„Collectieve (lage) straf
voor alle Zuid-Molukkers"
Verleng bestand,
vraagt Israël
Groot deel DSM-personeel
werkt beneden niveau
1
GEEN VERRUIMING
VAN GELDMARKT
Verkoper verduisterde
goederen voor f 54,000
Anti-rookactie in
Engeland bepleit
Alarmfase
Rijnmond
tijdig uit
VerdedigingVrijspraak Hendrik H.
Vredesoverleg hervat
Gevangen isstraf van half jaar geëist
WOENSDAG 6 JAiNUAUM 1971
(Door Zettie Leeuwenburgh)
De strafzaak tegen de 35 Zuid-
Molukkers. die betrokken zijn
teweest bij de bezetting van de
fmbtswoning van de Indonesi-
jche ambassadeur in Wassenaar
»p 30 augustus 1970, heeft nogal
rat stof doen opwaaien. Immers,
luiver politieke achtergronden
tormden de aanleiding tot deze
(ezetting, die de tragische dood
fan hoofdagent J. Moolenaar tot
je volg had.
„De dood Is onvoorstelbaar en voor
|r omgeving van de overledene vcr-
ChrikkelUk. Dit ervaren alle dertig-
uizend Zuid-Molukkers in Nederland
p zeker de vijfendertig verdachten",
L verklaren de beide raadslieden, mr.
I \V. D(jk en mr. H. W. J. Droesen
jdens hun pleidooi waarbjj zjj niet
pel moeite schijnen te hebben het be-
rjjs van de officier van justitie, mr.
r. H. in 't Veer hij eiste wegens
odslag grenzend aan moord zeven
iar tegen de „schutter" Hendrik H.
- te ontmantelen.
„Deze dood is niet de bedoeling van
bezetters geweest. Hun intentie
las het gijzelen van de ambassadeur
k diens eigen woning, waardoor de
indacht op de positie van de Zuid-
lolukkers zou worden gevestigd. Dit
I nu gebeurd, internationale aan-
tcht zelfs. De dood van de hoofd-
jent moet échter niet geïsoleerd
torden, maar geplaatst in het mid-
tn van het geheel, als noodlottig ge-
plg, maar als iets dat niet is gewild"
Natuurlijk is opzet van de bezetting
uidelijk. Er zijn voorbereidingen ge
feest: Er moest iets gebeuren bij de
Dmst van Soeharto. De bedekte aan-
Bl van de officier op de politieke en
erkelijke leiders van de Zuid-Moluk-
ers is helder genoeg om te begrijpen
dat hij hen een zekere mate van me
deplichtigheid verwijt.
Ir. J. Manusama heeft de bijna his
torische woorden „Hij moet een warm
onthaal krijgen" gesproken. En. dat
onthaal moest vorm krijgen: diverse
akties hingen in de lucht: aanslagen
op het leven van Soeharto, ludieke
verstoring van de 17-augustus recep
tie van de Indonesiërs. Deze plannen
zijn gecoördineerd tot „Wassenaar",
door de organisator Paul T. zelf om
erger te voorkomen.
STERKER
En dit is het punt waarop de verde
diging sterker denkt te staan dan de
officier met zijn bewijs. Want er werd
gedood door een kogel, waarvan de
herkomst nauwelijks te bewijzen is.
Zeker, de „keus" is gevallen op Hen
drik H. maar kennelijk wordt over het
hoofd gezien, dat Hendrik die dag
een 9 mm pistool gebruikte, terwijl
het dodelijke schot afkomstig was uit
een 7.65 mm pistool.
