Kerk: geen museum, maar oolf
geen dienstverleningbedrijf
Helft clir. geref. kerk
wordt gereformeerd
Een woord voor vandaag
Kremlin minder
streng tegen
joden?
Uw probleem
is het
onze.
TSa conflict in Aalten
Wyszinski:
„ook kerk
had schuld"
BEROEPÏNGSWERK
Geloofsgemeenschap vanuit realiteit van Christus
Baptistenleiders
bij Nixon
JOODSE COLLEGIALITEIT
Spreken
Kiezen
„Gaat niet bij uzelf zeggenWij hebben Abraham tot va
der", predikt Johannes de Doper. Het is een felle waar
schuwing tot een volk dat trotsis op zijn voorgeslacht.
Dat is op zichzelf helemaal niet onjuist. Het wordt echter
gevaarlijk als we menen dat we recht hebben op God,
omdat wij kinderen zijn van mensen die tot God konden
bidden: „Onze Vader". De adel van het geloof wordt niet
overgeërfd van vader op 'zoon. Niet het geloof van onze
voorouders maakt ons tot kinderen van God, evenmin als
hun zonden ons voor eeuwig van God afsnijden.
De vloek over de zonde werkt door tot in het derde of
vierde geslacht, maar bekering kon die vloek veranderen
in een zegen. De zegen van God werkt door tot in het
duizendste geslacht, maar de zonden van de kinderen
kunnen de zegen van de vaders in een vloek verkeren.
Wij noemen ons calvinisten, of lutheranen; wij zijn trots
op onze geestelijke afkomst. Wij kunnen wijzen op mar
telaren onder de voorouders, maar Calvijn noch Luther
zijn een geestelijke garantie voor ons. God kijkt niet
naar de wortels maar naar de vruchten van de boom.
We lezen vandaag: Psalm 32 vers 1 tot 11.
WuHtUwOim vu,.-..
MAANDAG 28 DECEMBER
MOSKOU In joodse kringen in
de Russische hoofdstad circuleert het
gerucht, dat de Sowjet-autoriteiten
besloten hebben tot een soepeler hou-
dlng jegens joden, die naar Israël
willen emigreren.
Een onbekend aantal joden zou
naar Israël mogen gaan, maar slechts
wanneer er een overeenkomst in het
conflict in het Nabije Oosten bereikt
zou zijn.
De prijs van een paspoort zou dan
echter verhoogd worden van 400 roe
bel tot 1.500 roebel (een roebel is on
geveer vier gulden). Dat zou voor de
joodse gemeenschap in Rusland door
het grote aantal dat wil emigreren
een onoverko^nenlijk probleem zijn.
„De regering verwacht blijkbaar,
dat buitenlandse joodse organisaties
het geld zullen helpen opbrengen, dat
in de miljoenen zal lopen", aldus een
van de zegslieden.
Overigens zou de Russische gehei
me politie, de KGB, zijn bewaking
van joden, die een visum 'hebben
aangevraagd, hebben verscherpt. On
geveer twintig joden in Moskou kre
gen onlangs van de KGB de tip. hun
emigratiepogingen stop te zetten om
dat anders „hun leven geruïneerd zou
worden".
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kannen niet In
oebandeling worden genomen. Ge
heimhouding Is verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten In afzonder-
tljke b. leven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten.
Vraag: Een van onze moeras
schildpadden heeft al enkele weken
last van vliesvorming op de ogen. De
ogen £ijn nogal opgezet en we heb-
de indruk dat het dier weinig meer
kan zien. We hebben het een tijdje
geïsoleerd maar dat bracht weinig
verandering te weeg. Wat moeten
we ermee aan?
U kunt ons natuurlijk verwijzen
naar een dierenarts, maar het bees
tje kost slechts ƒ3,50 en dan is een
consult plus behandeling misschien
onevenredig duur.
Antwoord: Inzake inrichting van
een terrarium en behandeling van
gezopde dieren staan we altijd klaar
met de een of andere oplossing. Wat
zieke dieren betreft, zijn wij van me-,
ning dat we u slechts mogen verwij
zen naar een deskundige en dat is
een dierenarts voor kleine huisdie
ren of het dichtstbijzijnde dierena
siel, waar spreekuren gehouden
worden en rren dieren zo nodig
pijnloos afmaakt. De onkosten val
len heus wel mee.
