Iwoeiujke weg terug
I
Profetische kwajongen'
in onze kerkelijke tuin
Nederland een
^oorbeeld van
H milieubederf
wasi TT-
•méiXSi*
Ds. A. J. Hoorn straks
citypastor Rotterdam
door
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1971
i
De Amerikanen, die grootscheepse pogin
gen doen om het milieubederf tegen te gaan,
sturen waarnemers naar Nederland om wat
rond te kijken. Niet omdat zij onder de indruk
zijn van de vorderingen, die ons land maakt
bij het bestrijden van lucht-, water- en bodem
verontreiniging. Wel om te ervaren, wat Ame
rika te wachten staat, als het dichter bevolkt
raakt en de industrialisatie en andere milieu-
bedervende verschijnselen niet aan strenge con
trolerende maatregelen worden onderworpen.
■ederland heeft de twijfelachtige eer,
land te zijn met het hoogste bruto
onale produkt per vierkante kilome-
Dat betekent, dat in ons dichtbevolk-
E landje de milieuverontreiniging haar
|oed het meest en het kwalijkst doet
len. Voor landen, die in de toekomst
,p soortgelijke problemen te kampen
,r |en. is het van belang lering te trek-
D uit de fouten, die in Nederland zijn
i laakt tijdens een overrompelende
A istriële opmars. Ons land mag dan
n proefkonijn zijn. het is wel een
n' case
u og niet zo lang geleden werd aanqe-
len, dat de snel toenemende wereld-
^olking alleen problemen zou opleve-
op het terrein van de voedselvoor-
H ling Daar is men langzamerhand op
8 ggekomen Terwijl in de ontwikke-
slanden de oogsten steeds groter
den. proberen de 'rijkere' landen hun
e rschotten (die soms een enorme om-
bfc hebben) door maatregelen in eigen
M weg te werken
3% streeft men m de EEQ-landen "aa'
imping van de landbouwisector Aan
II land van het plan-Mansholt gaat men
een poging doen deze belangrijke zaak
op grote schaal aan te pakken Dit plan
is vooral bedoeld ter sanering van de
landbouw In de zes aangesloten landen
Maar inkrimping van het te bebouwen
gebied is een belangrijk onderdeel. Ook
al omdat vrijkomende gronden bestemd
worden voor recreatieve doeleinden.
Pas na 1800, toen er ongeveer een
miljard mensen op aarde waren, is de
verstoring van het evenwicht in de na
tuur begonnen Het eerst kwamen de
roofdieren aan de beurt, tenslotte ook
de insecten, met alle gevolgen voor het
leefklimaat, die de bestrijdingsmiddelen
hadden Men zoekt naar steeds andere
middelen om die bestrijding te kunnen
volhouden, echter zonder uitzicht op een
ook voor het leefklimaat qunstia
■■esultaat
Intussen is de wereldbevolking de drie
miliard royaal qepasseerd De verontrei-
niqinq van lucht water en bodem bereikt
langzaam maar zeker de qrens van het
toelaatbare En het is hooq tijd dat de
bedreiging van het leefklimaat op we-"
reldniveau wordt aangepakt. Daar wordt
al geruime tijd naar gestreefd Er zijn
Gisteren i
oceanen
s rivieren, vandaag
En morgen?
Staatssecretaris H J. de Koster
verontreiniging wereldzeeën grootste
zorg.
