^Opmerkelijke begroting met hete hangijzers IEDER JAAR 2000 HUIZEN MÉÉR KLAAR IN 2 VAN DE 3 HUIZEN kostenstijging dwong leger urgente zaken te beperken Veringa wil orgaan voor vernieuwing onderwijs Over vijf jaar 125.000 studenten Loonbeleid moeilijk punt Meer geld voor wegen Ontwikkeling gaat veel te snel Nieuw: afremmen op breed front Minister Den Toom erg teleurgesteld Bijna 100 min. méér Ziekenhuis voor gevangeniswezen naar Den Haag Sociaal-cultureel planbureau oprichten J\ w k Aardgasverwarming omstreeks 1975 11 DINSDAG 15 SEPTEMBER 1970 DE WONINGBOUW^ I*Vmiii HOE DE STAAT 1 GULDEN UITGEEFT ïeen aparte scholen voor informatica DEN HAAG De wenselijkheid van zelfstandige scholen voor hogere informatica moet voorlopig betwijfeld worden, vindt minister Veringa. Vorig jaar had een commissie ge pleit voor snelle oprichting van tien zelfstandige scholen voor hogere in formatica. Aan die scholen zou een groot aantal van de toekomstige auto matiseringsdeskundigen moeten wor den opgeleid. Andere deskundigen op dit terrein waren het echter met dit voorstel niet geheel eens. (Gelet op deze uiteenlopende me ningen, meent Veringa, dat deze be roepsopleiding voorlopig maar ver bonden moet worden aan een beperkt aantal hts'en en leao-scholen (lager economisch en administratief onder wijs.) (Van onze economische medewerker) TAE INVLOED van de economie op de begroting is dit jaar wel bijzonder groot. Dat is het eerste dat bij analysering van de Miljoenennota opvalt. De nieuwe begroting moet dan ook be paald tegen de achtergrond van de economische ontwikkeling be keken worden. Die ontwikkeling gaat name lijk veel te snel. Zo zelfs dat zij uit het goede spoor dreigt te lo pen. Enerzijds door de uitzonder lijke internationale hoogconjunc tuur en de inflatie, en anderzijds door de sterke tendens tot loon stijging. verhogen ten einde de conjunctuur te kunnen afremmen als dat nodig is. Dat wil dus gewoon zeggen dat de regering koopkracht wil kunnen weg zuigen door hogere belastingen. Dit is zeer zeker een nieuw instrument in de conjunctuurpolitiek. Moeilijk Daarom dat het kabinet de begro ting heeft benut om de inflatie te bestrijden, en wel zo dat de consumptie en de investeringen wor den afgeremd en de loonontwikkeling kan worden beperkt. Nieuw Een bewuste begrotingspolitiek ter regeling van de conjunctuur is op zichzelf niet nieuw. Maar de wijze waarop de regering thans via de be groting op een breed front wil opere ren, is bepaald wèl nieuw voor ons land. Het komt er eigenlijk op neer dat de investeringsuitgaven van de over heid worden beperkt en vertraagd, dat de investeringen van het be drijfsleven, vooral in de bouwsector, worden afgeremd en dat de consump tieve kredietverlening verder aan banden wordt gelegd. Maar vooral belangrijk is dat de regering machtiging gaat vragen om in 1971 enkele belastingen te mogen Moeilijk te verteren althans voor de vakbeweging en de loontrekken- den is de poging om de loonstij ging te gaan afremmen. Sociaal-eco nomisch een logische stap, maar poli tiek zal dit een heet hangijzer wor den. De wederzijdse beïnvloeding van economie en begroting komt ook te voorschijn bij de financiering van het begrotingstekort. De laatste jaren worstelen wij met het probleem dat de tekorten zo groot waren dat er te veel op de kapitaalmarkt moest wor den geleend. Het werd daar zo'n dringen, dat de rente steeds hoger werd. Het begrotingstekort van volgend jaar is teruggedrongen (hoewel er al tijd toch nog zo'n twee miljard gul den blijft), waardoor er maar een be perkt beroep op de grote en kleine beleggers behoeft te worden gedaan. Er komt dus meer ruimte voor de gemeenten en het bedrijfsleven om te lenen en de opwaartse druk op de rente kan verminderen. Dat is onge twijfeld