Knap
boek over verzoening
schiet doel toch voorbij
F
De geschiedenis gaat voor u leven.
DISPEREERT NIE1
DR. HERMAN WIERSINGA PONEERT
ALTERNATIEVE VERZOENINGSLEER
door
dr. J. J. Buskes
Een woord voor vandaag
Samen beroepen
kan nog niet
COMMENTAAR
SLECHTS ƒ9.50 PER MAAHI
Een oude vrome man zei eens tegen mij: „I kan rustig ster
ven, ik hoef niet bang voor God te zijn. de kwitantie is betaald.
God beeft niets meer van mij te eisen". In deze afschuwelijke
formulering probeerde deze man het wezenlijke van het bij
bels getuigenis aangaande de verzoening tot uitdrukking te
brengen. U moet het u even indenken: een heilig God en een
zondig mens, die bij deze heilige God in de schuld staat, de kwi
tantie wordt deze mens door God gepresenteerd, maar hij is niet
in staat zijn schuld te betalen en nu komt de Zoon van God, die
de schuld van hem overneemt, de kwitantie wordt betaald en
nu is deze mens niet bang meer om te sterven, want God heeft
niets meer van hem te eisen!
Aan God de Vader wordt de (juridische) gerechtigheid en aan
God de Zoon wordt de genade toegekend. Onze verzoening met
God hebben wij niet te danken aan de Vader, die het recht, maar
aan de Zoon, die de liefde representeert. Natuurlijk wist deze
man wel beter, maar zijn formulering is, bijbels gewaardeerd,
niet goed maar uitgesproken slecht, en dat was toch eigenlijk niet
zijn schuld, maar de schuld van de zondagen 46 van de Heidel-
berger Catechismus, met welke prof. Miskotte dan ook een twist
gesprek heeft, omdat de vragen 918, in sterke mate Anselmiaans
beïnvloed, niet deugen. Al deze vragen spreken over de verzoening
buiten Christus om en dat mag niet. Sterker: dat kan niet. Buiten
Christus om kan geen mens een zinnig woord over de verzoening
zeggen.
De Catechismus spreekt over een
eventuele mogelijkheid van verzoe
ning. Die bestaat niet Er is alleen de
grondeloze werkelijkheid der verzoe
ning en die werkelijkheid is Jezus
Christus zelf, Immanuël: God-met
ons! Het is niet waar, dat het jnitia-
tief tot de verzoening uitgaat van de
Zoon en niet van de Vader. Daarom
is het een kwalijke zaak, de gerech
tigheid aan de Vader en de genade
aan de Zoon toe te kennen.
Afrekening
Ik spreek- niet over Anselmus. De
studies van Barth en Strijd over An
selmus heb ik gelezen. Anselmus zelf
niet, maar de Heidelberger ken ik
vanaf mijn jeugd. Ik ben bereid een
lofzang op deze catechismus te zin
gen, maar niet op de zondagen 4-6,
behalve op de antwoorden 18 en 19,
die de vragen en antwoorden 9-17
overbodig maken en zelfs diskwalifi
ceren. Denkt u alléén eens aan vraag
15: wat moeten wij dan voor een
Middelaar en Verlosser zoeken? Alsof
ooit een mens, op de wijze van de
Catechismus redenerend, een Midde
laar gezocht heeft.
Wanneer dr. Herman Wiersinga in
zijn dissertatie „De verzoening in de
theologische discussie" J. H. Kok,
Kampen afrekent met de onbijbelse
scholastiek van de z-xidagen 4-6
(het twistgesprek van Miskotte
met de waan van de schoolse redene
ring) kunnen en moeten we hem
dankbaar zijn. Die afrekening is nog
altijd nodig: „Het is wel waar (wat er
in deze zondagen staat), maar het
staat op de verkeerde plaats, het is
christelijke waarheid, maar er wordt
hier op een verkeerde wijze over ge
sproken, nl. afgezien van Christus"
(Miskotte). De volgorde is tegen de
Schrift.
De kritiek van dr. Wiersinga heeft
bijbels gehalte en moet in een actueel
levend belijden worden verdiscon
teerd: „Vandaag de dag zal de nredi-
king anders worden, onmiddellijker,
meer missionair, indien wij ons van
de boeien der toeleidende logica zul
len hebben bevrijd" (Miskotte).
