mmtsr
Helft VS-troepen
uit Europa weg
ys|g!|k
Gefilmde
Cambodja
militairen in
instructeurs
59
Kleine revolutie'
op Poolse werf
WW
Installatie voor opleiding
van blinde telefonisten
Tarieven drukwerk
aanzienlijk omhoog
Prachttapijt!
Bartók herdacht met
mooi gedanste draak
Opnieuw strijd in Senaat
Tegen
't Is niet
alles goud
wat blinkt
Brieven en briefkaarten niet
CDUblijft
tegen erkenning
Oost-grens
Plezierjachten
verwoest na
gasexplosie
11
DONDERDAG 28 JANUARI 1971
loop Doderer als Swiebertje en Piet
kei als Malle Pietje in een nieuwe
flevering van de Swiebertjesserie
die de NCRV zaterdagavond op het
scherm zal brengen.
WASHINGTON In de
Amerikaanse senaat kan op
nieuw een verbitterde strijd ont
staan als de democratische sena
tor Mansfield zoals hij aan
kondigde een voorstel indient
voor een aanzienlijke verminde
ring van de Amerikaanse troe
pen in Europa.
Zoals bekend is bondskanselier
Brandt van West-Duitsland één van
de Westeuropese politici, die zich
krachtig verzetten tegen een eenzij
dige vermindering van Amerikaanse
troepen. Hij houdt eraan vast dat al
leen een vermindering van de strijd
krachten aan beide kanten van het
ijzeren gordijn zin heeft.
Mansfield heeft gisteren voor het
eerst nauwkeurig uiteengezet wat hij
met zijn voorstel voor terugtrekking
van VS-militairen uit Europa bedoelt.
Mansfield noemde terugtrekking
van ongeveer de helft van de VS-
troepen uit Europa en de volledige
terugtrekking van uit Indo-China de
"voornaamste doeleinden van het
Amerikaanse buitenlandse beleid in
de komende twee jaar.
Volgens cijfers die het Amerikaan
se Europese hoofdkwartier deze
maand bekendmaakte, zijn er 25 jaar
na de tweede wereldoorlog nog
300.000 Amerikaanse militairen in
Europa.
Het standpunt van de regering-.
Nixon is dat eenzijdige terugtrekking
van de Amerikaanse troepen de posi
tie van het westen bij onderhandelin
gen met de Sowjetunie en de landen
van het Warschau-pact zal verzwak
ken.
De democratische senator McGo-
vern diende gisteren een voorstel in
voor een snelle terugtrekking uit
Vietnam.
Verbod Congres geldt niet voor luchtmacht
WASHINGTON Nadat een reportageploeg van CBS Ameri-
ise militairen in burger in Cambodja heeft betrapt en gefilmd
heeft de regering-Nixon gisteren toegegeven dat de soldaten naar
"Phnom Penh zijn gezonden.
Het congres heeft het sturen van trooepen of zogenaamde advi-
leurs naar Cambodja verboden, maar volgens de regering kon niet
pan een overtreding van dit verbod worden gesproken: de vijftien
lot twintig „gesnapte" militairen haalden twee beschadigde helikop
ters op voor reparatie in Zuid-Vietnam.
Niet geslaagd
I Het besluit om de mannen in bur-
|er te kleden was afkomstig van de
fmerikaanse ambassadeur in Phnom
fenh, Emory Swank. Minister van
jefensie Meivin Laird zei woensdag
lit niet zo geslaagd te vinden. De
"geloofwaardigheid van de regering
verd er volgens hem maar nodeloos
loor geschaad.
De bewuste militairen werden
nsandagavond op het vliegveld van
►hnom Penh gesignaleerd en gefilmd
.Joor een televisieploeg. Dinsdag werd
evens bekend dat Amerikaanse mili-
specialisten tijdelijk uit Viet-
m naar Cambodja zijn gezonden in
verband met de levering van nieuw
militair materieel door de Verenigde
Staten aan de Cambodjaanse rege
ringstroepen.
Meegedeeld werd dat het uitslui
tend om „instructeurs" ging, die de
Cambodjanen het gebruik van de wa
pens moesten uitleggen.
Bezorgd
in de VS
over
Democratische „duiven"
maken zich overigens
deze en andere ontwikkelingen. Zij
vinden dat de groeiende Amerikaan
se steun in de lucht aan de Zuid-
- Vietnamese en Cambodjaanse troe
pen zo niet tegen de letter, dan toch
tegen de geest indruist van het ver
bod van het congres, en ook tegen
Nixons belofte van vorig jaar juni.
