Zaterdag viert NPB in Hilversum eeuwfeest 15ct.veitJiend K Gereformeerde kerk met historie is opgeheven 15ct. cadeau Mis hoort in heilige plaats OOSTERLAND HAD NOG MAAR 70 LEDEN KIND EN GELOOF GOED VERKOCHT Oecumene niet zo gebaat bij fundamentabsten en horizontalisten Een woord voor vandaag DE EUROPESE MENS OP WEG NAAR MORGEN Dominee in bestuur Will ibr or d vereni ging Uw probleem is het onze Defensie zal schade bosbrand vergoeden Vlaanderen geen pastoraal concilie Dr. W. A. Visser 't Hooft: Puzzelboek Na 134 jaar DRS. VAN TUINEl VOLGT BERGH OP IN KAMPEN Hamburg chr. geri koopvaardijpredikai BEROEPINGSWERI Enkele keren wordt het herhaald: toen het volk Israël nog door Jo- zua. de opvolger van Mozes, werd geleid, ging alles goed: God stond in het middelpunt. Maar toen Jozua was gestorven en ook de oud sten, die het ontstaan van Israël als natie van nabij hadden meege maakt, niet meer leefden, ging het volkomen fout. Het boek Richte- ren is aan deze zwarte episode in Israëls volksbestaan geheel gewijd. Het is geen verheffende lectuur, al die ontsporingen en gruwelen te lezen. Er staat helemaal aan het eind van Richteren een typerende uitdrukking: "Ieder deed wat goed was in zijn ogen" Als het in een samenleving zó is gesteld, dan weet u wat er gebeurt: de chaos is volledig en als het lang duurt gaai een natie te gronde. God stuurt richteren om het volk te leiden. Als zij er zijn, gaat het weer een tijdje goed. Maar zodra zijn zij niet verdwenenof het be gint weer van voren af aan: God wordt de rug toegekeerd en de Israëlieten "proberen" het met afgoden, geleend van de volkeren, die in hun midden zijn blijven leven tegen de uitdrukkelijke opdracht van God in. Als u dit boek leest, verwondert u zich méér nog over Gods trouw met 'mensen dan over de zonden van die mensen! Wat dat betreft is er nog weinig veranderd. Die verwondering wordt na melijk nog groter, als wij onszelf een beetje kennen. Wc lezen vandaag: Johannes 8 vers 12 tot 30. DINSDAG 10 NOVEMBEIkjiE (Van een onzer verslaggeefsters) HILVERSUM Zaterdag zal in hotel Gooiland in Hilversum het honderdjarig bestaan van de Nederlandse Protestanten Bond feestelijk worden gevierd. De jubileum-samenkomst draagt het motto: „De Europese mens op weg naar morgen". Aan het begin van de dag is er een experimentele herdenkingsdienst „Poort tot de Vrede" onder leiding DEN BOSCH De hervormde pre dikant ds. N. K. van den Akker is benoemd tot bestuurslid van de Sint Willibrordvereniging, het officiële ad viesorgaan van het Nederlandse epis copaat inzake oecumenische aangele genheden. Het is de eerste keer, dat een niet-rooms-katholiek in dit be stuur is benoemd. Uw brieven worden alle persoonlijk beantwoord en be horen daarom van naam en adres voorzien te zijn. Ge heimhouding is verzekerd. U gelieve één gulden aan post zegels bii te sluiten. Een se lectie uit de antwoorden pu bliceren we In deze rubriek. Lezers helpen: 1) De vraag naar een boekje over de oorlog in 1940 in Rhenen betreft vermoedelijk het boek „Z 66", een verhaal uit een commandopost, ergens in de Grebbe- linie, door Henri van Hoof, Sergeant Vbd. A., Staf I 10 R.I. Uitgave van Scheltens en Giltay te Amsterdam. Dit boek is kort na de meidagen van 1940 verschenen en was meteen een „bestseller". Als ik het me goed herinner, is het later door de Duit sers verboden. In mijn bezit is de 19de druk, dus naar alle waarschijn lijkheid is het nog