Legitiem verzet
De ellende is, dat de verkeerde
methode, waarmee de Catechismus
over de verzoening spreekt, zeer
kwalijke gevolgen heeft gehad. Het
juridische beeld van het dragen van
onze schuld door Christus is een bij
bels beeld, maar wij hebben het ver
absoluteerd en de hele verzoening la
ten opgaan in de betaling van onze
schuld door Christus. Heb ik dr.
Wiersinga goed begrijpen, dan verzet
hij zich tegen deze verabsolutering
van één bijbels beeld en daarin tegen
de verschraling van de verzoening,
die Jezus Christus was en is.
Zijn verzet is legitiem en welke
bezwaren men tegen zijn dissertatie
kan inbrengen, al deze bezwaren zal
ik verdacht blijven vinden indien we
niet beginnen en eindigen met de le
gitimiteit. van zijn verzet niet alleen
te erkennen maar ook in onze theo
logie, onze prediking, ons geloofsle
ven, onze levenspraktijk (persoonlijk,
sociaal en politiek) te effectuei-en.
Wij hebben aan het bijbels getui
genis aangaande de verzoening schro
melijk te kort gedaan en dat getui
genis op geen stukken na
geëffectueerd. Dr. Wiersinga heeft
honderd maal gelijk, wanneer hij in
zijn dissertatie telkens weer duidelijk
maakt dat de prediking der verzoe
ning daarom voor zeer velen onver
staanbaar is geworden. Hij wil dat ze
verstaanbaar wordt, hetgeen om
misverstand te voorkomen heel
iets anders is dan aanvaardbaar.
Het gaat om het bijbels gehalte der
verzoening, die in wezen het gehele
heilshistorische handelen van God,
waarin wij betrokken zijn en worden
als objecten en subjecten, omvat,
vanaf het paradijs tot aan de nieuwe
aarde, waar gerechtigheid woor.t en
God alles in allen zal zijn. Wiersinga
heeft daarom ook gelijk, wanneer hij
uitvoerig betoogt, dat het heilsfeit
dat wat Jezus volbracht aan het kruis
reacties oproept, dat Christus en
zijn navolgers samen van één heils
geschiedenis deel uit maken en dat
deze heilsgeschiedenis nog niet ten
einde is.
De opstanding van Christus, waarin
het geheim van het kruis (de verzoe
ning) onthuld wordt, is tegelijk meer
dan het kruis: een voor goed begon
nen begin. Er is eer. effect van Chris
tus' verzoeningsdood in de feitelijk
gerealiseerde en in de nog te realise
ren verzoening. Met wal Wiersinga in
hoofdstuk 6. paragraaf 5, ons over „de
dienst der verzoening" op het hart
bindt: de directe verbinding van de
ethiek (verzoening in de menselijke
samenleving) met de dogmatiek (ver
zoening van God en mens), zullen wij
bittere en vreugdevolle ernst hebben
te maken.
Onder tafel
Of ik dan geen bezwaren heb? Die
heb ik inderdaad en ze zijn niet ge
ring. Juist omdat ik met wat Wier
singa bedoelt zo van harte instem,
meen ik te mogen en te moeten zeg
gen, dat hij mJ. zijn doel voorbij
schiet door zo ongeveer alles wat tot
nog toe over de verzoening gezegd en
geschreven werd, onder tafel te laten
vallen en met een alternatieve ver
zoeningsleer voor de dag te komen,
en daarbij niet aan het gevaar ont
komt, zijn eigen nu verstaanbare
weergave van de bijbelse boodschap
te verabsoluteren.
Van Barth en Miskotte, ook van
Calvijn, heb ik geleerd, dat het eis is,
telkens onze theologische bezinning af
te breken en onze geest te baden in
het woord van de Schrift. De bijbel
tracht in de meest verschillende beel
den het geheim van de verzoening
aan te duiden. Zelfs het totaal van
deze beelden is ontoereikend om het
alomvattende van de verzoening (ver
zoening en openbaring vallen zo on
geveer samen) tot uitdrukking te
brengen. De beelden lopen in elkaar
over en vullen elkaar aan. Het éne
beeld, geïsoleerd van de andere beel
den en verabsoluteerd, spreekt de an
dere beelden tegen.