Senator Fulbright, voorzitter van
de senaatscommissie voor de buiten
landse betrekkingen, heeft minister
Laird verzocht maandelijks rapport
uit te brengen over de militaire ac
tiviteit in Cambodja en Laos. Maar
Laird slaagde er woensdag tijdens
een hoorzitting in, voorzitter Stennis
van de senaatscommissie voor de
strijdkrachten, ervan te overtuigen
dat de regering zich houdt aan de
door het congres opgelegde beperkin
gen.
Na afloop van de bijeenkomst
waarschuwde Stennis dat Amerika
de Amerikaanse militaire aanwezig
heid in Cambodja wellicht zal moeten
uitbreiden als de Noordvietnamezen
opnieuw overwinningen in dat land
zouden behalen.
Uit zijn verklaring werd wel dui
delijk dat er op het ogenblik geen in
fanteristen in Cambodja wat is
verboden worden ingezet. Het
verbod geldt echter niet voor de
luchtmacht, en de gefilmde militairen
behoorden tot de luchtmacht.
DEN HAAG „Is het waar
dat de gouden medaille verbon-
ien aan de orde van Pranje Nas
sau na enige tijd blauw-groen
uitslaat." Deze brandende vraag
stelde het socialistische Kamerlid
drs. Franssen aan minister-presi
dent De Jong op dat de me
daille in werkelijkheid van zilver
is, waarop een fijn laagje goud is
aangebracht.
De heer Franssen vraagt de be
windsman verder of de reden een
dergelijke „medaille" van zilver
uit te reiken te maken heeft met
de enorme kosten die aan een
gouden zijn verbonden?
Het Kamerlid wijst erop dat
het de geridderde zal verdrieten
te ontdekken dat gpud eigenlijk
zilver is. „Hij zal het gevoel krij
gen dat de waardering toch niet
zo groot is als werd voorgege
ven".
De heer Franssen vraagt pre
mier De Jong te bevorderen, dat
/1de gouden medaille ook van echt
goud wordt vervaardigd.
WARSCHAU Een „kleine
arbeidersrevolutie" speelt zich
af in de havenstad Szczecin,
waar de Poolse leiders het afge
lopen weekeinde tijdens een on
verwacht bezoek de beëindiging
van een reeks stakingen wisten
te bewerkstelligen.
Bij de Warski-scheepswerven heeft
het vorige week gekozen stakingsco
mité zich maandag bij de hervatting
van het werk herschapen in een „ar
beiderspartij", dat bestaat uit 38
leden, van wie er maar zeven lid
zijn van de communistische partij.
Alles wijst erop dat dit comité
thans de dienst uitmaakt in het be
drijf. Van uur tot uur geeft het via
luidsprekers consignes door een „rec
tificaties op onjuiste berichten uitt de
plaatselijke pers".
De Warski-werven vormen met hun
12.000 man personeel de grootste on
derneming van Szczecin. Van vrijdag
tot zondag hadden de arbeiders er
de terreinen bezet gehouden.
Zij eisten niet alleen een fikse
DEN HAAG De tarieven
bor het bezorgen van druk-
lerk, aangetekende brieven en
Kpressestukken gaan met in-
Bng van maandag 1 februari
bnzienlijk omhoog.
Drukwerk gaat omhoog van 12
iar 15 cent, de rechten voor aange-
kende expressestukken, die betaald
•eten worden boven het normale
van 1,— tot 1.25.
fVerder worden duurder: het bestel-
Jn van stukken die te groot zijn voor
Dningbrievenbussen en het bezorgen
postpakketten. Dit zijn zendin-
Sn, waarvoor de besteller bij de ge-
esseerde moet aanbellen.
prijzen van adreswijzigingskaar-
gaan omhoog van 12 naar 15 cent.
Niet duurder worden binnenlandse
Seven tot 250 gram. binnenlandse
;Sefkaartcn en internationale brie-
tot 20 gram.
pet
-irt.
Zonder deze verhogingen zouden de
posterijen dit jaar een verlies lijden
van naar schatting 110 miljoen gulden.
Door de tariefaanpassing kan het ver
lies voor dit jaar teruggebracht wor
den tot ruim 50 miljoen gulden.
Tegelijk met de tariefsverhoging
verdwijnt het begrip nieuwsbladen
bij de posterijen! Hiervoor in de
plaats komen de dagbladen en de
daarmee gelijkgestelde bladen en pe
riodieken. Voor de eerste groep blijft
het huidige tariefniveau vrijwel ge
handhaafd: het port voor de tweede
categorie zal geleidelijk worden op
getrokken tot het tarief voor druk
werken. Het brailleporto van een cent
per kilogram wordt afgeschaft.
