Prof. Kuitert zet de zaken
wel wat op hun kop
WIJ
TACHTIG PATIËNTEN PER DAG
Zilveren koord zaak
voor nieuwe kabinet
Een woord voor vandaag
Laimbareiie? „laten
het proberen
99
Na Schweitzers dood
giften sterk gedaald
Vrijgemaakt
Leerdam
buiten verband
Steeds meer
priesters
lopen weg
Reactie van ds. D. J. Couvée
Inspraak-
klok
teruggeze
Rijksregeling
dagverblijvei
gehandicapte
Woningen votj
burgemeesterj
dikwijls te duui
In p-titel vóó
de
naam
ZATE RD AC. 53 JANUARI 1
Bidden naar de bekende weg. Dat vinden we in het begin van het
boek Richteren (hoofdstuk 1 vers 1). „Wie van ons zal het eerst
tegen de Kanaünieten optrekken?" vragen de stammen van Israël.
Eigenlijk weten zij het antwoord. Ze moeten allen tegelijk aan de
slag.
Het wonderlijke is dal God toch een antwoord geeft. God zegt als
het ware: „Goed, als ge dan niet durft beginnen, wijs Ik wel één
van de stammen aan. „Juda zal optrekkenMaar Juda is helemaal
niet blij met die opdracht. Daarom gaat hij naar Simeon en zegt:
„Help mij dan zdl ik jou helpen." Hier komt de ware achtergrond
van het gebed aan het licht. Israël weet wat God gezegd heeft, maar
wil onder die opdracht uitkruipen.
Dit gedeelte dwingt ons kritisch ons eigen gebed te bestuderen.
Waarom bidden we? Om Gods wil te weten? Of omdat we eigenlijk
geen zin hebben in wat God van ons vraagt. Dan verbergen we ons
ongeloof en onze ongehoorzaamheid onder een mom van vroomheid.-
Hel gevolg is dat „vroom" een naar woord is geworden, bijna iden
tiek met schijnheiligheid. Ongeloof kruipt vaak weg achter vroom
heid. Maar voor God- kunnen we ons niet beter voordoen dan wij
zijn.
We lezen vandaag: Lucas 4 vers 14 tot 22.
We lezen morgen: Maltheus 9 vers 9 tot 13.
9 9
(door Harol. E. Robles)
ROTTERDAM Er ligt een dorp tussen de bo
men die zich spiegelen in het bruine water van de
Ogowe. Boven de hutten hangt zinderend de hitte.
Honden blaffen. Kinderstemmen klinken schel op.
Want Lambarene leeft! Er wordt gespeeld, gelachen,
gegeten geleden.
Ergens tussen het groen geeft en eenvoudig stenen
kruis de plaats aan, waar voor altijd een oude, gebo
gen, vermoeide man rust: dr. Albert Schweitzer. Maar
zijn geest is niet met hem begraven. Die leeft nog in
zijn ziekenhuis in Lambarene.
Zieken-Vervoer
br. de Vries
Lomanstraat 78, Amsterdam
vraagt een
REPRESENTATIEVE
ENERGIEKE
VERPLEGER
(A of A B)
Afwisselende werkzaamheden.
Vervoer door geheel
Europa.
Bel of schrijf eens
voor inlichtingen
TEL. 020 - 7G 41 41.
DEN HAAG In de huidige
kabinetsperiode zal geen wijzi
ging worden gebracht in de fi
nanciële betrekkingen tussen de
overheid en de kerken.
Dit schrijven premier De Jong en
de ministers Beernink (binnenlandse
zaken) en Witteveen (financiën) in
WAARHEID EN EENHEID
Orgaan voor het gereformeerd levei
UI tg. Karssen. Bodegraven,
(vraagt proefnummer»
gr v j|
(Van onze kerkredactie)
LEERDAM De gereformeerde
kerk (vrijgemaakt) van Leerdam is
door de classis Dordrecht-Gorinchem
buiten het kerkverband geplaatst.
T
- De classis heeft uitgesproken, dat
zij deze kerk niet langer als wettige
gereformeerde kerk in haar midden
kan ontvangen.
De reden hiervan is, dat de Leer-
damse kerk zich niet heeft willen
neerleggen bij een reeks classisbe-
sluiten, waarbij de kerke-i van Cu-
lemborg, Langerak, Molenaarsgraaf,
Sliedrecht en Vianen eerder buiten
Tiet verband werden geplaatst en ds.