Het gaat om de beelden elk voor
zich en alle tesamen. Best mogelijk,
dat iemand een voorkeur heeft voor
één bepaald beeld. Als zo iemand
maar beseft, dat een ander met even
veel recht of om-echt voorkeur heeft
voor een ander beeld en dat het de
roeping van de kerk is, om ik zeg
niet: een synthese na te streven,
maar wel: aandacht te vragen voor
alle accenten, die al in de bijbel en
dan verder in de geschiedenis der
kerk, hier zo en daar anders, suc
cessievelijk zijn gelegd: „Daar geven
Augustinus, Anselmus, Luther, Cal
vijn, maar ook Ritsohl en Schweitzer,
Newman en Pusey elk hun grotere of
kleinere, centrale of periferische bij
drage" (Miskotte). Daar geeft ook dr.
Wiersinga zijn bijdrage, maar dat is
iets anders dan een alternatieve ver
zoeningsleer.
Wanneer Wiersinga woorden als
verdienste, genoegdoening, plaatsver
vanging, om maar één en ander te
noemen, onder tafel laat vallen, ben
ik geneigd hem te vragen: 'hoe doe je
dat in Gods naam? Zoals de Catechis
mus de verzoening verschraalt door
het juridische beeld, dat in de bijbel
zeer wezenlijk aanwezig is. De exege
se van Wiersiaga is mij vaak veel te
aprioristisch: ik denk bv aan zijn
exegese van Jesaja 53 te verabsolute
ren en .door een scholastieke methode
te misvormen, zo verschraalt Wier
singa op een analoge Wijze de verzoe
ning door hot beeld van het schokef
fect (dat ik met hem erken) te verab
soluteren en door een ethiscmide
aanpak te misvormen.
Wat hem voor de geest staat had
hij veel bijbelser en daardoor veel
radicaler en vruchtbaarder tot uit
drukking kunnen brengen, wanneer
hij het in het totale getuigenis van de
Schrift had ondergedompeld en in
verbinding met de veelheid van de
bijbelse beelden had gesteld.
Niet duidelijk
Op één punt maak ik dit concreet.
Het is mij niet duidelijk geworden, of
Wiersinga de dood van Christus ook
ziet als de verzoening van onze
schuld en dan zeer bepaald in deze
zin, dat Jezus Christus onze schuld
voor ons en in onze plaats gedragen
en te niet gedaan heeft. Ik denk aan
gezang 56 uit het rode boekje: „O
afgrond, waarin alle zonden verzin
ken en niet meer bestaan, o diep ge
heim van Jezus wonden het oordeel is
te niet gedaan". Soms denk ik: dat
schrapt hij niet, maar soms twijfel ik.
In zijn schets van een alternatieve
verzoeningsleer lees ik, dat op Gol
gotha de schuld van ons aan het licht
komt. Daar wordt openbaar wat en
wie we zijn. Het kruis is tegelijk het
bewijs van Jezus' liefde voord e men
sen en Gods liefde voor de wereld.
Jezus heeft het kruis uitgehouden.
Het kruis riep eerst de schuld te
voorschijn en daarna schuldbesef en
omkeer. Het bloed van Christus heeft
een schokeffect. Het eerste effect is
berouw eu bekering. In deze bekering
sterft de oude mens en door dat be
rouw verdwijnt het schuldbesef en
wordt de mens vrij van schuld. Be
rouw doodt de levenszenuw van de
schuld.
Zèg dat dan
Collega Wiersinga, ik geloof er
niets van. Mijn berouw zou de le
venszenuw van mijn schuld doden?
Bent u zo niet bezig aan Christus als
initiator en instigator (u opponeert op
DALE CARNEGIE
Dale Carnegie, oprichter
intermenselijke verhoudingen,
spreken in het openbaar.
Een mondelinge, internationale cur
sus in spreekvaardigheid, omgang
met mensen, enthousiasme, geheu
gentraining en zelfvertrouwen.
Bezoek vrijblijvend onze contact
avond te Rotterdam op
maandag 22 februari
in de Bernhardzaal, restaurant Engels
- Groothandelsgebouw.
