dat punt zal
een regeringssamenwerking wel niet afspringen.
voorzieningen kunnen worden getroffen zonder
Indiaanse tradities geweld aan te doen want
dat is één van de dingen die met name zending en
missie verweten worden.
Voor een deel zit er een herhaling in van ver
wijten die zending en missie al een eeuw lang ge
daan worden. Ongetwijfeld zijn er ook gerecht
vaardigde aanklachten bij. Maar hier wordt alles
over één kam geschoren: de zending maakt deel
uit van een groot uitbuiterskomplot.
Het is dan ook treffend om in een ander rapport,
van een delegatie van het Internationale Rode
Kruis die het Amazonegebied doorkruiste en 36
Indiaanse stammen bezocht, lof te lezen voor een
r.k. missiepost vanwege zijn bescherming van een
Indiaans gebied tegen indringers.
Dat deze voorposten van kerken niet veel eer
der en veel vaker alarm hebben geslagen over het
vreselijke lot van deze oerbewoners van dit conti
nent is echter wel een ernstig verzuim. Het rapport
van de artsen, die voor het Rode Kruis het immen
se Amazonegebied afgereisd hebben en daarbij
meer dan 18.000 mijl aflegden, toont hoezeer ten
aanzien van de Indianen het recht van de jungle
hoogtij heeft gevierd, maar het maakt ook veel dui
delijker dan de verklaring van Barbados hoe ge
compliceerd en delicaat de taak zal zijn om hen
voor uitsterven te behoeden.
Ernstiger is het verschil van opvatting over het
defensiebudget. De progressieve combinatie wil
daarin een kleinigheid bezuinigen. Het program
ma van de drie christelijke partijen zegt even
tueel voor de noodzaak van een hoger budget niet
te zullen terugdeinzen en dat zal wel niet als een
geuite bewering zijn bedoeld, al bestaat er bin
nen confessionele kring nog geen eenheid van op
vatting over de vraag of de defensie-uitgaven al
dan niet moeten worden verhoogd.
Daarom, en ook omdat de christelijke partijen
blijkens hun gemeenschappelijk programma wel
iets zien in stroomlijning en taakverdeling binnen
het NAVO-bondgenootschap, zou met wat goede
wil een compromis mogelijk moeten zijn.
Geen compromis is evenwel mogelijk op het punt
van de staatsrechtelijke vernieuwing zoals vo
rige week in de Tweede Kamer is gebleken staan
PvdA, D'66 en PPR aleen in hun mening dat de
kabinetsformateur rechtstreeks moet worden ge
kozen en dat het land bij de verkiezingen in vijf
tien districten moet worden ingedeeld.
Het valt te vrezen, dat dit punt een immens ge
wicht heeft, binnen het geheel van het program
ma van de progressieve combinatie. Het is name
lijk een van de voorwaarden waaronder D'66 eraan
wilden deelnemen omdat het via deze staatsrech
telijke operatie meent kans te zien, de politieke
partijen in twee blokken op te delen.
Het is te hopen, dat de anders zo pragmatische
heer Van Mierlo het alsnog weet op te brengen,
dit enige dogma te verloochenen. Vernieuwing van
het partijwezen volgens zijn bedoelingen is ten
slotte een nogal abstract doel. Een regeringssa
menwerking op zoiets te laten afspringen zou on
wezenlijk zijn.
nadruk op dat de Indianen hun be
vrijding in eigen hand moeten kun
nen nemen en dat outsiders, die zich
opwerpen als hun representanten, het
gevaar lopen hen opnieuw te koloni
seren.
De verklaring constateert, dat de
Indiaanse gemeenschappen zelf in be
weging beginnen te komen en hun
onderlinge eenheid over de grenzen
der verschillende landen heen tot
uitdrukking proberen te brengeu
Bijbelgenootschap
vraagt meer steun
AMSTERDAM Het Nederlands
Bijbel Genootschap kampt met het
probleem, dat velen wel zo nu en dan
een bijdrage willen geven voor een
bepaald project, dat aanspreekt, maar
zich niet willen verplichten om regel
matig te geven. Zo kon men de lan
den van de Derde Wereld en in Oost-
Europa helpen.
De gemiddelde gift voor een project
ls veel hoger dan de gemiddelde bij
drage van een lid. De gevers, die rea
geerden op het verzoek bij te dragen
aan bijbels voor Roemenië, de Batak-
landen en de radio-uitzendingen naar
China gaven gemiddeld meer dan
tien gulden.