een winstpunt. (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De grootste te leurstelling die minister Den Toom van defensie in de huidige kabinetsperiode heeft moeten incasseren, is dat ondanks de aanzienlijke kostenbesparingen de krijgsmachtsdelen tóch urgen- te voorzieningen hebben moeten I beperken of uitstellen om binnen 1de financiële grenzen te kunnen blijven. Hij schrijft dit in zijn begroting. Als compensatie van deze hoge kos tenstijgingen wil de regering in 1971 I ƒ95 miljoen méér beschikbaar stellen voor het militaire apparaat. De totale begroting bedraagt 4046 miljoen. I De vele zorgen aan de doelmatig heid hebben tot belangrijke besparin- gen geleid. Maar deze zijn meer dan I teniet gedaan door de scherper dan I verwachte stijging van de exploita- I tie-uitgaven. Inspanning De minister is ook wat teleurge steld dat, ondanks zijn inspahning om beter begrip te wekken, de stemmen tegen het veiligheidsbeleid zo luid blijven klinken „Ervan uitgaande dat aan de over heid de zorg voor de veiligheid van land en volk is toevertrouwd, moet een doeltreffend militair verdedi gingsapparaat in stand worden ge houden' schrijft de minister. „Gezien de zeer omvangrijke nu cleaire en conventionele macht die de Sowjetunie in stand houdt, is er al leen reeds daarom sprake van onvei ligheid voor al die landen, die zich niet aan haar fundamentele doelstel lingen willen conformeren". Modern isering Wat betreft de modernisering van de strijdkrachten maakt de minister onder meer bekend: binnenkort wordt een rapport Verwacht over de alternatieven voor DE ^syBELASÏÏMGDIHJK UIGAVEN VOOR DEFENSIE «/-begrohng I900-197l)— de vervanging van de F 104 G Star- fighter; voorjaar 1971 zal worden beslist of de Hawk-geleide wapens zullen worden gemoderniseerd; nadat vorig jaar de bouw van fregatten was aangekondigd ter ver vanging van onderzeebootjagers van de Holland-klasse, worden nu voor bereidingen getroffen voor het ont werpen van fregatten, die in de twee de helft van de zeventiger jaren de plaats van de overige onderzeebootja gers moeten innemen; op de begroting is 1 miljoen op genomen als eerste termijn voor de bouw van een tweede bevoorradings schip; de verouderde Sikorsky-helicop- ters zullen uit de sterkte van de ma rine worden afgevoerd. Hun taak wordt overgenomen door het squa dron Agusta-Bell helikopters, dat daartoe met drie toestellen wordt aangevuld; in het voorjaar zal worden beslist welk luchtafweersysteem op de Leo- pardtanks wordt gebouwd. De proe ven hiermee zijn sneller verlopen dan werd gedacht. Overwogen wordt de aankoop van honderd vuurmonden, waarmee 650 miljoen zal zijn ge moeid. Suriname Minister Den Toom verwacht dat volgend jaar de eerste tweehonderd Surinaamse dienstplichtigen in dat land in werkelijke dienst worden op geroepen. Het aantal Nederlandse mi litairen in de West kan daardoor worden verminderd. Erkentelijk toont de minister zich voor de waardering voor zijn streven naar vernieuwing bij het perso neelsbeleid. Hij heeft begrip voor de bezorgdheid over het aantasten van bij de krijgsmacht vanouds bestaande opvattingen en gedragsregels. De kwaliteit van het leger wordt echter nauwlettend in het oog gehouden. De verbetering van de accommoda tie van het marinepersoneel heeft grote aandacht. Als in februari in Rotterdam een botel in gebruik is ge nomen, zal het vijftig jaar oude loge mentsschip Cornelis Drebbel worden afgevoerd. Een voorstel tot wijziging van dc wet gewetensbe-awaren militaire dienst is in een vergevorderd sta dium. Het beoogde doei is onder meer het scheppen van de mogelijkheid van een volledig nieuw onderzoek bij dc Raad van State met beslissing door de Kroon. De beroepsprocedure zal hierdoor worden verkort. Ook wordt overwogen de be