Aanvang 8 uur n.m.
SPONSOR:
ALOSERIJ - INSTITUUT
Inlichtingen: tel. 010 - 18 87 71
Ook klassen te Amsterdam en Utrecht
„Wie met Mij niet is, die is tegen Mij en wie met Mij niet 6l
brengt, die verstrooit" (Lucas 11:23).
De mens kan niet aan Jezus voorbijgaan. Hij moet Hem aan
den of verwerpen. Maar wie Hem aanvaardt zal dit moeten dot—.
in de uiterste consequenties. En hier liggen de mogelijkheden*
een compromis. Laten we het maar heel eerlijk bekenneh: Die jde
ste consequentie schrikt af. We zijn, voor onszelf, al gauw /eijn.
als we zo af en toe eens voor de Here zijn, bijvoorbeeld in ee{ e,
eenkomst van gelijkgestemden. We zijn voor Hem als het.ons^
zoals we dat zelf graag wensen. We staan aan Zijn zijde in
van voorspoed. m€
Maar zijn met Hem wil in de grond van de zaak zeggeh: 7"<?jn.
van Hem alles blijmoedig aanvaarden wat ons wordt opgelegd. I d
de diepste diepte en over de hoogste hoogte gaan met Hem,gr(
Here en Heiland. Elke minuut van de dag, waar we ook zijn Lj
welke situatie we ons ook bevinden. Met Hem!
We lezen vandaag: Exodus 14 vers26lot 15 vers 3
We lezen morgen: Exodus 15 vers 22 tot 27.
pie
Ie
VM
Pensioenplicht
Met het interim-rapport van de Stichting van
de Arbeid over de invoering van een aanvullende
pensioenplicht schieten we een heel eind in de
richting van de oplossing van een nijpend en
schrijnend probleem.
Het plan is ambitieus: een waardevast pensioen
voor iedereen op basis van 70 procent van het
laatst verdiende loon bij het bereiken van de 65-
jarige leeftijd. Niemand moet denken, dat dit
plan nu zo maar op korte termijn te realiseren is.
Het plan moet ook wettelijk vorm krijgen en dat
alleen al vergt de nodige tijd.
Daarnaast is er dan nog het meningsverschil
over de wijze van financiering en de uitvoering.
NW en NKV zijn bereid om op aandrang van de
werkgevers een uitvoeringssysteem te aanvaar
den, dat rekening houdt met de bestaande (his
torisch gegroeide) situatie en dat neerkomt op de
aanwezigheid van 80 bedrijfspensioenfondsen,
ruim 1500 ondernemingsfondsen en 18000 collec
tieve polissen bij de levensverzekeraars.
In dit kader hebben de levensverzekeraars een
belangrijke concessie gedaan. Zij zijn bereid zon
der winstoogmerken in ruil voor inspraak een deel
van de uitvoering voor hun rekening te nemen.
Het CNV wil echter veel verder gaan. Het wil
af van de bestaande lappendeken van bedrijfs
pensioenfondsen, ondernemingsfondsen e.d. en op
basis van een omslagstelsel, uit te voeren door de
26 bedrijfsverenigingen, één groot pensioenfonds
stichten. Deze vakcentrale ziet hierin grote voor-
blz. 191 tegen mij) te weinig en aan
ons als navolgers van Christus te veel
toe te kennen? Niet ons berouw doodt
de zenuw van de schuld. Dat dóet
Christus. Dat bedoelt u ook, naar ik
vermoed en hoop, maar zèg dat dan
ook, om'daardoor in veel radicaler zin
ruimte te scheppen (de creativiteit
van Christus'.verzoening) voor wat u
het schokeffect noemt.
Mag ik blijven zingen: „Welk een
vriend is onze Jezus, die in onze
plaats wil staan"? Als ik het mag en
ik geloof dat ik het mag, dan staat in
de plaats, waar ik met mijn schuld
sta, Jezus Christus met mijni schuld.
