Lanser: Arbeidsonrust voor
bedrijfsleven een signaal
Haex wil extra stijging
van de defensie-uitgaven
Industrieën dwingen
uit te wijken naar
ontwikkelingslanden
rrïco
Goudzwaard schreef
een „pioniersboek
ra
Voor werkende
moeder minder
kinderbijslag?
Prinsjesdag
Betere verdeling inkomens
PSP: begroting binnen vier jaar afbreken
VRUOAO 11 SEPTEMBER 1970
-
Vernietiging milieu voorkomen
HASSELBY De vernieti
ging van het milieu in de geïn
dustrialiseerde landen was gis
teren o.m. discussiepunt op de
laatste dag van het congres Eu
ropa 2000, in Hasselby, bij
Itockholm.
De Nederlandse ecologist dr. W.
H. Dobben uit Arnhem, zag de mens
uit de industialiserende landen vluch
ten en ried aan, het hele patroon van
produktie en consumptie te verande
ren, waardoor degene die last voor de
mens gaat opleveren er ook voor zal
moeten betalen.
Men zou de industrieën door een
extra-belasting op de goede vesti
gingsplaats misschien kunnen dwin
gen naar' de ontwikkelingslanden uit
te wijken, waarmee het mes dan aan
twee kanten zou gaan snijden.
De buitenparlementaire acties te
gen hinderlijke en zelfs gevaarlijke
industrieën nemen toe. Een toene
mende actie in de toekomst is niet
uitgesloten. Het zou er zelfs nog van
kunnen komen dat raffinaderijen en
stadhuizen worden aangevallen of
zelfs worden opgeblazen als de maat
schappij geen maatregelen neemt of
de industrie ertoe dwingt ze zelf te
nemen, aldus dr. Dobben, directeur
DEN HAAG Vanuit de KVP-
fractie is gisteren schriftelijk aan
minister Roolvink (sociale zaken) ge
vraagd of het juist is dat dit jaar
voor het eerst op de aanvraagformu
lieren voor kinderbijslag een vraag
omtrent de dienstbetrekking van de
echtgenote voorkomt die bij juiste
beantwoording tot vermindering van
kinderbijslag aanleiding kan geven in
vergelijking tot voorgaande jaren.
De heer Maenen en mejuffrouw
Kok willen weten welke de reden is
van het gewijzigde beleid.
Daarnaast stellen zij de vraag of
het juist is dat ten behoeve van kin
deren die zich uit idealistische over
wegingen inzetten voor zgn. diako-
naal of sociaal jaar geen kindèrbij-
slag wordt verleend omdat zij blij
kens de geldige jurisprudentie geen
beroepsopleiding zouden volgen.
„Ziet de minister in deze praktijken
niet opnieuw symptomen dat de cri
teria omtrent het recht op kinderbij
slag spoedig moeten worden herzien",
aldus deze Kamerleden.
van het instituut voor ecologisch on
derzoek te Arnhem.
Discriminatie
Er komt bovendien een heel nieu
we discriminatie boven: de onderne
mer merkt weinig van millieuvervui-
ling, omdat hjj zich ver van zjjn fa
brieken vestigt. De werkende mens
daarentegen raakt steeds verder ver
giftigd en in het jaar 2000 zal een
toenemende ongelijkheid hiervan het
gevolg zyn.
Dr. S. Jensen van het Max Planck-
instituut te Berlijn vond dat men
maar eens moet ophouden met alle
gepraat en tot daden moet overgaan,
wil men niet te laat komen met de
oplossingen. Het komt anders tot re
volutionaire uitbarstingen. Ook hier
voor zullen de studenten de straat
opgaan om een oplossing te dwingen.
„Laten we dan nu en ter plaatse
onze kleren maar uittrekken", stelde
de Londense Shell-economist N. Beale
voor, „en lopend naar huis gaan. Te
rugkeer naar het natuurlijke leven is
namelijk de enige werkelijke oplos
sing".
Het congres werd georganiseerd
door de Fondation Européenne de la
culture, gevestigd in Amsterdam.
niet vergeten... trico eten
I
door
KLAAS VAN DER VEEN
UTRECHT De arbeidsonrust
LONDEN Het Verbond van
Britse verzekeraars en Lloyd's heb
ben gisteren meegedeeld dat, gezien
de huidige ontwikkelingen, de verze
keringspremies voor vliegtuigen dras
tisch verhoogd zullen moeten worden.
Men is niet van plan, ondanks te
gengestelde geruchten, de dekking op
te heffen.
De ,oude' Klukkluk en de nieuwe'
Pipo en Mamaloe op het strand
van Bizarra op Ibiza. waar opna
men worden gemaakt voor een
andere Pipo-serie.