zwaarde, die voor de commissie ^an advies verschijnt, in de gelegenheid te stellen zich te laten vergezellen dooreen vertrouwensman. Er is advies gevraagd om te komen tot een meer principiële herziening van de wet. Ook wordt overleg ge pleegd over het tewerkstellingsbeleid ten aanzien van de dienstweigeraars. DEN HAAG Het centraal zieken huis voor het gevangeniswezen zal worden overgebracht van Vught naar Den Haag. In het complex van de strafgestich- ten in Den Haag is namelijk een aan tal bouwkundige voorzieningen ge reedgekomen, waar dit centraal zie kenhuis wordt gevestigd. In de memorie van toelichting op de begroting van justitie staat verder dat de gang van zaken bij de voor bereiding voor de bouw van een nieuw gevangeniscomplex in Gouda zorgelijk blijft. De reeds in voorgaande jaren ge constateerde stijgende trend in de criminaliteit heeft zich ook vorig jaar voortgezet, vooral wat betreft de vermogensdelicten. Het aantal zedendelicten is ge daald. waarbij de veranderende nor men op zedelijk terrein een niet on belangrijke rol kunnen spelen. Het aantal misdrijven tegen leven en per soon is gestegen. Onderzocht wordt of nieuwe no tariskantoren kunnen worden geves tigd in o.a. Breda, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Ridderkerk, "Rosmalen, Vlaardingen en Voorschoten. Aan de andere kant moeten wij niet te vroeg juichen, omdat de uitga ven plegen uit te lopen, zodat het tekort geleidelijk aan wel groter zal worden. Verlaging Een onderwerp apart vormt het be lastingbeleid. Een deel van het pro gramma was enkele maanden geleden al bekendgemaakt (verandering van de inkomstenbelasting), maar thans blijkt dat de minister van financiën ook is blijven vasthouden aan het tweede deel van de verlaging van de inkomsten-en loonbelasting. Het is afgesproken en heel conse quent. Er zal zeker stevig tegen deze feitelijke koopkrachtvergroting ge ageerd worden. Nieuw zijn de verhoging van het percentage van de autokostenfictie en de verhoging van het tarief van de omzetbelasting van 13 tot 14 procent. Vorig jaar was dat nog 12 procent en in 1971 zou het 13 procent worden. In feite komt er dus nu twee procent bij. Om deze pil voor de consumenten een beetje te vergulden, zal het lage re tarief op 4 procent gehandhaafd blijven. Werkeli j kheid Haarfijn wordt uitgerekend wat het alles voor invloed op de kosten van levensonderhoud zal hebben. De wer kelijkheid blijkt vaak zo anders te zijn. Het ligt dan ook voor de hand dat ook op dit punt de kritiek pittig zal worden. Met nadruk stelt de minister van financiën overigens elders in de Mil joenennota dat het aandeel van de indirecte belastingen (die op het ver bruik worden geheven), in de totale belastingen niet groter wordt. Voor 1971 wordt dit becijferd op 43.5 pro cent tegen 56.5 procent voor de direc te belastingen. Een feit blijft overigens wel dat de totale belastingdruk weer groter wordt. In 1971 moet er 31 3/4 miljard gulden op tafel komen, waarvan het rijk bijna 27 miljard gulden zal krij gen. Tellen wij alle belastingen op die het Rijk, de lagere overheid en de publiekrechtelijke bedrijfsorganen heffen, dan wordt er volgend jaar 28.6 procent van ons nationale inko men weggehaald. In 1963 was dat nog 24.9 procent. Dit is de prijs die wij moeten betalen voor de vele taken die de overheid in een moderne maatschappij verricht. De nieuwe begroting is ongetwij feld een moedig stuk, waarin de rege ring economisch, logisch en conse quent denkt. Sociaal en politiek ge zien zal zij echter op fikse weerstand stuiten. Hogere belasting DEN HAAG Om de stijging van de kosten tot en met 1970 op te van gen moeten de middelen van het rijkswegenfonds met 12 pet stijgen. De opcenten, die voor dit fonds op de motorrijtuigenbelasting wordt gehe