„Zijn dichters en dominees nog mogelijk in deze tijd?" Commentaar Israël militair sterker dan voor het bestand CHRISTEN EN KUNST" CONGRES VAN SSR Publikatie memoires Cliroesjtsjof een grap? Noodkreet glastuinders naar de Kamerleden Eén van de moordenaars van Laporte gearresteerd Unesco mag breken met Zuid-Afrika Zwembaden dicht na dood van vier kinderen Hippies verstoren show David Frost Arrestatie na aanslag op Sow jet-soldaat Matthieu van Eijsden zondag overleden Minister ondernam vluchtpoging 7 MAANDAG 9 NOVEMBER 1970 9? (door ROLF HOEKSTRA) LUNTEREN Dr. C. Rijnsdorp, Huub Qosterhuis en drs. Ad den Besten hebben het reünistencongres van de SSR (Societas Studiosorum Reformatorum), vrijdag en 'zaterdag gehouden in „De Blije Werelt" te Lunteren, tot een belangrijke en boeiende gebeurtenis gemaakt. Het thema „Christen en Kunst" getuigde van moed en leidde tot een confrontatie, die soms aanleiding gaf tot een gevoel van deernis met deze tijd. Dr. Rijnsdorp, literair criticus voor onze bladen, gaf in z'n be toog blijk van zijn mondiale vi sie op de huidige cultuursituatie. Hij zei dat we leven in de over gangsperiode van wereldhistorie en kerkhistorische betekenis. De specifiek Europese cultuur, vrucht van renaissance, huma nisme en romantiek, behoort tot het verleden. Zelfs de termen cultuur en kunst begrippen door die cultuur gevormd en ge stempeld raken los van hun historische bétekenis. Na de Tweede Wereldoorlog is er een nieuw levensgevoel opgekomen, vaag maar van enorme invloed. Het erasmiaans gekleurd, specifiek-euro- pees elite-humanisme verliest het te gen een wereldwijd, nieuw humanis me van de naakte massamens en we reldburger met zijn primaire behoef ten en aandriften. Met massamens bedoelde dr. Rijnsdorp de mens, die zich heeft ontdaan van de eigen cul- tuurkleding. Kunst kan niet meer worden geïso leerd van cultuur in het algemeen, cultuur is zelf tot probleem gewor den. Alles komt neer op de vraag naar de condition humaine, naar wie of wat is de mens. Andere signatuur „Zodra het postchristelijke levens- gevóel in het westen sterk en rijk genoeg is geworden, kah er een nieu we terminologie opkomen met als AD DEN BESTEN achtergrond een wijder landschap dan Europa en de Middellandse Zee, met een andere geestelijke signatuur dan de christelijke. Of de belijdende christenen daarbij een stem in het kapittel zullen hebben, hangt in eer ste instantie af van henzelf." „Er is geen crisis in de cultuur, in de kerk, in de politiek, in het onder wijs, in de samenleving, maar er is een crisis van de cultuur, van de kerk, van de politiek, vén het onder wijs en vén de samenleving. Het ver laten van het christendom, waaraan het westen z'n cultuur heeft te dan ken, zie ik als 'n novum." Dit betoog lokte vele vragen uit. Niet iedereen ging akkoord met het cultuurpessimisme van dr. Rijnsdorp en zijn overtuiging dat de westerse cultuur in ontbinding is omdat we het christendom zouden verlaten. „De cultuurinvloed van 'het westerse christendom na de val van het Ro meinse rijk is eb aan het worden," aldus de inleider. Waar Rijnsdorp sprak over het naderen van het abso lute culturele nulpunt, verdedigden anderen een begin. Dichter drs. Ad den Besten gaf al filosoferend een scherpe analyse van een gedicht van Hans Andreus en Guillaume van der Graft. Hij sprak over het goede van de christelijke traditie, maar waarschuwde voor de gevaren van het traditionele denken. „De dichter wil dwars door de do delijke traditie heenbreken om tot de oorsprong te komen: het leven." Anarchisten „Dichters zijn anarchisten. Ze kun nen zich niet neerleggen bij het be staande", zei hij. „Het zal uit de „geest" van het gedicht moeten blij ken