Bewustmaking en vreedzamt
revolutie: zeer lange weg
Bundel: nooit zong
de merel zoals toen
Heerenveen colporteert
met hervormde kerkbode
Ds. Ruitenberg
signaleert vies
bijbelgebruik
Geloofsvervolging in
Rusland subtieler
Een woord voor vandaag
Herinneringen aan ds. C. P. Klijn
GEWELD IS PRIVILÉGE VAN VERDRUKKERS
Samen werken voor
rechtvaardiger
samenleving
Steun Alfrink
aan Spaanse
bisschoppen
Werkgroep wil
200.000 dollar
plan steunen
In Vietnam zijn
25.000 kinderen
besmet met gif
Zieke paus kan;
Mohammedan®
met ontvangen
BEROEPINGSWER
ZATERDAG 19 DECEMBER
Maar ik zal uitzien naar de Here"9 roept Micha aan het slot
i van zijn profetie uit. Hij heeft de situatie, waarin het volk leeft, ge-
1 lekend. Het is een ernstige aanklacht tegen een volk dat vergeten is
zijn Heer te dienen. Maar Micha gaat niet de pakken neer zitten.
Heel bewust gebruikt hij die wonderlijke naam voor God. de Naam
die God eens zelf aan Mozes heeft geopenbaard: HERE. Het staat
er met hoofdletters in onze bijbel, als hebben de vertalers gezegd,
die naam is zo belangrijk, zo groots, zo hoog verheven dal we hem
niet met gewone letters kunnen schrijven.
Het is de naam van de Verbondsgod. Dat wil zeggen de naam
van Hem die zich aan de mensen heeft geopenbaard. God wil geen
vreemde voor ons blijven. Hij wil niet de grote- onbekende zijn in
ons leven. Hij heeft Zijn hand naar ons uitgestoken en gezegd:
Mag lk Mij voorstellen: Jk ben de HERE. En het meest overweldi
gende is dat Hij èr nog bij heeft gezegd: Aangenaam kennis Ie ma
ken. Dat zei Hij tot de mensen die niet naar Hem wilden luisteren,
die hun eigen weg zijn gegaandie Hem niet als God wilden erken
nen. Hij kwam uit genade naar ons toe. Niet Hij nam een vijandige
houding aan, dat hebben wij gedaan, maar toch kwam Hij om ons
helpen.
Üe
1 KJV
r e lezen andaag: Hooglied 4 vers 16 tot vees 16»
We lezen morgen: Hooglied 6 vers 1 tot 13.
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG Het Boeken
centrum heeft er goed aan ge
daan, zo kort na zijn dood reeds,
een herinneringsbundel van de
„Leger des Heilsman in zijn een
tje", ds. G. P. Klijn, te laten ver
schijnen. Die bundel heet „Nooit
zong de merel zoals toen" en
geeft een zorgvuldige selectie uit
zijn werk. waarmee mevrouw
Klijn-Ballnet zich heeft willen
belasten.
Het boekje bevat een twintigtal
korte artikelen, preekfragmenten, toe
spraken en ook zelfs het scenario van
een der destijds zo populaire zondag
avondradio-uitzendingen met ge
sprekjes tussen Henk en Lien, waar
in het ditmaal gaat over de vraag:
wat zullen we „nemen" een scooter
of een kind?
In de bijdragen komt inderdaad ds.
Klijn zoals hij was naar voren, als
de man, om met dr. J. M. van Veen,
directeur Kerk en Wereld te spreken,
van het apostolaat, wie het ging om
het gesprek met en de bekering van
individuele mensen èn om het gesprek
met en de heiliging van de wereld.
Ter illustratie een korte bijdrage
die is opgenomen onder het motto
„Om te zingen", waarin ds. Klijn
schrijft: „Het kan wel jaren geleden
zjjn dat u de koster zo aan het werk
zag, als hij zijn bord aangaf, wat er
straks in de kerkdienst aan psalmen
en gezangen zal worden gezongen.
Toch doet die man dat nog elke zon
dag, op allerlei plaatsen in allerlei
kerken.
