Commentare
FORMAAT
Sefardische joden
vrezen assimilatie
Een noord voor vandaag
Bisschoppen
in beraad
dr.
DS. TUKKER: OOK FINANCIEEL
Gereformeerde Bond
simonis wil hele kerk dienen
2^
over
Meer
openheid
van A'dams
stadsbestuur
Uw probleem
is het
onze.,,.
Congres Navigators
over discipelschap
7.7 e
Protest tegen
,verjoodsing'
Jeruzalem
Scholten-Honig
minder winst
j^Po^ivrsw/KRK
krant van
Actie voor
veroordeelde
bisschop
Bezinningscongres in Amsterdam
Oecumene
deze
krant
behoor?
tot
Het Kwartet
Gereformeerde kerk
van Well opgeheven
DiONDiBRiDAG 7 JANUARI
Want de Here, uw God, is een God in de hemel boven en op de
aarde beneden" (Jozua 2:11).
De verspieders zijn uitgezonden en zij doen luin werk. Dan komen
zij in het huis van een vrouwwier reputatie niet zo best is. En het
is een merkwaardig gesprek, dat zij met haar voeren. Zij vertelt wat
zij heeft gehoord: De Here heeft de wateren van de Schelfzee voor
uw ogen doen opdrogen..ons hart versmolt bij niemand bleef
enige moed meer over, „want de Here, uw God, is een God in de
hemel boven en op de aarde beneden.
Uit wat zij heeft vernomen, heeft deze vrouw zich een beeld gevormd
van de God der verspieders, en één ding weet ze zeker: Die God is
niet iets wazigs zoals zovele goden zijn. Hij is realiteit, Hij is wer
kelijkheid. In de hemel boven en op de aarde beneden, dus overal.
Geen god, die onwezenlijk ver weg is, neen, deze God is alom verte
genwoordigd.
Het is het heerlijke, dat wij'dit mogen weten. Op bergen en in da
len, ja, overal is God. Hij omringt ons. Het is niet: eens. nee. het is:
nit! Een God op de aarde beneden. Die zicli met ons. in zonden
verloren mensen bezighoudt. Die ons wil leiden aan Zijn Hand, en
ons Zijn Vaderhuis wil binnenbrengen
We lezen vandaas: Johannes 1 vers 1 tot 18.
DEN HAAG Vandaag beraadden I
de Nederlandse bisschoppen zich over
de resultaten van het overleg dat gis
teren plaats had tussen het diocesaan
bestuurscollege van het bisdom Rot
terdam en de nieuwbenoemde bis- I
schop dr. Simonis.
Het bestuurscollege beeft met be-
zorgdheid kennisgenomen van de i
ernstige onrust die is ontstaan rond
de benoeming. Dit heeft kardinaal
Alfrink meegedeeld aan het Katho-
liek Nederlands Persbureau
Het bestuurscollege, dat bestaat uit
de twee vicarissen-generaal dr. C. G.
F. Brauw en drs. W. M. I. van den
Ende en de algemeen econoom drs. H.
van de Ven en handelend in overeen
stemming met mgr. M. A. Jansen,
apostolisch administrator van het bis
dom, heeft de resultaten van het
overleg met dr. Simonis besproken
met kardinaal Alfrink
In dit stadium konden over de in
houd van het overleg geen nadere
mededelingen worden verstrekt.
AMSTERDAM Burgemeester
Samkalden heeft gistermiddag in zijn
nieuwjaarsrede in de Amsterdamse
gemeenteraad voorstellen gedaan om
tot meer openbaarheid in het stads
bestuur te komen.
De voorstellen betreffen het ter in
zage leggen van dossiers die bij de
raadsagenda horen, het publiceren
van de ten behoeve van de raadsbe-
slissing ingewonnen adviezen van
buiten de gemeente staande instellin
gen, en de aanwijzing van een aantal
raadscommissies van bijstand, die als
proef gedurende een jaar afwisselend
vertrouwelijke en openbare vergade
ringen houden.
De technische hogeschool in
Loughborough, waar navigators
uit negen landen confereerden.