In verband met de verhoging van
de rechten voor aangetekende en ex
pressestukken tot 1.25 zal een
nieuw frankeerzegel van 1.50 in om
loop worden gebracht. De verkoop
van zegels van 2, 8, 12 en 75 cent zal
ter zijner tijd worden beëindigd. Bo
vendien komt een nieuw postzegel
boekje in omloop.
Fijn om over de vloer te hebben.
5 jaar slijtage garantie
(Wyers staat er achter)
In het christelijk blindeninstituut
Bartimeüs te Zeist is gisteren een in
structie-installatie voor de opleiding
van blinden tot telefonist(e) over
gedragen. Symbolisch werd op het
zelfde tijdstip een dergelijke instal
latie overgedragen aan het revalida
tiecentrum voor visueel gehandicap
ten De Schansenberg in Loenen op
de Veluwe.
HET CONGRES VAN de Westduitse
christen-democraten heeft nog eens
gedemonstreerd, hoe groot de in
vloed is van degenen die zich niet
definitief bij de gevolgen van de
Tweede Wereldoorlog willen neer
leggen.
Zij worden aangevoerd door Franz-
Josef Strauss, de leider van de
Beierse zusterpartij van de CDU,
de CSU. Deze kan de samenwer
king met de CDU verbreken bij
belangrijke politieke meningsver
schillen.
Het gebrek aan bereidheid op het
congres, begrip op te brengen voor
het beleid van de socialistische kan
selier Brand ten aanzien van de
Oosteuropese landen, moet voor een
groot deel aan Strauss worden toe
geschreven.
Niet alleen spreekt het congres uit
dat de grens tussen Polen en Duits
land slechts kan worden geregeld
in een definitief vredesverdrag: het
ontkent zelfs dat die grens voor
waarde voor een verzoening kan
zijn.
Ook de vroegere minister van buiten
landse zaken, Gerhard Schroedcr,
vond het blijkbaar niet raadzaam,
begrip te vragen voor de wijze
waarop Brandt toenadering zoekt
tot de landen van Oost-Europa.
Wel zegt hij dat bij zijn bezoek aan
Moskou is gebleken dat de Rus
sische leiders begrijpen, niet te
kunnen rekenen op ondertekening
van het verdrag met Bonn. als
geen bevredigende regeling voor
Berlijn wordt gevonden.
Even later moet hij echter toegeven,
dat zijn partij dat verdrag 'niet
in die vorm en op dat tijdstip
zou hebben getekend'. Daarbij in
het midden latend, of hij vóór of
tegen aanvaarding in de Bondsdag
is.
Helaas laten de christen-democraten
zich nog altijd leiden door proble
men van binnenlands-politieke aard
bij het vaststellen van hun houding
ten opzichte van de in 1945 defini
tief verloren gegane gebieden.
Zo weten zij, dat zij bij verkiezingen
de steun van zeer velen krijgen,
die het afstaan van die gebieden
als verraad beschouwen. Zonder
hun stemmen maken CDU en CSU
geen kans, opnieuw aan de macht
te komen.
Op het congres speelde ook de strijd
om de leiding van de partij een
rol van betekenis. Nu Kiesinger
lijkt te hebben afgedaan wil nie
mand bij voorbaat zijn kansen op
opvolging verspelen. Dat geldt ook
voor Schroeder.
loonsverhoging (dertig procent), maar
ook vrije verkiezingen voor partij
en staatsorganen.
Partijleider Gierek en premier Ja-
roszewicz hoorden zondag, aan het
hoofd van een omvangrijke delegatie,
hun klachten aan. Gierek zou tame
lijk veel toezeggingen hebben gedaan
en o.a. een grondige vernieuwing van
staats- en partijapparaat in alle ge
ledingen in het vooruitzicht hebben
gesteld.
Ook heeft hij naar verluidt inge
stemd met vrije verkiezingen voor
arbeidersraden en plaatselijke be
stuursorganen. Voorts zou hij akkoord
zijn gegaan met uitbetaling van lonen
over de dagen waarop gestaakt was
op voorwaarden dat men zich aan
het produktieplan voor januari houdt
en hij zou hebben beloofd dat geen
sancties worden getroffen tegen de
stakingsleiders en dat de arbeiders
die zich nog in hechtenis bevinden
in verband met de onlusten van vo
rige maand, worden vrijgelaten.