internationale organisaties, die zich met
het probleem bezighouden. En er is geen
terrein, dat noq niet onderzocht wordt
De organisatie der Verenigde Naties
speelt een belangrijke rol. Zij bereidt
een internationale conferentie over het
leefklimaat voor die volgend taar in
Stockholm wordt qehouden Nederland
heeft zitting in vier commissies, omdat
zijn 'ervaringen 'fpiet name op het gebied
van de lucht- en waterverontreiniging)
van qroot belang worden qeacht Ge
streefd wordt naar een Handvest voor
het (menselijk en dierlijk) leefklimaat
De OESO (Organisatie voor Econo
mische Samenwerking en Ontwikkeling)
te Parijs heeft al vijf |aar een commissie
voor milieubeheer. Alle „ontwikkelde lan
den zijn er in verenigd Dit is van groot
belang. Want de kosten die aan het mi
lieubeheer verbonden zijn. worden
steeds hogei De kosten moeten gelijke-
!i|k worden verdeeld
In de OESO is men unaniem van me
ning. dat harmonisatie noodzakelijk is en
dat het niet opgaat, een bedreigd land
voor de l osten te laten opdraaien, ter
wijl de buurlanden, die veelal medever
antwoordelijk zijn. weinig of niets zouden
doen Sterk leeft het besef, dat er ook
economische kanten aan het probleem
zijn en dat et qeen concurrentieverval
sing maq optreden
Aanvankelijk stond Nederland nogal
qereserveerd tegenover het voorstel van
president Nlxon. de Navo in te schake
len om het hoofd te kunnen bieden aan
de 'uitdaging van de moderne samenle
ving' Na verloop van tijd werd echter
duidelijk, dat alle activiteiten zin hebben,
als zij tot verbetering van het leefklimaat
kunnen leiden. Overlapping is niet erg.
Het meest efficiënte komt toch naar vo
ren. Bovendien zijn niet allen met pre
cies hetzelfde bezig. De organisaties
hebben ./aamemers en nemen kennis
van eikaars studies Ook begint de wet-
qeving tot stand te komen.
Het \yerk in Navoverband heeft totdus-
ver goede resultaten opgeleverd Dins
dag a s begint te Eindhoven een drie
daags congres, dat qewijd is aan syste
men van automobielvoortstuwing, welke
minder luchtverontreiniging veroorzaken
Behalve vertegenwoordigers van Navo
landen zullen ook zware delegaties uti
lapan 'en Zweden aanwezig zijn Philips
en DAF verlenen medewerking aan het
congres, dat zal worden qeopend dooi
staatssecretaris van buitenlandse zaken
H. J. de Koster.
Een andere organisatie, de Raad van
Europa, is bijzonder actief op het gebied
van de natuurbescherming. Al vele jaren
zijn commissies bezig om te zorgen, dat
Europa zoveel mogelijk 'schone gebie
den' behoudt Op uitnodiging van de
Westdultse regering wordt te Hamburg
een congres gehouden, waar de vervui
ling van de Noordzee aan de orde komt
België heeft Luxemburg en Nederland
qevraagd, problemen te bespreken, die
voor de Benelux van belang zijn.
Ten janzien van de- luchtvervuiling Is
staatssecretaris De Koster, (die van het
kabinet de interim-opdracht heeft gekre-
qen. de werkzaamheden op het terrein
van de milieu-hygiëne te coördineren,
ook al vanwege de internationale aspec
ten) minder pessimistisch dan wat be-
'reft de verontreiniging van de wereld-
-eeën.
Auto's zijn thans nog de ergste vervui-
ers en het moet mogelijk zijn, de pro
blemen die daaraan verbonden zijn on
der de knie te kriigen
Moeilijker zal dat lukken wat de ver
ontreiniging door Industrieën aangaat.
Die kan niet ongedaan worden gemaakt
door nog hogere schoorstenen te bou
wen.
Het vuil uit Nederlandse industrieën
blijkt nu al in het noorden van Zweden
terecht te kunnen komen. Zonder Inter
nationale afspraken, ook wat de enorme
kostenfactor betreft, ia geen oplossing
mogelijk. Niettemin is er reden om aan
te nemen, dat de luchtvervuiling kan
worden teruggedrongen.
Het grootste probleem van de toe
komst vormen de oceanen en zeeën De
zelfreinigende werking ervan blijkt te zijn
overschat. Thor Heyerdahl en andere on
derzoekers hebben herhaaldelijk kunnen
constateren, dat ook de oceanen steeds
meer vervuilen. In tonijnen worden gro
tere percentages kwik aangetroffen. Bij
pinguïns blijkt de inhoud van de krop
(het voorverteerde voedsel waarmee ze
hun tongen voeden) giftige stoffen te
bevatten.