G. van Atten van Zwijndrecht-Groote
Lkidt werd geschorst.
Leerdam was van deze besluiten in
appel gegaan bij de particuliere syno-
- de van Zuid-Holland en had zich in-
middels vrijgemaakt van die beslui-
ten en metterdaad getoond, de band
met deze buiten verband geplaatsten
"vast te houden.
Met 850 zielen is Leerdam op een
na de grootste gereformeerde kerk
(vrijgemaakt) van Zuid-Holland. Pre-
- dikanten zijn ds. P. Veldstra en ds.
W. Vis.
Circa honderd mensen die binnen
verband willen blijven, houden al
enige tijd eigen kerkdiensten onder
leiding van de kerkeraad van Gorin
chem.
Deze verwikkeling heeft ernstige
konsekwentics voor het zendings-
werk. De gereformeerde kerken (vrij
gemaakt) in Zuid-Holland werken sa
men in het „Zuidhollands Zendings
convent", dat zending cLrijft in Zuid-
Afrika. Leerdam is beroepende kerk
- en de zendeling ds. R. Keesenberg is
aan deze kerk verbonden.
Binnen het convent is al enige tijd
bezinning gaande, of blijvende sa
menwerking tussen kerken binnen en
buiten verband mogelijk is.
ROME Men schat, dat in I960 en
1970 meer dan zevenduizend priesters
aan het Vaticaan gevraagd hebben
om ontheffing uit de geestelijke staat.
Dat betekent, dat in deze twee jaar
bijna evenveel aanvragen zijn bin
nengekomen, als in de zeven vooraf
gaande jaren samen
Overigens is het aantal werkelijke
uittredingen nog veel hoger. De
Fransman Michel Kauffmann schat,
dat in ce afgelopen tien jaar tussen
de 22.000 en de 25.000 priesters het
bijltje erbij hebben neergelegd.
een memorie van antwoord op het
wetsontwerp, dat ten doel heeft deze
materie uit de grondwet naar de ge
wone wetgeving over te hevelen.
Dit wetsontwerp gaat nog niet in
op de vraag, of er nieuwe vormen
van financiële betrekkingen gevonden
zullen moeten worden. De bedoeling
is voorshands alleen nog maar de
staat en de kerken te bevrijden van
het „keurslijf" van een aantal „sterk
verouderde en in vele opzichten on
billijk werkende" regelingen, aldus
de memorie van antwoord. Afkoop
beschouwen de ministers als de enig
aanvaardbare oplossing.
Of de voorgestelde deconstitutiona-
lisering alleen maar een afwikkeling
van historische rechten zal inhouden,
dan wel ook een nieuwe regeling zal
bevatten, is naar het oordeel van de
drie ministers een zaak van de toe
komstige wetgever.
Wel geven zij als hun standpunt
weer, dat ook in de huidige samenle
ving de instandhouding van de ker
ken en van de waarden, die zij verte
genwoordigen, een zaak van de ker
ken zelf is. De taak van de overheid
is slechts de vrijheid van de kerken
te waarborgen. Daarom dient zij niet
te subsidiëren in de kosten van de
eigenlijke ereM^st en d" r'.?!szorg.
De naam Lambarene betekent „la-
wij het proberen", laten wij het pro
beren op deze plaats in vrede te le
ven.
Op het oerwoudhospitaal is de laat
ste jaren heel veel kritiek uitgeoe
fend. Als je Lambarene met eigen
ogen hebt bekeken, vraag je je af
waarom. Het ziekenhuis voldoet aan
de Afrikaanse eisen, en daar ging het
dr. Schweitzer om.
Hij was bang, dat een modern wes
ters ziekenhuis de Afrikanen zou af
schrikken. Hij wilde ze huisvesten
zoals ze dat in hun dorpen gewend
waren. Als het ziekenhuis niet aan
deze eis had voldaan, zou het van
daag niet meer bestaan.
Schweitzer aan zijn werktafel
Aan de overkant van de rivier in
de stad Lambarene, staat een modern
7.iekenhuis dat van de nieuwste snuf
jes is voorzien. In dat ziekenhuis
werkt maar één arts, die de meeste
van zijn patiënten naar het Schweit-
zer-ziekenhuis zendt.