of de maker een christen is. Het christelijke karakter moet er niet te dik bovenop liggen. Het religieuze ge dicht dient wel naar God te verwij- Huub Oosterhuis las voor uit eigen werk en vertelde bewogen over de DR. C. RIJNSDORP ontwikkeling van zijn dichterschap, die manifest is voor het probleem waar te staan als dichter in deze tijd. „Het enige thema dat mij schijnt be zig te houden is het thema van de uittocht, de vreemdelingschap." In het dichtbundeltje „Parcifal", een reis verhaal, rekent hij af met de droom nog eens „thuis" te komen, het punt HUUB OOSTERHUIS te bereiken waar alles samenkomt, waar de samenhang is te vinden van alle tegendelen, de verzoening van al les wat gebroken is, de Graalburg waar de dichter niet meer spreken hoeft. Maar de dichter komt na zijn om zwervingen terecht, in Dronten, het meest „gemiddelde" dorp van Neder land, waar hij een flat zoekt, monteur wordt en zwijgt (voorlopig). Parcifal de zoeker is „iedereen" geworden. Blijft hij zwijgen, een cynisch zwij gen omdat spreken gevaarlijk is? Zijn er in deze tijd nog priesters, dichters, dominees, zangers en zeg- gers mogelijk? Volgens Huub Oosterhuis is dit het grote vraagstuk van de dichter, van de kerk en van alle instituten die zich bezighouden met het welzijn en heil van de mensen. Het is moeilijk in deze tijd, in Dronten te spreken. Hoevelen hebben in het verleden niet gemeend een priester te zijn, een zanger, een dichter, een geroepene, maar zichzelf overschreeuwd of hun stem verloren? Zingen Als enige mogelijkheid ziet Huub Oosterhuis toch het zingen, omdat zingen fijner is dan niet zingen. Een zingen uit stilte geboren en steeds te rugkerend naar de dingen die waar zijn en niet waar, waar en meer waar. Een zingen dat zich verbonden weet met de mensen in deze maat schappij, met de mensen in Dronten. Want het zoeken naar de Graalburg is niet meer nodig. De Graalburg, de tempel is al lang gelede.i vejvoest. Deze zeer persoonlijke confessie van Huub Oosterhuis, een dichter die probeert in deze tijd, in dit Dronten, zijn gedichten te zingen, maakte gro te indruk op de congresgangers. Aan het slot kon SSR-voorzitter dr. G. Puchinger, die het congres op z'n eigen gevatte manier leidde, de drie inleiders namens alle congresgangers hartelijk danken voor him bijdragen. Ongeveer zestien jonge stu denten van het Christelijk Cul tureel Studiecentrum in Rijs wijk waren te gast op het con gres. Een van hen zei na afloop: „Hier kan ik nog weken op te ren". Zij was niet de enige, want het congres heeft meer vragen opgeworpen dan antwoorden ge geven. MOSKOU „Het is niet waar, het is een grap", zo heeft me vrouw Nina Petrowna Chroesjt- sjof, de vrouw van de voorma lige Russische leider, zaterdag gezegd naar aanleiding van de bekendmaking van de aanstaan de publikatie in het westen van memoires van Nikita Chroesjt- sjof. Dit is vernomen uit kringén die nauwe betrekkingen onderhouden met de familie van de voormalige Russische premier, die op het ogen blik ernstig ziekzou zijn. DEN HAAG De leden van de Eerste en Tweede Kamer hebben een brief gekregen van „door uiterste nood gedreven" I glastuinders, die waarschuwen voor een totale vernietiging van j hun bedrijven. Oorzaak van de dreigende ramp is de sterk gestegen prijs van de stook olie. De prijs is reeds meer dan 100 I per 1.000 liter. Maar voor een redelijk bestaan van de ondernemer is 65 per ton maximaal. Op de buitenlandse markten moet men concurreren met partners, die door de overheid op allerlei manieren worden gesubsidieerd. Omschakeling van olie op aardgas is niet de oplos sing. De lasten worden er alleen sidie wordt gegeven, zwaarder door, tenzij een fikse sub- Bij de huidige