Uri«rvtri> die oici ziji
tan naan> co idm kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge-
nelmlininilng k verrekerd. Vragen
die niet onderling mol elkaar In
verband staan mot-irn in afzonder-
'Ijke b. leven worden gesteld. Per
orlcl dient een gulden aan poatM-
«cis te worden Ingesloten
Vraag: In Bodegraven ligt de Wie-
rickerschans' In welk jaar is deze
aangelegd? Is deze gebruikt in de
Franse tijd en in de Tweede We
reldoorlog? Is de schans nog be
woond door militairen? Behoort deze
aan het Rijk?
Antwoord: De sectie krijgsgeschie
denis van het ministerie van oorlog
zendt u via ons een luchtfoto uit
1932. Daarop ziet u. dat het een vier
kante schans is met vier bastions
Het hoofdgebouw met poort is
prachtig gerestaureerd.
De schans werd in 1673 gebouwd
ter vervanging van een andere
schans nabij de Nieuwe Brug onder
Bodegraven. Waarschijnlijk is de
vroegere schans aangelegd in 1672.
Zoals u zich waarschijnlijk herinne
ren zal, was hier het smalste stuk
van de waterlinie, die de Franse op
mars moest stuiten. De naam is ont
leend aan de Dubbele en Enkele
Wiericke, de wateren die het inun
datiewater uit de IJssel naar de Rijn
moesten brengen.
De schans heeft verder voorzover
bekend, geen oorlogshandelingen
meer meegemaakt. In de 19de eeuw
was deze een kruitmagazijn, die in
oorlogstijd wel ruim 800.000 "kilo
kruit kon bevatten.
In de mobilisatieperiode 1914-18 is
de Wierickerschans een tijd lang in
terneringsoord voor Engelse officie
ren geweest. Bijzonderheden hiero
ver kan men lezen in de roman The
Fountain van Charles Morgan. De
schans vormt een blijvend bezit van
het Rijk
V.raag: Hoe .zijn in Nederland de
regelingen betreffende de verlening
van subsidies en renteloze voor
schotten aan zang- en muziekgezel
schappen? Hoeveel subsidie verleent
men aan de amateur- en beroeps-
sport?
Antwoord: Hierin is geen alge
mene lijn te ontdekken, voor de veie
;emeenten die Nederland telt. In
•en grote gemeente als Den Haag
vraagt men naar de algemene stand
van zaken, de balans, de kas. enz. en
men let ook op het algemeen belang
van het werk der organisatie.
Bij de Verenfging van Neder
landse gemeenter kan men evenmin
?en vaste lijn constateren. Sommige
gemeenten hebber een interne rege
ling, waarbij men de organisaties
classificeer», o.a. het geven van ten
minste twee concerten per jaar. An
dere gemeenten hebben geen rege
ling.
Om een alcemeen beeld 1e kriinen,
1s een langdurige enquête bij tien
tallen gemeenten 'afdel'.ns kunstta
ken) nodig, die waarschijnlijk een
we'nigzegcend resultaat zou opleve
ren.
(Van onze kerkredactie)
WOUDSCHOTEN De Gereformeerde Bond wordt wel de rug-
gegraat van de Nederlandse Hervormde Kerk genoemd. Van ons
hoeft dat niet. Het is ons al goed, een hand of een voet te zijn. Maar
als het moet, willen we ook ivel ruggegraat zijn.
Dat zei voorzitter ds. W. L. Tukker uit Groot Ammers gisteren
op de conferentie van predikanten van de Gereformeerde Bond. Hjj
wees in zijn openingswoord zijn ruim honderd collega's op hun ver
antwoordelijkheid voor de héle kerk.
Dat betekent: nog meer uit de Bij
bel spreken (doorkruis toch het hele
Woord, vroeg ds. Tukker. Hoeveel
stukken blijven niet onbepreekt, zoals
Sprepken, Prediker en Job) en nog
meer uit de belijdenis spreken. Toon
de schatten van het verbond, maar
dat kan alleen als ze ook in onszelf
leven.
Ons zijn in de kerk is steeds nodi
ger geworden ten bate van de kerk,
zei ds. Tukker. „Kopstukken in de
kerk" (hij noemde geen namen) er
kennen, dat de bond een legitieme
plaats inneemt en zeggen zelfs dat
alleen nog van deze groep voor de
kerk iets te wachten is.