Waarom er toch is geschoten? „Het
was geen laffe aktie", zo verklaart
de verdediging, „maar een militair
slecht uitgevoerde". Deze laatste
woorden moeten dan meteen bewij
zen dat de Zuid-Molukkers niet zulke
vechtjassen zijn als de Nederlanders
denken. Ondanks televisie-uitzendin
gen waarin melding werd gemaakt
van een goed getraind en fanatiek
Zuidmoluks leger, meldt de verdedi
ging nadrukkelijk dat dat leger er
niet is. Slechts gespannen zenuwen
zouden de oorzaak van het schieten
zijn geweest
„Er zijn bij de uitvoering van de
aktie fouten gemaakt", aldus de
raadslieden. „Daarvoor voelt de hele
groep zich collectief verantwoorde
lijk. Goed en slecht is toe te
rekenen aan de hele groep. Ook het
falen, ook de vernielingen buiten het
kader van de aktie, ook het fatale
schot, waarvoor alle vijfendertig ver
dachten zich verantwoordelijk voe
len.
Er is veel gevuurd: één schot daar
uit lichten en de volle verantwoor-
I ding daarvoor op de schouders van
één man uit de groep leggen, is on
juist en zou als onrechtvaardig wor
den ervaren door de bezetters. Zij
gaan van het standpunt uit: gelijke
monniken gelijke kappen en in dit
geval dezelfde straf.
Fel valt de verdediging opnieuw het
bewys tegen Hendrik H. aan: „Slechts
zjjn eigen woorden ik heb een
schot in de richting van de agent ge
lost vormen het bewijs van de
officier. Dit is een bewijs uit het on
gerijmde en de officier zal er nooit
in slagen alle andere punten af te tas
ten en volkomen uit te schakelen. Het
overtuigende bewijs is er niet, slechts
een veronderstelling.
Het beginsel van ons Nederlands
strafproces is: men wordt niet ver
oordeeld tenzij wettig en overtuigend
is bewezen, datLiever een schul
dige op vrije voeten, dan een onschul
dige gestraft. Hoewel het onrechtvaar
dig kan zijn een schuldige niet te
straffen, moeten Hendrik H. worden
vrijgesproken van doodslag. Slechts
op het feit dat hij mede schuldig is
aan de bezetting kan hij worden ge
straft".
AANVAARDBAAR
Langdurige uitleg over de politieke
situatie van de Zuid-Molukkers neemt
een groot deel van het pleidooi in
beslag. Duidelijk is evenwel dat de
verdediging voelt dat zij een even
tuele vrijspraak niet alleen voor de
rechters moet bepleiten, maar voor
het hele Nederlandse volk aanvaard
baar moet maken.
„De Nederlandse regering weigerde
enige moeite te doen om een gesprek
tussen de Zuid-Molukkers en Indone
sië mogelijk te maken. In de ontwik
keling naar vrije Zuid-Mclukken is
31 augustus een belangrijke dag. De
deur is open getrapt. De Zuid-Moluk
kers beseffen dat die deur niet wijd
open staat, maar er is een kier, die
praten mogelijk maakt".
Juist deze politieke achtergrond
maakt straf voor de Zuid-Molukkers
onbegrijpelijk, ondanks het feit dat
zij de Nederlandse wet erkennen en
respecteren. Zij hebben echter ook
hun geweten, dat zwaar weegt en dat
hen zegt dat dit „opentrappen van de
deur" goed is geweest, hoezeer zij het
fatale schot ook betreuren. „Men zou
in het vonnis een synthese willen zien
tussen de Zuidmolukse visie en de on
mogelijkheid ten aanzien van de Ne
derlandse samenleving om niet te
straffen", aldus de verdediging.
„Men zou dit kunnen doen door
enerzijds zwaar te straffen en an
derzijds die straf voorwaardelijk te
maken, voorzover niet ondergaan als
voorlopige hechtenis. Voorwaardelijk,
dan is er de straf, maar je hebt ook
recht gedaan aan de Zuidmolukse vi
sie". Als mogelijke maximum straf
collectief ziet de verdediging één
jaar, waarvan 7'/2 maand voorwaar
delijk, al beseft zij dat dit de schijn
moet wekken bij het Nederlandse
volk, dat de bezetters worden vrijge
sproken.