Het oordeel over de schuld en in de
schuld zelf worden niet te niet ge
daan door het in ons door Christus
gewekte berouw, maar door Christus
zelf, gestorven om onze zonden en op
gewekt om onze rechtvaardiging. Ik'
mis in i\v dissertatie te veel de
vreemde vrijspraak en die heb ik van
dag tot dag nodig juist voor dat
waarmee uw dissertatie eindigt en
waarin de verzoening van Christus
haar effect vindt: de dienst der ver
zoening. Daarom zult u zich toch nog
eens ernstig moeten afvragen, of er
op Golgotha niet alleen iets met en
voor ons geschiedt, maar ook in God
zelf. De God van liefde, in wien wij
samen geloven, is niet een God van
abstracte en starre liefde.
Zo komt aan het einde de vraag
naar voren of u niet te weinig recht
hebt gedaan aan het trinitarisch ka
rakter van de verzoening Er gebeurt
op Golgotha iets. Met de wereld, met
de mensen, met Jezus, maar ook met
God, die zijn eigen Zoon niet ge
spaard heeft. De verzoening, die
Christus is en het leven ,en de dood
van Christus geschieden op aarde,
maar zijn tegelijk een gebeuren in
God. Dat geeft aan de verzoening een
dieptedimensie, die ik bij u te veel
mis en daardoor wordt alles in de
letterlijke zin van het woord te op
pervlakkig.
Te gemakkelijk
Ik vrees dan ook dat u door de
schuldverzoening op Golgotha, de
plaatsvervanging, de ruil, de verwis
seling, niet centraal te stellen aan
delen (besparingen, vereenvoudiging van de so- hen, die voor de zaak om welke het u
ciale wetgeving, verdeling en democratisering van
een stuk economische macht). argumenten in handen hebt gegeven,
Het plan van het CNV geeft blijk van een grootse om zich van die zaak af te makenen
conceptie. Maar het bezwaar is dat dit de sanering aan hen die het wat deze zaak betreft
i met u eens znn. nosal wat areumen-
van het pensioenprobleem ernstig kan vertragen.
Het CNV-plan is ook nog niet in al zijn conseque'n-
ties volledig te overzien. Daar zou nog heel wat
studie voor nodig zijn.
Het is daarom verstandig de hier liggende con
troversen niet op de spits te drijven. Voor een
snelle oplossing van het probleem waarmee toch
1 r. u Waarmee ik maar zeggen wil, dat
al jaren gemoeid zijn is een praktische aanpak wiersinga het voor- en tegenstanders
onvermijdelijk. te gemakkelijk maakt, door het bij-
Dat behoeft een verder liggend ideaal helemaal hels alleen verantwoorde én-én door
niet uit te sluiten. Om het ene te doen behoeft men «W* l'ntl
het andere nog niet na te laten. Met andere woor- door in plaats van die knopen te ont-
den: laten de plannen zo snel mogelijk doorgaan, warren Door het of-of maakt hij aan
Daarmee is niet gezegd dat de CNV-conceptie d' ««"ff f'"d" d0"„,„2°a!s
lil t prof. Rothuizen in het blad Koinonia
voorgoed in een bureaulade zou moeten verdwij- van de Amsterdamse evangelische
nen. Wellicht is een gedeelte van de CNV-visie nu studentengemeente zegt, er te vroeg
al te verwezenlijken. Het principe zelf kan als uit te stappen. Ik hoop dat zij die
ut;..j over de studie van Wiersinga schrij-
ideaal voor de verdere toekomst blijven dienen. ven nM uit de djscussic weg lopen
In de jaren vijftig, toen de AOW werd voor- door een of-of, maar zich inzetten
bereid, ziin er ook compromissen gesloten moeten voor een èn-èn.
u-orden. Thans is iedereen met die beperkte basis- Ji»™ sS™ hS., SS
voorziening gelukkig. Waarom zou het zo ook met weIke kant mcn ook kiest. Van het
kunnen gaan met de aanvullende pensioenplicht? èn-èn verwacht ik heil voor beide
In wezen gaat het erom dat het vroegere gezegde, kanten.
„oud en arm" nog verder uit het gezichtsveld ver
dwijnt. En dat moet ons heel veel waard zijn.
schappelijke bezinning op het
bijbels getuigenis aangaande de
verzoening.
Laat ze in Godsnaam geen
aanleiding worden tot ketter-
jagerij en kerkelijke ruzie. Dat
heeft Wiersinga niet verdiend en
daarmee is de kerk niet gediend.