De eigenaar is verantwoordelijk
voor het welzijn van het dier, on
verschillig of het heel kostbaar is.
dan wel een paar kwartjes kost.
Ziekte of pijn stoort zich daar niet
Vraag: Bij het persen van een
nieuwe jurk (aan de binnenkant)
zijn er toch aan de goede kant glim
mende plekken op gekomen. Ik heb
de jurk enkele keren gewassen zon
der dat de plekken verdwijnen. Een
lapje stof sluit ik hierbij in.
Antwoord: Wij hebben uitgebreid
geëxperimenteerd met uw proeflapje
en geconstateerd dat u de stof te
heet heeft gestreken en bovendien
vochtig geperst, wat bij deze- werke
lijk heel mooie en verder goed
strijkbare stof niet nodig en zelfs
verkeerd is. We vrezen als de plek
ken heel erg glad zijn en het pa
troon geperst is, dat de japon bedor
ven is. Kletsnat ophangen zal heel
misschien iets helpen.
Kruiswoord-puzzel
Horizon Ual. 2. opium toebereid om te
roken, 7. platte steen. 8. genieting. 9.
plaats in Duitsland. 10. sportterm, 12.
telwoord, 13. vlaktemaat, 15. tent, 17.
plaats In Utrecht, 19. reeds. 20. Rijks
grens (afk.), 21. slappe koffie, 24. rivier
in Frankrijk, 26. aanwijzend voor-
naamw.. 27. huwelijksgift. 29. Myth, fi
guur, 30. kleurling, 32. plaats in N.Br,
33. elk. 34. kerkzang.
Verticaal. 1. bereide dierenhuid. 2. ho
ningdrank. 3. plant met bittere blaren
en bloemen, 4. werkende kracht, 5.
voorzetsel, 6. richting. 10. Oudnoorse
hofdichter. 11. gebak. 13. Myth, figuur.
14. plaats in N.Br., 16. meisjesnaam. 18.
vreemde munt 22. plaats bij Eindhoven,
21 plaats in Friesland, 24. bijna recht
25. spijker. 28. koning van Basan, 30. be
drog (barg.), 31. vertragingstoestel.
Oplossing vorige puzxel
Hor. 1 adept. 4vbaars. 7. repel, 9. me
lange. 11. stut. (3. emoe. 15. tas, 16. sek,"
17. ank. 18. lel. 20. els. 22. Elis. 24. keet
25. steiger, 28. aleer, 29. sterk. 30. snaar.
Vert 1 Aalst 2. pret 3. tel. 4. ben. 5.
alge. 6. Sreek, 8. pallnodle, 9. mus, 10.
Ems, 12. tabel, 14. Oerle, 18. leges, 19. lis,
20. eer, 21. stoer, 23. star. 24. kern, 26.
elk. 27. ges.
AALTEN Een groot deel
van de christelijke gereformeer
de kerk van Aalten heeft zich
met de plaatselijke predikant ds.
J. B. Kuhlemeier en vier kerke-
raadsleden losgemaakt van het
kerkverband. Zij willen zich
bij de gereformeerde kerk voe
gen.
Tiener-team van
Youth for Christ
naar Polen
UTRECHT Op het ogenblik
maakt een Nederlands tiener-team
van Youth for Christ een tournee
door Polen. De groep, die de naam
„Teil it like it is" draagt en uit Leeu
warden komt, is het eerste Neder
landse Youth for Christ tiener-team,
dat een buitenlandse tournee maakt.
Het staat onder leiding van Hans
en Cheryl Cornelder. Het doel is via
de muziek in contact te komen met
leef tij dgenoo ten oa te spreken over
de betekentis van het evangelie.
Voor een belangrijk deel worden
de onkosten voor deze tournee gedra
gen door verschillende kerken in
Leeuwarden.
Youth for Christ-Nederland heeft
de laatste jaren verschillende tiener
teams ontvangen en tochten langs
scholen, koffiebars en kerken geor
ganiseerd.