De leden droegen vorig jaar gemid
deld nog geen vijf gulden per lid bij.
Het NBG heeft nu een beroep gedaan
op alle 250.000 leden dit jaar twee
gulden per lid meer te geven, zodat
het tekort op de lopende rekening
verdwijnt.
UTRECHT De vakorganisaties
van overheidspersoneel hebben de
werkgevers voorgesteld om te bestu
deren, of per 1 januari 1972 een cao
kan worden ingesteld voor de onge
veer 2500 clubhuisleiders.
De rechtspositieregeling van de
werknemers in het welzijnswerk is
slecht, aldus de heer L. Geradts, be
stuurder van de algemene bond van
ambtenaren (ABVA). „Wanneer er in
derdaad op grote schaal clubhuizen
dicht zouden gaan, ziet het er voor de
betrokken werknemers niet best uit.
Ze hebben alleen maar de w.w., er is
geen afvloeiingsregeling. Bovendien is
er voor hen weinig uitzicht op an
der werk. Wachtgeldregelingen be
staan niet en er is onvoldoende subsi
die op de pensioenlasten".
De bonden willen nu landelijk een
volledige overheidssubsidie op de
personeelslasten. Voorts wensen zij
dat de overheid prioriteit gaat geven
aan de rechtspositie van de clubhuis
werkers.
Circa dertig procent van de club
huisleiders is lid van een vakbond.
LEEUWARDEN De bond van
vrije evangelische gemeenten bestaat
dit jaar negentig jaar, maar aan dit
jubileum zal geen aandacht worden
besteed.
Slechts zeven van de 47 kerkeraden
hebben zich bij het referendum, dat
het bondscomité georganiseerd had,
voor jubileumviering uitgesproken.
Achttien waren tegen en 21 kerkera
den reageerden helemaal niet.
NED. HERV. KERK
BEROEPEN: te Ransdorp en Ho-
lysloot: C. J. Meilink; te Badhoeve
dorp; te Heerjansdam en Kijfhoek: J.
Ewoldt te Rotterdam-Z.
BEDANKT: voor Goudswaard,
Nieuw-Beijerland en voor Scherpe-
nisse: G. S. A. de Knegt te Delft.
GEREFORMEERDE KERKEN
BEROEPEN: te Kootwijk, kand. J.
Pruim te Nunspeet, die dit beroep
heeft aangenomen.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
BEDANKT: voor Winschoten: S. S.
Cnossen te Alkmaar; voor Katwijk en
Valkenburg: J. Bomhof te Bergent-
heim.
3
6
W
u
12
14
1b
18
20
■pi
22
23
■■24
25
h
H
28
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal. 1. rekening,'5. grote bijl,
9. borstwering, 11. leerrede, 13. lang-,
zaam, 15. draskolk, 17. snuiftabak, 18.
telwoord. 19. zangstem, 21. rijst in de
aar. 22. herberg (It.), 24. insekteneter, 26.
roofdier, 27. geestelijke van de Gr. Or
thodoxe kerk, 28. levendig, 30. maat van
noors hout, 31. soort bril, 32. vulkaan,
33. berg bekend uit de bijbel.
Verticaal. 2. op elkaar, 3. vreemde
munt. 4. woonboot, 5. waterloop waar
naar Appingedam genoemd is, 6. spece
rij, 7. gesteldheid, 8. selderij, 10. plaats
in Frankrijk. 12. beweegreden, 14. weg
val van een letter, 16. voetpunt, 19. erg,
20. meisjesnaam. 21. verhoogde stoep
van een spoorwegstation, 22. medicijn
(Ind.), 23. kweek. 24. veel. zeer (muz.), 25.
soort kabeljauw, 27. folterwerktuig, 29.
baan voor balspel, 30. plaats /In de
N.O.P.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Hor. 1. toon, 4. boor. 7. kr. 8. tiras, 10.
as. 12. aap, 14. pas, 15. kin, 16. Aa, 18. sr.
19. massa, 22. A moer. 24. assistent, 25.
snaar, 26. Elisa, 28. n. m. 30. te, 31. ert, 33.
lek. 35. kar, 37. la, 38. Megen, 40. ad. 41.
poes, 42. gans.