wel ergens anti quarisch te koop. 2) Ik heb een boekje, uitgegeven in 1941, getiteld „Onze 80-jarige oor log". Op de kaft staat nog: „Dit boekje was gedurende de oorlog door den bezetter verboden!!" en „Belevenissen in en om de Grebbe- linie door korporaal Hansa" Het boek „Het begon onder mel- kenstijd" beschrijft de slag om Arn hem in 1944. Vraag: Is een woelrat een vleese ter? Hoe vangt men deze?. Antwoord: De woelrat is een plan- teneter. Het beste is een gezamen lijke bestrijding dus in de gehele omgeving, want ieder voor zich helpt niet veel. Vraag inlichtingen op het gemeentehuis of schrijf de directie wild- en vogelschade en jacht van het directoraat-generaal van de landbouw, Den Haag, of de afdeling ratten-en muizenbestrijding van de directie faunabeheer, Wage- ningen. Verder kunt u op eigen grond de volgende maatregelen nemen: Zoek een gang op en plaats daarin een fuik van kippengaas. Gebruik geen lokmiddel. Dek het geval af met rui ge mest of kantgras of een baal zand. Kruiswoord-puzzel Horizontaal: 1. lange rij, 5. tussenzetsel, 7. gekheid, 8. stapel, 10. afgesloten hokje, 11. deel van de mond, 12. volksnaam van de kauw, 13. pers. voornaamw., 14. scheepsvloer, 15. bekend gebouw in Amster dam, 16. kraakbeenvis, 17. tweetal, 18. opge geven werk, 20. flink, 21. bar, 22. rei van zangers, 24. dierengeluid, 25. smalle strook, 26. pers. voornaamw. 27. mikpunt, 28. schar nier van een hengsel, 29. natuurlijk water bekken, 30. waterdiepte. Verticaal: 1. vereniging, 2. oningewijde, 3. zijtak Rijn, 4. water in Friesland, 5. stuk stof, 6. spil van een wiel, 8. niet harde klap, 9. lid van het Hogerhuis, 11. vogelcigenschap, 12. zuivelprodukt, 14. ligplaats voor schepen, 15. vreemd, 16. spinneweb, 17. balletje pa pier, 19. papegaai, 20. fris, 22. maal, 23. bloembed, 25. stok, bitter vocht, 27. lid woord, 28. uitroep. Oplossing vorige puzzel Horizontaal: 1. naga, 5. maté, 9. nergens, 11. spons, 13. skaat, 15. lade, 17. lage, 18. ale, 19. raderen, 21. patat, 22. atelier, 24. sta, 26. rede, 27. Deen, 28. Irene, 30. eerst, 31. luis ter, 32. Eems, 33. slei. Verticaal: 2. anode, 3. gene, 4. An, 6. mes, 6. ankiet, 7. tsaar, 8. Esla, 10. eten, 12. palster, 14. agentes, 16. kater, 19. Rai, 20. dar, 21. plenum, 22. aria, 23. edele, 24. serre, 25. an ti. 27. ded. 29. eis, 30. ets Nu 2 voor ƒ1.05. Wajang, zuiver plantaardig en ongezouten. (Van een onzer verslaggeefsters) BILTHOVEN Tot de vijf best verkochte boeken in de maand september behoort Kind en Geloof van mejuffrouw dr. J. L. Klink uit Haarlem, uitgege ven door AMBO in Bilthoven. De belangstelling is verrassend groot en men is al met een herdruk bezig. De eerste oplaag bedroeg 7.500 exemplaren. Deze boeken waren bin nen vier weken verkocht. Met Pasen en met Kerst 1971 vol gen deel twee en drie. Overigens zijn zelfs drie van de vijf best verkochte boeken van sep tember theologische boeken. Op num mer twee van de lijst staat het Nar renfeest van Harvey Cox, waarvan een derde druk bestaat, en op num mer vier Oosterse Renaissance van Han Fortmann met een vierde druk, eveneens uitgaven van AMBO. Het Rode Boekje voor scholieren scoorde in september de hoogste pun ten. Het werd het meest verkocht. van prof. dr. P. A. H. de Boer, hoog leraar aan de rijksuniversiteit van Leiden. Daarna spreekt de heer M. Talens, landelijk voorzitter van de Neder landse Protestanten Bond het ope ningswoord. Prof. dr. P. Smits