Nieuwe eindredactie
voor De Reformatie
GOES Met ingang van het nieu
we jaar zal prof. J. Kamphuis niet
langer optreden als eindredacteur van
het weekblad De Reformatie.
De eindredactie zal in onderling
overleg door prof. dr. J. Douma en
prof. dr. C. Trimp worden waargeno
men, voorshands door de laatstge
noemde.
Meer dan veertien jaar is prof.
Kamphuis eindredacteur geweest, een
functie waaraan tevens de zorg voor
de rubriek Kerkelijk Leven met ac
tuele commentaren verbonden is. Hij
meent, dat deze taak een te zware
belasting is naast het professoraat aan
de Theologische Hogeschool. Prof.
Kamphuis zal wel deel blijven uitma
ken van de redactie.
WARSCHAU Kardinaal Wys
zinski, de rk-primaat van Polen,
heeft in zijn kersttoespraak opgeroe
pen tot nationale verzoening na de
onlusten van vorige week in het
noorden van het land. De kardinaal
veroordeelde niemand en zei zelfs dat
do kerk een zekere mate van verant
woordelijkheid droeg in deze situatie.
Waarnemers beschouwen de gema
tigde toespraak als een positieve
reactie op de toenaderingspoging van
de nieuwe premier van Polen, Piotr
Jaroszewicz.
De premier, die woensdag aan de
macht is gekomen onder leiding van
de nieuwe partijleider Gierek, heeft
gezegd te streven naar een volledige
normalisatie van de betrekkingen met
de katholieke kerk.
Het Russische partijblad Pravda
i heeft zijn voldoening geuit over de
j besluiten van de zevende plenaire zit-
I ting van de Poolse communistische
partij om de situatie in het land te
normaliseren.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Raalte: kand. J. de Roo
te Middelbert (Gr.).
Bedankt voor Randwijk: J. v. d.
Haar te Achterberg.
1 Beroepbaar: kand. H. Vreekamp,
I Prinses Margrietweg 4. Houten.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Zoe term eer: D. Hak
kenberg te Dordrecht.
UNIE v. BAPT. GEM.
Beroepen te Leeuwarden: H. J.
I Stukker te Arnhem.
Morgenavond komt de gerefor
meerde kerkeraad van Aalten b(j-
een om het verzoek van ds. Kuhle
meier te bespreken, te bevorderen
dat h(j in de Gereformeerde Kerken
beroepbaar zal worden gesteld.
Ds. Kuhlemeier (50) staat sinds 1956
in Aalten. Reeds jarenlang hadden
verschillende gemeenteleden bezwa
ren tegen zijn prediking. De laatste
tijd was de verhouding tussen zijn
voor- en tegenstanders ongeveer half-
half geworden, zowel in de gemeente,
als in de kerkeraad.
De classis Apeldoorn, die dinsdag
een spoedvergadering hield, consta
teerde, dat de kerkeraad in deze con
flictsituatie geen leiding meer kon ge
ven. Daarom vroeg de classis aan de
kerkeraad, om in afwachting van een
oplossing het kerkeraadswerk aan de
classis over te laten. Bij weigering
zou de kerkeraad geschorst zijn.
Vier ambtsdragers, die de bezwaren
tegen ds. Kuhlemeiers prediking deel
den, traden vrijwillig af.
De rest van de kerkeraad besloot
donderdag, geen gehoor te geven aan
het ultimatum van de classis. Aan het
einde van de morgendienst op Eerste
Kerstdag las ds. Kuhlemeier een ver
klaring van de kerkeraad voor, waar
van het slot luidde „De kerkeraad
van Aalten is van mening, dat het
er in feite op neerkomt, dat hij kan
kiezen uit twee mogelijkhedenof
hij censureert zichzelf de facto, of hij
wordt de facto en de jure gecensu
reerd.
Zijn werk dreigt hem uit handen
te worden genomen, of hij nu beves
tigend of ontkennend antwoordt. De
kerkeraad, dit alles overwegende,
heeft geconstateerd, dat hem het wer
ken binnen het verband van de Chris
telijke Gereformeerde Kerken onmo
gelijk wordt gemaakt."