„MENA MOERIA"
Namens alle verdachten voert Mozes
U. tegen hem is twee jaar geëist
het laatste woord: „Wij voelen ons al
len verantwoordelijk, wij zijn echter
vrijheidsstrijders en patriotten voor
ons verdrukte volk en eigen vader
land. Wij zijn bereid een straf te on
dergaan, maar zullen toch voor de
goede zaak verder vechten".
Collectief staan alle verdachten op:
„Hier slaan wij, w(j kunnen niet lie
gen". en uit vijfendertig monden klinkt
trots de oude Ambonese vrijheids-
kreet: „Mena Moeria". De rechtbank
doet op 19 januari uitspraak.
Weekstaat JVederiandsche Bank
President Nyerere van Tanzania hanteert zelf het houweel als start van
ii ^elf-help-projectin Dar es Salaam. Hij wil hiermee aantonen, dat
opbouw van zijn land door eigen initiatief en energie wel degelijk ter
nd genomen kan worden.
AMSTERDAM De eerstkomende
dagen verwachten geldmarktkringen
geen verruiming van de geldmarkt,
omdat dinsdag voor ruim 180 min.
aan schatkistpapier is gekocht, waar
door het saldo van de banken weer is
verlaagd. Bovendien moeten nog be
lastingbetalingen worden gedaan, ter
wijl ook binnenkort weer voor 100
min. aan dollar-affaires zullen ver
vallen.
Eerder ziet men voor de komende
paar dagen dan ook een lichte ver-
krapping aan de horizon verschijnen.
Volgens de weekstaat van de Ne-
derlandsche Bank is aan bankpapier
ƒ171,1 min. teruggekomen, wat vol
gens insiders heel weinig is. Er zal
zeker nog ca. ƒ250 min. moeten te
rugkomen. Het rijk heeft in de afge
lopen week veel betaald en de voor
schotten van de banken *zijn hierdoor
flink verminderd.
Op 1 januari heeft de tweede toe
wijzing van bijzondere trekkings
rechten in het internationale
monétaire fonds plaatsgevonden. Het
aandeel van Nederland in deze toe
wijzing bedraagt ƒ271,1 min. In ver
band met een terugbetaling in gul
dens aan het i.m.f. ontving de staat
5 min. van het fonds.
De staat heeft deze guldens ge
bruikt voor aflossing van schatkistpa
pier, dat in het verleden bij de bank
was ondergebracht ter financiering
van guldenstrekkingen. De krediet
verlening van de handelsbanken en
van de landbouwkredietbanken teza
men heeft per ultimo november 1970
de in de kredietrestrictieregeling
vastgestelde norm voor de toelaatbare
kredietexpansie wederom niet over
schreden.
i Op grond van het bepaalde in ge
dragslijn voor de korte kredietverle
ning, zijn de individuele banken die
I de norm hebben overschreden der
halve vrijgesteld van het aanhouden
van een renteloos deposito bij de Ne-
derlandsche Bank gedurende de pe-
VERUZALEM Israël zal
tf-bemiddelaar Gunnar Jarring
jagen om verlenging van de
lidige wapenstilstand, nu de
rste etappe van de hervatte
desbesprekingen is ingegaan.
zal aan Jarring gevraagd
ïrden omdat zo verluidt in
uzalem eerdere verzoeken
Egypte via de VS en aan de
N. niets hebben opgeleverd.
De wapenstilstand, die al eens is
verlengd, loopt af op 5 februari. De
Egyptische president Sadat heeft al
enige malen gedreigd dat hij de over
eenkomst niet zal verlengen en er
weer gevochten zal worden als Israël
niet voor 5 februari met een plan
komt voor het terugtrekken van zjjn
troepen.
Het vredesoverleg is gisteren her
vat. Voor het eerst sinds september
heeft de Israëlische ambassadeur bij
de VN, Tekoah, weer overleg ge-
oleegd met Jarring. Deze had later
I een gesprek met de Egyptische verte
genwoordiger Zajat.
