Controle op ziekenhuizen
is dringend noodzakelijk
Meer hulp van Nederland
aan arme landen
BESCHERM HET VERPLEGEND PERSONEEL
Waren twee mannen
betrokken bij
de Delftse moord?
ER HEERST
EEN ZEKER
WANBELEID
Pensioenfonds
voor de
detailhandel
krant van
FORMAAT
Twee vrouwen week
in hongerstaking
ROB EN EDITH SAMEN
Man specialist
in oplichten
winkeliers
Missie Jarring
nog dit
jaar hervat?
Fly leeft nog
Treinen in VS
rijden weer
Kapingsverdrag
ligt gereed
Referendum over
Britse toetreding
Uit de Haagse hof geplukt
9
Tijdens de recente gevechten
tegen communistische troepen
in de omgeving van Skoun aan
hoofdweg 7 in Cambodja ver
overden de Cambodjaanse troe
pen een machinegeweer, dat ze
meteen op een soort, betjak
(fietstaxi) plaatsten, waardoor
ineens een grotere beweeglijk
heid verkregen werd
(Door Zettie Leeuwenburgh)
ROTTERDAM De rel die
is ontstaan rond de dood van
een operatiepatiënt in het Sint
Franciscus Gasthuis als gevolg
van een fout van de 19-jarige
leerlingverpleegster Paula F.,
heeft niet alleen veel veront
waardiging al of niet aange
wakkerd door ongenuanceerde
publicaties opgeroepen bij het
publiek, maar heeft ook binnen
de kringen van verplegend per
soneel nogal wat beroering te
weeg gebracht.
Waar, zo vraagt men zich af, legt
men in een geval zoals dit de verant
woordelijkheid? Wie is aansprakelijk
voor de handelingen van een leer
lingverpleegster? Vragen die terecht
worden gesteld, omdat waar mensen
handelen, mensen ook fouten kunnen
maken.
De redaktie van het --Kwartet telt sinds gisteren een vrijgezel
minder. Rob Hartog (22), nu bijna twee jaar werkzaam op onze sportredaktie,
trad in Schiedam in het huwelijk met Edith van Walsum (21), die tijdens het
week-end als telefoniste regelmatig haar bijdrage levert aan een vlotte gang van
zaken op de sportredactie. Na de huwelijks-voltrekking op het stadhuis in
Schiedam volgde de kerkelijke inzegening in de Vredeskerk in Rotterdam-West.
Ds. H. J. Groenewegen hield een korte preek naar aanleiding van Matth. 27 de
verzen 55 tot en met 61's Avonds hebben Rob en Edith in het Europoort-res
taurant heel wat handen moeten schudden van vrienden en bekenden die het
bruidspaar feliciteerden met het feit dat zij voortaan als het echtpaar Hartog-
van Walsum een eigen home hebben aan de Lange Haven 87 In Schiedam.
(Van een onzer verslaggevers)
DELFT De politie ziet zich
bij het onderzoek naar de moord
op de 21-jarige Ada Lansbergen
in een Delftse flat plotseling
voor een .nieuw mysterie ge
plaatst.
Is er niet één, maar zyn er twee
daders in deze mysterieuze moord,
zo vraagt de politie zich af, nadat ze
gisteren een brief ontving, waarin
vermeld wordt dat een zekere X èn
een zekere „Vignet" in Delft bezig
zijn.
Details
De bij de politie binnengekomen
brief is van een vignet voorzien,
waarvan het gebruik al in de eerste
bnef aangekondigd werd als een
bewijsstuk van de echte dader.
De brief was gericht aan de Delft
se Courant, maar kwam bij de po
litie trecht doordat op de envelop
ook het woord politie voorkwam. In
de brief worden details van de moord
in de Delftse flat genoemd, die in
derdaad weer kloppen met de situa
tie van de moord.
In de brief van zeven kantjes staan
zeer merkwaardige dingen vermeld.
We ontlenen daaraan: „De laatste
wens van Ada was alles te doen als
wij maar niet de boel kapotmaakten,
haar man te zeggen: „Ik sterf voor
jou, ik houd veel van je". Zij mocht
bidden met de rozenkrans wat ze
huilend heeft gedaan. Daarna was ze
bereid te sterven.