Gisteren kerkten ds. Kuhlemeier en
zijn medestanders in de gereformeer
de kerk. Voor het overgebleven deel
preekten gisteren in de eigen kerk ds.
J. H. Velema uit Apeldoorn en dr. J.
de Vuyst uit Zutphen. Omdat er geen
ambtsdragers meer zijn, was daar een
ouderling uit Zutphen bij) tegenwoor
dig.
Waarschijnlijk blijft het kerkge
bouw eigendom van de christelijke
gereformeerde kerk. De gereformeer
den hebben al drie grote kerkgebou
wen en hebben voor deze kleine kerk
dan ook weinig belangstelling.
De christelijke gereformeerde kerk
van Aalten telt 352 zielen, de gere
formeerde kerk 5055.
lltNI
ALKMAAR „In een tijd van snelle ontwikkeling verveelt alles
gauw. Dat geldt ook voor veel nieuwe experimenten van de kerken.
Bovendien lijkt veel experimenteren op verbetering van de verkoop
techniek. Al te doorzichtige flauwe kul voor de moderne mens dus. Zo
bedrijven in onze consumptiemaatschappij de kerken een enorme
uitsloverij van moderne aanpassingen of ouderwets activisme, wat
alles bij elkaar alleen maar onderstreept, dat men godsdienst als een
consumptieartikel ziet, dat men aan de man moet brengen. Natuurlijk,
dikwijls is men met grote bewogenheid bezig: als de directie van een
oud familiebedrijf, die het faillissement ziet aankomen. Belachelijk
is het echter als men het wan-succes vroom camoufleert, bijvoorbeeld
met de bijbeltekst: „Gij zijt het zout der aarde", welke aldus wordt
uitgelegd: het zout (de kerk) moet oplossen in de wereld. Straks is
ze verdwenen, fini
Dit schrijft ds. W. W. Verhoef
hervormd predikant te Vlaardingen
in het oecumenisch blad voor op
wekking, Vuur, dat als thema heeft
consumptiemaatschappij. Hij vervolgt:
Dit alles niet als modernistisch
getrap. Ook voor meer behoudende
kringen geldt de kritische vraag of
daar niet evenzeer de godsdienst een
consumptieartiekel is, voer voor
vromen, die hun wekelijkse bevre
diging ophalen.
Landelijk en Europees gezien
wegen ook de geslaagde experimen
ten niet op tegen het snel voort
gaande kerkelijk verval. Ook de
opwekkingsbewegingen hebben in
deze gang van zaken tot nu toe geen
keer gebracht. We constateren ook,
dat we er in de verhouding evangelie/
welvaartstaat niet zijn door wat
protest tegen kerstkalkoenen. Af
gezien daarvan, dat ook zulk protest
gauw verveelt, hoef je voor het mees
te gemoraliseer ook weer gen chris
ten te zijn.
Dat moet ons aan het denken
zetten over onze situatie, een door
vragen naar de kern van de zaak.
Is er niet een grote misvorming
gaande door het feit, dat de bood
schap van Christus op alle mogelijke
manieren (dat is kerken, groepen en
modaliteiten) gemaakt is tot gods
dienst als consumptie. Dat wordt niet
geslikt in een maatschappil, die blasé
is van het consumeren. Onze maat
schappij is een soort godsdienst
ontmaskering. Het christendom blijkt
verlamd nu de godsdienstige „be
hoefte" is afgenomen. Er is geen be
hoefte om in te voorzien.
We kunnen nog iets verder gaan.
Veel aan de man brengen van het
evangelie lijkt op een verdachte wel
vaartsverbetering tot welzijn. Gods
WASHINGTON President Nixon
heeft onlangs 41 leiders van North
American Baptist Fellowship en Bap
tist World Alliance in zijn bureau in
het Witte Huis te Washington ont
vangen.
Bij deze gelegenheid verklaarde de
president, dat morele en geestelijke
kracht voor Amerika belangrijker
zijn dan welstand en militaire macht.
Andere grote machten zijn gekomen
en weer ten onder gegaan, aldus de
president, omdat zij hun morele en
geestelijke kracht verloren.
Daarom, zo verklaarde de presi
dent, is de funktie van godsdienstige
leiders „waarschijnlijk belangrijker
dan de mijne".