Rapport
Na afloop van deze gesprekken
bracht Oe Thant een rapport uit aan
de Veiligheidsraad. Hieruit blijkt dat
alle partijen op hun standpunten
blijven staan. Israël wil zich pas uit
bezet gebied terugtrekken wanneer
een vredesovereenkomst is bereikt.
De vraag wat eerst moet gebeuren,
terugtrekking of het sluiten van een
vredesverdrag, zal naar verwachting
de besprekingen van Jarring moeilijk
maken. De VN-afgevaardigden zijn
over het algemeen dankbaar met de
aankondiging dat de besprekingen
zijn hervat, maar optimistisch zijn zij
niet.
President Podgorny van de Sowjet-
unie zal volgende week aan het hoofd
van een belangrijke Russische dele
gatie naar Egypte gaan. Hij zal in
Kairo met president Sadat over het
Nabije Oosten spreken. Hij woont ook
de opening bij van de grote stuwdam
in de Nijl bij Aswan, die gebouwd is
met Russische steun.
riode van 15 januari tot en met 14
februari 1971.
Stand van het schatkistpapier op 4 Ja
nuari en 28 december: bchatkistpromessen
ƒ1.013.100.000 en 1.023.700.000: schatkistbil
jetten 5.334.700.000 en 5.423.900.000.
4/1 2S/12
activa: (in duiz. gids)
Goud 6.407.068 6.437.068
Vord. 1. goud, enz. 2.769.806 2.787.650
Buit. betaalmldd. 165 150
Gldsvord. op buit.
Papier In disc.
129.408
Pap. d. bank gek. 1.387.306 1.383.434
"4.155 365.482
«•2-U 26.461
passiva:
Bankbiljetten 9.686.868 9.857.95C
és Rijks schatkist 6ill.390 1.206.813
Banken ln Nederl. 319.904 20.986
Andere Ingezetenen 111.061 34.507
Banken ln bult. 56.118 58.757
Andere nlet-lngez. 17.088 11.671
Saldi bult. geld 3.619 7.06a
Tot. goud en dev. 9.935.264 9.678J77
waarvan convertbel 2.769.971 2.787.808
Dekklngsperc. 92,54 87.03
Oud-premier dr. Willem Drees bracht gistermiddag een bezoek aan
het wassenbeeldenmuseum van madame Tussaud in de Kalverstraat te
Amsterdam, waar hij zijn eigen (even) beeld kon bewonderen.
ROTTERDAM De officier
van justitie, mr. J. D. de Jong,
heeft dinsdag voor de recht
bank een gevangenisstraf van
tien maanden, waarvan drie
voorwaardelijk met een proef
tijd van twee jaar en aftrek van
het voorarrest geëist tegen de
veertigjarige verkoper T. van B.
uit Capelle a. d. IJssel. De ver
koper stond terecht omdat hij in
1969 en 1970 bij het bedrijf waar
hij werkzaam was huishoudelijke
artikelen en gereedschap ter
waarde van f 54.000 had gesto
len.
De gestolen goederen gaf hij ca
deau aan een winkelier in Dordrecht,
die hem zo nu en dan wat geld gaf.
Ook de vader van verdachte, die een
winkel driifi in huishoudelijke arti
kelen, werd door hem af en toe van
voorraad voorzien. De malversaties
van de verkoper, die sinds 1956 bij de
firma in dienst was, kwamen aan het
licht bij een controle.
De officier hield er bij zijn eis re
kening mee dat Van B. het door hem
bij zijn firma genoten vertrouwen in
hoge mate had misbruikt en dat hij
maandenlang met de knoeierijen was
doorgegaan. Verdachtes raadsman,
mr. L. R. van der Wey, was van me
ning dat de werkgever van zijn. cliënt
hoegenaamd geen schade had geleden
aangezien bijna voor 25.000 aan goe
deren was vergoed door de winkelier
uit Dordrecht en de vader van ver
dachte.
Bovendien heeft men artikelen ter
waarde van ƒ20.000 kunnen achter
halen. Volgens de raadsman was de
verkoper tot de diefstallen overge
gaan omdat hij zich onzeker voelde
wat betreft zijn toekomst bij het be
drijf in verband met een eventuele
fusie.