Ds. Tukker wilde dit wel doorge
ven, maar deelde deze mening niet.
Hij stelde met dankbaarheid vast, dat
ook buiten de Gereformeerde Bond
mensen in de kerk aan dezelfde belij
denis vasthouden.
BEDENKELIJK
De positie van de Gereformeerde
Bond wordt sterker. Maar ds. Tukker
zei er meteen bij, dat hij dat een
bedenkelijke zaak vond, omdat dat
niet komt door eigen groei, maar
doordat de gelederen van de anderen
in de Hervormde Kerk dunnen. „Dit
begeren wij niet".
Allerlei tendenties en met name het
streven naar nieuwe kerkstructuren
vervulden hem met zorg. „Het is voor
LOUGHSBOROUGH In
het Engelse Loughsborough
hebben zevenhonderd jongeren
uit negen landen, onder wie een
grote groep uit Nederland, het
Europese congres van de Navi
gators meegemaakt. De campus
van de technische hogeschool
was de plaats van samenkoms;.
Thema was: Discipelen in elke
natie gedurende onze generatie.
Kunnen wij dai bereiken in vijf
entwintig jaar. Dat vroeg de confe
rentieleider Douglas C. Sparks zich
af. „Het zal alleen kunnen als ieder
een hier zich nersoonlijk ten doel
stelt om het beste en grootste wat hij
heêft daarvoor in te zetten. Het zal
èen dagelijkse toewijding aan Jezus
Christus en verloochening van het
eigen ik inhouden.
Het vraagt ook bereidheid om crea
tief bezig te zijn. gewillig om nieuwe
wegen in te slaan, andere werkwijzen
toe te passen, kortom om inventief
bezie te ziin in het bedenken van
moge'ijkheden bij de presentatie van
het evangelie."
In dertig werkgroepen werd nader
ingegaan op het thema.
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal. 1 opstootje, 4. gevat, 9.
hap, 11. nobel, 12. soort pruim, 16. soort
hond, 17. lengtemaat (afk.l, 18. groot
wijnglas, 21. Myth, figuur. 22. telwoord.
23. schade, 25. voorvoegsel, 27. arrondis
sement (afk.). 28. militair. 31. tijding. 32.
meisjesnaam. 34. gevangenis. 35. sluis-
kolk.
Vertikaal. 1. scheik. element, 2. water
in Utrecht. 3. plaats in Z.H.. 5. vogelbek.
6. lusthof. 7. duinvallei. 8. in loco (afk.).
10. slaginstrument, 13. plaats in Frank
rijk. 14. blauwe kleurstof, 15. loze
streek. 17. honingdrank. 19. grondsoort
20. voorlichting, 21. drukte. 24. natte
weke aarde. 26. eetgerei. 28. plaaggeest
OS. watering, 30. baan voor balspel. 31
pers. voorn aamw 33. overblijfsel bij
verbranding.
Oplossing vorige puzzel
Hor. 1. brein, 4. la. 5. uk. 7. bast 9. etui,
11. aam. 12. oor, 14. ram, 16. al. 18. l.k., 19.
ka. 20. af. 21. re. 22. ed. 23. as. 25. O.T.. 27.
rem, 29. lep, 31. aal, 33. leek. 35. ader, 37.
Ré, 39. al. 40. degel
Vert 1 bas, 2. es, 3. nut 4. lama. 6.
kurk. 7. ba. 8. To, 9. er, 10. ia. 11. anker.
13. Og. 15. model. 17. las, li Leo. 23.
Amer. 24. de. 26. tael. 28. el. 29. ik. 30. pa,
32. ar, 34. eed. 36. dal, 38. eg.
Spreker op deze bijeenkomst was
ook de filmster James Fox, tegenspe
ler van Julie Andrews in Thoroughly
Modern Millie. Hij vertelde hoe hij
twee jaar geleden lot persoonlijk ge
loof in Jezus Christus ls gekomen en
hoe zijn leven daarna veranderde.