ven, worden daarom 30 procent hoger. Bij de aanleg van de wegen moet men er van uit gaan, dat omstreeks halfweg de jaren tachtig Nederland één auto op de drie inwoners zal tel len. Erger wordt het niet. Het rijkswegenplan, dat in 1968 is opgesteld, is slechts J een minimum programma. Dit plan moet ki ieder geval worden uitgevoerd. In de komende vijf jaar zullen nog een aantal belangrijke wegen worden verbeterd: twee rijbanen over één ki lometer bij Leiden (van weg 44 naar secundaire weg 16), een verbreding over acht kilometer bij het verkeers plein Leidschendam (weg 12) in de richting van Zoetermeer, twee rijba nen over vier kilometer en een ver breding van tien kilometer van weg 16 (van Rotterdam naar Dordrecht), twee rijbanen van zeven kilometer van weg 19 (van Vlaardingen naar Delft bij het Kruithuis). Hoewel de stijging van het aantal ongelukken op de weg achterblijft bij de groei van het verkeer, aldus de toelichting op de begroting van ver keer en waterstaat, maken de hoge dodencijfers en de vele gewonden het DEN HAAG Minister Schut stelt in zijn begroting voor, jaar lijks het woningbouwprogramma met tweeduizend huizen te ver hogen. Om deze produktie te be reiken, zal de nieuwbouw buiten de huizenbouw worden gematigd. Door een nieuw systeem van verde- noodzakelijk de onveiligheid met alle mogelijke middelen te bestrijden. De centrale instantie is op het ogenblik de afdeling Veiligheid weg verkeer van de rijkswaterstaat. Er zijn werkgroepen samengesteld, waarin zoveel mogelijk wegbeheer- ders zijn vertegenwoordigd. Binnen afzienbare tijd kunnen we tenschappelijke rapporten worden te gemoet gezien over snelheidslimieten buiten de bebouwde kom, auto's te water, categorie-aanduiding van voertuigen en de eerste fase van het onderzoek: ongevallen op spoorwego verwegen. METRO'S De totale uitgaven van Verkeer en Waterstaat bedragen 3.618.664.000. De regering hecht zeer veel waarde aan het openbaar vervoer. In 1967 vermeldde de begroting nog een aan- looppost van 40 miljoen gulden. Op de begroting 1971 wordt 205,5 miljoen gulden uitgetrokken. Het beleid is er ook op gericht de automobilisten een aantrekkelijk al ternatief te bieden. De bijdragenregeling voor het openbaar vervoer in en om de steden maakt het niet alleen mogelijk in de drie grote steden belangrijke metro- werken uit te voeren, maar ook min der spectaculaire werken als bijvoor beeld vrije trambanen, en autobussta tions. ling zal de rijkssteun voor de wo ningbouw meer worden toegespitst op die gebieden en gToepen der bevol king, die daaraan het meeste behoefte De uitgaven voor de volkshuisves ting worden geraamd op 2759 mil joen. Hiervan is ƒ2668 miljoen be stemd voor het woningbeleid, wat circa ƒ200 miljoen meer is dan voor 1970 was uitgetrokken. MOEITE „Hoewel zelfs het realiseren van een produktieniveau van 125.000 hui zen met grote moeite gepaard gaat, zijn de voorwaarden voor een met tweeduizend stuks verhoogde pro duktie aanwezig", schrijft minister Schut. Maar een verdere opvoering zat er niet in. Binnenkort zal een wetsontwerp worden ingediend voor een nieuwe aanpak van de huurharmonisatie en zal worden voorgesteld de zelfstan digheid van de woningcorporaties te verstevigen. Ruim twintig procent hoger worden de uitgaven geraamd voor stadssane- ringen, krotopruiming en doorstro ming. ZEEHAVENS De Rijks Planologische commissie heeft een nota in voorbereiding die een overzicht zal geven van de di verse aspecten voor een verantwoorde zeehavenindustriële ontwikkeling voor geheel Zuidwest-Nederland. Het streven van de regering blijft erop gericht dat elders in het land,- met name aan het Scheldebekken en aan het mondingsgebied van de Eems, aantrekkelijke mogelijkheden voor zeehavenkidustrieën worden geschapen. (Van