prijzen van olie en aardgas, aldus de brief, blijft er geen bestaansmogelijkheid meer over voor de glastuinbouw. De kredietwaardig- ANTWERPEN Alle zwembaden in Antwerpen zijn gesloten sinds vorige Week vier kinderen overleden aan hersenvliesontsteking. Aangenomen wordb dat de besmetting wordt over gebracht door het water in de zwem baden. Een voorlopig onderzoek heeft uit gewezen dat de besmetting veroor zaakt wordt door een amoebe, waar van slechts 15 gevallen in de gehele Wereld zijn vastgesteld. In een van de nAtwerpse zwembaden zijn grote hoeveelheden protozoën gevonden in de omgeving waarvan men ook de ■moeben vindt. De amoeben zelf zijn nog niet gevonden. en heid van de bedrijven is met 25 pet verminderd. Door de te hoge kostprijs van de produkten moet het met moeite vero verde afzetgebied op de buitenlandse markt worden prijsgegeven. De in nood verkerende tuinders (contactadres A. Mostert, Klapwijkse- weg 35c, Berkel en Rodenrijs) vragen bij de behandeling van de begroting van landbouw afdoende maatregelen te bepleiten. De brief is vergezeld gegaan van een lijst van handtekeningen van ad- hesiebetuigers. LONDEN Twintig hippies heb ben zaterdagavond David Frosts we kelijkse show voor de Britse onaf hankelijke televisie verstoord, en Frost genoodzaakt uit te wijken naar een andere studio. De hippies bezet ten tijdens de rechtstreekse uitzen ding, die gewoonlijk door miljoenen tv kijkers wordt gevolgd, het podium, bedolven Frost onder bloemen en be spoten hem met waterpistooltjes. Ze scholden en jouwden hem uit, waarna de uitzending werd afgebro ken om later vanuit een andere stu dio te worden voortgezet. De politie, niet gewaarschuwd door de televisie omroep maar door vele kijkers, arri veerde in verscheidene auto's bij het gebouw maar de hippies hadden in middels het podium al verlaten. Het incident ontstond tijdens een interview van Frost met drie Ameri kaanse „revolutionairen". Tijdens het interview had één der mannen een sigaret opgestoken met de mededeling dat die marihuana bevatte. Hij gaf de sigaret door, maar Frost weigerde waarop de Ameri kanen hippies in de zaal uitnodigden op het podium te komen. Mevrouw Chroesjtsjow lachte toen zij het bericht van de publikatie van de memoires vernam. Zij zei tegen degene, die opbelde, dat hij ertussen genomen was. Een woordvoerder van Time-Life zei gisteren niet verbaasd te zijn over deze tegenspraak. Hij zei wel dat de tekst van de memoires voor een groot deel bestaat uit een verzameling com mentaren, gesprekken, interviews en persoonlijke overdenkingen van Chroesjtsjow. Er zou echter geen en kele redevoering van de voormalige Sowjetleider worden opgenomen. Overigens herhaalde de woordvoerder van Time-Life dat men over alle ga ranties beschikte betreffende de echt heid van het manuscript. Zowel in Sowjet- als in buitenlandse kringen toonde men zich verbaasd. Als de memoires authentiek blijken te zijn, betreft de verschijning daar van een feit zonder precedent. Nog nooit heeft een van de uitgeschakelde hoge leiders, zoals Chroesjtsjow, die nog in de Sowjetunie is, in het bui tenland gëpubliceerd. De directeur van het blad France Soir, Lazareff, die binnenkort een uittreksel van de omstreden memoi res gaat publiceren, zei dat het om magnetofoonbanden gaat, die langs verschillende wegen op verschillende tijdstippen in Amerika zijn ontvan gen. Hij zei ook in te staan voor de echtheid. De weekbladrechten van de me moires zijn in Nederland verworven door het weekblad Nieuwe Revu, dat gelijktijdig met Life in vier afleve ringen een geautoriseerde Neder landse vertaling op de markt zal brengen. BERLIJN De Westberlijnse poli tie heeft de 21-jarige ziekenverpleger