IN VRIJHEID
ONDERHANDELEN m1" meer sociale
Vorig jaar 900
Spoorwegen winnen proces
tegen de vervoersbonden
Wat verwacht Nederlander
van de komende tien jaar?
verzekeringen
Wordt Utrecht nieuwe
kampioen bij schakers?
„Actie niet gericht
tegen regering of
minister lvoolvink"
Kabinet had geen contact met vakcentrales over loonrem
Herbiciden worden
teveel gebruikt
DINSDAG 15 DECEMBER 19)
Een lichtpuntje in deze donkere da
gen: gistermiddag arriveerde op
Schiphol de lichtkoningin uit het
Zweedse Gotenburg, de twintigja
rige Annette Lindahl, met haar ge
volg, voor enkele dagen oponthoud
in het Nederland, dat de kerst tege
moet gaat met allerlei beslommerin
gen over lonen en crisis en wat al
niet meer
XS-personeel mag niet staken
DEN HAAG Gedurende de laat
ste jaren Is in het algemeen sprake
van een buiten noodzaak toegenomen
omvang van de toepassing van herbi
ciden bij het onderhoud van wegber
men en watergangen.
Met name de toepassing van herbi
ciden met groeistofwerking tegen
planten op wegbermen moet in het
algemeen overbodig worden geacht
en kan inderdaad leiden tot een on
gewenste verstoring van het biologi
sche milieu.
Dit heeft de minister van landbouw
ir. Lardinois gisteren toegegeven te
genover het Tweede-Kamerlid dr.
Van der Lek (PSP), die hierover vra
gen had gesteld.
Het gebruik van bepaalde onkruid
bestrijdingsmiddelen bij het onder
houd van wegbermen is slechts in be
perkte mate nodig. In watergangen,
met inbegrip van het aangrenzende
talud, wordt het gebruik noodzakelijk
geacht ten behoeve van de wateraf
voer en de waterkwaliteit. Deze toe
passing betekent in veel gevallen de
minst ingrijpende wijze van reini
ging.
UTRECHT Het spoorweg
personeel mocht vandaag niet
meedoen aan de algemene pro
teststaking van een uur, die door
de vakcentrales was uitgeroepen.
De president van de rechtbank in
Utrecht, prof. mr. Van Dijk. stelde de
NS gisteravond in het gelijk in het
kort geding tegen de drie vervoers
bonden, de NBV, de KBV en de PCB.
De president gelastte de bonden
binnen twee uur na zijn uitspraak
hun leden bij de NS mee te delen dat
zij het werk niet mochten neerleggen.
Ook verbood hij de bonden op de een
of andere manier mee te werken aan
de werkonderbreking op straffe van
en dwangsom van 500.000 gulden per
overtreding. De bonden moesten de
kosten van het geding van 583 beta
len.
Niet betwist
De president overwoog in zijn von
nis dat de bonden de stelling van de
NS namelijk dat de actie onrecht
matig is niet hebben betwist. Wel
hadden de bonden het wetsontwerp
van 3 november aangevoerd, dat
beoogt de strafbaarheidsbepalingen
die voor NS-personeel in deze situa
ties gelden, uit het rechtboek van
strafrecht te halen.
De president vond het echter van
weinig referentie ten opzichte van de
wetgevende macht getuigen er nu al
vanuit te gaan dat het betreffende
artikel al geen geldend recht meer is.
Wat ook elders in het land gebeurt,
aldus prof. Van Dijk, werkonderbre
king bij de spoorwegen zou kennelijk
een onevenredig middel zijn gezien
het ermee beoogde doel.
De voorzitter van de KBV, de
heer Jentjens, zei in een commen
taar dat de president vooral in
het eerste deel van zijn vonnis
duidelijk is uitgegaan van de
redenering „wet is wet". De
voorzitter van de PCB, de heer
Dassel, zei dat het oordeel van
de president hem tegenviel om
dat het op onwaarschijnlijke en
formele gronden is gebaseerd.
De heer Jentjens zei zich aan de I
uitspraak te zullen houden, al was
het alleen maar vanwege de
materiële consequenties. Hij voegde
daaraan toe dat hij zich wel kan I
Weinig goeds, volgens opinieonderzoek
voorstellen dat andere werknemers
uit solidariteitsoverwegingen zullen
proberen werkzaamheden bij de NS
te belemmeren.
Grote schade
„Als de leden van de drie vervoers
bonden toch het werk neerleggen ne
men wij daarvoor de verantwoorde
lijkheid. Dit zei de heer Alink, voor
zitter van de NBV, gisteravond in een
interview in de Vara-tv-rubriek Ach
ter het Nieuws.