Terwijl men discussieerde over de
verantwoordelijkheden van Amerika
als wereldmacht zei Nixon dat de na
tie „bijna per ongeluk" tot deze posi
tie was gekomen: „De Amerikanen
hebben nooit de idee van een wereld
macht prettig gevonden, maar het
land is in deze positie gekomen op
grond van inspanningen voor de vre
de".
boodschap wordt aangeprezen als
een zaak van meer geluk, meer blijd
schap, meer gezondheid, meer diepte.
Hiermee komen we op bekende
bijbelse woorden. Het is echter zeer
de vraag, of ze niet uit verband
gerukt gebruikt worden, namelijk
als consumptiemotief om tot geloof
te bewegen.
Bovenstaande situatietekening is no
dig om het volledig klem zitten
van de kerken aan te duiden, het du
bieuze van haar evangelisatiepraktij
ken, links en rechts, modern en ouder
wets. Niet om op iemand te schelden,
maar om aan zelfonderzoek te doen.
Ontmaskerend is bepaald de heden
daagse aandacht voor methodieken en
herstrukturering. De hervormde syno
de vergaderde er dagen over. Alsof het
met iets wezenlijks te maken had
Wat een vermoeienis, terwijl het niet
om de echte nood van de Kerk gaat.
Waar zit die echte nood op vast?
Doorbraak
Toen het christendom ontstond en
zich uitbreidde in de eerste eeuwen,
was dat in een wereld, die overver
zadigd was van godsdienst. Er was
geen behoefte aan nog weer een nieu
we religie. Het christelijk geloof voor
zag niet in een behoefte. Toch brak
het in vier eeuwen vervolging door
alle tegenzittende situaties heen.
Het christelijk geloof had een on
weerstaanbare kracht. Niet zozeer aan
trekkingskracht (daar mikken we nu
vergeefs op!), maar doorbraakkracht.
Dat was de opstandingskracht van
Jezus Christus, het voort-durende ef
fect van zijn verrijzenis, dat explosief
blijkende gebeuren. De Opgestane is
de-levend aanwezige in het leven van
zijn Kerk, haar verkondiging en ge
meenschapsviering. Door middel hier
van handelt Hij effectief, breekt de
ban van het heidendom, de macht
van de bevredigende religie, overver
zadiging en blasé-zijn.
Het christelijk geloof is dus geen re
ligie die een behoefte bevredigt. Het
is niet afhankelijk van die behoefte.
Integendeel, gehaat, vervolgd, weer
sproken kwam het tot doorbraak iri
deze wereld. Het christelijk geloof is
van de gekruisigde voor wie geen
plaats was.
Het christendom is dikwijls een mis
vorming van het geloof; het is gods
dienst geworden in de ordinaire zin
van het woord, voer voor wie behoef
te heeft. De consumptiemaatschappij
ontmaskert dit
Wat is er dan nu aan de hand? Twee
aspekten:
a: Het christelijk geloof maakt in
navolging van zijn Heer een kruis
gang. In de chaos van onze geschiede
nis ontstaat een nieuwe lijdensweg. Zij
die geloven lijden aan Gods zaak op
de aarde, lijden aan Kerk en wereld
evenzeer. Maar we moeten wel uitkij
ken dit op al ons burgermans chris
tendom toe te passen, die eerloze af
gang, dat verval zonder allure
b. Het tweede aspekt is dit: De op
gestane Heer komt er niet meer door,
omdat de oorspronkelijke opzet een
en al misvorming is. Er zit voor Hem
geen communicatie meer in. Als de
In de Amerikaanse stad Miiioau-
kee hebben honderd joodse men
sen spontaan aangeboden met
kerstavond het werk van hun
christelijke collega's over te ne
men.
Op de foto drie plaatsvervan
gers een dokter en twee ver
pleegsters in het St. Mary-zie-
kenhuis in Milwaukee.
Ds. W. W. Verhoef
levend aanwezige in het leven van de
Kerk, in haar verkondiging en ge
meenschapsviering is voor Hem ons
christendom een bijna absolute frus
tratie.
Dit tweede aspekt moet met alle
ernst genomen worden. Hier zit het
kernprobleem van alle geloofscrises.