Eckhard W. uit Kreumberg gearres teerd, die ervan wordt verdacht te hebben deelgenomen aan de aanslag op een Russische schildwacht. Dit gebeurde in de nacht van vrij dag op zaterdag. De Rus stond op wacht bij het Russische oorlogsge denkteken in de Britse sector van Berlijn. De soldaat werd door twee kogels zwaar gewand. De Sowjetambassade in Bonn heeft ernstig geprotesteerd. Het Oostduitse persbureau ADN noemde de aanslag een „ongehoorde provocatie". De Westberlijnse burgemeester Schütz en de regering in Bonn heb ben de aanslag veroordeeld. Een re geringswoordvoerder zei dat derge lijke voorvallen de ontspanning in en rond Berlijn ernstig in gevaar zouden kunnen brengen. Ook de voorzitter van de CDU/CSU partij veroordeelde streng het voorval. HAARLEM De acteur Matthieu van Eijsden is zondag op 74-jarige leeftijd overleden. Hij begon zijn loopbaan in 1921 bij de Nederlandse Toneelvereniging van Herman Heyermans. Daarna speelde hij in operette, revue en cabaret. Vervol gens was hij weer aan het toneel verbonden, o.a. bij het Centraal To neel, het Ensemble Ruys, het Resi dentie Toneel en van 1959 tot 1962 bij het Rotterdams Toneel. Bonn gerust ONDANKS een fiks verlies van zijn eigen sociaal-democratische party in de deelstaat Hessen heeft kan selier Brandt reden tot tevreden heid. Want zyn liberale coalitie partner (de FDP) heeft gisteren een eind gemaakt aan een reeks ernstige nederlagen. Na het uittreden van enkele belang- ryke Bondsdaglèden werd ver wacht, dat de FDP ook in Hessen van de kaart zou worden geveegd, zoals reeds in andere deelstaten was gebeurd. De coalitie te Bonn zou dan in nog groter moeilyk- heden zy*n geraakt. De liberale leider, minister van bui tenlandse zaken Scheel, besloot er iets aan te doen. Hg gebruikte de totdusver succesvolle onderhande lingen met Polen als verdedigings middel en nam de ongebruikeiyke stap te Warschau de uitkomst van de verkiezingen af te wachten. Premier Osswald van Hessen meent, dat een deel van zyn socialistische aanhang op de FDP heeft gestemd, in een poging de coalitie te Bonn te redden. Minister Scheel zal er echter anders over denken en het geringe verlies als een persoonlek succes opeisen. Hoe dat is, zullen socialisten en libe ralen wel onder elkaar uitvechten. Feit is, dat de coalitie is gered en dat zy met wat meer vertrouwen haar buitenlandse beleid kan voort zetten. Ook al kan men de uitslag van gisteren moeiiyk een vertrou wensvotum noemen. De grote winst die de christendemo craten hebben behaald spreekt in dit verband duideiyke taal. Ook wanneer men rekening houdt met het stemmenverlies van de neo- fascistische NDP, dat zonder meer aan de CDU ten goede is gekomen. Na aftrek hiervan biyft de winst nog 8.5 pet. De betekenis van deze verkiezingen is dat hoe dan ook de liberale FDP voorlopig voor verder uiteen vallen is behoed en dat als gevolg daarvan de coalitie te Bonn niet langer in onmiddeliyk gevaar is. Hetgeen een positieve factor is. (Van een medewerker) JERUZALEM Terwijl het bestand aan het Suezkanaal op nieuw met drie maanden is ver lengd, hebben de militaire auto riteiten hier bekendgemaakt, dat Israël aan het Suezkanaal ster ker is dan ooit. Egypte mag dan in strijd met de b estandso vereenkomst raketinstalla- ties aan het Suezkanaal hebben ge ïnstalleerd, Israël heeft evenmin stil gezeten. Het heeft vooral gezorgd, dat het vervoer van het achterland naar de troepen aan het Suezkanaal beter kan verlopen. Nieuwe wegen zijn aangelegd en oude zijn gerepareerd en geasfal teerd. Bijna alle fortificaties zijn thans ondergronds gebouwd, opdat de Egyptische artillerie minder succes zal hebben. Van belang is ook, dat het aanvoeren van water niet meer