Tijdens het kort geding gistermid
dag voerde mr. Drooglever Fortuyn,
die voor de NS optrad, aan dat bij
een staking van een uur het treinver
keer de hele dag in de war zou wor
den gestuurd. Hij voorzag grote eco
nomische schade.
Volgens mr. Rood optredende na
mens de vervoersbonden, had de Ne
derlandse regering als grootste aan
deelhouder de NS opgedragen het ge
ding aan te spannen, „blijkbaar om
in het Kamerdebat in een sterkere
positie te staan."
Hij stelde verder dat het beslist
geen catastrofe zou zijn als de treinen
een uur niet zouden rijden. „Sinds de
invoering van de intercitytreinen rij
den ze nog maar zelden op tijd."
„In de NCRV-tv-uitzending „Hier
En Nu" zei de heer Dassel (PCB) gis
teravond dat de beslissing van de
president van de Utrechtse rechtbank
uitsluitend geldt voor de NS. Alle an
dere sectoren van het openbaar ver
voer worden niet door de uitspraak
getroffen.
AMSTERDAM „Verder
gaande verontreiniging van het
milieu, dat nu reeds als onge
zond wordt ervaren, vervuilde
waterwegen en stranden, vieze
lucht, ondragelijk lawaai en con
stante verkeersopstoppingen op
de wegen."
Dat verwacht de Nederlander voor de
komende tien jaar volgtns een der con
clusies in het rapport „de toekomst op
licht", een onderzoek naar de verwach
tingen van de Nederlander voor de pe
riode 1970-1980.
Dit onderzoek onder ruim 3000 Ne
derlanders van 15 tot 49 jaar werd ver
richt door de Nederlandse slichting
voor statistiek (NSS). in opdracht der
N.V. uitgevers maatschappij Bonaven-
tura ter gelegenheid van het 25-jarige
bestaan van Elseviers weekblad.
Het opinie-onderzoek beoogde vooral
om van een representatieve steekproef
van het jongere deel van het Neder
landse volk de meningen over de te
verwachten kwaliteit van het leven in
Nederland in 1980 te verkrijgen
Verslechtering
Het globale beeld dat naar voren
komt is, dat de verhogingen van de
materiële levensstandaard zich zal
voortzetten en dat er anderzijds ont
wikkelingen zullen plaatsvinden die be
schreven kunnen worden als ten ver
slechtering van het sociale en psycholo
gische welzijn van de samenleving, al
dus het rapport.
De verdere belangrijkste verwachtin
gen zijn: een sterk groeiende bevolking
die een zware druk legt op een zeer
beperkt beschikbaar landoppervlak en
die de woningnood tot een permanent
verschijnsel maakt. Nog meer politieke
vervreemding Er is nu reeds een wijd
verspreid gevoel dat de gewone ms>"
geen werkelijke invloed heeft bij hel
tot stand komen van de beslissingen via
de traditionele kanalen van de oartij-
politiek.
Uitholling
Een volk dat grote betekenis toekent
aan democratische waarden kan dit
nauwelijks met gelijkmoedigheid aan
vaarden, aldus de NSS in haar conclu
sies. Een uitholling van tal van sociale
deugden, zoals verdraagzaamheid, ge
matigdheid, een gevoel van nationale
saamhorigheid, die thans duidelijke
kenmerken van het Nederlandse leven
en van de Nederlandse kijk op de din
gen zijn.
Een grotere bereidheid om agressie
en geweld te gebruiken, zowel in de
gedragingen van alledag als bij het zoe
ken naar oplossingen voor maatschap
pelijke problemen en conflicten.
Een verzwakking van de structuur
van het traditionele gezinsleven met
gemakkelijker echtscheiding, wettelijk
toegestane abortus, meer vrouwen en
moeders die buitenshuis werken, wel
licht meer leven in „communes" en een
duidelijke generatiekloof. En tenslotte
een toeneming van het aantal geestes
zieken. Deze algemene verwachtingen
dienen volgens de NSS voor alles ge
zien te worden als een uitdaging voor
hen, technologen, ambtenaren of poli
tici, wier beslissingen de aard van de
maatschappij van 1980 en de volgende
jaren zullen bepalen
Ook mode-ontwerpers grijpen nog
wel eens graag terug op de Napo
leontische tijd. Zo Monika Busch uit
Düsseldorf, die deze „steek"-hoeden
heeft gecreëerd.