Na de dood van dr. Schweitzer in
1965 zijn er tot en met 1969 4.997
patiënten in het ziekenhuis geope
reerd. In 1969 kwam en er maar liefst
29.200 patiënten voor consultatie, on
der wie 9.490 kinderen.
Per dag komen er gemiddeld tach
tig: een kwart voor het eerst, drie
kwart voor controle. Deze tachtig
patiënten kunnen worden verdeeld in
46 ouderen, 26 kinderen en 8 zwang
ere vrouwen. Elke dag worden er ge
middeld acht patiënten opgenomen,
waarom dan de kritiek?
EEND
Gelukkig heeft dr. Schweitzer er
zich nooit wat van aangetrokken. Hij
zei altijd: „Ik schud deze kritiek van
me af. zoals een eend het water van
zich afschudt."
Schweitzer wordt ook vaak afge
schilderd als de man, die behoudziek
en tegen vernieuwing was. 'Ja. hij zei
de laatste tijd vaak „Doen jullie dat
allemaal maar na mijn dood", maar
had hij daar niet het recht toe? Dit
hospitaal was zijn leven. iHij bouwde
het met zijn eigen handen. Maar zijn
werk was riiet af.
Nu, na zijn dood, zetten anderen
het voort. Zij gaan inderdaad tot mo
dernisering en uitbreiding over. Zij
hopen in 1975 een nieuw ziekenhuis
in gebruik te kunnen nemen. Het
oude, dat al bijna zestig jaar bestaat,
zal dan worden gerestaureerd en als
een herinnering aan dr. Schweitzer
behouden 'blijven. Daar zullen dan de
begeleiders van de patiënten onder
dak kunnen vinden.
Want 'net 'als vroeger brengt de
patiënt zijn hele familie mee, die
voor hem zorgt. Het komt ook nog
voor, dat je de familie op het bed
aantreft en de patiënt voor het bed
op de vloer...
Elke dag komen er in Lambarene
veel toeristen uit de hele wereld. Een
speciaal daarvoor opgeleide Afrikaan
leidt hen rond.
Onder de bezoekers zijn vaak gulle
gevers. Tijdens mijn verblijf kreeg
hetziekenhuis vijfduizend dollar van
een oude Amerikaanse vrouw met.het
verzoek, er- een huisje van te bouwen
dat de naam moest dragen van haar
ouders.
Dank zij deze gegevens kan het zie
kenhuis misschien behouden worden.
Na dr. Schweitzers dood zijn de gif-
flier rust dr. Albert Schweitzer,
geboren 14-1-1875, overleden
4-9-1965."
ten behoorlijk teruggelopen. Hieruit
blijkt, dat de gelden alleen aan de
persoon Schweitzer werden geschon
ken. Maar de hulp blijft steeds nodig.
Aan het eind van de rondleiding
bezoekt de bezoeker het graf van dr.
Schweitzer en daarna zijn slaapka
mer, die nog altijd in dezelfde staat
verkeert, zoals hij die 4 september
1965 achterliet. De gasten plaatsen
dan hun naami en adres in het grote
gastenboek op dr. Schweitzers tafel.
Op zijn bureau ligt een van cle
dagboeken van de dokter open op 20
november 1959. We lezen daar: „Van
avond heb ik een persoonlijk gesprek
met' koningin Juliana van Nederland.
Zij zoekt mij persoonlijk in Rotter
dam op."
Uitgaande van de tekst van het gesprek met professor Kui
tert. zoals die stond afgedrukt in de Kwartet-bladen van mid-
den-januari, moet ik bekennen, dat ik dr. K.'s beweringen wei
nig herken van mijn eigen ervaringen of van bepaalde uitspra
ken van Jezus en Zijn apostelen of zelfs van bet jongste syno
debesluit.
„Het geloot", zegt hij. „dreigt te
verstikken in achterhaalde vormen"
Als dat waar zou zijn, dan moest
vandaag binnen de Gereformeerde
kerken niet veel geloof meer over
zijn. God zij dank zijn er ook nu nog
duizenden onder ouderen èn jonge
ren, die op Jezus vertrouwen als hun
zondendelger.