Wat roem en rijkdom niet konden,
deed Hij, er kwam vrede en een le
vensdoel. „Wat ik nu wens te doen is
anderen te helpen opdat zij ook disci
pelen van Jezus Christus worden
JERUZALEM De Mohamme
daanse hoge raad in Jeruzalem heeft
geprotesteerd tegen „de ver joods ing"
van Jeruzalem door de Israëliërs.
Volgens deze raad zijn ongeveer 2.000
ha grond in Jeruzalem onteigend zon
der dat de Arabische bevolking daar
in gekend werd. Dit zou geschied zijn
met het doel, het Mohammedaanse
karakter van de stad te verzwakken.
AMSTERDAM De resultaten
van de Koninklijke Scholten-Honig
N.V. zijn over het boekjaar 1969-1970
met bijna de helft gedaald in verge
lijking met die over 1968-1969. De
concernomzet steeg met 5,7 procent
tot 484 miljoen gulden. De nettowinst
daalde echter van 11,6 miljoen naar
6,3 miljoen.
Aan de aandeelhoudersvergadering
op 4 maart zal worden voorgesteld
een dividend in contanten uit te keren
van 1,60 per gewoon aandeel van 25
nominaal (vorig jaar ƒ3.00)
Deze ontwikkeling moet voor een
groot deel worden toegeschreven aan
de slechte gang van zaken bij de En
gelse dochteronderneming Albion Sur
gar.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Scherpenisse. kandidaat
H. Vreekamp te Houten.
Bedankt voor Kollum C. J. Baart
te Raamsdonk. voor Giessen-Oude-
kerk W. de Greef te Kamperveen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Gouda. A. C. Mooy te
Enschede.
Bedankt voor Harderwijk, D. Klop
penburg te Drachten.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Enschede-oost G. Bij
kerk te Oud-Beijerland.
ons meer dan conservatisme, dat wij
vasthouden aan de bestaande kerk
structuur. De gereformeerde kerkop
vatting is voor ons een stuk belijde
nis. Ze hangt met het geloof samen
en met ons verstaan van de Bijbel.
Men kan moeilijk gereformeerd zijn
met een lutherse of roomse kerkin
richting".
Sommigen verwachten, dat het
voor gereformeerde christenen nog
nauwelijks doenlijk zal zijn, mrec te
maken wat ons naar menselijke visie
te wachten staat, aldus ds. Tukker.
Hij vertelde, dat hij zelf in een ge
sprek tussen het modcramen van de
synode en het hoofdbestuur van de
Gereformeerde Bond de vraag opge
worpen had: „Wij maken elkaar het
leven zo moeilijk. Doen wij maar niet
beter om christelijk uit elkaar te
gaan?"
Zijn eigen antwoord was: „Neen,
wij kunnen de kerk niet uit, om haar
niet, om uwentwil niet en ook al zou
ze een overspelige moeder zijn".
GELDZORGEN
Ds. Tukker ging ook in op de slech
te financiële positie van de kerk. „We
kunnen natuurlijk zeggen: dat komt
ervan. De kerk heeft te duur geleefd.
De onwezenlijk grote kop van de
kerk vraagt onnoemelijk veel geld.
Maar wat doen we er nu aan?"
Ds. Tukker verwachtte, dat de gro-
te-stadsgemeenten het kind van de
rekening zullen worden. „Wij redden
het in onze gemeenten nogal aardig.
Maar moeten wij niet meehelpen om
het faillissement te voorkomen? Wij
hebben in het verleden wel veel ge-
Ds. W. L. Tukker
onze moeder
De eerste dag van deze conferentie
werd er verder gediscussieerd over de
betekenis van de gemeente als li
chaam van Christus, na een referaat
over dit onderwerp door ds. L. J. Ge
luk uit Dirksland.
Ook hij legde er de nadruk op, dat
de kerkinrichting niet een willekeu
rige zaak is. Daarom past waakzaam
heid als men naar een andere kerk
orde wil. Calvijns kerkorde werd
geschraagd door de gedachte van de
kerk als het lichaam van Christus.
Ds. Geluk wees de verdediging van
een pluriforme kerk met een beroep
op een pluriforme samenleving af.