„Compagnon heeft getracht een glas
water te halen, maar kwam niet
verder dan het lege colaglas uit het
kastje te halen. De sufferd heeft het
per ongeluk op de marmeren tafel
laten staan".
Enige tijd tevoren was de brief te
lefonisch aan de redactie van de
Delftse ^ourant aangekondigd. Vast
gesteld werd dat het gesprek, dat
nerveus en gejaagd werd gevoerd, uit
Schiedam afkomstig was. Tal van
feiten die in de brief vermeld wor
den. vertonen overeenkomst met de
werkelijke situatie bij de moord. Zo
wordt gesproken over een blauw
kleed dat op tafel lag, wat volgens
de Delftse politie klopt.
In de brief wordt ook gezegd dat
In de afgelopen dinsdagnacht de laat-
LONDEN De grootste Britse
vakbond, de Transport and General
Workers Union, heeft zich gisteren
uitgesproken voor een referendum
over de vraag of Engeland moet toe
treden tot de EEG.
Het bestuur van de bond, die meer
dan anderhalf miljoen leden telt, zegt
ernstig bezorgd te zijn over het ver
loop van de onderhandelingen.
ste bewijzen bij Lansbergen zijn weg
gehaald, Ppze bevonden zich in de
stortbak van de wc.
„Wij bederven onze reputatie liever
niet, begrijpt u". In de brief zou
een verklaring van Ada Lansbergen
die zij aan haar man geschreven zou
hebben, bedoeld worden.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Het centrale over
leg van werkgevers en werknemers
in de detailhandel heeft overeenstem
ming bereikt over de instelling van
een bedrijfspensioenfonds voor de
werknemers in de detailhandel.
Het betreft hier ongeveer 50.000
werknemers van 23 tot 65 jaar voor
wie nog geen enkele pensioenverze
kering bestond naast de AOW. Het is
de bedoeling dat het hoofdbedrijf
schap op 23 december over de instel
ling van dit fonds zal vergaderen en
na goedkeuring de minister van so
ciale zaken zal verzoeken het pen
sioenfonds verplicht te stellen.
De deelneming in het fonsgeeftop
De deelneming in het fons geeft op
65-jarige leeftijd recht op een ouder
domspensioen ter grootte van 0.54
percent van de som van de jaarlijkse
pensioengrondslagen en voorts de ge
bruikelijke percentages hiervan voor
het weduwen- en wezenpensioen.
De premie zal 5.6 procent bedragen
van de vastgestelde pensioengrond
slag, waarvan 4,6 procent voor reke
ning komt van de werkgevers en 1
procent voor de werknemers. De ge
hele maatregel zal een loonstijging
van nog niet één procent betekenen.
Voor de oudere werknemers die
binnenkort met pensioen zullen gaan,
heeft het bestuur de bevoegdheid
toch een pensioen te verstrekken.
Van alle 50.000 werknemers bedraagt
de jaarlijkse pensioengrondslag sa
men 450 miljoen waarover ruim 25
miljoen aan premie zal moeten wor
den opgebracht.
Fouten, die in feite juist in een zie
kenhuis niet mogen worden gemaakt,
omdat er mensenlevens op het spel
staan. Niemand is echter onfeilbaar,
wel kan men al het mogelijke doen
om fouten te voorkomen.
FEITEN
Met de rechtzaak tegen Paula
aangespannen door het Sint Francis
cus Gasthuis als uitgangspunt
heeft de Rotterdams^ Docenten Op
leiding voor Verpleegkundigen gedis
cussieerd over de vraag of een leer
lingverpleegster fouten mag maken.
Tijdens deze discussie zijn verschil
lende harde feiten aan het daglicht
gekomep, 'die schreeuwen om een
schprpe controle op de ziekenhuizen.