JTRECHT De arbeidsonrust -
de daarmee gepaard gaande COlltrClCteil CllS UltgCMgSpiMt
nbewegine, die we nu beleven, O (Dl
UTRECHT De defensie-uit
gaven zullen moeten stijgen van
3,8 procent van het nationale in-
I komen in 1969 tot 4,2 a 4,4 pet. in
1974-1975, heeft staatssecretaris
J. C. E. Haex (defensie) in een
interview met Ruim Zicht ge-
j gezegd. Dit NKV-blad berekent,
j dat dat neerkomt op een groei
I van de defensieuitgaven met 38
pet. bij een staging van het na
tionale inkomen van 1969 tot
1974 van 26 procent.
De ironie wil, dat de publikatie van
het vraaggesprek gisteren samenviel
met een persconferentie van de PSP,
waarin zij aankondigde dat in de ko
mende maanden in geheel Nederland
een campagne op touw zou worden
gezet met het doel de defensiebegro
ting binnen vier jaar af te breken.
De staatssecretaris zegt in het in
terview, dat een conflict in deze tijd
zich snel ontwikkelt. ..We moeten
dan ook snel aan het IJzeren Gordijn
kunnen staan. Nu doen we er twee
keer zo lang over als de Navo-norm
is. De transDortmogelijkheden moeten
daarom worden uitgebreid, terwijl de
kazernes dichterbij het operatieter-
moeten komen"
Legering van de hele landmacht in
West-Duilsland is een utopie. De
staatssecretaris voelt meer voor ka
zernes 'n het noorden, die al een stuk
dichter liggen bij het door de NAVO
aangewezen gevechtsterrein in het
noordelijke deel van de Bondsrepu
bliek.
Als voorbeeld van een zich snel
ontwikkelend conflict noemde de heer
Haex de inval van de Warschaupact-
landen in Tsjecho-Slowakije.
Dienstplicht
Volgens de staatssecretaris zal een
volgende regering zich bezig moeten
houden met de eventuele afschaffing
van de dienstplicht. Het zeer moderne
materieel wordt technisch zo gecom
pliceerd. dat de tijd die men nodig
heeft om ermee te leren werken
steeds langer wordt, soms zelfs langer
dan de dienstplicht duurt
Daar komt bij dat de samenleving
minder aanvaardt dan de overheid
persoonlijke verplichtingen oplegt. De
plicht om voor het 'garanderen van
het vrije voortbestaan' in dienst te
gaan moet worden verschoven naar
de bereidheid. Het onderwijs zal
daarvoor volgens hem begrip moeten
kweken, terwijl ook de publiciteit
hier een belangrijke taak heeft.
De huidige publiciteit vindt hij ne-
gatief-kritischl Het constant afbreken
en afkraken en in een vals daglicht
stellen Is in strijd met onze doelstel
ling, het garanderen van het vrije
voortbestaan, aldus de heer Haex.
Overigens erkende hij dat het leger
wel eens aanleiding geeft voor 'scher
pe kritiek'.
Drastisch wijzigen
Op de PSP-persconferentie zei
voorzitter drs. H. Wiebenga, dat nu
het tijdstip is aangebroken voor een
drastische wijziging van het defensie
beleid. Zij verwijst hierbij naar o.m.
de situatie die is geschapen door het
Duits-Russische verdrag en de Salt
(de Amerikaans-Russische besprekin
gen over de beperking van de strate
gische wapens).
Er zullen 'prikacties- tegen de
meest storende objecten worden on
dernomen zoals b.v. tegen het plan
van de Deense fabriek Jürgen-Hoyer
bij Ubach over Worms een munitiefa
briek te bouwen, en campagnes naar
analogie van de actie tegen de aanleg
van een militair oefenterrein in
Kuinderbos. Aan deze acties zullen
ook de kabouters deelnemen.
Joonbeweging, die we nu beleven,
moet voor het bedrijfsleven een
duidelijk signaal zijn dat er met
de inkomensverdeling in ons
land wat fout is. Willen we in de
toekomst dergelijke explosies
voorkomen, dan zal er cconstruc-
tief aan een betere verdeling van
de inkomens gewerkt moeten
worden.
Dit is de mening van CNV-voor-
zitter J. Lanser (44), met wie wij
gisteren een exclusief interview
hadden over de recente sociaal-eco
nomische moeilijkheden. Er is, zo
zei de heer Lanser, onder grote
groepen van de laagstbetaalden een
heel lang latent gebleven gevoel
van onvrede met het inkomen
merkbaar. Een onbehagen, dat voor
een belangrijk deel door het be
drijfsleven zelf in het leven is ge
roepen en in stand wordt gehouden.