„Christus als Hoofd heeft maar één
lichaam".
Voor de oecumene wees hij een
weg, „die een goedkope oplossing
lijkt, maar in werkelijkheid de groot
ste inspanning vraagt": elke kerk zou
voor zichzelf in een weg van berouw
en schuldbelijdenis moeten beginnen
weer kerk te worden. Dan zal blijken,
dat God eenheid schenkt.
klaagd, maar onze zak toegehouden. a "1
Zijn wij niet ontrouw geweest, ook op rpi* f I nAlJ
financieel gebied?" LltJDD
Hij hield zijn collega's het woord
van Maleaehi voor „Brengt al -de
tienden in het schathuis (van de tem
pel), opdat er spjjze zy in Mijn Huis".
Dat was nota bene een tyd van ver
achtelijke priesters, die leefden van
de roof van het altaar. En toch vraagt
God de tienden te brengen en belooft
Hij „spijze in Mijn huis".
VoPgens ds. Tukker ziet dat vooral
op geestelijke spijze en dan betekent
dat, dat God de kerk wil zegenen, als
zij ook in deze dingen getrouw is.
Sartre verzoekt om
vrijlating van
zestien Tsiechen
WEST-BERLIJN De Franse
wijsgeer Jean Paul Sartre en 33 an
dere Europese linkse intellectuelen
hebben in een brief de Tsjechoslo-
waakse regering verzocht 16 jonge
socialisten, die twaalf maanden lele-
den in Praag werden gearresteerd,
vrij te laten. Zij zijn nog steeds niet
berecht. De brief werd een maand
geleden verstuurd Omdat er tot op
heden nog geen antwoord werd ont
vangen, is besloten om over te gaan
tot pubiikatie.
Bisschop Albert Ndongmo, uit Ka
meroen die ter dood is veroordeeld.
VATICAANSTAD Radio Vati-
caan heeft woensdag een beroep ge
daan op de regering van Kameroen
de levens van de rooms-katholieke
bisschop Ndongmo en vijf anderen te
sparen. Tegen hen was de doodstraf
uitgesproken wegens deelname aan
een poging de regering van president
Ahidjo omver te werpen.
Radio Vaticaan bracht in herinne
ring, dat de verzoeken om gratie voor
terdoodveroordeelden in Burgos en
Leningrad tot een gunstig resultaat
hebben geleid. President Ahidjo kan
de bisschop en zijn medeverdachten
gratie verlenen.
TILBURG Het bestuur van de
vereniging „Ons Middelbaar Onder
wijs" in Tilburg, alsmede besturen
van dertig andere scholen in Noord
Brabant, hebben telegrammen gezon
den naar de president van Kameroen,
waarin zij gratie vragen voor de ter
dood veroordeelde bisschop.
De schoolbesturen zeggen dat zij
mgr. Ndongmo tijdens een bezoek aan
Nederland hebben leren kennen en
zijn geïnspireerd door ,zijn liefde voor
Kameroen én het Kameroense onder
wijs.
(Van een onzer medewerkers)
AMSTERDAM Volgende
week woensdag begint in Am
sterdam een Europees congres
van sefardische joden. Thema
is de vraag, hoe een halt toe
geroepen kan worden aan de
voortschrijdende desinteresse
en de daarmee gepaard gaande
onwetendheid onder deze joden,
vooral onder de ieugd.
Dezer dagen eindigde een dergelijke
conferentie, maar dan op wereldni
veau, die in Jeruzalem werd gehou
den.
Van de 14 miljoen joden in de we
reld ziin er nog geen twee miljoen zg.
sefardische joden. Het zijn de afstam
melingen van de talrijke joodse ge
meenschappen. die in de Middeleeuwen
in Spanje en Portugal bestonden en
die zo'n vijfhonderd jaar geleden uit
eengejaagd werden.
In Nederland vindt men hen in het
kleine Portugees Israëlitisch Kerkge
nootschap, dat zich tot op de dag van
vandaag gehandhaafd heeft naast het
veel grotere Nederlands Israëlitisch
Kerkgenootschap en de Liberaal Jood
se Gemeente.