Het hart van de Godvervaging.
Geschiedenis
In het christelijk geloof gaat het
niet allereerst om een leer, een theo
logisch of mystiek stelsel of de orga
nisatie van godsdienstige bedrijvig
heid. In het christelijk geloof gaat het
om geschiedenis. De geschiedenis van
God. Zijn advent, zijn komen tot de
mensen, in Israël en Jezus Christus.
Dit gebeuren van het komen van God
komt in de opstanding van Jezus tot
een nieuwe fase. Dan begint nieuwe
geschiedenis. Nieuwe schepping. Be
gin van de nieuwe toekomst. Hier is
de nieuwe mens. Verrijzenis in een
oude, stervende schepping.
Van hieruit zet nieuwe geschiedenis
zich voort. Dat grijpt mensen aan, on
ontkoombaar. De kracht waardoor
men tot geloof komt, is de kracht
waarmee Jezus werkt door zijn ge
meente. Zijn kracht is in haar, in
haar woord en daad. Dit is de i
schiedenis van God, zijn weg naar
volken, waarin Hij de aanwezi
aansprekende, gekend wordende G<
voor-de-mensen wordt.
Het christendom heeft beteke
voor zover het om deze geschiede
van God gaat. In de gebruikelijke
is het christendom geen godsdier
maar historisch gebeuren van God,
God van Israël onderweg naar
volken.
Deze geschiedenis vindt pla
doordat mensen erin betrokken i
den. Hun geloof is deelname aan
door Christus ontketende geschiet
nis, leven in het krachtenveld van
opstanding, dat de aarde openbret
naar nieuwe toekomst.
De Kerk moet zijn wat ze is. Ni
dat museum van buiten de tüd staai
de woorden en godsdienstige the
rieën. Niet dat moderne dienstver!
ningsbedrijf en wat er allemaal ui
gaat vervelen.
De Kerk moet geloofsgemeenschi
z(jn vanuit de effectieve realiteit vi
Christus. Dan alleen is ze trouw
haar oorsprong en bestemming,
dendaags geloven staat in de
verbondenheid met haar eigenljjl
geschiedenis, met wat op Kerst, P;
en Pinksteren gevierd wordt. Da:
gaat het dus om een intensief en
wust geloven. Vernieuwingen, die
ze verbondenheid verbreken zyn g<
christelijke vernieuwingen.
Geloven is tegelijk tijdbewust,
tueel, ter zake in de moderne geschif
dénis, actief inhakend. Omdat Christ]
tegelijk hier en nu is. De bewogenf
in confrontatie met de wereld van n
met alle moderne problematiek diJ
De Godservaring sluit daarom aan b
de moderniteit van het leven. GeeL'
wereldvreemde vroomheid meer. Gi
loven is ten slotte ook gericht op i
toekomst. Die toekomst is Gods toi
komst voor de schepping, voor d
werkelijkheid van nu.
De gelovige is in dit gebeuren va
antwoordelijk betrokken. Hij het i
visie op de toekomst, die al evehrni
een wereldvreemde, toekomst zal zij
De toekomstverwachting is gei
vluchthouding, maar hoop tot levt
moed tot daad en verkondiging.
De persoonlijke geloofsbelevl L
dient daarom rijk en intens te zi °el
juist ter wille van de hele scheppi 5,3
gericht op de uiteindelijk voltoo
communicatie tussen God en were
De bijbel zegt: „God zal zijn alles
allen."
VAN een man als Vader
Drees zou men misschien
niet verwachten dat hij erg
goed thuis is in Shakespeare.
Dat dateert uit de oorlogsjaren:
toen hij gegijzeld werd, nam hij
een volledige Shakespeare in
I dundruk mee.
Aan hem moest ik denken
I toen dr. R, de Melker vorige
week zat te'vertellen over het
proefschrift „De Engelse lite
ratuur op school" waarop hij
I promoveerde bij prof. dr. H.