Vooropgesteld dat men niet mag
generaliseren en nog minder mensen
het vertrouwen in de ongetwijfeld
vele goede ziekenhuizen mag ontne-
men. kan men toch niet aan de in-
druk ontkomen dat er een zeker
wanbeleid in ziekenhuizen heerst, al
j of niet noodgedwongen, waar nauwe
lijks een gerechtvaardigd excuus voor
is te vinden.
Zoeken we naar de grondoorzaak
dan zouden we allereerst de econo
mische kant moeten belichten. Ieder
logisch denkend mens kan begrijpen
dat een gediplomeerde verpleegster
„duurder" is dan een leerling. Zodra
zij in de avond of nacht moet werken,
of in het weekend, moet een extra
toeslag worden betaald.
DIENSTROOSTER
Om een dienstrooster dus zo voor
delig mogelijk samen te stellen, kan
men dus geredeneerd vanuit het
oogpunt van de directie het best
zoveel mogelijk leerling verpleegsters
inschakelen, die minder „kostbaar"
zijn. Of men dit moreel en ethisch
gezien ook mag, behoeft nauwelijks
enige discussie.
Hoe men het echter ook keert of
wendt, er moet continu een vérant-
woordclijke verpleegster op elke af
deling zijn, een gediplomeerde dus
want hoe kan men verwachten dat
een leerling elke verantwoordelijk
heid kan dragen. Zij is per slot van
rekening leerling, moet leiding heb
ben en duidelijke instructies. En on
betwist kan men stellen dat elke
handeling gecontroleerd moet wor
den.
Zou dit niet het geval zijn, dan zou
men willekeurig mensen in een
ziekenhuis aan het werk kunnen zet
ten met het idee: rommel maar raak,
als je een fout maakt word je voor
het gerecht gesleept. Een griezelige
gedachte die echter gesteund wordt
door juist deze rechtzaak waarbij een
leerlingverpleegster aansprakelijk is
gesteld.
GOEDKOOP
Aansprakelijk voor een betreurens
waardige fout verkeerd bloed toe
dienen uitgerekend in een zieken
huis waar het de gewoonte is dat dit
door itwee verpleegsters wordt ge
daan. Natuurlijk kan men proberen
het goedkope excuus van een perso
neelstekort in dit verband te gebrui
ken.
Maar ogenblikkelijk rijst dan de
vraag of een ziekenhuis in feite te
veel patiënten mag aannemen.
Patiënten weigeren kan men moreel
verwerpen, maar mag men patiënten
dan wel blootstellen aan levensge
vaar? Een oplossing zou in dit geval
misschien een overeenkomst tussen
de verschillende ziekenhuizen ook
in een andere stad kunnen zijn.
Gaan we nog even terug naar de
ieconomische zijde van de organisatie,
dan kan men terecht verontwaardigd
zijn als men hoort dat het voor komt
dat op de „klasseafdelingen" wel vol
doende gediplomeerden zijn.
Geld uitsparen blijkt bovendien
nog mogelijk te zijn door verpleeg
sters na het behalen van de nodige
diploma's te ontslaan wat bij het
begin van de opleiding bekend is
en met een naar verhouding te groot
aantal leerlingen te werken.
PART-TIME
Zet men alle feiten naast elkaar,
dan zal men ontdekken dat in vele
ziekenhuizen overdag een uitstekende
bezetting is. Veelal worden in geval
van onderbezetting gehuwde ver
pleegsters ingeschakeld, part-time,
tijdens de schooluren van de kinde
ren. Overdag kunnen de leerlingver
pleegsters dus inderdaad leerling zijn.
's Avonds echter krijgen zij ineens
de volle verantwoordelijkheid te dra
gen. Hoe vaak en dit is meer een
treurige conclusie van de cursisten
van de Docenten Opleiding dan een
vraag gebeurt het niet dat er op
volle afdelingen alleen maar leerlin
gen aanwezig zijn.
Waarom, zo vragen zij, is er geen
controle op de ziekenhuizen? Bedrij
ven hebben strenge veiligheidsvoor
schriften; zodra die niet in acht wor
den genomen, krijgen zij met de vei
ligheidsinspectie te maken. Zou een
dergelijke instantie niet kunnen
voorkomen dat een economisch wan
beleid in ziekenhuizen wordt ge
voerd?