per tankauto behoeft te geschieden. Pijpleiding Over honderden kilometers heeft de Israëlische genie een pijpleiding aangelegd. Militaire deskundigen ma ken er geen geheim van minder be- Dat neemt echter niet weg, dat socialisten en liberalen samen in Hessen zgn teruggelopen van 61.4 naar 56%, welke teruggang niet verklaard kan worden door een stuivertje wisselen onder de aan hangers van de coalitie, hetwelk socialistische premier Osswald con stateert. MONTREAL De ontvoerde en vermoorde minister Laporte heeft tijdens zijn gevangenne ming nog een wanhopige vlucht poging ondernomen. Dit beken de zaterdag de 19-jarige student Bernard Lortie, één van de moordenaars van de Canadese minister. De politie van het Canadese Quebec heeft deze foto verspreid van de 19-jarige BERNARD LORTIE. Lortie heeft verklaard te hebben deelgenomen aan de ontvoering van de minister van Arbeid Pierre Laporte, maar geen hand te hebben gehad in de moord. Zaterdag zijn vier opperhoof den van Surinaamse bosneger- stammen op Schiphol aangeko men De „granmans" waren in Europese kledij gestoken: de genen die kleurrijke gewaden verwachten, kwamen bedrogen uit. Tijdens hun verblijf van en kele dagen in Nederland het einddoel is een bezoek aan de stammen van hun voorvaderen in Afrika zullen zij woensdag ontvangen worden door kroon prinses Beatrix èn prins Claus op kasteel Drakesteyn en later door koningin Juliana op Soest- dijk. Op de foto worden de opper hoofden hartelijk verwelkomd door minister Bakker en de ge volmachtigd minister van Suri1- name, de heer Polanen. Lortie werd vrijdag in de weste lijke wijk van Montreal gearresteerd. Een meisje dat in zijn gezelschaf ver toefde werd eveneens gepakt. Lortie noemde de namen van de drie mede daders: de 23-jarige arbeider Francis Simard en de gebroeders Paul en Jacques Rose, resp. 27 en 23 jaar. Het gearresteerde meisje was een vrien din van Paul Rose. De ontvoerders zijn leden van het Bevrijdingsfront van Quebec, dat de verantwoordelijk heid opeiste van de ontvoering van Laporte en van James Cross over wie overigens nog niets bekend is. Uit het veiSoor bleek dat Laporte nog getracht heeft te ontvluchten uit de bungalow in St. Hubert ivaar hij gevangen werd gehouden. „Wij hoor den glas rinkelen", vertelde Lortie. Hij en Simard holden naar de kamer waar Laporte was ondergebracht en konden hem nog tijdig grijpen. La porte was geboeid. Dè wapens die de ontvoerders had den gebruikt hadden zij kort voor de ontvoering van Laporte in een dump zaak in Montreal gekocht. Zij hadden zich met petten, pruiken en valse snor vermomd. Het viertal speelde al geruime tijd met de gedachte iemand te ontvoeren. Na lang praten viel de keus op de minister. Vanuit een restaurant belde Jacques Rose toen Laporte op. Hij kreeg te horen dat de minister juist even naar buiten was en toen zij ter plaatse kwamen zagen zij Laporte de straat voor zijn huis oversteken om een voetbal te halen. Volgens de politie was Laporte met familieleden in de tuin aan het voet ballen toen hij uit zijn woning in de voorstad St. Lambert werd ontvoerd. Mitrailleurs Bij de ontvoering werd gebruikge maakt van een Chevrolet 1967. In de zelfde wagen werd op 18 oktober het lijk van de vermoorde minister ge vonden. De wagen werd bestuurd door Jacques Rose. Hij was het ook die Laporte onder bedreiging van een wapen de wagen ip duwde. De wa pens bestonden uit mitrailleurs. Drie hiervan zijn teruggevonden. Uit het verhoor is niet duidelijk naar voren gekomen hoe, wie en waarom minister Laporte hverd ver moord. In antwoord op vragen zei Lortie dat hij aangesloten was bij een cel van de FLQ. Ook de drie anderen waren FLQ'ers. De moeder van Paul en Jacques Rose vertelde dat haar zoons op 23 september met Simard en Lortie naa - Texas waren vertrokken in haar wa gen. In Texas hoorden zij van de ont voering van James Cross waarop zij onmiddellijk naar Montreal terug keerden. 