Want de kerk is een van de zeld
zame plekken waar nog massaal ge
zongen wordt. Wij zingen hoe langer
hoe minder in het gewone leven, be
halve dan de liefhebbers in koren en
verenigingen.
Van iemand toezingen komt hele
maal niets meer, behalve dan op de
bruiloft, als Joop en Mientje van de
fotograaf komen en wij allemaal met
een feestlied in de handen staan.
In de kefk werd al eeuwen gezon
gen en zal er altijd gezongen worden.
En toegezongen. Daar wordt God
toegezongen. Dat is eigenlijk een be
vrijdend werk, dat boven allerlei vra
gen en zorgen uittilt.
Zo maar eens zingen tot God, met
vele anderen, bekend of onbekend,
Hem loven en prijzen. Dat veronder
stelt: dankbaarheid, blijdschap, vrede
met God. Die ontsnappen een mens
telkens weer, maar in een kerk zingt
men zich daar weer in.
Kunt u nog zingen? Zing dan maar
eens mee. U zult de koster welkom
zijn. En God niet minder". To zover
ds. Klijn.
Voor de velen die hem hebben leren
kennen, via zijn „Open Deur", via de
radio, is deze bundel inderdaad, om
met de achterflap van het boekje te
spreken: een blijvende herinnering
aan de man van de luide stem, de
sprekende gebaren en de buitelende
beelden, de man die ook weet had
van het „stil en reddend geheim" dat
hij hoorde in hel fluiten van de merel
in het concentratiekamp: God heeft
ons lief!
G. P. Klijn, Nooit zong de merel
zoals toen. Boekencentrum, 's-Gra- I
venhage, 72 blz. 5,50.
Collectes voor
Zuid-Amerïka
DE!S HAAG In veel protestantse en
rooms-katliolieke kerken in ons land
wordt morgen een collecte gehouden voor
de aktie Solidaridad voor Latijns-Ame-
rika. Het gironummer is: 1804444, Den
Haag.
In nevenslapn artikel en in, verschil
lende voorgaande heeft Bert van Duijn
over zijn ervaringen in Zuid-Amerika
geschreven. Hij gaf daarin een beeld van
de omstandigheden van de armen, maar
hij liet tevens zien hoe groepen en in
stellingen trachten daarin verbetering te
brengen. De interkerkelijke adventsaktie
Solidaridad wil een ruggesteun zijn voor
dit ontwikkelingswerk.
(Van onze kerkredactie)
HEERENVEEN Hervormd
Heerenveen, het kerkblad dat
door zijn vlotte en frisse aanpak
een naam heeft op te houden,
maakte een lezenswaardig kerst
nummer, dat, evenals vorig jaar,
huis aan huis, kosten een
kwartje, wordt aangeboden. In
verband daarmee is de oplaag
vergroot tot 5000 exemplaren.
Ds. G. P. Klijn
(Van onze kerkredactie)
UTRECHT Met verontrusting en
diep medeleven hebben de Neder
landse bisschoppen het proces van
Burgos gevolgd, zo zegt kardinaal Al
frink in een telegram namens de Ne
derlandse bisschoppenconferentie aan
de voorzitter van de Spaanse bis
schoppenconferentie
Het telegram, waarin morele steun
gegeven wordt aan de Spaanse colle
ga's. vervolgt: Bekommerd om het lot
van de aangeklaagden, dat op dit mo
ment afhangt van het vonnis van de
militaire rechtbank en bekommerd
om het lot van de gijzelaar, steunt zij
alle stappen, die de Spaanse bis
schoppen ondernemen voor de eerbie
diging van de eisen van rechtvaar
digheid en van het menselijk leven.
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG Ds. L. H. Ruiten
berg Is in Hervormd Nederland van
deze week geschrokken van het be
richt dat de Sjaloombeweging een
kerstkaart uitgeeft met de eerder
door ons geciteerde tekst: „En het ge
schiedde in die dagen dat er een be
vel uitging vanwege keizer De Jong,
dat het hele volk moest worden ge
teld. Deze telling had plaats toen
Nixon het bewind voerde over de At
lantische Gemeenschap"...