Vooral in Zuid-Europa, in de Ara
bische en Noordafrikaanse landen be
staan de joodse gemeenschappen over
wegend uit sefardische joden. Bijna de
helft van Israëls bevolking, afkom
stig uit de islamitische landen, is se
fardisch. Ook in Frankrijk wonen er
de laatste jaren enige honderdduizen
den, die voordien waren gevestigd in
Marokko, Tunesië en Algerije.
Dr. J. Z. Baruch, die als voorzitter
van de Portugees-Israëlitische ge
meente in Amsterdam een belangrijk
aandeel heeft in de komende confe
rentie, stelt, dat de sefardische joden
veel gemakkelijker in opvattingen zijn,
dan de anderen.
Oer joods
„Wy hebben meer van de Iatjjnse
mentaliteit behouden, maar tevens van
de oorspronkelijke oerjoodse. Dat kun
je bepaald niet zeggen van de joden,
die uit Polen, Rusland en Duitsland af
komstig z(jn. Zy hebben zaken, die
wezensvreemd zijn aan het jodendom,
binnengehaald."
Dr. Baruch hoopt, dat de Amster
damse conferentie een keerpunt zal
betekenen voor het sefardisch joden
dom en dat van Nederland een ver
nieuwing zal uitgaan, die de vervlak
king tegengaat.
Een concreet plan is het organise
ren van vakantiekampen en reizen
naar Israël in inter-Europees ver
band voor de jeugd. Op kleinere
schaal wordt dit al twee jaar door
Nederland en Engeland gedaan.
Maar ook op het gebied van het on
derwijs zal de conferentie middelen
beramen, om de toenemende assimi
latie een halt toe te roepen.
Dr. Baruch noemt deze vernieuwing
hoog nodig, niet in het minst ook in
het belang van Israël, dat met ver
vlakking, onwetendheid en assimilatie
niet gebaat is.
In het Westen
veruit grootste prot.
chr. dagbladpers
De Raad van Kerken met als zyn 1
dende figuren o.m. achter de ta
mensen als dr. Kunst, oud-synod
praeses der gereformeerde kerkt
ds. Van Zanten praeses van de he
vormde synode, dr. Fiolet, belan
ryk voorman uit de R.K. Kerk
Nederland, die ook spraken narat
de zes kleinere aangesloten kerkg
nootschappen, heeft gisteren met
veel woorden een belangrijke
moedige uitspraak gedaan. Te w
ten: de tyd van vrijblijvende oec
mene is voorbij. Men heeft daar
ons blad van gisteren uitvoerig v
kunnen kennisnemen.
Wat dat inhoudt? Enkele praktisc
voorbeelden, waar het op aan z
moeten gaan. De kerken dienen h
taken zoals pastorale zorg, diakoi
in de wydste zin, bun financier!
niet meer binnen hun eigen verbal
uit te voeren, maar dit alles sam
in te brengen, als de ene Kerk v
Jezus Christus.
Nog concreter: een dominee, een pa
toor in een bepaalde wijk mag
niet alleen meer zyn voor de „eige
mensen, maar voor alle mens
in zo'n wyk. Ze zullen wyksgew
pastorale teams in het leven mo
ten roepen, er kortom samen
gaan staan en zich verantwoori
lyk weten voor die hele wijk.
Zij dienen de reeds overeengekom
dooperkenning uit te werken, b
voorbeeld in deze zin, dat dopeling!
uit verschillende kerken binnen
wyk gezamenlijk in één dienst,
voorbeeld eerst in een hcrvormi
volgens de hervormde liturgie wi
den gedoopt Een volgende do<
dienst kan dan in een rooms-kath|
lickc kerk zijn volgens de daar g<
dende doopliturgie, de daarop vi
gende in een gereformeerde kerk
die wijk, enzovoort.
De kerken kunnen, zo formuleerde
dr. Fiolet, het in hun geweten
meer verantwoorden, zelfstandig
naast elkaar te blijven voortwerki
In een tijd van ruimtevaart woi
de kerk namelijk een antiquiteil
museum als ze niet vragend
tegenover nieuwe vormen, die
den kunnen ontstaan dóór elk:
vormen uit tc zuiveren. De huidij
kerkcrisis die ook en vooral een
loofscrisis is, moet positief gewa:
deerd worden doordat aanzetl
worden gezocht tot een nieuw kei
zyn en een nieuw geloven.