Bij Kaltenkirchen moet in 1976
de grote luchthaven Hamburg-Kal-
tenkirchen zijn voltooid. De aanleg-
kosten, waarover de Bondsrepubliek
en de deelstaat Sleeswijk-Holstein het
gisteren eens zijn geworden, bedragen
460 miljoen.
Mensen en machines staan machte-
teloos in de modderbrij, slechts tanks
met hun machtige motoren en rups
banden zijn nog tegen het taaie on
gerief opgewassen en soms moeten
zij dan ook hun krijgshaftige taak
even vergeten en zich bezighouden
met wat sleepwerk
ROTTERDAM Het ziet er naar
uit dat de hoofdklas schaken een
nieuwe leider krygt, die dan tevens
aanvoerder zal zyn van een peloton
van vier clubs die elkaar op de rang-
j lyst) weinig zullen ontlopen. Die
i nieuwe leider moet dan Utrecht wor-
j den terwyl de „rest" wordt gevormd
door Rotterdam, Philidor - Leiden en
Watergraafsmeer. Dit alls kwam tot
stand in de 3e ronde, om de landstitel
die afgelopen zaterdag werd gespeeld.
Overigens dient gezegd te worden dat
1 dit nog slechts een prognose is want
twee van de vier onmoctingcn kwa-
men nog niet tot een beslissing. De
afgebroken partyen garanderen ech
ter een nauwkeurige benadering vai
de stand.
Rotterdam kon in Leeuwarden nié
winnen, ondanks dat het met eei
voorsprong van 10 aan de striji
begon. Timman had tegen Scholl a
vooruit gespeeld en gewonnen. Van
de overigen waren er echter enkelen
die de beste vorm in Rotterdam had
den gelaten. Dat gold mr. Sandifort
Sanders, Maakenschijn en mevr
Vreeken, die allen verloren. Jongsma
Witt en Van Bockel grepen echter d«
volle winst waardoor met een ge
lijke stand de „rust" aanbrak. De af
gebroken partijen staan om en om.
Doelman zal vermoedelijk wel winnen
en v. d. Herik verliezen zodat dê
meest voor de hand liggende uitslag
een gelijk spel is.
In de eerste klas stelde Charloir
verschrikkelijk teleur door van hek-
kesluiter VHS te verliezen, dat waar
schijnlijk echter ten onrechte onder
aan stond vanwege het reeds afge
werkte sterke programma. Maar een
thuisnederlaag van Charlois had toch
niemand durven voorspellen. Jammer
want Charlois had uitstékend kun-
pen profiteren van de misstap van
Eindhoven tegen SMB. Nu heeft men
weinig hoop nog in aanmerking te
komen voor de extra promotieplaaü
die mogelijk in het verschiet lag.
Europoort deed het beter tegen hel
nu onderaan bengelende DSC. Met
ferme cijfers werd gewonnen en Eu
ropoort verdiende hiermee een vierde
plaats op de ranglijst. Dat lijkt wel
licht iets te hoog in dit elite gezel
schap en de Zuiderlingen zullen dan
ook moeite genoeg hebben zich op
deze hoogte te handhaven. Rotter
dam 2 verloor van DD en dat is
voorwaar geen schande. DD werd
hierdoor trotse leider met een riant
uitzicht op een hernieuwd hoofdklas
serschap. In 2C ging het weer eens
mis met Dordrecht. Nu was het de
energieke ploeg van Overschie(l) die
Dordrecht een beentje lichtte.
gen, maar dat eerder een sociaal psy
chologische explosie zou ontstaan.
Over de rekenkundige explosie had
NVV-voorzitter Kloos eerder gezegd
dat wilde men over het gehele jaar
1971 een reële loonstijging van twee
procent waarmaken, men per 1 juli
rekening moet houden met een stij
ging van de loonkosten met 13 tot 14
procent en aan het eind van het jaar
met 15 tot 16 procent. Kloos noemde
de maatregel dan ook sociaal onver
antwoord en economisch een dwaas
heid.
Geen gesprek
Onthullend tydens ditt publieke
gesprek tussen de vakbondsvoorzit
ters en de Kamerleden (de openbaar
heid was een unieke gebeurtenis) was
dat over dc inhoud van de loonmaat
regel geen gesprek is geweest tussen
de regering cn de vakcentrales.
Vorige week maandag kreeg men
na lang wachten van de regering te
horen dat de loonmaatregel zou ko
men wanneer geen akkoord zou wor
den bereikt met de werkgevers over
de vrijwillige matiging van de loon
stijging.