'Ds. Ruitenberg vindt dit een vies
bijbelgebruik en zegt: nergens in de
Evangeliën staat ook maar één afkeu
rend woord over het feit, dat ten tij
de van Jezus' geboorte een volkstel
ling werd gehouden.
Het enige dat er te lezen valt is dat
temidden van de beredderingen dezer
wereld, waar iedereen aandacht voor
heeft (de telling van de bevolking)
iets gebeurt dat veel be'argrijker is
dan men toen kon zien, aldus ds. Rui
tenberg Ook de volkstelling van kei
zer Augustus hielp mee, aldus wil
Lucas zeggen, de Heiland In de stad
Davids te doen geboren worden
Wie deze bijbelse mededeling ge
bruikt om een hetze aan te wakkeren
tegen een administratief registreren
van de bevolking, gebruikt de bijbel
op een verwerpelijke manier. We
denken bij het bijbelse Sjaloom aan
iets anders, dan er wordt afgedrukt,
aldus de predikant.
Het blad opent met een brief, „aan
de heidenen die te Heerenveen en
omgeving zijn" en besluit zijn veer
tien pagina's tellende kerstnummer
met een epistel „aan de heiligen die
te Heerenveen en omgeving zijn".
Min of meer willekeurig bericht uit
dit goede nummer: „Weet u, dat er in
ons land nog altijd meer mensen naar
de kerk dan naar het sportveld gaan,
maar dat er meer subsidie van de
overheid naar de sportwereld gaat,
dan naar kerkelijke terreinen?
Partijen, „die alles voor de samen
leving over hebben" zouden zowel het
een als het ander dienen te bedenken.
Nu scheppen ze toch weer een schei
ding tussen kerk en sport!"
AMSTERDAM Een Nederlandse
werkgroep is opgericht, die zich ach
ter het streven en de activiteiten van
het programma tot bestrijding van
het racisme van de Wereldraad van
Kerken stelt, het zogenaamde 200.000
dollar project.
Omdat de bij de Wereldraad aan
gesloten kerken zich nog moeten be
zinnen over he tverzoek van de We
reldraad de toegezegde 200.000 dollar
te completeren met 300.000 dollar,
heeft de Nederlandse werkgroep met
de aktie Betaald Antwoord de moge
lijkheid geschapen voor iedereen, die
met het programma sympatiseert, een
bedrag te storten.
De werkgroep vindt, dat er haast
bij deze zaak is en heeft een giro
nummer opengesteld met het verzoek
aan de gireerders ook het kerkge
nootschap te vermelden waarbij men
behoort. De aktie duurt tot 1 juli
1971, omdat dan wordt verwacht
overbodig te zijn.
De leden van de werkgroep zijn:
ds. A. Brouwer te Amsterdam; ds. A.
Dronkèrs jr., Amsterdam; dr. P. E.
Kraèmer, Bilthoven; Daniel de Lange,
Driebergen; dr. H. M. de Lange, Den
Haag; dr. A. Th. van Leeuwen, Drie
bergen; ds. R. J. van der Veen, Am
stelveen; ir. E. Voet, Bloemendaal;
drs. Yap Kie Hien, Nijmegen en mr.
A. de Zeeuw (penningmeester, Odijk.
Het gironummer is 75 65 1 van de
Crediet en Effectenbank in Utrecht,
met vermelding „Betaald Antwoord".
(Door Bert van Duijn)
MONTEVIDEO Latijns-Amerika is het werelddeel van de
revoluties. De ene regering komt en de andere gaat, maar in
wezen verandert er meestal niets. „Revolutie" is daarom niet zo.n
populair woord bij de mensen, die naar verandering van de sa
menleving. streven. Ik heb het eigenlijk maar één keer horen
noemen. Dat was in gesprek met Julio de Santa Anna (36), één
van de voormannen van ISAL. ISAL is een organisatie van Zuid-
amerikaanse christenen die vergaande consequenties trekt uit de
bijbelse notie, dat Jezus Christus de Heer van de geschiedenis
is. De Santa Anna zei: „Het probleem van de onderontwikkeling
kan in onze situatie alleen worden opgelost door de revolutie.