VerL 1. tra. 2. O.T. 3. nip, 4. bas, 5. os,
6. Rai, 7. kalm, 9. rat, 11. snor. 13. pas
sant, 15. kroniek, 17. Assam, Ik smelt,
20. aan. 21. air. 22. Ate. 23. ets, 25. stel. 27.
aard, 29. neg. 32. rap, 33. les. 34. keg. 36.
aas. 38. me, 39. na.
HET KWARTET
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
TROUW
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
"Ziet toe, dat gij u wacht voor alle hebzucht, want ook als iemam
overvloed heeft, behoort zijn leven niet tot zijn bezit" (Lua
12:15).
Zich wachten voor de hebzucht. Dit woord van de Here zou 1
mens van deze tijd diep in het hart gegrift moeten staan. Want nië
is er, dat zo de hebzucht aanwakkert als welvaart. Begeriger 'nat
meer, hebberiger, een zucht naar nog groter bezit. En de hebzua
laat niet toe dat God plaats neemt in het hart.
Dit is het punt waar het om draait. De mens bant door zijn begI
righeid God uit zijn leven. Het leven, dat niet tot zijn bezit behoom
Hij kan de hele wereld bezitten, alle rijkdommen van de aarde kiM
nen hem toevallen, maar zijn leven behoort aan God, Die het nee^
op Zijn tijd.
Daar is die rijke man, die zo'n machtig bezit heeft, dat hij niet
waar het te bergen. Hij meent zich geborgen voor vele. vele jarM
Dan spreekt God: "Deze nacht wordt uw ziel van u
We lezen vandaag: Exodus 17 vers 8 tot 16.
Door H. Biersteker
ADDIS ABEBA Teruggekeerd van de vergadering van het een-
traal comité van de wereldraad van kerken in Addis Abeda, bedenk
je dat Westerse congressisten als zij willen het leven van de bevol
king in deze stad uitsluitend achter glas kunnen meemaken: als zij
zich maar in een taxi van hun volkomen westersgeëquipeerde hotel
naar de congreshal laten vervoeren. Pas wanneer ze als ruimtevaar
ders uit hun capsules komen begint de gevaarlijke aanraking met
het gewone leven .wat voor weerstand hebben deze bleekge-
zichten nog voor de ziekten waarmee men op het Afrikaanse conti
nent heeft leren leven en sterven?
xki—^
trod
Uitstappen uit de capsule brengt je
ook in andere opzichten uit je even
wicht en het kan naar verschillende
kanten doorslaan. De man die in zijn
Europese thuisland bescheiden opge
borgen in een laatje van de systeem
bouw leeft en die iedere morgen
langs een prikklok moet, is hier een
imponerende verschijning in wiens
zakken zich bikkelharde valuta be
vinden. Dus worden hem bij het uit
stappen binnen een minuut zes tapij
ten, drie tijdschriften en tien gesne
den beeldjes ten verkoop aangeboden.
Sommigen vinden dat leuk en gaan
daar breeduit over aan het onderhan
delen, anderen vluchten terug in hun
capsule.
Het ergst zijn de bedelende kinde
ren: „Hungry, Sir, hungry"! Sommi
gen lopen met een kind van nauwe
lijks een jaar op hun rug („see the
baby, Sir, see the baby?") en verder
staan er in elke straat minstens twin
tig jongetjes gereed om met een vol
ledige schoenpoetsuitrusting eerr uit
val te doen naar je voeten. Ook ver
fijnder vormen van bedelen worden
beproefd. Elf opgeschoten jongens
stellen zich keurig aan je voor: een
schoolelftal dat volgende week moet
voetballen tegen een ander schoolelf
tal, maar het vervelende is nou, dat
de bal juist gisteren in flinters ge
trapt is en nou dachten zij dat wel
licht een kleine subsidie van meneer
hier.... enzovoort.
Jakhalzen
De nacht daalt in Addis Abeba net
zo snel als in het planetarium van de
Haagse Courant en dan begint de on
afgebroken beurtzang van de honden
binnen en de jakhalzen buiten de
stad. Een Franse collega had van een
vriend in Addis Abeba een pistool ter
beschikking gekregen: voor als hij
dün nog over straat moest. Bij zo'n
schaarste aan bestaansmiddelen biedt
het duister natuurlijk mogelijkheden.