Inderdaad, werkelijk achterhaalde
vormen moeten verdwijnen. Maar het
geloof dreigt bij menigeen te verstik
ken door de welvaart, de zelfgenoeg
zaamheid, het gevoel God niet meer
zo nodig te hebben We hebben het
immers met ons geld, met onze tech
niek zo heerlijk ver gebracht.
„Ze hebben", zo heet het, „wel ge
leerd, dat God zich vroeger in Chris
tus openbaarde, maar „God zien in
hun eigen leven" schijnt hun
eertijds niet zozeer geleerd. En dat
gaat dr. K. ze nu bijbrengen. Alsof
gereformeerden niet altijd al zongen
in keuken en kerk: zo ik niet had
geloofd, dat in dit leven mijn ziel
Gods gunst en hulp genieten zou..!
Kerkdienst
„We hebben lange tijd gezegd; als
je God wilt ontmoeten, dan moet je
naar de kerk gaan". Bedoelde K. hier
misschien de Roomsen? Gereformeer
den althans waren zo overtuigd, dat
je God ook thuis, met name door bij
bel en gebed kon ontmoeten, dat ze
daarom, anders dan onze roomse me-
I dechristenen, niet elke dag naar de
kerk holden.
„Die kerkdienst heeft ze niets ge
daan". generaliseert dr. K.
Alsof niet de kerkdienst juist vroe
ger èn heden tallozen véél „doet".
wanneer Gods Woord warm cn over
tuigend gepreekt wordt door predi
kers, die niet „stikken" in eigen pro
blemen cn twijfels. Bij deze laatste»
gaat meer dan één onbevredigd heen.
Niet echter bij mannen als Overduin
of wijlen collega Meynen, die als ge
zanten van Christus, alsof God door
hun mond smeekte, aandrongen: Iaat
u met God verzoenen.
Alsof je God niet kon tegenkomen
in de eredienst, waarvan de Heiland
verzekerd heeft dat Hij zelfs onder
het kleinste aantal zelf present zou
zijn, zodat zijn woord nooit leeg zou
terugkeren, doch het hemelrijk ope
nen of... sluiten voor wie dat Woord
verwerpt. En schuilen die vaak niet
onder wie telkens zegt: het doet me
niks?
Medearbeiders
„Gods arbeiders, lag ons vroeger in
de mond bestorven". „Het klonk
eigenwijs". Dat kan bij meer dan één
het geval zijn geweest. Maar tegelijk
dat zij goed dóór hadden, dat als de
Here het huis niet bouwt, allle zwoe
gen vergeefs is, bouwden zij juist van
hun armoe vaak, in dat nederige be
sef, scholen, kerken, hospitalen, zon
den zendelingen uit en deden nog
meer. Dat doen pioniers in Canada en
Australië opnieuw als „medearbeiders
Gods".
Nu, meent K, „mogen we het lef
hebben" om n.b. héél de wereld te
vernieuwen als „instrumenten van
God", zonder dat Hij op een bestemde
dag behoeft in te grijpen". Geen plot
selinge „krachttoer" van Boven. Als
een achip „zal de wereld de veilige
haven van de voleinding binnenlo
pen".
Naar aanleiding van het ge
sprek met prof. dr. H. M. Kuitert,
dat wij verleden week publiceer
den. ontvingen wij een reeks in
gezonden stukken. Wij zouden
noch de schrijvers, noch prof.
Kuitert een dienst bewijzen,
wanneer wij deze brieven (nood
gedwongen bekortzouden plaat
sen en daarmee een nieuwe dis
cussie pro en contra in de inge-
zonden-stukken-sfeer zouden uit
lokken.
Daarom hebben wij een van
hen die reageerden in de gele
genheid gesteld om zijn bezwaren
tegen de denkbeelden van prof.
Kuitert uitvoerig onder woorden
te brengen in bijgaand artikel.
De schrijver is de bekende gere
formeerde emeritus-predikant ds.
D. J. Couvée te Utrecht.
Is dit het juiste beeld voor de
schrikkelijke eindtijd, zoals Jezus die
schetste op aarde en later vanuit de
hemel voor de balling op Patmos?