Ik sprak met hem in het hoofd
kwartier van ISAL, in Montevideo,
de hoofdstad van Uruguay. Hij was
net terug van een lange reis door
heel Latijns-Amerika.
Ik ging door op zijn revolutie-ver
klaring. Wat bedoelde hij daarmee?
„Met revolutie bedoel ik de ver
woesting van die structuren die zich
voeden met dg lijken en slachtoffers
van de onderontwikkeldheid.
Ons probleem is niet in de eerste
plaats de onderontwikkeldheid, maar
een onrechtvaardige structuur, die
zich handhaaft door middel van en
leeft van de onderontwikkeling.
Echt, het gaat niet om een tech
nisch vraagstuk, dat met wat geld en
voorlichting wel is op te lossen. Wij
staan tegenover een ethisch probleem,
waarbij machtige economische groe
pen, vooral ook uit West-Europa en
de Verenigde Staten, de mensen uit
buiten die zich onder hun controle
bevinden. Daarom is het antwoord op
onze situatie niet technologie, maar
revolutie.
Eigen land
Ik hoop, dat steeds meer christe
nen, ook in Nederland, daarvoor be
grip gaan opbrengen en tevens besef
fen, dat het niet alleen gaat om ver
andering van structuren in Latijns-
Amerika, maar ook om die in hun
eigen land".
Revoluties zijn gewoonlijk geweld
dadig.
De Santa Anna: „Het gebruiken
van geweld is niet uitgevonden door
de verdrukten. Het is tot voor kort
het privilege geweest van de vér-
drukkers, die met hun structurele ge
weld honderdduizenden hebben ver
morzeld.
Naarmate meer mensen zich be
wust worden van het gewelddadige
Van de structuren waarin zij als een
vlieg in een spinnëweb gevangen zit
ten, neemt het tegengeweld toe. Dat
is een realiteit waar we niet omheen
kunnen.
Persoonlijk ben ik van oordeel, dat
van de kant van de verdrukten ge
weld zoveel mogelijk moet worden
vermeden. Ik heb begrip voor de ac
tiviteiten van gewelddadige verzets
groepen, de moed der wanhoop speelt
daarbij een grote rol, maar het is niet
de juiste weg. Het doel heiligt de
middelen niet. Een humaan doel mag
niet met inhumane methoden worden
nagestreefd.
Wij bij ISAL hebben onze hoop ge
vestigd op het bewustmakingsproces.
we willen de mensen leren hun situa
tie te verstaan, hen laten inzien
waarom de dingen zijn zoals ze zijn,
alle mensen, het hele volk hierbij be
trekken.
En nu is het niet ondenkbaar, dat
de mensen als ze eenmaal zover zijn
een andere weg opgaah dan die ons
voor ogen staat. Maar dat is hun
BERLIJN Zeker 25.000 kinderen
in Vietnam zijn erfelijk belast door
de chemische strijdmiddelen die de
Amerikaanse troepen hebben ge
bruikt, zo heeft de Oostduitse prof.
dr. Grümmer verklaard-
Volgens het Oostduitse persbureau
ADN was hij onlangs teruggekeerd
van een bezoek aan Xoord-Vietnam
en „bevrijde gebieden" in Zuid-Viet-
nam. Hij beschreef zichzelf als plant
kundige en lid van" een commissie
welke een onderzoek instelt naar
Amerikaanse oorlogsmisdaden in
Vietnam.
Grümmer beweerde dat het Ameri
kaanse gebruik >van de „gifoorlog"
nog steeds ondanks alle Amerikaanse
beweringen tot het tegendeel toe
neemt.
Over de kinderen zei hij: „Wij ra
men dat op het ogenblik zeker 25.000
kinderen in Zuid-Vietnam erfelijk
aangetast zijn zonder nog rekening te
houden met de nog verwachte kinde
ren, zij die dood geboren zijn en zij
die kort na geboorte sterven. Als
vrouwen in de tweede of de derde
maand van hun zwangerschap 'in
contact komen met het vergif „oran
je" brengen zij kinderen voort wier
chromosomen zijn aangegast, en wier
lichamelijke en geestelijke ontwik
keling zelfs ernstig is aangetast".