houdt een lezing over „Theorie en praktijk van de open geloofsgemeenschap", waarin hij zal inhaken op de enquête, die de NPB in Rotterdam heeft gehouden naar de interessen van de mens van vandaag. „Kunnen wij jongeren confronteren met onze levenswaarden", vraagt dr. N. Dodde, psycholoog, zich 's middags af en na hem spreekt prof. dr. Peter Dalbert van de International associa tion for religious freedom. Van vier tot vijf is er een receptie. Voor muzikale bijdragen zorgt het koor Pro Musica onder leiding van Lex Karsemeyer. In de nota „Op weg naar morgen" wordt de NPB aangeduid als een open geloofsgemeenschap, die georga niseerd is als een vereniging voor al len, die al dan niet bij enigerlei kerk genootschap of levensbeschouwelijke organisatie zijn aangesloten. Diensten verlenen heeft altijd een belangrijke plaats ingenomen bij de NPB. In Utrecht is daarvoor een ser vice-bureau ten dienste van leden, maar ook van anderen. Algemeen se cretaris iS de heer O. de Haan. Modernen In 1870 werd de NPB opgericht in een tijd tpen de moderne richting in de theologie ontstond. Van andere zij den zette men zich tegen deze rich ting af. Gelijkgezinde verenigingen en geestverwanten zochten in de NPB elkaar. De NPB kan er op bogen, dat zij na de Statenvertaling voor het eerst met een nieuwe bijbelvertaling uitkwam. In 1899 verscheen het Oude Testa ment en kort daarop het Nieuwe. Vandaag is het zo, dat plaatselijke groepen, de afdelingen genaamd, het voornaamste bestanddeel vormen. De afdelingen zorgen voor de meeste le den. Daarnaast is er een groep van algemene leden, die al dan niet tot een andere geloofsgemeenschap ho ren. Kerkhoudend De afdelingsleden sloten en sluiten zich aaneen en vormen zo geloofsge meenschappen, waarvan er op het ogenblik 108 zijn. Daarvan zijn er 79 kerkhoudend. Al in de beginjaren werden zowel manlijke als vrouwelijke voorgan gers benoemd. Ze kregen daarvoor een NPB-opleiding. Thans zijn er ongeveer 15.000 leden en ruim tachtig voorgangers en voor gangsters, waarvan er ongeveer tien alleen werkzaam zijn bij het onder wijs. Het NPB heeft zich namelijk al tijd ingezet voor godsdienstonderwijs op de openbare scholen. (Van onze kerkredactie) gelegd aan te passen aan de plaatj ROME De mis behoort te uike behoeften. Experimenten worden opgedragen in een hei- SS^ÜS,'p lige plaats. Alleen in geval van voor niet langer dan één jaar werkelijke noodzaak kan met zonder publiciteit toestemming van de .plaatselijke VRHTIWIPN bisschop de mis buiten de kerk V t\UiJ vV CmN gevierd worden. Nauwkeurig omschrijft de ins In zo'n geval moet zoveel mo- }ie hoever de deelname van vroi gelijk worden vermeden.'dat de mis wordt opgedragen in eetza- gelovigen voorgaan bij het gei_ Zen of op tafels, die normaal het epistel lezen, collecteren en voor maaltijden worden ge- kerkgangers hun plaatsen wiji ■hruiU* Zij mogen echter niet optreden - V ,T roisdienares. Dit zegt het Vaticaan in een in structie, die de definitieve hervor- Of tijdens-de dienst een vrouw ming van de mis genoemd wordt na het altaar mag staan, is nog pi een periode van discussie en experi- van discussie. Mgr. Annibale Bug menten. ni, secretaris van de congreg Met deze instructie wil het Vati- voor de riten, zei tijdens een i caan het experimenteren met de mis- conferentie, dat het uitgaande liturgie aan banden leggen. Voor het principe, dat de schriftlezing in] experimenten op langere