Een beleid dat ten eerste een te
zware last betekent voor de aanwe
zige verpleegsters, gediplomeerden en
leerlingen, en ten tweede juist
door de overbelasting levens in de
waagschaal stelt?
VERONTRUSTING
Verontrusting binnen de kringen
van verplegend personeel, zal 'nie
mand verwonderen. „Waar staan wij
in een geval als dit? Bestaat er enige
bescherming voor het verplegend
personeel, zowel voor gediplomeerden
als voor leerlingen? Waarom geen
„Verpleegkundig Tuchtrect" dat een
zelfde bescherming kan bieden als
het Medisch Tuchtrecht de artsen
biedt?"
In feite is dit een leemte in de Ne-
derlande wetgeving, waardoor dank
zij de openbare rechtspraak niet al
leen het vertrouwen in de ziekenhui
zen twijfelachtig kan worden, maar
bovendien de betrokken verpleegster
elk zelfvertrouwen ontnomen wordt.
Bovendien is daar altijd het gevaar
dat „doofpotkwesties" worden afge
wenteld op de schouders van anderen
al of niet met „steun" van de zit
tende en staainde magistratuur om
dat de juiste feiten niet bekend (mo
gen) worden.
Op het kruispunt waren de ver
keerslichten gedoofd, zodat de auto's
Bmet handgebaar en fluit her- en
derwaarts werden gedirigeerd.
Een stoere agent, althans te zien
naar schouderbreedte en beenlengte,
was die taak toebedeeld. Dichterbij
gekomen echter zag men onder de
breedgeklepte pet een blozend jon
gensgezicht. Heel open en onbedor
ven. Zo'n jongen die zijn moeder des
avonds nog een nachtzoen geeft en
vaders stoel respecteert.
Hij floot en wenkte, maakte
kwartslagen. Enfin, het leek hele
maal model. Maar op de trottoirrand
stond kritisch zijn mentor, ook stoer,
ook in uniform, maar onder diens
pet grijzende slapen en een gelaat
met groefjes en gezagdragende, ge
strengde blik.
Wat er precies aan de blozerd
mankeerde weet ik niet, maar
opeens stapte de oude rot ook op het
kruispunt, stelde zich als slagscha
duw achter zijn leerling op en begon
een klein marionettentheater op te
voeren. Zo van: stapje links, stapje
rechts, handje op, handje neer....
Met intense aandacht, strak ge
spannen, het hoofd roder dan blo
zend, bewoog de adspirant ledema
ten in volkomen congruentie met
zijn voorbeeld.
Ik durfde niet langer blijven staan
kijken. Was bang dat de rode kop
AMSTERDAM De 45-jarige Am
sterdamse uitgever A. de G. wordt
ervan verdacht sinds 1968 een groot
aantal winkeliers in de hoofdstad
voor tenminste ƒ60.000 te hebben op
gelicht. De benadeelde middenstan
ders betaalden hem via zijn acquisi
teurs voor advertenties in een door
hem uit te geven „Veiligverkeers-
gids", die echter nooit is verschenen.
De winkeliers hield hij lange tijd
aan het lijntje door hen wijs te ma
ken dat hij moeilijkheden met zijn
drukker had waardoor de uitgave
steeds moest worden uitgesteld. Ver
dachte heeft bekend het geld gro
tendeels in eigen zak te hebben ge
stoken. Hij zou zich in verschillende
plaatsen in Noord-Holland en de
noordelijke provincies aan dezelfde
praktijken hebben schuldig gemaakt.
De uitgever werd begin deze week
aangehouden in Rotterdam, waar hij
eveneens winkeliers zou hebben op
gelicht. Hii gaf zich toen uit als ver
tegenwoordiger van de Rotterdamse
Electrische Tram en bood winkeliers
met een tramhalte voor de deur een
contract aan, dat conducteurs ver
plichtte iedere keer als de tram voor
hun zar< stopte de naam van de win
kel af te roepen.