Tegen de winkelier uit Dordrecht,
de 46-jarige H. W., die goederen voor
een waarde van 35.000 ten ge
schenke had aangenomen eiste de of
ficier wegens heling een gevangenis
straf van zes maanden. De vader van
de verkoper was niet gedagvaard in
verband met zijn slechte gezondheid.
Bovendien zou hij niet hebben gewe
ten dat de goederen die hij ontving
gestolen waren.
Over veertien dagen uitspraak.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De waar
schuwing van Rijnmond voor en
tijdens de luchtverontreinigings
periode van 12 en 13 oktober
zijn niet te laat uitgegeven, zo
heeft staatssecretaris dr. R. J.
H. Kruisinga meegedeeld in ant
woord op vragen van de PvdA-
Kamerleden dr. J. H. Lamberts
en mejuffrouw N. G. Baren-
drecht. Als bedrijven overscha
kelen van zwavelrijke op zwa-
velarme stookolie, dan zal dit
slechts zelden en incidenteel tot
een extra belasting van de at
mosfeer kunnen leiden.
Het overschakelen, zo zegt d«
staatssecretaris, is slechts zinvol in
dien het mede tot een reële vermin
dering van het algemeen niveau van
de luchtverontreiniging leidt. De
staatssecretaris deelt mee te laten na
gaan of er bedrijven zijn, waar het
omschakelen tot extra luchtvervuiling
leidt en welke maatregelen daartegen
genomen moeten worden.
Volgens de heer Kruisinga was de
luchtverontreiniging van 12 en 13 ok
tober in het Rijnmondgebied in de
waargenomen omvang redelijkerwijze
zeer moeilijk te voorspellen. Wel kon,
gezien de meteorologische situatie,
worden verwacht dat de mate van
verontreiniging op die dagen sterker
zou zijn dan normaal.
In overeenstemming hiermee is dan
ook de waarschuwing van Rijnmond
op 10 oktober om vijf uur 's middags
fase één ln te laten gaan. Deze waar
schuwing werd de volgende morgen
om negen uur verzacht maar om
twaalf uur in de middag op 12 okto
ber ging zij weer uit.
Drie uur later gaf Rijnmond, na
overleg met de Rotterdamse GG en
GD de volgende waarschuwing uit.
Er waren aanwijzingen verkregen dat
zich smog aan het ontwikkelen was.
Als zo'n reactie optreedt is deze niet
meer te stuiten, zo deelt dr. Kruisinga
mee.
Volgens hem zijn in de bedoelde
periode de gemeten gehalten aan
zwaveldioxyde niet zo hoog geweest,
dat zij een verklaring kunnen geven
van de ondervonden ernstige hinder,
zoals is gebleken uit het zeer grote
aantal klachten.
LONDEN Op de Britse
regering wordt krachtige druk
uitgeoefend om naar aanleiding
van een gezaghebbend rapport
maatregelen te nemen tegen het
roken van sigaretten.
In dat rapport wordt gezegd, dat
dodelijke ziekten als gevolg van dat
roken in Groot-Brittannië een „epide
mische" omvang hebben bereikt. Som
mige zegslieden geloven, dat Enge
land het Amerikaanse voorbeeld zal
'volgen en op de pakjes sigaretten ge
drukte waarschuwingen zal voor
schrijven. Nieuwe beperkingen op de
sigarettenreclame commercials op
de televisie zijn al verbonden wor
den onvermijdelijk genoemd.
Het dilemma voor de regering is,
dat zij per jaar 1,2 miljard pond ster
ling aan accijns op sigaretten int
dat is éénvijfde van het totaal der
inkomstenbelastingen.
Maar de anti-rokers wijzen op de
kosten van de 38 miljoen arbeids
dagen, die in 1969 door bronchitis ver
loren zijn gegaan. Bovendien merken
zij op, dat 8500 ziekenhuisbedden da
gelijks worden ingenomen door zieke
rokers.