onze onderwysredacteur) DEN HAAG Minister Ve ringa is er voorstander van dat het onderwijs een centraal ver nieuwingsorgaan krijgt. Dat moet hoofdzakelijk worden gevormd door deskundigen die zich geheel aan de vernieuwing kunnen wij den. Dit orgaan moet nauw gaan samen werken met een stuurgroep, waarin de grote onderwijsorganisaties en dc (Van onze onderwqsredacteur) DEN HAAG De stormach tige groei van het aantal studen ten heeft minister Veringa ge noodzaakt zijn algemeen finan cieel schema voor universiteiten en hogescholen opnieuw bij te stellen. Er wordt nu rekening gehouden met 100.000 studenten in dit studiejaar en met 125.000 studenten in 1975. Voor het studiejaar '71-'72 is aan beurzen voor studenten een bedrag van rond ƒ82,7 miljoen begroot en aan renteloze voorschotten 39 mil joen. De studietoelagen voor stude renden bij het hoger beroepsonder wijs komen op rond 54.7 miljoen. Veringa kondigt aan dat hij zijn eigen visie op de structuur van het wetenschappelijk onderwijs zal for muleren in een voorontwerp van wet. Daarbij zal hij rekening houden met de reacties op de nota's van rege ringscommissaris Posthumus. Verzamelnaam Over het tertiair onderwijs zegt de minister dat men er zich voor moet hoeden de samenhang tussen weten schappelijk onderwijs en hoger be roepsonderwijs zo fors te verstevigen dat er een grote mate van gelijkscha keling ontstaat. „Tertiair onderwijs is niet meer dan een verzamelnaam; het onderscheid in functie en eigen karakter van de twee soorten onder wijs moet niet vervagen. Veringa wil de wetgeving, vooral voor het hoger beroepsonderwijs, ver ruimen. Het overstappen tussen hoger beroepsonderwijs en wetenschappe lijk onderwijs moet gemakkelijker worden en de samenspraak tussen de twee soorten onderwijs zal bevorderd worden. Andere programmapunten zijn coördinatie bij de planning van de uitbreidingen der beide onder wijsvormen en reorganisatie van de departementale indeling. overheid vertegenwoordigd zijn. Er zal duidelijk een relatie moeten wor den gelegd tussen het vernieuwings orgaan en de inspectie, de Onderwijs raad, de begeleidingsdiensten van het onderwijs en de instellingen voor we tenschappelijk onderzoek. De minister schrijft hierover in de memorie van toelichting bij de nieu- we Onderwijsbegroting. Hij pleit ver der voor de oprichting van een so ciaal-cultureel planbureau. Er moet veel wetenschappelijk onderzoek worden gedaan naar de toekomstige ontwikkeling van de maatschappij en de weerslag daarvan op het onder wijs. Erg belangrijk is dat iedereen optimale kansen krijgt maar dit staat niet altijd gelijk met precies dezélfde kansen. Leerlingenschaal Op 1 augustus 1971 gaat de leerlin- genschaal bij het basisonderwijs weer met één omlaag: van 37 naar 36 leer lingen per onderwijzer. De kosten hiervan worden geraamd op 5 mil joen gulden. Dr. Veringa vindt dat deze verbetering de scholen kan hel-, pen het jaarklassensysteem geleide lijk te doorbreken en het probleem van het zittenblijven verder aan te pakken. Bij een aantal kleuterscholen gaat de leerllngenschaal op 1 jnauari omlaag van 38 naar 37; kosten ƒ6,6 miljoen. Eind 1971 zullen zich, volgens de verwachtingen ongeveer 920 gediplo meerde onderwijzers méér aanbieden dan er voor de vervangingsbehoefte nodig zijn. Maar dit overschot is niet helemaal toereikend voor de maatre gelen die in '71 een beroep op het onderwijzerspotentieel doen. De voor ziening met onderwijzers zal dus moeilijkheden blijven geven. Een jaar later wordt opnieuw een overschot van ongeveer 1200 onder wijzers verwacht, maar men moet bij de prognoses voorzichtig zijn; we we ten nog niet welke invloed de nieuwe toelatingseisen tot de pedagogische academies zullen hebben. Bij de kleu terleidsters is in '71 een lager