Men Went verrassend snel aan dit
naast elkaar bestaan, dit langs elkaar
heenschuiven van „hogere" en „lage
re" levensvormen en de gedachte dat
alle mensen toch wel eens gelijk
waardig bedoeld zouden kunnen zijn
wordt aan borreltafels vakkundig
verdrongen door verhalen over ver
schillen in mentaliteit, normen, enzo
voort. Alleen wie uit zijn capsule
stapt beleeft iets van de spanning
daartussen.
De jongeman, die erop stond om
mij het graf van Menelik de Tweede
te laten zien de grote keizer die in
1896 de Italianen bij Adwa versloeg
praatte al binnen vijf minuten
over een uiteengejaagde studenten
demonstratie in 1969, waarbij er ze
ventig door de politie zouden zijn ge
dood.
Later zei een Nederlander die toen
'in 'de stad was: „Het waren er zeven.
Eerst één, die op straat werd dood
geschoten en wiens lichaam door zijn
kameraden in de universiteit werd
gelegd, en daarna bij een felle vecht
partij op het terrein van de universi
teit nog eens zes. Ze wilden namelijk
het lichaam van hun vriend niet af
geven.
„Vijfentwintig verloren jaren", zei
mijn begeleider aan het graf van Me
nelik dramatisch, „en nog zijn we een
land van bedelaars". Zijn klacht was
Vriendelijk verzoek
om niet zelf het abonnements
geld te gireren, maar de
acceptgirokaart af te wachten,
en uitsluitend daarmee te
betalen.
natuurlijk ook ingegeven door zijn
eigen probleem.
Hij behoorde tot de vele afgestuur-
deerde high-school-leerlingen die
geen baan kunnen vinden en door de
stad zwerven op zoek naar een auto
die gewassen, een vloer die geboend
en een stapel tijdschriften die ver
kocht moet worden. Ook in Ethiopië
ziet men voorzover er voortgezet
onderwijs is dat het onvoldoende
aansluit op die sectoren waar wat
werkgelegenheid begint te komen.
Grote held
Ethiopië heeft natuurlijk een in
drukwekkende vaderlandse geschie
denis en mijn begeleider was daar
kennelijk nogal trots op, behalve dan
op de laatste vijfentwintig jaar. De
grootste keizer in zijn ogen was
Theodros II geweest die had het
land al in de tweede helft van de
19de eeuw tot ontwikkeling willen
brengen, maar hij was door de Engel
sen nooit begrepen, zei hij. Alan
Moorehead vertelt van deze vorst in
„The blue Nile" dat hij koningin Vic
toria een brief schreef om nieuwe re
laties met de Britten aan te kweken
en ambachtsmensen naar Ethiopië te
laten overkomen. Maar die brief
raakte zoek op het Foreign Office en
toen Theodorus geen antwoord kreeg,
liet hij de Britse consul en een grote
groep.andere buitenlanders in de ke
tenen slaan.
Dat leidde tenslotte tot een Britse
militaire expeditie en een militaire
nederlaag voor Theodros, waarbij de
ze zelfmoord pleegde. Deze man
door Moorehead beschreven als een
wispelturig despoot in zijn latere ja
ren was de grote held van mijn
begeleider: een soort Ataturk in
wiens sporen zijn opvolgers door
hadden moeten gaan. Maar voor wie
nagaat welke buitenlandse machten
het sindsdien allemaal op Ethiopië
voorzien hadden, Egypte, Soedan en
Italië, om er maar een paar te noe
men, kan zich een zekere vooringeno
menheid ten gunste van bewapening
voorstellen bij de opeenvolgende
heersers, van het land.
„Ze hadden die Italianen maar door
moeten laten tippelen", zei later een
Europeaan in het hotel, „dan was het
land verder gemoderniseerd geweest".
Mijn vraag blijft of dat voor de ont
wikkeling van een land op langere
termijn zoveel uitmaakt, aan de op
pervlakte wat gemoderniseerd te zijn
onder invloed van de koloniale tijd.
Wegennet
Ethiopië heeft nog geen wegennet
dat die naam verdient gemiddeld
moet men er zes uur lopen voor men
een verharde weg bereikt en het
analfabetisme is verbijsterd hoog.
Toch kan zo'n achterstand altijd nog
een voorsprong worden: de mensen
zijn meer aan het land gebonden en
trekken nog niet en masse naar de
steden om baantjes te zoeken die er
niet blijken te zijn een van de
meest storende verschijnselen in veel
ontwikkelingslanden, die mede als
gevolg van onderwijsuitbreiding op
treedt.