Steil wag. Utiliteitsmensen die
I wij geworden zijn, verlangen
we dat het talenonderwijs al
lereerst spreekvaardigheid op
levert. Maar wat doet zo'n man
als Drees wanneer hij even de
kans krijgt: As you like it
Dr. Melker, leraar in Oost
burg, zegt ronduit: ,.Ik ben erg
voor onpraktische dingen". Ge
lukkig dat er van die docenten
zijn. De hele samenleving zit al
volgestouwd met nuttigheden; op
de school kun je tenminste nog
even de smaak van iets anders
proeven.
Maar tegelijk moet de toehoor
der bij De Melkers betogen be
denken dat die leraar uit het om
vangrijke weefsel „school" slechts
één draadje lospeutert. Hij vroeg
z'n collega's mee te werken aan
een onderzoek over het litera
tuuronderwijs; gepreciseerd: le
raren van gymnasia, hbs'en en
mms'en,'nader gepreciseerd: lera
ren van de hoogste klassen. On
geveer een derde van de aange
schreven scholen rageerde. De
auteur van het proefschrift zegt
zelf dat zijn enquête geen beeld
kan geven van het onderwijs.
Men krijgt vooral te zien wat
de liefhebbers denken, doen en
willen. Uitkomst: de literatuur is
in de knel geraakt. Maak er voor
de hogere klassen een keuzevak
van, maar dat mag niet beteke
nen dat de literatuur als onder
deel van het gewone leerplan
voor Engels zou vervallen.
Dat is de opvatting van een
groep leraren die tegenover „de
wansmaak van de middelbare
scholier" (aldus de titel van een
paragraaf in dit proefschrift),, ge
reglementeerde lectuur" willen
stellen. Maar ik zou ook wel eens
de uitkomsten van een onderzoek
in „de maatschappij" willen zien.
Wat je zo links en rechts hoort.
door Ton Elias
geeft vrij stellig de indruk dat
het de meeste ijiensen enorm
dwars heeft gezeten dat ze na
hun schooltijd zo stuntelden met
het spreken van „hun" talen.
Daarom doen talenpractica het in
de publieke opinie zo goed.
Spreekvaardigheid voorop!
Iedereen heeft het nu over de
wenselijkheid de ouders meer in
spraak te geven in het onderwijs,
maar dit is een mooi praktisch
punt om te laten zien welke
strijdkwesties daaruit kunnen
voortvloeien. Een antwoord in de
trant van: het moet geen zaak
van of-of, maar een zaak van en
en zijn, is een dooddoener. Dr. De
Melker vindt het maar niets
wanneer men op het eindexamen
twee vliegen in één klap probeert
te 3laan door de literatuur te
gebruiken om te horen of de kan
didaat goed Engels spreekt.
Eerste reactie: een elitair
standpunt; de man maakt zich
vooral bezorgd over de omgang
van de happy few met Swift en
Greene, Dickens en Orwell. Voor
de grote massa van de leerlingen
zijn bij het talenonderwijs ande
re dingen van belang: je woordje
kunnen doen wanneer je in het
buitenland een aanrijding krijgt
en zo.
Tweede reactie: maar de vor
ming van een literaire smaak
geeft het leven een nieuwe di
mensie; je hebt er achteraf geen
spijt van dat de school je verder
heeft leren kijken dan Biggies en
Brontë.
En nou inspraak van buiten; ga
er maar aan 6taan.
Bij de behandeling van de On
derwijsbegroting kwam in de
Kamer een socialistische amende
ment op tafel om meer gelden
voor de werkende jongeren uit te
trekken; de middelen zouden te
vinden zijn door een verminde
ring van de exploitaite-uitgaven
bij de universiteiten en hogescho
len.
De communist Bakker vond dit
een opportunisme (het staat op
het ogenblik goed je voor de
werkende jeugd uit te sloven),
waaraan hij niet mee wilde doen.
Zoals gewoonlijk had Bakker
er voor degenen die hij kritiseer
de, een paar spottende opmerkin
gen bij die het prima deden.
Maar daarbij bleef er te weinig
heel van de positieven kant van
het voorstel. Dit was nu een van
de schaarse voorbeelden van het
kiezen van een prioriteit in plaats
van het eeuwige opkomen voor
alle mogelijke belangen tegelijk,
zonder zich erover te bekomme
ren waar de middelen vandaan
moeten komen