De Britse artsenorganisatie wijst er
in haar rapport op, dat elk jaar ruim
27.000 Britten van 35 tot 64 jaar aan
de gevolgen van het roken overlijden.
In de jaren 80 kan dat cijfer tot 50.000
stijgen indien nu geen maatregelen
worden genomen.
De meeste rokers in genoemde leef
tijdsgroep die sterven, zijn het slacht
offer geworden van longkanker, bron
chitis of hartziektèn.
Twee van elke vijf zware rokers
25 of meer per dag lopen de kans,
dat zij sterven voor hun 65ste ver
jaardag. Voor niet-rokers is dat één
op vijf, aldys het rapport.
Voorgesteld word o.m. het beperken
van het roken op plaatsen, die voor
iedereen toegankelijk zijn, een verde
re beperking van het roken tijdens
het werken, het verwijderen van siga
rettenautomaten van punten die voor
iedereen toegankelijk zijn en een
strenge beperking van het nicotine-
en teergehalte van sigaretten.
De artsenorganisatie zal een actie
comité voor roken en gezondheid in
het leven roepen. Deze commissie
hoopt per jaar 1 miljoen pond ster
ling bijeen te brengen voor anti-rook-
reclame in de strijd tegen de 52 mil
joen pond sterling, die op het ogen
blik per jaar door de sigarettenfabri-
kanten voor reclame worden uitge
geven.
-#■ De Russische partijleider
I Breznjef (rechts) verwelkomt
partijleider Jaroszewicz (mid
den) en premier Gierek (links)
op de luchthaven van de Rus
sische hoofdstad, waar de nieu-
I we Poolse leiders gisteren aan
kwamen voor een vriendschaps-
bezoek.
Minder gespaard
in december
DEN HAAG In de afgelopen
maand werd bij de Rijkspostspaar
bank 150 miljoen gulden ingelegd en
160 miljoen opgenomen, zodat een
ontsparing is opgetreden van 10 mil
joen gulden. In december 1969 be
droeg deze ontsparing 5 miljoen.
Het spaaroverschot in 1970 was 133
miljoen gulden, tegen een spaarover
schot van 130 miljoen in 1969
Tevreden over tverkomstandighetlen
DEN HAAG Het personeel bij
het chemisch bedrijf van dc Staats
mijnen (DSM) is over het algemeen
genomen niet zo goed te spreken over
het loon, het gebruikmaken en ont
wikkelen van capaciteiten, het pro
motiebeleid, de medezeggenschap en
informatie over de algemene gang
van zaken.
Dit is gebleken uit een enquête, die
tot doel had een beeld te krijgen van
de arbeidsvoldoening en arbeidsmoti
vatie in de huidige werksituatie.
Men bleek wel tevreden te zijn over
de werkomstandigheden, arbeidsvoor
waarden en menselijke verhoudingen.
Maar minder was men te spreken
over aspecten, die betrekking hebben
op het werk zelf.
Men wil meer werk, dat de capaci
teiten aanspreekt, meer zelfstandig
heid en verantwoordelijkheid, meer
informatie en meer medezggenschap-
Men is bereid zich in te zetten, mits
men werk van voldoende niveau
heeft.
Evenals bij een onlangs bij Philips
gehouden onderzoek bleek bij DSM,
dat vooral de jongeren ontevreden
zijn. Een belangrijk deel van het per
soneel vond het werk van een le laag
niveau. Het werk had niets met de
ontplooiing van de mens te maken en
dat werd als een gemis gevoeld.
De directie van DSM vindt een van
de belangrijkste resultaten van het
onderzoek de conclusie, dat DSM ver
moedelijk voor vele functies te hoge
opleidingseisen stelt en/of onvoldoen
de aandacht schenkt aan het delege
ren van bevoegdheden. DSM heeft in
vergelijking met andere ondernemin
gen een relatief hoog aantal acade
misch gevormde medewerkers van
beambteniveau.