Een oorzaak van die onderwijs
achterstand is ook dat zending en
missie aan dit land nooit zozeer een
boodschap hadden het land gold
reeds als christelijk sinds de vierde
eeuw.
Zending en missie werken nu voor
al onder de Gallastam, waar de na-
tuurreligies nog overheersen en de
Ethiopisch Orthodoxe kerk geen in
vloed heeft. Verscheidene studenten
van het theologisch seminarie krij
gen de kans om daarbij stage te lo
pen en daarmee begint een stille re
volutie in deze archaische oude kerk.
Ook op de regeringsbureaus werkej-
jonge ambtenaren, die je in vertrov
wen wel willen meedelen dat all^
helemaal anders moet in Ethiopië,
hadden liever veertien polikliniek^
van een miljoen dollar gehad dan
immens en pompeus hospitaal
veertien miljoen dollar, zoals er i
Addis Abeba staat. Zij weten in
verste verte niet wanneer hun tij;
zal aanbreken. De keizer kan er
nog wel eens goede dingen bereikeiag
want hij is almachtig. Maar als hij é,ar<
niet meer is kunnen goede plannen
een vloed van intriges en tegenstri;
dige belangen ondergaan zolang i
condities voor een werkzame dem("
cratie ontbreken.
1 L
ans
Brieven die niet zijn voorzlenRoi
van naam en adres kunnen niet In q
oehandellng worden genomen. Ge-L
helmhouding Is verzekerd. Vragen
dle niet onderling met elkaar Inr
verband staan moeten In alzonder-
UJke bileven worden gesteld,
brief dient een gulden aan postze-'
gels te worden Ingesloten.
tsi
ef
Vraag: Waaruit bestaat een B
bantse koffietafel?
Antwoord: Met alle respect v
de Brabanders: Ze kunnen fl
eten. Diverse culinaire autoritei
onder onze redactieleden hebben
ingelicht over wat er beslist
tafel moet komen, als je iets gezel
wilt doen beneden de Moerdijk.
Men begint met een stevige
rel: Brandewijn met suiker. Op
tafel vindt men verschillende so
ten roggebrood (er zijn
variëteiten), daarnaast mik, ook
verschillende soorten: de
broodmik met sukade, de rozijn
mik, waar men ham bij eet. Da
naast stevig krentenbrood met a*s
erin en maar daarover f.vas rPe
niet unaniem wat pittige k
Het geheel wordt begeleid met g#*'
hoeveelheden koffie, waarm nieU
veel suiker, maar wel veel mn
lekkere melk werd erbij gez< 1
want Brabant is goed rooms (di 'a
en woordspeling, die betrek!Is
heeft op het vetgehalte van de nf°
en de godsdienstige overtuiging),
dessert is wat peperkoek met
ning.
Als we dit menu eens bekijl
zouden we kunnen constateren
er veel huisvlijt bij te pas komt
men boven de Moerdijk woont. r
moet verschil te proeven zijn in
soorten rogge-, krenten- en rof
ne'.ibroden en we kunnen ons
voorstellen dat er veel warme b
kers te vinden zijn, die hiervoor
hebben.
Vraag: Wij hebben een jaar gta'
den een oleanderstek geplant, fe
prachtig gezond is opgegroeid en w
dit jaar schitterend heeft geblol-
Maar nu drie maanden geleden i^
waarschijnlijk spint in gekomen:
le kleine puntjes, die omgeven
door spindraadjes en zich speel
in de toppen van de takken nestel
De nieuwe bladeren zijn gekruld
niet mooi groen, maar licht I
streept. Een door ons gekocht i
strijdingsmiddel bij een bloeirt
zaak heeft na driemaal sproeien I
geen resultaat opgeleverd. De w
jes bl'iven zichtbaar en terugkon
An'Jvoord: Voor we ons verhaa
afsteken, zouden we het beste
raad kunnen geven, een aangel
blad aan een deskundige te la
zien, bijvoorbeeld in een grote bl
menzaak, een kwekerij of als u
Leiden woont, in de hortus. D
ziet men direct of het inderdi
spint is of niet.
Ter bestrijding van spint moe
In januari/februari buiten spul
met vruchtboom-carbolineum
procent, waarbij alles meegenofl'
wordt, zoals houtwerk, enz. In
zomer stuiven met derrispoeder.
kassen en bakken spuiten met nl
tinehoudende stoffen. Draag 4
voor zo droog mogelijke lucht en
sproei de planten zo mogelijk.