8 oktober kwamen zij daar aan. De volgende dag werd Lortie ge pakt. De gebroeders Rose en Simard zijn nog op vrije voeten. KOPENHAGEN Zedenmisdrij ven, vooral het aanranden van kin deren, zijn in Denemarken sterk af genomen, waarschijnlijk dor het lega liseren van de pornografie. Dit zegt de Deense geleerde Kutchinsky, die voor een Amerikaan se commissie een onderzoek instelde. vreesd te zijn voor de raketinstalla- ties, die Egypte binnen het bestands- gebied heeft opgericht, dan het di-' plomatieke front doet vermoeden. „Als Egyptische militairen de in stallaties bedienen, kunnen ze als alles meezit eenmaal afvuren. Als het Russen zijn, zal dat beter gaan. Maar de raketinstallaties kunnen geen overtocht over het kanaal maken." Het is wel zeker dat Israël de laat ste maanden er voor heeft gezorgd, dat eventueel stoottroepers met ver rassingsaanvallen over het Suezkanaal de raketinstallaties via de grond kun nen vernietigen, nu het risico voor vliegtuigen groter is geworden. Vuurleiding De Israëlische genie heeft zelfs door moerassen een weg aangelegd, waar tanks over kunnen rijden. In de Suezzone, niet onmiddellijk aan het kanaal, heeft Israël een staalmuur van tanks opgebouwd, die het in vuur kracht kan opnemen tegen ieder Rus sisch wapen „met inbegrip van 203 mm artillerie", voegde een generaal eraan toe. De Israëlische verdediging is, zo krijgt men de indruk, gebaseerd op een oversteek van het Suezkanaal, mocht het weer tot openlijke vijan delijkheden komen. In legerkringen gaan trouwens steeds meer stemmen op om bij een eventuele volgende ronde Arabische hoofdsteden te be zetten, opdat de Arabieren wel ge dwongen zullen worden over vrede te spreken. Het zelfvertrouwen van Israël is de laatste maanden aanmerkelijk ge stegen. Het is nog verhoogd door het openbaar geheim, dat Israël in staat is vliegtuigen te vervaardigen, die beter zijn dan de befaamde Mirages, die Frankrijk niet wilde leveren en dat het tevens in staat is tanks te fa briceren die het tegen de zwaarste Russische kunnen opnemen. „Maar ondanks onze voortreffelij- bewapening", zei een hoge officier, „is het moreel van onze manschap pen het belangrijkste. Met dat mo reel kunnen we ook de Russische troepen in Egypte aan." PARIJS De Algemene confe rentie van de Unesco heeft zaterdag in Parijs met 55 tegen 26 stemmed bij 16 onthoudingen een resolutie aange nomen, die het mogelijk maakt dat de Unesco met ingang van 31 december 1971 de betrekkingen zal kunnen ver breken met niet-gouvernementele in ternationale organisaties die verte genwoordigen hebben, in Zuid-Afri ka, Rhodesië en de Portugese gebie den in Afrika. Hiervan zullen worden uitgezon derd die organisaties waarvan is ge bleken dat zij bij hun werk in deze Afrikaanse landen geen apartheid toepassen en deze ook niet steunen. Deze resolutie heeft betrekking op ongeveer honderd organisaties die rechtstreeks bij het werk van de Unesco zijn betrokken. Hiertoe beho ren onder meer het Wereldbureau van de padvinderij, het Wereldvak verbond, de Liga van rode-kruisver enigingen, de Internationale jouma- listenorganisatie en de internationale bond voor de bescherming van het kind. De resolutie was ingediend door elf landen, waaronder de Verenigde Sta ten, Nederland, Egypte, Roemenië en de Sowjetunie. Deze foto van de ontvoerde Britse diplomaat JAMES CROSS, die in zijn eentje kaart speelt, werd be zorgd bij een Franstalig dagblad.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 7