DRIEBERGEN Een hervormde
gemeente en een gereformeerde kerk
kunnen nog niet samen een predikant
beroepen. Dit zou wat de hervormden
betreft kunnen, als de generale syno
de ordinantie 20-3 van de kerkorde
van toepassing zou verklaren op de
gereformeerde kerken. Daarmee zou
de hervormde kerk uitspreken, dat zij
met de gereformeerde kerken door
bijzondere banden van belijdenis of
geschiedenis verbonden is. Eerder
werd een dergelijk besluit genomen
ten aanzien van de remonstrantse
'broederschap.
Omdat in Gasselternijveen concrete
plannen leven om samen één dominee
te beroepen, had de classicale verga
dering van Assen de hervormde sy
node nog eens tot spoed gemaand.
Het moderamen stelde in zijn advies
aan de synode, dat er overvloedige
reden is, om ordinantie 20-3 op de
gereformeerde kerken van toepassing
te verklaren, maar dat het onjuist
zou zijn, om dat eenzijdig te doen.
Daarom heeft het al geriiime tijd ge
leden contact opgenomen met het
moderamen van de gereformeerde sy
node. Het overleg is echter nog niet
afgerond.
De synode machtigde het breed
moderamen, om na afronding van het
overleg met het gereformeerd mode
ramen een ontwerp-besluit te formu
leren en ter consideratie voor te leg
gen aan de classicale vergaderingen.
egi
.ad
T>ie
HET KWARTET
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant rk
Nieuwe Leidse Courant
Di.rdts Dagblad
TROUW
t
Commissie van hoofdredacti
'dl
J. de Berg (voorzitter),- jb
H. P. Ester, G. J. Brinkmarist
J. van Hofwegen.
Im
lee
LONDEN Het regionale coir
van de Praagse Christelijke t
desbeweging in Engeland heeft zfgj
zelf op een buitengewone vergade^n
opgeheven. fe 1
Tot opheffing werd mét algenég*
stemmen besloten. Oorzaak: ieri
koerswijziging van de beweginglssi
de Russische inval in TsjeehoslcjSri
kije en de verandering in de leicPS
Na een interim-periode als gehe
van 'het gedwongen aftreden vanV°
cretaris-generaal Ondra en het oj
lijden van Hromadka heeft thanCIt
Russische metropoliet Nikodim de|er
ding van de internationale orgar) v
be. ds
:ht
De voorzitter van het Britse coijie
canon David Paton,- heeft tevenhn
ijn functies in /de beweging neenw
legd. h
le
met u eens zijn, nogal wat argumen
ten, om die zaak wat al te licht op te
vatten, al'te oppervlak-kig Dat be
treur ik voor beiden, Jezus Christus
die wij in de dienst der verzoening
mogen volgen, navolgen, is degene,
die aan het kruis onze schuld heeft
teniet gedaan.
De knappe en boeiende disser
tatie van Wiersinga is een in
dringende oproep tot gemeen-
INHOUD, UITVOERING
EN PRIJS
In dit werk is niet alleen de geschie
denis van ons eigen land te boek ge
steld, maar ook en die kombinatie
is in de Nederlandse geschiedenis
literatuur een unicum! de veelbe
wogen historie van onze voormalige
koloniën en overzeese rijksdelen, zo
wel in Oost en West als aan de Kaap.
Het vijfde en laatste deel, waarin de
jongste geschiedenis (vanaf 1940)
beschreven wordt, zal tot op het
moment van verschijning worden bij
gewerkt. Bovendien zal dit deel een
uitvoerig alfabetisch register op het
gehele werk bevatten. Dank zij dit
register heeft DISPEREERT NIET
alle eigenschappen van een handig
naslagwerk, dat op elk willekeurig
moment onmiddellijk kan worden
geraadpleegd.
De VIERDE UITGEBREIDE DRUK
(totale oplaag 20.000 exemplaren!) ver
schijnt thans in vijf fraai gebonden
delen, voorzien van geplastificeerde
stofomslagen in drie-kleurendruk.
Totale omvang ca. 2.200 tekstpagina's
en ca. 460 bladzijden illustraties op
kunstdrukpapier.