termijn is hele kerk moet kunnen worden voortaan toestemming van Rome no- hoord, .redelijk moet y/orden gea dig. dat het de vrouw wordt toegest Wel hebben de bisschoppen het zich achter het koorhek te bevinc recht, de liturgische regel die door indien zich daar de microfoon het centrale kerkbestuur zijn vast- vindt. Dr. J. L. Klink DEN HAAG Het ministerie van defensie zal de schade vergoeden van de bosbrand, die op 18 juni van dit jaar. op de Veluwe bij 't Harde heeft gewoed. De geclaimde schade be draagt ruim 800.000 gulden. In een brief aan de Tweede Kamer en aan GS van Gelderland schrijft minister Den Hoorn dat nader beraad hem heeft doen besluiten hoewel over de oorzaak en schuldvraag geen zekerheid bestaat de schade aan derden te vergoeden. Mr. Wester huis, burgemeester van Doornspijk (de gemeente waaronder ,'t Harde valt) zei vanmorgen „blij" te zijn met de beslissing. De uitspraak zal volgens de burgemeester vooral begroet worden door de enkelen die niet verzekerd waren en door de ver zekeringsmaatschappijen. BRUSSEL De Nederlandstalige bisschoppen in België voelen niet voor een pastoraal concilie in Vlaan deren naar Nèderlands voorbeeld. De Vlaamse rooms-katholieken zijn volgens hun bisschoppen nog niet rijp voor een overleg a la Noord wij kerhout msè (Van onze kerkredactie) GENEVE De oud-secretaris-ge neraal van de Wereldraad van Ker ken, dr. W. A. Visser 't Hooft vindt, dat in de oecumene in de wereld van vandaag vier kerktypen te onder scheiden zijn. Hij zei dit tegen jour nalisten die enkele dagen bijeen wa ren in het gebouw van de Wereldraad te Genève. (Van onze kerkredactie.) OOSTERLAND De oudste gereformeerde kerk van Schouiven-Duiveland heeft na een veelbewogen geschiedenis opgehouden te bestaan. Zondag bleven de kerk deuren te Oosterland ge sloten. De kerkgangers spoedden zich naar het drie kilometer verder ge legen Nieuwerkerk. De kerk had de laatste tijd nog maar zeventig leden. De gereformeerde kerk van Oosterland werd gesticht in 1836 door ds. H. J. Budding uit Biggekerke, de vader van de Afscheiding in Zeeland. Het ging de eerste jaren echter met de gemeente niet best Zij was de verdwijning nabij, totdat zij in 1845 con tact zocht met het juist een jaar daarvoor georganiseerde kerkverband van Gerefor meerde Gemeenten onder het kruis. De leider van deze kerkgroep, ds. Cornelis van den Oever uit Rotterdam, stelde opnieuw de ambten in, doopte acht kinderen en nog hetzelfde jaar kreeg Ooster land haar eerste predikant, ds. Bastiaan Sterkenburg, ge komen uit Giessendam. Diens komst viel echter niet in goede aarde bij het ge meentebestuur van Nieuwer kerk. (Voordat in 1847 een eigen kerk in gebruik geno men werd, kerkte men in de schuur van ouderling Dirk van Farowé, die op Nieuwer- kerks grondgebied stond.) Met harde hand werd geprobeerd de „onwettige samenkomsten" te beletten. Vervolging Elke kerkdienst kostte Ster kenburg, Van Farowé en ver der iedereen, die een functie uitoefende, steevast tien gul den. boete. Toen boeten en kosten in mei 1846 tot het voor die tijd formidabele bedrag van 1576 gulden waren opgelopen, gin gen de dominee en zijn ouderling naar Den Haag om hun belangen bij koning Wil lem II te bepleiten, maar deze wilde hen niet ontvangen. Er volgde een executoriale ver koop. In januari 1947 maakte de Hoge Raad in cassatie een einde aan een nieuwe serie boeten. Ze sprak uit. dat het doen van Sterkenburg c.s. „noch