Gelijktijdig
optrekken
soc. uitkeringen
en minimumloon
DEN HAAG Het verdient naar
de mening van het kabinet-De Jong
aanbeveling om de verschillende aan
passingsmechanismen van de sociale
verzekeringsuitkeringen- en van het
minimumloon te coördineren.
In de ministerraad van gisteren is
dan ook besloten hierover een advie
saanvrage tot de SER te richten.
Minister-president De Jong deelde
na afloop van de kabinetszitting mee
dat de sociale-verzekeringsuitkerin-
gen en het minimumloon de ontwik
keling van het algemene loonpeil vol
gen.
Bij de toepassing van het aanpas
singsmechanisme hebben zich in het
verleden als gevolg van verschillen in
de aanpassingssystematiek meerma
len moeilijkheden voorgedaan. Voor
gelijktijdige bijstelling van deze uit
keringen de regering denkt aan
tweemaal per jaar, op 1 januari en 1
april kan veel werk bij de bereke
ning worden bespaard.
zaak. Wij zijn geen dictators, wij ge
ven niet de doorslag. Het gaat erom,
dat de mensen zelf in staat zijn een
keuze te maken, dat niet meer voor
hen, over hen en zonder hen wordt
beslist".
Bewustmaking
Bewustmaking. Dat is een begrip,
dal je steeds opnieuw tegenkomt. Hoe
doe je dat?
Eén van de hulpmiddelen die jonge
christenen in Latijns-Amerika hier
voor gebruiken is de film. Ik ont
moette de „filmers van de nieuwe
wereld" in hun werkruimte onder een
hoog flatgebouw in Montevideo, een
kelderachtig vertrek, eigenlijk meer
een grote garage.
Ze waren met twintig man, studen
ten, bankemployé's, journalisten, een
zeer gevarieerd gezelschap. Met wei
nig geld maken zij in hun vrije tijd
documentaires, die van grote bete
kenis zijn voor het bewustmakings
proces.
Ze draaiden een paar films voor
me. Flitsende beelden, rijk aan tegen
stellingen, scherp, suggestief, boos
makend, wakker schuddend, prikke
lend tot actie.
De journalist-filmer Mario-Jacob:
„Enkele van onze films, haast zonder
geld gemaakt, worden over de hele
wereld gedraaid, vooral in de derde
wereld, in Santiago, Caracas, Hanoi,
Algiers, maar ook in Parijs en New
York. Publiek: vakbondsleden, stu
denten en scholieren.
Het filmmateriaal kost ons ruim
twee keer zoveel als in de ontwikkel
de landen, terwijl onze inkomsten
tien keer zo klein zijn. We zitten te
springen om een monteertafel. In heel
Uruguay is niet één monteertafel
voor 16 mm films. We moeten daar-
Terugkeer naar harde lijn denkbaar
(Van onze kerkredactie)
I LONDEN Oppervlakkig ge-
zien lijkt het er op, dat de Rus-
sische christenen het onder
Brezjnef en Kosigin minder
moeilijk hebben dan onder
Chroesjtsjef in zijn laatste jaren.
In werkélijkheid is de vervol
ging echter veel geraffineerder
geworden.
Dit stelt de anglicaanse geestelijke
Michael Bourdeaux in een rapport,
dat hij heeft samengesteld ten behoe
ve van de Minority Rights Group, een
organisatie die zich bezig houdt met
het signaleren van onrecht, dat min
derheidsgroepen, waar ook ter we
reld, wordt aangedaan.
Bourdeaux beschrijft, hoe er na de
val van Chroesjtsjef in 1964 een stre
ven kwam om een eind te maken aan
de botte vervolgingen. De reden
daarvan was-niet, dat het Kremlin
tot mildere inzichten was gekomen,
maar omdat men ontdekt had, dat
„lijfelijk geweld", zoals gevangenis
straf, opsluiting in kampen en ver
banning, slecht was voor de producti
viteit.