Ondanks deze indrukwekkende om
vang, de stijlvolle uitvoering en de
overvloed van prachtige illustraties,
is het werk bijzonder laag geprijsd,
t.w. 24,50 per deel.
De delen 1 t/m 3 zijn inmiddels ver
schenen en onmiddellijk leverbaar1.
De delen 4 en 5 verschijnen resp. om
streeks 25 maart a.s. en 15 aug. a.s.
Tot 25 maart a.s. kunt u op bijzonder
gunstige kondities op dit werk in
tekenen, namelijk tegen betaling van
SLECHTS 9.50 PER MAAND
De leverbare delen worden u dan
onmiddellijk toegezonden. De delen 4
en 5 ontvangt u t.z.t. bij verschijning.
Inderdaad, als er één boek is dat de geschiedenis vo!
u doet leven, dan is dat het vijf-delige standaardwef"
TWINTIG EEUWEN HISTORIE VAN DE
NEDERLANDEN door A. en H. ALGRA
hc
dat door de gehele Nederlandse pers unaniem is if1
prezen als het uitvoerigste, best geïllustreerde
meest boeiende handboek der vaderlandse geschied)*
nis. Honderden enthousiaste recensies kunnen daS(
bewering staven, maar het oordeel van een drieij
deskundigen moge hier volstaan om u een indruk U
geven van dé werkelijk voortreffelijke reputatie d t
DISPEREERT NIET allerwegen geniet: j
BI
„Zeer levendig en boeiend geschreven, De heren Algra gevild
een geschiedverhaal dat historisch volkomen verantwoord u,
bovendien prettig leesbaar is, terwijl de vele portretten i
illustraties de aantrekkelijkheid nog verhogenDit c
populaire geschiedschrijving van uitstekend gehalte!" jti
Dr. J. A. van Arkel, historie*11
„Wij kennen geen geschiedeniswerk, dat de weg van ons volk zó boeiend, fz
illustratief en vanuit een zó bewogen positieve overtuiging beschrijft als dit.lv,
En in wat een fraaie uitgave. Wie dit boek niet in zijn bibliotheek heeft staiD
doet zichzelf tekort!!" jl
Drs. T. M. Gilhuis, ontlerwijsdeskundjle
„Deze boeken zijn zo rijk, dat men er avonden in verzonken blijft
radio en tv voor vergeet, wat op zichzelf al een weldaad kan zijn. Juist joit
mensen, die tegenwoordig over een ruim zakgeld beschikken, kunnen z'
door het aanschaffen van deze vijf delen enorm verrijken. De boeken
bovendien uittmuntend geïllustreerd en voornaam uitgegeven."
P. J. Rlsseeuw, romanschrijd11
Recensies als deze laten er geen twijfel aan bestaan: DISPEREEiei
NIET spant werkelijk de kroon onder de geschiedenisboeken. Het Ja
bovendien een echt gezinsboek. Oud én jong kunnen hier ontdekkp
hoe boeiend en leerzaam onze vaderlandse geschiedenis is! Schaf ij
aan, voor uzelf én (niet te vergeten) voor uw opgroeiende kinderé?
Geef hun «le kans deze boeiende ontdekkingstocht door 's lands histoL
te maken, door nü in te tekenen op dit prachtige kijk- en leesboè
dat als bron van vaderlandse historiekennis zijn weerga niet heeSj
De betaling behoeft geen bezwaar te zijn. U kunt desgewenst betalt
in termijnen van l
Laat dit voordeel u niet ontgaan. Profiteer van deze gemakkelijke b,
talingsrégeling nu het nog kan! Vul vandaag nog de bestelbon in.ji
kunt deze ongefrankeerd in open envelop verzenden, met vermeldiifo
drukwerk. Er hoeft dus geen postzegel op. Adresseer als volgt:
Uitgeverij T. WEVER
Antwoordnummer 5 - Franeker
BESTELBON?
de 3 verschenen delen van A, en H. Algra. DISPEREERT NIET (4e druk) V
en deel 4 en 5 bij verschijning. Prijs 24.50 per deel.
Ik betaal onmiddellijk na ontvangst lneens/in termijnen van .9.50 k
per maand. f
Naam: b
VI
Adres:
Doorhalen wat u niet wenst.