Eindtijd, zo overheerst door de Boze,
dat als hij niet werd verkort, zelfs
die medearbeiders zouden verloren
gaan. „Lef" zal dan wel niet vol
doende zijn
Welke gereformeerde heeft ooit ge
leerd, dat God zijn rijk sticht „met
uitsluiting van mensendienst?" Of dat
„God alleen maar van buiten af in
onze wereld ingrijpt?" Alsof gerefor
meerden niet steeds accentueerden,
dat God zelfs de harten van usurpa
tors neigt als waterbeken en van bin
nen uit zondaars doet getuigen met
zijn innerlijke Geest, dat zij kinderen
van Hem zijn!
Maar diezelfde kinderen (weigeren,
op grond o.a. van de schepping, van
de wondere geboorten van Izaak, van
de Doper, van Jezus!, op grond van
de uitstorting van de heilige Geest,
aan te nemen dat Hij, omgekeerd, en
kel en alleen maar van binnen uit
zijn eenmaal evoluerende wereld on
derhoudt en regeert
Wanneer K. over wederkomst, he
mel en hel praat, zal iedere bijbel
kenner toestemmen, dat wij ons
daarvan geen concrete voorstelling
kunnen maken Geen oog, geen oor.
geen hart heeft ook van de plaats der
verlorenen iets kunnen opvangen
Doch wanneer de zichtbare weder
komst „op dezelfde wijze als gij hem
ten hemel hebt zien var«i", weggeïn-
terpreteerd wordt met: „misschien
was Hij al die tijd al verborgen aan
wezig", dan lijkt mij dit in strijd met
het duidelijke engelenwoord.
Verklaart K: „Voor mij is de he
mel geen plaats", dan wéét hij net
weer iets te veel tegenover Jezus, die
ons leerde bidden tot onze Vader, die
in de hemelen is: Uw wil geschiede
gelijk in de hemel, zo ook op de aar
de". Ik weet ook niet waar de hemel
is, maar geloof eer aan de engelen
ginds dan aan de vurig begeerde
mars-mannetjes.
En wanneer duivel en hel voor hém
ln feite alleen maar een waarschu
wing is voor het kwaad, dan is dit in
flagrante strijd met hetgeen de Ont-
•fermer juist in zijn ontferming ten
minste elf malen heeft gesproken in
wisselende beelden over een plaats
van eeuwige straf, waar verlorenen,
maar ook de door Hem toegesproken,
uitgeworpen duivelen o.a. van Gadara
zullen vertoeven.
Zou hel en duivel niet reëel zijn.
dan zou de vleesgeworden Waarheid
nog dubbelzinniger zijn geweest, dan
zij die zeggen de atoombom enkel te
hebben als afschrikmiddel, maar
nooit om echt te gebruiken.
Er ware over een en ander nog veel
meer te zeggen Maar ik moet mij
bekorten.
Synodebesluit
Daarom tot slot: onherkenbaar
maakt dr K ook het Sneker synode
besluit door zijn interpretatie Hij is
er blijkbaar zelfs gelukkig mee, want
Na zaak-Si mollis
ROERMOND Aan de Limbi
rooms-katlholieken zal niet meer
den gevraagd, wie zij zouden we
als opvolger van bisschop P. IV
van Roermond.
De inspraakprocedure is dras
gewijzigd na de moeilijkheden
de benoeming van dr. A. J. Sin
tot bisschop van Rotterdam.
Het kathedraal kapittel van
bisdom heeft besloten, dat alleei
spraak mogelijk zal zijn ove
plaats en de waarde van een biss
in Limburg. Het knelpunt van
vragen naar namen zal worden
meden.
„Wij moeten aanvaarden, da
tijd kennelijk nog niet rijp is
een bredere vorm van inspraak'
dus vicaris drs. P. J. van Odijk.
DEN iHAAG Het ministerie
CRM heeft een rijksregeling
dagverblijven van gehandicapter
reed. De regeling geldt voor kii
dagverblijven (tot 15 jaar) zowe
voor dagverblijven voor ouc
(vanaf 15 jaar). Het dagverblijf
de geestelijk of lichamelijk geh:
capten de mogelijkheden zich me
hulp van goede pedagogische bes
ding verder te ontwikkelen.
De regeling wordt 26 januari
kracht >en is van terugwerk
kracht tot 1 juli 1970. Met ingani
deze datum is de rijkssubsidie i
procent op 90 procent gebracht
dit moment telt ons land ongl
100 dagverblijven (ongeveer 50
kinderen en 50 vor ouderen).