De weg terug is een heel moeilijke en
de tijd is kort. Als niet spoedig dras
tische maatregelen worden genomen op
wereldschaal zou op den duur die terug
weg wél eens afgesneden kunnen won»
den.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllflllllllllllllllllllllllllll
De kennis van de verborgenheden van hef heil, met andere
torden: de bevinding in eredienst en levenspraktijk, is nauwe-
ks terug te vinden bij de vernieuwers van nu. Maar die kennis
ook nauwelijks terug te vinden bij hen, die zo luidruchtig
Jer deze vernieuwers verontrust zijn. Dr. J. J. Buskes zegt dit
,et zoveel woorden in het blad „Voorlopig: Hij duidt daarmee
i kern aan van de huidige crisis in de kerken, die in feite een
lloofscrisis is.
Van weinigen lijkt het gege-
1 die crisis te ontmaskeren.
I nog niet te spreken van hel
«wijzen van wegen aan allr
tlovigen" die uit gewoonte ol
gelovigheid in of naast hun
k voorthobbelen. Kerkmen-
die doorgaans onbewust
ehten op de profeet die hen
de hand neemt en het einde-
i eens zo zal zeggen, dat het
i overkomt.
)c Vlaardingse dominee A. .1
orn. binnenkort eitvpastor in
Maasstad met de Laurens-
rk als centrum van straks ho-
li.jk vele originele activiteiten
Ds. A. J. Hoorn, die binnenkort de Rotterdamse Laurenskerk (foto
onder) tot centrum zal hebben voor zijn werk als citypastor.
is zo'n man. Dat is geen uit
spraak zonder grond, want hel
bewijs ligt in Vlaardingen. waar
deze pastor in en rond zjjn Im-
manuelkcrk een gemeentelijk le
ven heeft opgebouwd met bin
nen. buiten- en halfkcrkclijken
dat er niet om liegt en waar de
vonken van af vliegen.
Je zou deze jonge dominee
Hoorn een kwajongen in de
ogenschijnlijk nog zo nette,
maar in wezen o zo verkom
merde tuin. die kerkelijk Ne
derland heet. kunnen noemen
Zoals hij zich in persoon pre
senteert: een olijke eigentijdse
dertiger in knalrood overhemd
en oorduroy pak (foei. en dat
voor een predikheer). Zo pre
senteert hij zich ook spiritueel:
als een blije onbekommerde
profeet van God. die „het" zo te
pakken heeft gekregen dat hij
tan het uitdelen is geslagen
(kon gaan), vriend en vijand om
het Woord scharende en van
daaruit in de wereld penetre
rende dat het een lieve lust is.
Daar is natuurlijk geen begin
en geen einde aan. Alleen het
gebeurt dan toch maar. Onder
het motto (zijn eigen woorden):
„We rotzooien maar wat aan",
ogenschijnlijk profane woorden,
die evenwel (laat er alstublieft
geen misverstand over bestaan)
uit zijn mond een nieuwe, vol
uit positieve betekenis krijgen.
Gelooft u het niet? Ga het
dan navragen in Vlaardingen.
Of volg deze man op de tv als
hij voor de NCRV volgens een
andere (door hem zelf bedachte)
formule de dagsluitingen ver
zorgt. Wandelende langs de zee.
in gesprek met een homofiel, in
dialoog met dokter Meinsma
over diens aanpak (verkeerd
volgens Iloorn en terecht) om
op de gevaren van het roken te
wijzen. Die methode mag nooit
angstaanjagend, maar moet be
vrijdend zijn. want Christus
hééft ons toch vrijgemaakt
vindt Hoorn. Een preek op zich
zelf. Die harten kan raken
Juist ook van buitenkerkelijken
die het authentieke proeven.
Het geheim van dit „overko
men". Naar onze smaak: jezell
wezen en blijveD ondanks ca
mera's en een rotsvaste overtui
ging (het heilgeheim).
Ga je zo (je wordt gauw „be
roemd") ongemerkt naait Ja
schoenen lopen? Ds. Hoorn
dacht van niet. Je moet je ga
ven toch gebruiken? Blij zijn
met de kansen die je krijgt?