misdaad, noch wanbe drijf, noch overtreden daar- stelde" en ontsloeg hen van vervolging. Nu kwamen er echter inter ne moeilijkheden. Een be langrijk deel van de gemeente Ds. H. J. Budding insti tueerde in 1836 de ge reformeerde kerk van Oosterland. Hij zou la ter een der voorlopers van de Vrije Evangeli sche Gemeenten wor den. bleek Pieter van Dijke, de le- deboeriaanse oefenaar van Sint-Philipsland, te prefere ren boven de eigen voorgan ger. Eind 1849 kwam het tot een scheuring en tot de stich ting van de huidige oud-gere formeerde gemeente. In 1851 vertn.k Sterkenburg naar Haarlem. Hem stoml nog een veelbewogen loopbaan te wachten. Uiteindelijk is hij gestorven als voorganger van de door hem gestichte „gere formeerde samenkomst" in Alblasserdam in 1900. In 1852 bevestigde Cornelis van den Oever zijn zoon Adrianus (nog maar 24 jaar) in Oosterland. Drie jaar later nam deze een beroep aan naar Den Haag. De wijze waarop dit beroep tot stand gekomen was, werd aanlei ding tot een onverkwikkelijke geschiedenis, uitlopend op het schisma in de Gereformeerde Gemeenten onder het kruis in 1858. In 1856 kwam ds. H. R. de Vries van Haamstede, die reeds een jaar later naar Poortvliet ging. Stabiliteit kreeg de ge meente onder ds. P. Siemense, een gewezen pakloper, ook opgeleid door Cornelis van den Oever, tevoren predikant te Tricht. Siemense diende Oosterland bijna veertig jaar, van 1858 tot zijn dood in 1897. Onder zijn leiding trad de gemeente in 1869 toe tot de Christelijke Gereformeerde Kerk en werd ze in 1892 na de vereniging van afgeschei denen en dolerenden gerefor meerde kerk. De instituering van doch terkerken in Bruinisse (1868) en Nieuwerkerk (1899) bete kende geduchte aderlatingen. Scheuring Zoals zoveel gereformeerde kerken destijds op Flakkee, Tholen en in Brabant had ook Oosterland haar gereformeer de-gemeente-inslag behouden. Dat was ook de ligging van Siemense's opvolger, kand. C. Staal, die in 1901 zijn intrede deed. In 1917 vertrok hij naar Oud-Vossemeer. Twee jaar later maakte de grote meerderheid van de ge meente zich (met het kerkge bouw) los van de Gerefor meerde Kerken, om zich aan te sluiten bij de Gereformeer de Gemeenten. Het overblijfsel was daarna niet meer in staat, om zelf standig te beroepen. Van 1924 tot 1929 werd de gemeente gediend door ds. D. Bremmer in combinatie met Bruinisse en van 1939 tot 1945 door ds. H. Venema in combinatie met Nieuwerkerk. Deze predikant verloor, de gemeente, doordat hij, toen de gemeente geëvacueerd was, met de Vrijmaking meeging. Thans is een stukje veel bewogen kerkgeschiedenis afgesloten. De ouderen vinden het jammer, maar de jongeren zijn blij, dat ze nu in een volle kerk kunnen werken. De preek- voorziening werd ook steeds moeilijker, vertelt ouderling A. J. Rotte. Hij en de andere kerkeraads- lederi zullen nu deel uit maken van de kerkeraad van Nieuwerkerk. Wat er met het uit 1920 dateren de gebouw gaat gebeuren, is nog niet bekend. Dr. W. A. Visser 't Hooft De vier kerktypen zijn in de visie van dr. Visser 't Hooft: 1. kerken en stromingen in de ker ken die niets willen opgeven van hun tradities en zich zowel in het protes tantisme als in de r.k. kerk manifes teren door een nieuw fundamentalis me. Ze willen geen onzekerheden en zij protesteren vanuit de verontrus ting over de huidige ontwikkelingen: 2. kerken die w/2l openstaan voor vernieuwing, maar de ontwikkelingen van de laatste jaren voldoende vin den. De verdere ontwikkelingen moe ten door de kerkelijke autoriteiten in de hand worden gehouden; 3. kerken en groepen die op bijbel se gronden zich voortdurend bewust blijven van de noodzaak tot voort gaande reformatie en sterk het accent leggen op vernieuwingen van onder op, en niet zozeer door de kerkelijke autoriteiten. Zoals Karl Rahner het voor de r.k. kerk heeft gezegd, dat het tweede vatikaans concilie slechts als een klein begin van het begin kan worden aangemerkt. 