De werkgevers, vertelde de heer
Kloos, gingen erchter de discussie uit
de weg en koersten rechtstreeks op
een loonmaatregel door de regering
aan. Vorige week woensdag kreeg
men kort voor de kwestie in de publi
citeit kwam. de stukken van de re
gering over de loonmaatregel.
Hij vond in een situatie, waarin de
werknemers matiging van de loon
stijging willen, een toepassen van ar
tikel 10 van de Loonwet overbodig.
De vakcentrales willen vrije onder
handelingen met de werkgevers over
wat goed is voor, het herstel van het
economisch evenwicht.
Nog een opmerking van vakbonds-
züde: „Is het nu werkelyk de moeite
waard om Nederland in brand te ste
ken als het gaat om tienden van pro
centen
De laatste reactie kwam van de
liberale fractieleider, mr. Geertsema.
Hij vroeg aan de vertegenwoordigers
van de vakbeweging of hun oproep
tot staking van een uur wel verant
woord was. Brengt dat geen grote on
rust En is deze enige miljoenen gul
dens kostende aktie wel dé methode
om het parlement te waarschuwen
Antwoord van Kloos: „Wij willen
de grote verontwaardiging kanalise
ren en ongeorganiseerdee akties voor
komen." Als de vier fractieleiders nu
uitspreken dat zy aan de regering zul
len vragen de loonmaatregel ongedaan
te maken, zei de heer Kloos, zullen
wy e.n oproep doen uitgaan om de
staking niet door te laten gaan.
UTRECHT „De actie van
het CNV tegen de loonmaat
regel is niet tegen de regering
als zodanig gericht en evenmin
tegen minister Roolvink", zo
verklaarde gisteren deze vak
centrale. Het bestuur had vra
gen gekregen over zijn stand
punt.
Het loonmatigingsbesluit heeft een
ernstige situatie doen ontstaan. Dit is
vooral te wyten aan de werkgevers
organisaties die weigerden in te gaan
op dc voorstellen van de vakcentrale
om tot een aangepast loonbeleid te
komen.
De bevoegdheid van de regering om
een loonmaatregel te nemen, betwist
het CNV niet. Men meent evenwel dat
het kabinet, gelet op de houding van
de vakbeweging, die maatregel niet
had hoeven,nemen en dat de inhoud
ervan bovendien onrechtvaardig is.
Waardering spreekt het CNV uit
Open brief
voor de wijze waarop minister Rool
vink heeft geprobeerd de werkne
mers- en werkgeversorganisaties tot
een gemeenschappelijk beleid te bren
gen en daarmee een loonmaatregel te
voorkomen.
Dat hy daarin niet is geslaagd, ligt
zeker niet aan hem. Daarom hoeft er
geen twyfel over te bestaan dat onze
actie (de uurstaking - red.) uitslui
tend is gericht tegen het nemen van
een loonmaatregel op dit moment",
aldus het CNV-verbondsbestuur.
NKV-voorzitter Mertens heeft in
een open brief aan de Tweede-KaK-
merleden gewaarschuwd voor de ge
volgen als ze de loonrem van de re
gering accepteren. „Ik voorspel u dat
DEN HAAG De uitkeringen
van de sociale verzekeringen
(aow, aww, kinderbijslag e.d.)
zijn in 1969 met bijna 900 min.
gestegen ten opzichte van 1968,
zo blijkt uit het verslag van de
sociale verzekeringsbank en de
raden van arbeid.
De ontvangen premies stegen van
6628 min. tot 7439 min. en de uit
keringen van 6511 tot 7410 min. De
aow-premics beliepen 4601 min.
4109 min.) en de aow-uitkeringen
4499 min. 3905 min.).
Van de toeneming van de uitkerin
gen komt het grootste deel voor reke
ning van de aow-uitkeringen 594
min.). Verder zijn de uitkeringen in
gevolge de kinderbijslagwetten ver
meerderd met 181 min. en die inge
volge de aww met 78 min.
De toenemingen zijn een gevolg
er dan een crisis zal ontstaan in onze
samenleving, zoals we na de oorlog
nog niet hebben gekend".
„Als u het regeringsbeleid beves
tigt, pakt u van de Nederlandse werk
nemers een reeds verworven recht
400 loon per jaar af. Dan bent u
er verantwoordelijk voor dat in het
eerste halfjaar van 1971 het reëel be-
steedzare inkomen ven de werknemers
niet omhoog gaat, maar achteruit".