HEERLEN „Is het normaj
het krediet voor de kosten
ambtswoningen van burgemeestf
veelvuldig wordt overschreden?
ze vraag heeft het Limburgse P
ciale-Statenlid Waltmans (PPR
GS gesteld.
De kredietoverschrijdingen
volgens hem onder meer in Lii
en Zuid-Holland voor te komei
vraagt GS om een afschrift a
gemeentebesturen waarin wordt
gedrongen op soberheid bij de
van ambtswoningen.
Dr. Waltmans vindt dat wegei
genot van een ambtswoning nie
ger een korting op de burgemet
wedde van maximaal twaalf,
van mogelijk twintig procent
worden toegepast.
DS. D. J. COUVÉE
ondanks de duidelijke constatering
van zijn afwijken van de belijdenis
in een bepaald opzicht, schrapt hij
(evenals Judas 6 en 2 Petrus 2:4 uit
de bijbel als apocrief) het juist klem
mende woord „thans", wat toch be
doelen zal: straks, na nieuwe studie
zullen we een definitief oordeel uit
spreken. Hij zelf acht dit deputaat-
schap slechts een „proeftuin", waar
men gemoedelijk met elkaar discus
sieert tot St. Juttemis?
Wanneer nu dit ook weer op losse
schroeven kan worden gezet door de
aangeklaagde, dan vrees ik dat de
uittocht niet bij enkelen zal blijven,
en dan is dit ook een wrange vrucht
van m.i. al te onvoorzichtig optreden
van één die voor een „vrije bijbel" en
„vrije theologie" is
Paulus kon niet beletten, dat de
Atheners op hun Areopagus ieder
hun zegje deden, maar hij zou Jules
de Corte niet op zijn kosten hebben
genodigd zijn bitter ongeloof tussen
bijbelwoorden uit te spreken en
evenmin iedere evangelist maar zijn
eigen subjectieve zegje laten doen.
Ik had gehoopt, dat dr. Kuitert uit
zichzelf, zolang er nu nog in d e
proeftuin gestudeerd wordt, zichzelf
het zwijgen zou opleggen over d e
controversiële kwesties
Maar neen! Hij verklaart: „hij kan
over de aan de orde zijnde zaken vrij
blijven schrijven en praten".
Ik schreef dit artikel niet voor mijn
genoegen. Integendeel, ik heb ver
driet over een op zichzelf beminne
lijk, oprecht, begaafd geleerde, maar
die in plaats van te vergaderen nu
onbedoeld verstrooit door zijn voor
mij stokoude theologie
D. J. Couvéé
DEN HAAG Het kabinet z
wetsontwerp indienen waarin
tels voor ingenieurs technische
mie en ingenieurs agrarische
mie worden geregeld.
Het recht tot het voeren
titel ing., vóór d en aam, wordt
kend aan afgestudeerden aan
technische scholen, die krachte
algemene maatregel van bestu
rechtigd zijn de naam van teel
academie te voeren. Dit geld
voor hogere landbouwscholen.
De „ing."-titel wordt ook toe
aan bezitters van een buitenlar
ploma, mits de betreffende n,
hiertoe zijn toestemming geef t
geldt de titel, voor hen. die te
van de inwerkingtreding v
voorgestelde wet zijn ingeschre
het register van de Stichting
gister.
iBERÜEPi^GSI
NED. HERV. KERK
Beroepen te Rotterdam-C<
(toez.) H. G. van Duyl te Oisl
(ziekenhuispastoraat).
Bedankt voor Huizen A. Roi
Wezep.
GEREF. KERKEN
Aangenomen de benoeming
recteur van het gereformeerd
centrum Drente J. Wessel te Si
burg, directeur gereformeerd cfl
voor jeugd- en jongerenwerk i:
land.
Emeritaat verleend aan drs.
der Horst, te Heteren en Randit
CHR. GEREF. KERKEN]
Beroepen te Drogenham en (t
drecht (Middeldiepstraat) A. Jj'
te Dokum. Tj
Gratieverzoek ka
MOSKOU Vitautas Sir£
(34) die vorige week in de Lr
hoofdstad Wilna ter dood wer
oordeeld wegens poging tot
van een iijnvliegtuig. heeft
Opperste Sowjet van de republ
touwen een gratieverzoek lateir
nen.