Het doel van het communisme, uit
roeiing van de godsdienst, is echter
onverminderd hetzelfde gebleven. De
methoden zijn alleen veel subtieler
geworden.
Bourdeaux signaleert bovendien
een hardere lijn in de laatste drie
jaar. Hij acht een terugkeer naar de
openlijke anti-godsdienstcampagne,
zoals die in 1960-'64' plaatsvond, niel
onmogelijk.
Rooms-katholieken, joden, adven
tisten en jehova's getuigen hebben
het in Rusland het moeilijkst. De
structuur van geloof brengt zo'n sterk
streven naar verbondenheid met ge
loofsgenoten in het buitenland met
zich mee, dat zij verdacht worden
van „dubbele loyaliteit". De jehova's
getuigen, die hun wereldhoofdkwar
tier in Brooklvn (New York) hebben,
worden in de Russische pers dikwijls
afgeschilderd als agenten van de CIA.
GESLOTEN
Onder Chroesjtsjef is de helft van
de 20 000 orthodoxe kerken in Rusland
gesloten. Daarvan zijn er sindsdien
maar een paar heropend.
Bourdeaux is directeur van het
Centrum voor onderzoek naar gods
dienst en communisme. Deze organi
satie houdt zich helemaal bezig met
de situatie van de christenen in Oost-
Europa, in het bijzonder in Rusland.
Met steun van Solidaridad zijn ij
Uruguay coöperaties opgericht,
dermeer voor het bouwen van
zen. Deskundigen helpen slechtl
huisden bij het maken van
eigen huis. De armen worden zo
gelijkertijdbetrokken bij het
tvustmakingsproces".
Foto bovenin de pagina: Julio 4e
Santa Anna.
voor elke keer naar Argentinië r
zen".
In onze wereld neefrit Latijns-Am
rika een unieke plaats in. De Latijn,.
Amerikaanse landen zijn namelijk
enige grote gebieden, die èn christ
lijk èn onderontwikkeld zijn. De og Nl
van een ieder zijn op dit wereldde^
gericht. >j
Zullen de christenen daar h a
grootste vraagstuk van onze eeuw,
onderontwikkeling en uitbuiting v
de arme landen kunnen oplossen? 2 ei
het christelijk geloof een begaanba^
weg naar ontwikkeling kunnen v%<
zen?
Bewustmaking en vreedzame revjei
lutie. Het lijkt een zeer lange we
Oog-in-oog met de werkelijkheid g
ik er meer dan eens blijk van
maar moeilijk in te kunnen gelove e
Een Brazilië ontvluchte priestiD
wiens enige „wandaad" daar was
een krottenwijk te werken, wees i
terecht.
„Kom, kom", zo zei hij, „christeni J
zijn nooit zonder hoop. Maar we i i
kenen wel op jullie steun, np de hu
en het medeleven van de christeni
in Europa en de Verenigde State
Laten we samen de wereld verand
ren, samen werken voor een rech|ö
vaardiger samenleving".
ROME De paus, die vandaag et
Mohammedaanse delegatie zou on
vangen, heeft van deze autiënt
moeten afzien. 11
Een verkoudheid, die hij aan h 1
begin van deze week opliep, heef
zich zo ontwikkeld, dat zijn arts ied
befcoek van wie dan ook heeft verb
den. Dit geldt ook voor zijn naasc
medewerkers.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Schoonoord: J.
Brokken te Rhoon.
Toegelaten tot de evangeliebedi
ning: E. R. Jonker, Mauritsstraat 1
Groningen; J. J. Ruitenberg, Ling
straat 64, Groningen en mej. M. Sp
ker, Floralaan 61, Oegstgeest.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Kootstertille (Fi
kand. H. v. Tilburg te Biddinghuiz
(Fr.); naar Capelle-Biezelinge: kan
H. R. Plomp te Amsterdam-Zuid.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Slikkerveer: C. Harin
te Utrecht; te Rotterdam-Hoogvlii
J. v. Haaren te Amersfoort; te Te
neuzen: J. C. v. Ravenswaay te Ai
hem.
WAARHEID EN EENHEID
(Vraagt proefnummer.)