Hij weigerde echter In te stemmen
met loonsverhogingen, daarbij aan
voerend dat het land na het ramp
zalige beleid van de laatste jaren in
een precaire financiële situatie ver
keert en niet over reserves beschikt.
De arbeiders waren over het ge
heel genomen tevreden over de woor
den van Gierek en gingen maandag
weer aan het werk. Uit uitlatingen
van leden van het arbeiderscomité
van de Warski-werven blijkt dat de
nieuwe Poolse partijleider aanzien
lijke populariteit geniet onder de ar
beiders, die ln hem en zijn naaste
medewerkers vertrouwen stellen maar
niet in „de anderen" (waarmee dan
de meeste leden van hett Politburo
worden bedoeld).
Een blanco chèque heeft Gierek dan
ook niet ontvangen. In laatste instan
tie zal men hem beoordelen naar de
mate waarin de beloften worden na
gekomen, zo valt binnen het arbei-
derscomit( te beluisteren.
DUSSELDORF De oppositionele
Westduitse democraten blijven tegen
erkenning van de Oder-Neisse-grens
als westgrens van Polen voordat er
een vredesverdrag tussen Bonn en
Warschau is gesloten.
In de buitenlandse paragrafen van
het oartiiDrogram dat od de partijdag
in Düsseldorf is opgesteld, spreken zij
zich uit tegen erkenning van de be
trokken grens „als voorwaarde voor
een verzoening", zoals door de jonge
renorganisatie „Junge Union" was
voorgesteld.
AMSTERDAM Met „De
Wonderbaarlijke Mandarijn"
woensdagavond in de Amster
damse Stadsschouwburg, don
derdagavond in de Stadsschouw
burg in Utrecht en donderdag
avond 25 februari, dus over een
volle maand, in de Rotterdamse
Schouwburg heeft Het Natio
nale Ballet zich een moeilijke
toestand op de hals gehaald met
een historie, die even wonderlijk
is als de naam van dit ballet.
Die mandarijn was oorspronkelijk
een door Béla Bartók in 1919 gecom
poneerde „danspantomime in een ac
te en Het Nationale Ballet wil er nu
het vijfentwintigste sterfjaar van de
ze Hongaarse componist mee eren.
Zoals naam en ondertitel al zeg
gen heeft Bartók deze muzieK be
doeld als begeleiding van een ballet
en met de taak, die Bartók zich hier
mee stelde is meteen de narigheid be
gonnen.
De muziek is uitgesproken verha
lend, heeft de stemming van een
ballade.
Een verhaal van Michael Lengyei
leverde het libretto en Hans Stro-
bach maakte in 1926. zeven jaar na
dat Bartók zijn muziek schreef, een
choreografie, die na de eerste uit
voering in de Stadtische Bühne te
Keulen wegens immoraliteit werd
verboden.
Met die immoraliteit loopt het, al
thans volgens de gangbare nonnen
van nu, nogal los. Erger is, dat het
verhaal van Lengyel gezien de
naam, die Bartók aan zijn "danspan
tomime" gaf, had de componist dit
verhaal reeds voor ogen toen hij
zijn muziek componeerde weinig
meer te bieden dan een regelrechte
draak.
De geschiedenis van drie kerels en
een sloerie, die in eendrachtige sa
menwerking "klanten" uitschudden
en uiteindelijk in een Chinees de
mandarijn door diens wilskracht
een meerdere moeten erkennen, ein
digend met de dood van de mandarijn
en de ondergang van de sloerie, is
eerder een valkuil voor iedere cho
reograaf dan een goede basis voor
een ballet. Todd Bolender van het
New York City Ballet, Alan Carter
van Sadler's Wells, Erika Hanka in
Wenen hebben het geprobeerd en zij
zijn pardoes die valkuil in getuimeld.
Vera Pasztor en Ernö Vashegyi,
landgenoten van Bartók, hebben de
mandarijn veertien jaar geleden naar
Nederland gebracht, toen uitgevoerd
door het Nederlands Ballet. Die man
darijn is nu weer te voorschijn ge
haald.
Zeker, de zaak is helemaal afge
stoft. Toer van Schayk maakte er een
mooi en suggestief decor voor. Vera
Pasztor is wéér naar Nederland geko
men om de zaak in te studeren met
Het Nationale Ballet.
UTRECHT In het chr.
Blindeninstituut Bartimeüs in
Zeist is gisteren een instructie-
installatie voor de opleiding van
blinden tot telefonist overge
dragen.
Symbolisch werd op hetzelfde tijd
stip een dergelijke installatie over
gedragen aan het revalidatiecentrum
voor visueel gehandicapten „Dc
Schansenberg" in Loenen op de Ve
luwe.