Overigens is hier in wezen
sprake van hetzelfde, dat iedere
goede dominee, pas beginnend,
moet overkomen. Iets. wat een
man als ds Hoorn destijds wel
eens in lachen heeft doen uit-
Ton v. d. Hammen
barsten: wie ben je dan hele
maal. dat je bet wel eens aan
kerkmensen zal aanzeggen?
Maar je bent toch profeet, je
bent toch priester? „De mensen
zeggen wel eens: dominee, denk
je dat je Jezus-zelf bent? Dan
antwoord ik: Maar jullie kun
nen ook niet zeggen dal ik niet
van Jezus ben."
Ocb. het is in feite allemaal
zo moeilijk uit te leggen. Mis
schien helpt onderstaand (dich
terlijk) citaat van ds. Hoorn, uit
zijn kerstnachtpreek. Een preek,
die ook via de buis te beluiste
ren was en die gevolgd werd
door het avondmaal, waaraan
ook kinderen konden deelne-
Citaat: „Zo leven we hier
anderen elders en anders
Een kwetsbaar begin van
mensen binnen en buiten de
kerk. van eenheid, van vieren
en liefhebben, dienen en wer
ken. Een hechte gemeenschap
met God de Vader en met el
kaar, een echte interesse in
mensen dichtbij en verweg."
..Onze gemeenschap zij
heet Immanuel en wij beleven
dit als geboren uit God. Zijn
Woord en Geest steeds weer en
door Godzelf gevoed gewas
sen en toegerust met in zich
kracht en Geest."
..Katholieken, gereformeerden
en wie maar willen leven en
vieren hier in alle opzichten
met ons mee een uit God gebo
ren begin van eenheid. Het is
niet officieel, maar wij geven u
er met blijdschap kennis van.
want op de achtergrond van
wat al biddende en al doende is
geboren, groeit de officiële toe
nadering tussen de kerken.
Zoals schoonouders zich vaak
pas verzoenen bij de geboorte
van het eerste kleinkind."
Tot zover dit citaat. Proef er
toch iets meer achter dan:
„mooi gezegd^. Want er is wat
aan de gang in Vlaardingen.
De ideale gemeente? Och
nee. ook dat 'weer niet.
Ander citaat, dat daar regel
recht antwoord op geeft:
„Overal waar zo het Woord
van God geschiedt, hier en daar
onder het puin van het insti
tuut, en overal waar groepen
mensen zich wagen aan het be
houd van de aarde, van ons ten
dode toe bedreigde leefmilieu.
daar komen zij in kerk en we
reld in een stal terecht, daar
komen zij in verdrukking en
gevangenis, daar worden zij
met kogel en kruis bedreigd."
..Waar mensen zich werkelijk
wagen aan deze Heer. aan zijn
Evangelie, aan zijn Geest, daar
zijn andere mensen onderweg
om wat uit God en mensen is
geboren zo spoedig mogelijk te
vermoorden als een Herodes. En
soms nog meer verblind, omdat
zij menen God daarmee een
heilige dienst te bewijzen."
Nog méér verblind, want wat
uit God geboren is in de ge
meenschap met zijn gekruisigde
en opgestane Zoon. dat kan
niet sterven meer in eeuwig
heid."
„Misschien is dit laatste ge
heimtaal voor u. maar dit is
zo'n groot geheim om midden in
alle pijn te weten dat je er
doorheen bent. dat je in Chris
tus dood en oordeel achter je
hebt. dat je met God onbezorgd
je leven kan inzetten om meer
en meer te ontdekken hoever
dit strekt."
„Dit groot geheim tot in alle
geheimen: van man en vrouw,
van eenzaamheid, van pijn. van
eten en drinken, van genezing,
van kracht die in zwakheid
wordt vervuld, van tijd en nog
eens tijd en heilig ongeduld.
Geleefde geheimen, levende
verbindingslijnen: van doop
naar douche, van avondmaal
naar tafel en bed."
„Ontdekken hoever dit reikt
dit geschieden van Gods
mensgeworden Woord rei
kend naar ieder mensenkind,
vijand, vrind inclusief, reikend
naar de wereldheerschappij van
de liefde. Dat is God, die alles
in allen zal zijn. Wij verkon
digen totdat Hij komt met grote
blijdschap: de Heer is goed."