4. bewegingen die het Evangelie sterk horizontaal willen beleven, die de nadruk leggen op een radicaal en gagement met de noden in de wereld, en de toekomst van de kerk vaak zien in kleine actiegroepen, under- ground-kerken, enz. Voor zijn gehoor van kerkelijke journalisten uit West- en Oost-Euro pa verklaarde dr. Visser 't Hooft dat de onder 2 en 3 genoemde kerkfor- maties voor de wereldraad, voor de oecumenische beweging, het belang rijkst zijn. Hetgeen niet wil zeggen dat de wereldraad met de fundamen talisten en de horizontalisten geen dialoog en geen contacten wenst. De wereldraad zou dat graag be vorderen, maar de zaken liggen wat dat betreft niet zo eenvoudig, omdat beide groeperingen nogal haaks op de wereldraad staan. DEN HAAG Drs. S. van is per 1 december 1970 benoemd burgemeester van Kampen met kennin? van gelijktijdig eervol slag als burgemeester der gemei Dokkum. De heer Van Tyinen, die jaar is, is sinds 16 mei 1946 bui meester van Dokkum. Hij is gerei meerd en lid van de ARP. Als bui meester van Kampen volgt hij dr. P. Berghuis op. AMSTERDAM De christeli gereformeerde kerk van Amsterda West gaat in overleg met deputa geestelijke verzorging van zeevari den van deze kerken een koopva dijpredikant beroepen. Zijn star plaats zal Hamburg zijn. De kost zullen gedragen worden door deput ten en door de Zeemanscentrale. NED. HERV. KERK Beroepen te Koudum: E. J. C. U: mi Ag a te Hoogeveen; te Zeist (vage C. Hooykaas): J. A. Poelman te Te neuzen; te Hollandse veld (toez.) v. Brummelen te Hierden; te Bove Hardinxveld: C. van Schoonhoven Vreeswijk; te Doorwerth-Heelsi (toez.): J. G. N. Cupedo te Pijnack Aangenomen naar Jorwerd, c, kand. A. W. Vlieger te Moddergi naar Nieuweroord: W. G. .G. Voo huizen te Waardenburg; naar Ern lo: J. C. v. Hunnik te Katwijk a. Ze naar Garijp (toez.): H. Engelsma Twello. Bedankt voor Steenwijk: A. Vroeg te Groote-GastDoezum; voor Slee wijk: Joh. Richter te Zoelen; vo( Wieringermeer: C. J. Baart te Raam donksveer. GEREF. KERKEN Beroepen te Baarn: H. Peper Rotterdam-Pendrecht; te Smilde: J. Suurmond te Purmerend. Bedankt voor Maassluis (vac. E, Duursema): W. de Vries te Bedum, GEREF. KERKEN (Vrjjgem.) Beroepen te Katwijk en Valkei burg: B. v. Riet te Bolnes-Slikke veer; te Haren (Gr.): M. v. Doon te Vlaardingen. Aangenomen naar Zwolle: J. Goedhart te Drachten. GEREF. KERKEN (Buitep verb.) Aangenomen naar Kampen: Stolk te Dronten. CHRIST. GEREF. KERKEN Beroepen te Enschede-oost: kan J. Dol te Drachten. Bedankt voor Eemdijk: B. Eijleve te Bussum. GEREF. GEMEENTEN Bedankt voor St Annaland: W. Hag te Krabbendijke; voor Rhenen: J. Weststrate te Meliskerke. liet weer in Enrnpa Amsterdam l. bew. Brussel Frankfort regen Genève Innsbruck Kopenhagen zw. bew. Locarno Londen geh.bew. Luxemburg Madrid tr Majorca München Nice Parijs Rome Zürlch Wenen geh. bew. Nu 2 voor ƒ1.13.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 2