aantal geslaagden te verwachten dan nu, 7JAAR WERKLOOSHEID x«y 130 120 110 0 Aaritfaqen ftjr werkgevers Werkteen V 90 70 /V 50 30 196i '65 '66 '67 '68 '"69 1970' maar in '72 en '73 gaat de lijn, vol gens de berekeningen, weer omhoog. Herzien De leerstof van het algemeen voortgezet onderwijs moet grondig worden herzien. Er gaat veel tijd Zit ten in het ontwikkelen en beproeven van nieuwe leervormen en nieuwe onderwijsmethoden. Een eerste vereiste is dat de kleine groep van deskundigen die zich hier mee bezig houdt, groter wordt. Het bedrag voor de Stichting voor Onder zoek van het Onderwijs gaat met het oog op de uitbreiding van de activi teiten aanzienlijk omhoog: van ƒ2,7 naar 6.2 miljoen gulden. Het totaal van de uitgaven voor onderwijs en wetenschappen stijgt van 6,7 miljard op de begroting voor dit jaar tot ruim 7.5 miljard op de begroting-1971. Hierbij dient men wel rekening te houden met de uitgaven verhoging in januari 1970 als gevolg van de algemene salarismaatregelen waarmee een bedrag van ƒ285 mil joen gemoeid is. De vergelijkbare stijging van de begroting '71 tegeno ver die van '70 komt neer op rond 560 miljoen. Hiervan wordt rond 89 miljoen gestoken in nieuwe on- derwijsmaatregelen. (Van onze sociaal-economische redactie) DEN HAAG In 1975 zal naar schatting tweederde van alle wonin gen in ons land aardgasverwarming hebben. De totale aardgasafzet zal dan 64 miljard m3 bedragen, waarvan 29 miljard m3 wordt geëxporteerd. Voor 1970 worden deze afzetcijfers geraamd op resp. 30 en 11 miljard m3. Dit wordt meegedeeld in de toe lichting op de begroting van econo mische zaken. Ook de levering van aardgas aan de tuinbouwbedrijven zal een spectaculaire ontwikkeling doormaken: binnen drie vier jaar zal reeds 70 procent van de bedrijven in de tuinbouwcentra op aardgas zijn aangesloten. Van de industrie zal in 1975 rond 35 procent op aardgase nergie zijn overgeschakeld Voorshands blijft aardolie in onze energiehuishouding nog de belang rijkste positie innemen en daarvoor zijn we voor 95 procent op import aangewezen. Verwachtwordt dat de krapte op de stookoliemarkt blijft voortduren en de prijsstijgingen zul len aanhouden. Meegedeeld wordt dat er spoedig een regeling tot stand komt om aan de internationale concurrentie in elektriciteitstarieven het hoofd te kunnen bieden. Ook komt er spoedig een ontwerp voor een nieuwe elektriciteitswet, alsmede een nota over het kernener giebeleid. De toelichting méldt verder dat er op het continentaal plat tot dusver 33 boringen zijn verricht, waaraan ƒ270 miljoen werd besteed. Van enkele vondsten zullen impulsen voor verdere exploratie uitgaan. De begroting van economische za ken kondigt voorts een genuanceerder industrieel structuurbeleid aan, dat een meer gerieht karakter zal heb ben, hetzij op bepaalde aspecten van de industriële ontwikkeling, hetzij op bepaalde sectoren of bepaalde stre ken. Dc minister acht het gewenst dat de ondernemingen voortgaan op de weg naar grotere samenwerking en bundeling van financiële, tech nische en commerciële krachten. De belangstelling voor de investe ringspremieregeling is zeer groot ge weest: in het afgelopen jaar werden 285 aanvragen ingediend. In die pe riode zijn 234 aanvragen toegekend, betrekking hebbend op 20.300 ar beidsplaatsen, waardoor het totaal op deze wijze gecreëerde of behouden arbeidsplaatsen is opgelopen tot 34.900. Voor de industriewerving in het noorden is thans emplooi voor een regionaal bureau, waarin de drie pro vincies participeren, een vergaande interprovinciale samenwerking waar voor nog geen precedenten bestaan. De minister acht het wenselijk nieu we (meer selectieve) criteria toe te passen bij de investeringspremierege ling.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 11