NEW YORK De vier grote mo
gendheden achten de kans groot, dat
het overleg in het kader van de mis-
sie-Jarring over een oplossing van
het conflict in het Nabi.jc-Oosten nog
voor het einde van het jaar hervat
zal ku-nnen worden.
Dit verluidde gisteren in New York
na een vergadering van de VN-am-
bassadeurs van Rusland, Frankrijk,
Engeland'en de Verenigde Staten. De
ambassadeurs b^-praken daarbij de
mogelijkheden de partijen te bewe
gen tot een hervatting van het over
leg.
De Israëlische premier, mevrouw
Meir, heeft gisteren in een toespraak
tot de socialistische partij gezegd dat
Israël niet aan de vredesbesprekingen
zal gaan deelnemen als de dreiging
van het heropenen van de strijd door
de Arabieren blijft bestaan.
DEN HAAG „Er is voor
Nederland alle aanleiding om
de ontwikkelingshulp te blijven
uitbreiden, opdat het zijn rol
van voorbeeld voor andere lan
den kan blijven vervullen.
Ons land staat op de lijst van hulp
verlenende landen glansrijk op de
eerste plaats, maar om het werkgele
genheidsprobleem in de ontwikke
lingslanden op te lossen, moet worden
gestreefd naar een groei van acht
procent van het nationale inkomen in
plaats van zes procent," aldus heeft
minister Udink gisteravond in de
Tweede Kamer verklaard.
Het streven van KVP, ARP en
CHU, de uitgaven voor ontwikke
lingshulp in de komende kabinetspe
riode te verdubbelen van 2900 mil
joen gulden in de afgelopen vier jaar
tot 5800 miljoen of 1750 miljoen in
1975, is „een moedige daad", vooral
gezien de economische problemen
waarmee ons land te kampen heeft.
De minister ontraadde een motie
van mr. dr. Imkamp (D'66) volgens
welke de financiële en technische
hulp aan Cuba moet worden vergroot.
zou barsten van ellende en wandelde
verder.
Opeens draaiden de jaren terug.
Naar de waanzinnige tijd dat ik ooit
nog eens voor de klas stond, of lie
ver, achter in de klas zat.
Het was in de jaren dertig. Crisis.
Teveel aan werkkrachten van ieder
een.
Ik weet het niet meer precieJS,
maar per geloof ik 45 leerlin
gen werd een onderwijskracht be
taald. Bij bosjes gingen de overtolli-
gen eruit en werden wachtgelders.
Bij sollicitaties hadden die voorrang
en zo kwamen nieuwe generaties,
Duim
vers van school, niet meer aan bod.
Toen is het systeem van de „kwe
keling met akte" ontstaan. Volledig
bevoegden kwamen als assistent van
de klasseonderwijzer; salaris (als het
mooi was) veertig gulden per maand.
Nu waren er klasseonderwijzers in
soorten. Zij die de assistent het
werk lieten doen en zelf studeerden
voor een andere akte; zij die het
werk eerlijk verdeelden en de soort
van de bebazers, die de kwekeling
met-akte-collega als duvelstoejager
gébruikten.
Bij dezulken zat de kwekeling-
„Er is geen reden om Cuba op te
nemen in de lijst van zgn. concentra-
tielanden (landen waarop de Neder
landse hulpverlening wordt gecon
centreerd) ook al omdat men het vol-
MONTEVIDEO De Amerikaanse
bodemdeskundige Claude Fly, die in
augustus in Montevideo door Tupa-
maros werd ontvoerd, heeft een teken
van leven gegeven en in een brief
laten weten dat hij in een kleine cel
wordt vastgehouden en „feitelijk bui
ten tijd en ruimte" leeft.
Als de regering van Uruguay ak
koord gaat met publikatie van een
manifest van de Tupamaros in de
kranten, aldus Fly in zijn brief, dan
zal ik in vrijheid worden gesteld.
De brief is woensdagavond ontvan
gen door persbureaus in Montevideo.
De Uruguayaanse regering heeft tot
dusver geweigerd gevangen genomen
guerrillastrijders uit te wisselen te
gen Fly en de Braziliaanse diplomaat
Aloysio Dias Gomide, die op 31 juli
werd ontvoerd.
met-akte achter in de klas en moch
ten er karweitjes doen als het bij
plakken van stukgelezen boekjes, of
ze werden met de bordenwissers
naar het schoolplein gestuurd om die
eens goed uit te kloppen.