Als geschenk bood de PTT nog een
nummerindicator voor de installatie
in Zeist aan. die op het apparaat kan
worden gezet en die kan worden ge
bruikt voor het onderwijs aan slecht
zienden (die geen braille-schrift hoe
ven te leren).
Een aantal blinde mensen werkt
reeds in het bedrijfsleven als tele
fonist. Dit beroep blijkt bijzonder ge
schikt te zijn voor blinden.
Wat Zeist betreft is een en ander
mogelijk gemaakt door een gift van
42.000 door de Unie School en Evan
gelie. Dertigduizend gulden is be
stemd voor de telefoonapparatuur en
met het resterende geld kan een tele-
type-apparaat worden aangeschaft,
waarmee blinden kunnen leren pons
banden te tikken.
Ook blinden uit instituten, die hun
leerlingen geen opleiding tot telefonist
kunnen geven, kunnen gebruik maken
van de in Zeist en Loenen aangeboden
opleidingscapaciteit.
Volgens directeur ds. A. dc Vries
van Bartimeüs komen er bijzonder
veel aanvragen om telefonisten bjj
Bartimeüs binnen. „De vraag is groter
dan het>aanbod," aldus ds. De Vries.
Olga de Haas danst weer. We zien
haar hier met Guus Wijnoogst in De
Wonderbaarlijke Mandarijn, waar
van het Nationaal Ballet gisteravond
de première gaf in de Stadsschouw
burg in Amsterdam. De première be
tekende tevens het eerste optreden
van Olga de Haas na een afwezigheid
van zes maanden. aN een langdurig
verblijf in het ziekenhuis kon Olga
in december haar training hervatten.
Olga de Haas danste een overtui
gende sloerie met mooie passen, Guus
Wijnoogst zorgde voor een goede
mandarijn met wijsheid en waardig-
heid. Maar een draak bleef het, on-
danks alle moeite. Blijft de indrult
van de bijzonder suggestieve muziek
van Bartók.
Het programma bood nóg iets in
teressants: de Grand Pas Espagnol van
Benjamin Harkarvy, welk ballet
samen met de maker van het Ne
derlands Dans-Theater is meegegaan
naar Het Nationale Ballet Harkar
vy mag dan Amerikaan zfjn, hij
werkt op z'n Engels: bewegingen .die
er eenvoudig uitzien, maar beslist
niet gemakkelijk zijn.
Wat we er nu van te zien kregen.'
was regelrechte „schmierderij", want
van de zes dansers bleken a'leen
Alexandra Radius en Han Ebbelaar,
die net als Harkarvy van het Ne-
derlands Dans-Theater via een uit-
stapje naar Amerika naar Het Natio-
nale Ballet zijn overgekomen, tegen
de moeilijkheden opgewassen.
HANS W. LEDEBOER'
HARDINXVELD - GIESSEN-
DAM Woensdag omstreeks
het middaguur zgn op het ter
rein van de heer B. Vink aan de
Giessenoever twee pleziervaar
tuigen door brand verwoest. De
jachten lagen op de wal in de
winterbergplaats en de eigenaar
van de „Okido", de heer W. uit
Rotterdam, was bezig dit houten
schip op te knappen. Daarbij
maakte bjj gebruik van een ben-
zinebrander.
Terwijl hij koffie ging drinken
bleef de brander gas produceren, dat
zich ophoopte in de kajuit. Toen daar
later vuur bij kwam ontstond een zo
sterke explosie dat de heer W. in een
sloot werd geslingerd. Hij liep brand
wonden op aan het gelaat. Niettemin
trachtte hij met een blusapparaat het
vuur te bedwingen, maar de hitte-
ontwikkeling was dermate groot, dat
dit niet lukte.
De brandweer o.l.v. commandant
R. A. Swets was in ijltempo uitgerukt,
hetgeen de ploeg een welverdiend
compliment opleverde van de bur
gemeester. In Binnendams werd een
hulpspuit in een roeiboot gezet, waar
bij water uit de Giessen kon worden
betrokken.
Intussen was ook een ander jacht
in brand geraakt, en het vuur greep
zo snel om zich heen, dat de twee
vaartuigen totaal uitbrandden. De
brandweerploeg kon echter voor
komen, dat nog meer van de 80 hier
opgeslagen pleziervaartuigen verloren
gingen.
De situatie was niet ongevaarlijk,
omdat gasflessen aan boord waren.
Binnen een uur was het vuur gedoofd.
De schade Is nog niet vastgesteld,
maar deze wordt geraamd op 50.000.