„Als u dit beleid onderschrijft, hebt
u een foute rekensom gemaakt. U hebt
op de eerste plaats gewoon vergeten
te becijferen wat de kosten zullen zijn
van de menselijke reacties, reacties
die zich ongetwijfeld zullen uiten
en al hebben geuit in produktivi-
teitsverlies.
U hebt vergeten wat het voor de
mensen betekent ineens een lagere
reële beloning te krijgen voor hun
eerlijke arbeidsprestaties. U hebt ver
geten dat ongeveer vier miljoen
werknemers onrechtvaardig worden
behandeld en u hebt vergeten wat
daarvan de gevolgen kunnen zijn", al
dus de heer Mertens.
van de verhogingen van de uitkt
ringsbedragen en de stijging van h
aantal pensioenen en kinderbijslage
De stijging van de premie-ontvam
sten werd voor het grootste deel ver
oorzaakt door de toeneming, van ƒ45
min. in de aow-premie-ontvangste
Voorts zijn de ontvangen premi
voor de kinderbijslagwetten toegem
men met 248 min. en die voor
aww met ƒ96 min. De hogere on
vangsten zijn voornamelijk toe
schrijven aan de verhoging van
premiepercentages, de verhoging
het voor premieberekening in
merking komende bedrag en de vfij
dere stijging van het inkomenspeil.
Op 31 december 1969 bedroeg I
aantal aow-pensioenen 1.035.HÏ
(1.006.000), het aantal gerechtigden
gevolge de aww steeg van 147 000 f
150.000. Het gemiddeld aantal gere
tigden aan wie kinderbijslag \v
verleend was over 1969 1.578.000 tl
gen 1.537.000 over 1968.
In 1969 ontvingen de raden van al
beid 1 miljoen aanvragen voor de a!
koop van de invaliditeitswet-vera
keringen („rentekaarten"). Een nfe
onbelangrijk deel hiervan (ca. 245.00
werd ingediend door personen
geen recht hadden op een afkoopsoi
voornamelijk omdat de op 65-jari{
leeftijd toe te kennen ouderdomsren
60 of meer per jaar zal bedragen, i 1
omdat zij niet behoorden tot de i
aanmerking komende leeftijdsgroe
pen.
A Loedmilla Beloessova en Oleg Proto
opov uit Rusland, de tweevoudige Olyt
pische kampioenen paarrijden, zullen da
derdag op eert internationaal toernooi kuj
strijden in Moskou hun come-back make
Tijdens nationale wedstrijden versloeg!
zij reeds de wereldkampioenen Rodnina
Oelanov.
41 Japan heeft op de vijfde dag van
Aziatische Spelen in Bangkok het aanl
veroverde medailles gebracht op 88,
Japanners legden beslag op 47 gouden,
zilveren en 11 bronzen plakken.
Cees Kick. buitenspeler van PEC. gi
voor SC Gooiland uitkomen. De 34-jari
in Amsterdam wonende Kick heeft enke
maanden niet gespeeld, omdat hij aan
begin van dit seizoen niet met PEC
overeenstemming konkomen. Hij bil
echter wel in training.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG „Als de rege
ring geen bezwaar maakt tegen
verwerking van de 400 in de
loonschalen, is alleen een ern
stige fout gecorrigeerd. Dan zijn
we weer aan het begin", zei
CNV-voorzitter J. Lanser gis
teravond tijdens een openbaar
gesprek in het gebouw van de
Tweede Kamer.
Aan dit gesprek namen deel de
fractievoorzitters van de grote par
tijen, de op sociaal-economisch ge
bied deskundige Kamerleden als
mede de voorzitters van de drie vak
centrales en andere vakbondsbe
stuurders.
Eerder op de dag hadden de vak
centrales de leden van de Tweede
Kamer schriftelijk gevraagd de re
gering te bewegen de heilloze loon
maatregel in te trekken.
In antwoord op een vraag van
PvdA-fractievoorzitter drs. Den Uyl
zei de heer Lanser dat de vakbewe
ging in het geheel geen loonmaat
regel wenst, maar absoluut in vrij
heid wil onderhandelen met de werk
gevers, zonder dat men op de voor
hand vastzit aan een bepaald per
centage.
NW-voorzitter A. Kloos legde uit
waarom de vakbeweging zich niet
wil vastleggen op een bepaald per
centage: de ontwikkeling van de con
junctuur is niet te voorspellen.
Explosies
De heer Mertens, voorzitter van het
NKV, waarschuwde dat zich niet al
leen per 1 juli een rekenkundige ex
plosie zou voordoen van loonstygin-