Maar soms. opeens, werden ze
voor de klas geroepen om een les
over te nemen. Tot vreugde van de
klas. Vooral als meneer zelf dan in
dat uur naar de tandarts ging of
zoiets. Alle opgepotte onlustgevoe
lens tegen de autoritaire opvoeding
spuiden zich dan in dat ene uur via
propjes, die kletsten tegen het bord,
het laten vallen van onvoorstelbaar
veel potloden en penhouders, en een
gemurmureer dat nimmer te lokalise
ren was.
Een blauwe maandag heb ik me er
aan gewaagd. Na het eerste tumult
echter was het systeem gauw gevon
den. Meneer weg, ik aan het vertel
len... de vreselijkste verhalen zoog ik
uit mijn duim om dan, als de klas
volkomen murw gegriezeld was, het
laatste kwartier te wijden aan de
verplichte taal- of rekentaak.
Als meneer dan terugkwam, vond
hij een kudde muizen. Die man
schudde ontsteld het hoofd toen ik
definitief krantwaarts ging. Hij zag
een prima kracht vertrekken, zei hij.
Wist hij veel. Dat er nog veel
meer in die duim zat
gende kabinet niet kan binden", aldus
de minister van ontwikkelingshulp.
Koloniaën
„Wij moeten zien niet in een situa
tie te komen die ons in conflict kan
brengen met andere regeringen," zo
verklaarde de minister in antwoord
op het verzoek van de heer Van der
Spek (pac.soc.) humanitaire hulp te
verlenen aan de inwoners van de
"bevrijde" gebieden in de Portugese
koloniën.
De minister ontkende dat prof. J.
Tinbergen zou willen aftreden als
voorzitter van de ontwikkelingsplan-
ningcommissie van de Verenigde Na
ties. Prof. Tinbergen is teleurgesteld
dat de ontwikkelingsinspanning van
de Verenigde Stalen achterblijft bij
de doelstellingen van de ontwikke
lingsstrategie. maar acht het Neder
landse beleid uitstekend," aldus de
bewindsman.
WASHINGTON De voorzitter
van de spoorwegvakbond BRAC,
Dennis, heeft zijn 200.000 leden gis
teravond bevel gegeven het werk on
middellijk te hervatten, nadat een fe
derale rechter de staking had betiteld
als minachting van het hof en had
gedreigd 200.000 dollar boete per dag
te zullen eisen wanneer de staking
zou voortduren.
President Nixon had intussen nood
maatregelen getroffen om het vervoer
voor 'Vitale onderdelen op gang te
houden.
DEN HAAG De diplomatieke
conferentie over de vliegtuigkapin
gen is zover gevorderd, dat het ver
drag maandag ter tekening gereed
kan liggen.
Deze conferentie, die is uitgegaan
van de internationale organisatie voor
de burgerluchtvaart, heeft gisteren
de bepalingen over uitlevering enigs
zins versterkt.
Het voorstel van de Sowjetunie om
iedere kaper uit te leveren werd
verworpen. Dit ging een groot aan
tal afgevaardigden te ver.
BRUSSEL Twee Neder
landse vrouwen zijn gisteren in
het centrum van Brussel een
hongerstaking van 'een week
begonnen uit protest tegen de
NAVO. Ze zullen niets eten en
alleen maar thee, water of
vruchtensap drinken.
De dames zijn Lia Boetes-de Rid
der (45) uit Utrecht, echtgenote van
het vroegere PSP-Kamerlid Boetes,
en Linde Lijftogt (53) uit Heiloo.
Beide vrouwen, die behoren tot de
sterk pacifistische Quaker Action
Group, willen met deze actie aan
dacht vestigen op "het feit dat de
NAVO thans een geheel andere rol is
gaan spelen dan bij haar oprichting".
Ze verwijten de Noordatlantische
verdragsorganisatie fascistische trek
jes.