Een eenheidskerk? Geenszins, de ri
veelvormigheid in kerk-zyn, gelovi
belijden moet worden behouden
Ook geen federatieve eenheid, mag
wel de ene Kerk van Christus was»
van de pluriformiteit (veelvorm# 1
heid) een voornaam Kenmerk is. he
Dat zyn verstrekkende woorden. El»
aantal christenen zal ze met bly
schap begroeten en zich welicht a
vragen: hoe moet dit ooit tot werki
ljjkheid komen? Een ander aant
zal deze visie beslist afwijzen
utopisch, principeel onverantwoo
omdat zij met de beste wil aan z<
concretisering niet toe kunnen k
men. Velen ook zullen totaal onvi
schillig staan.
Laat men dan gezamenlijk weten
de Raad van Kerken een proeve
een geloofsvisie heeft angebi
waarvan het de bedoeling is dat
ter nadere bezinning wordt anj
boden. Er zal over de Kerk
Christus gepraat, er zal om gewola
steld, er zal voor gewerkt, er zal rf®
gebeden moeten worden. Niet alleje:
op landelyk, maar vooral ook
plaatselijk, en wat het bidden
treft ook op individueel niveau, uj
De beginselverklaring is dan ois
eerder te zien als een prikkel om |n
gesprek en vooral daden te kfci
men, dan als een difinitief stuk. d|B
maar zonder meer geslikt moet wo
den. Wie weet hoe het uiteinde!
zal worden? Er is geen enkel voi
beeld waaraan men zich spiegel
kan elders in de wereld. De kerk
willen de uitdaging aan: te pionier
in onverkend land.
Daarbij dienen zo mogelyk a 11 e N
derlandse christenen betrokken
worden. Niet alleen de institutione
kerken, niet alleen de plaatseljjl^
kerken al of niet verenigd in plas g
selyke raden van kerken. Ook
christenen, die het niet meer in
kerk kunnen vinden, wier getal n
de dag groter wordt en die wel ee J
de „ondergrondse kerk" genoei a
worden, horen daarbij.
Wellicht dat een oecumenisch concil
waarvoor meer stemmen gaan plff
ten: uit de lutherse, de hervormd
de r.k. kerk, hier in de toekomst h
platform voor kan zyn. Voorwaar
bij dit ales: weloverwogen en n
rustige haast aan hel werk gaan.
het geloof deze uitdaging aanvaa
den.
(Van een onzer medewer
kers)
WELL Een van de
oudste gereformeerde
kerken is opgeheven. Het
is de kerk ran Well in de
Bommelerwaard.
Deze kerk werd ge
sticht in 1834, het jaar
van de Afscheiding. Op 14
oktober van dat jaar
werd de Afscheiding een
feit in Ulrum, de gemeen
te van ds. Hendrik de
Cock. Op 1 november
volgde ds. H. P. Scholte te
Genderen, niet zo ver van
Well gelegen. En nog dat-
zelfde jaar ging men in
Well tot afscheiding over.
De laatste jaren leidde
deze kerk een kwijnend
bestaan. Ze telde nog 35
leden en doopleden ei
was sedert 1947 vacant.
Gedurende haar 136-ja
rig bestaan was de kerk
nooit bij machte een pre
dikant te onderhouden.
Toch hebben nog drie
predikanten haar gediend,
steeds in combinatie met
andere kerken. Het laatst
was dat het geval met ds.
G. F. Snel. die Aalst dien
de van 1935 tot 1947. Hij
was predikant van
kleine kerken in de Bc
melerwaard: Aalst, Ho
za-Driel, Rossum en 1
Van deze vier is A 11
al enkele jaren gele
opgeheven. Hoenza-D
bestaat nog, maar
slechts 23 zielen. Ross jj
wordt thans gediend d( d
een emeritus-prediktra
Het merendeel uanj^
gereformeerden van
is overgegaan naar
hervormde gemeen S
van Well, Nederhemerffi
Bruchem-Kerkwijk.