„Kijk. De vakbeweging heeft altijd
grote waarde gehecht aan de bete
kenis van een contract. Daarin mag
je niet maar te hooi en te gras aller
lei veranderingen aanbrengen. Maar
de laatste jaren zijn het heel dikwijls
de ondernemers geweest die buiten
de contracten om toegaven aan eisen
van allerlei comité's e.d. Daarmee ga
ven ze er blijk van meer te willen en
te kunnen betalen en dat kan in een
overspannen arbeidsmarktsituatie al
tijd gevolgen hebben als die Waarmee
we thans weer zijn geconfronteerd. Ik
ben van mening dat het maken van
goede contracten, waaraan beide par
tijen zich houden, nog steeds uitgangs
punt moet blijven, anders heeft het
maken van contracten geen zin. Dat
behoeft natuurlijk niet de mogelijk
heid uit te sluiten om tussentijds toch
wijzigingen aan te brengen, als de
omstandigheden dat wenselijk maken,
maar ook dat moet in goed overleg
gebeuren".
BEHOEFTEN
Vraag: „Heeft het heersende onbe
hagen niet een nog veel diepere oor
zaak? Ik denk bijv. aan de toenemen
de groei van behoeften in een wel
vaartsstaat".
De heer Lanser: „O ja. En ook
daaraan hebben de ondernemers
schuld, voor zover je in dit opzicht
van schuld kunt spreken. Het is im
mers het bedrijfsleven zelf, dat door
middel van zeer indringende reclame
voortdurend nieuwe behoeften bij
brede lagen van de bevolking creëert
en aanwakkert. Nauwelijks is de
markt verzadigd van zwart-wit-tele-
visie of de mensen worden warm ge
maakt voor kleuren-tv. Nauwelijks
heeft iedereen wasmachine en centri
fuge of er moeten vol-automatische
wasmachines komen en nu zijn de
afwas-machines aan de beurt. Zo
gaat het steeds maar door en dat zal
ook altijd wel zo blijven. Maar, wat
ik daarmee zeggen wil: de onderne
mers moeten over die onvrede bij
grote groepen werknemers over hun
inkomenspositie niet al te verbaasd
zijn".
„Is dat onbehagen in redelijk goede
banen te leiden?"
„Ik meen van wel. De grote moei
lijkheid is echter, dat er geen duide
lijk inzicht is in wat algemeen als
een aanvaardbaar inkomen wordt be
oordeeld. Niet alleen bij degenen, die
„genoeg" verdienen, maar ook bij
hen, die van een laag inkomen moe
ten leven. Daar komt bij, dat het
loonbeeld ook per sector (in de ha
vens bijvoorbeeld) zeer verschillend
Daarom zou ik het geweldig be
langrijk vinden, indien er op korte
termijn en onder rustiger omstandig
heden eens een uitvoerig, gedegen en
volkomen objectief onderzoek zou
worden ingesteld naar de vraag hoe
de breedste laag van de bevolking, de
laag dus met het kleinste inkomen,
dat inkomen zelf ervaart. Hoe dat in
komen in hun bestedingspatronen
functioneert en in welke reële be
hoeften het welen niet kan voorzien.
De uitslag van een dergelijk breed
opgezet budget- en behoeftenonder-
zoek (de Nationale raad voor maat
schappelijk welzijn is met zoiets be
zig, meen ik) zou van enorme bete
kenis kunnen zijn bij de bepaling van
het beleid in de toekomst, een beleid,
dat veel gefundeerde onvrede kan
wegnemen".
„Herziening van het totale inko
mensbeleid?"
„Een evenwichtiger inkomensbe
leid. En dat betekent: een betere
verdèling van de inkomens. Met een
aantal duidelijke uitgangspunten. Je
kan bijv. zeggen: mevrouw Jansen
moet het maar zonder wasautomaat
doen, want het inkomen van haar
man laat de aanschaf van zo'n ding
niet toe. Je kan ook zeggen: het bezit
van een wasautomaat is voor een ge
zin in de huidige maatschappij een
reële behoefte en dus is Jansen's in
komen te laag. Je moet je dus richten
op de vraag waarom het nodig is, of
beter: hoe kan je voorkomen dat de
één heel gemakkelijk en de ander
niet in een bepaalde reële levenshoef-
te kan voorzien".
WAARDERING
„Komen we daarbij ook niet te
recht op een herwaardering van be
paalde soorten arbeid?"
„Ongetwijfeld. Als bijv. een meisje
van 20 jaar voor wat eenvoudig type
werk met 230 gulden schoon per
week naar haar kamer gaat en een
havenarbeider met 190 gulden schoon
in de hand bij zijn gezin komt, dan
zeg ik: hier zit iets scheef.
Maar dat is een heel moeilijk punt
Daarbij spelen talrijke factoren een
rol, zoals economische wetmatigheid,
de waarde die aan bepaalde opleidin
gen wordt gehecht, het verschil in
waardering van hoofd- en handar
beid enz.
In het algemeen zou ik willen zeg
gen, dat er in onze maatschappij
maatstaven van waardering worden
aangelegd, waarvan je je op z'n minst
moet afvragen of die wel gemotiveerd
zijn".
LOONBELEID
Natuurlijk zijn we ook nieuwsgie
rig naar de visie van de heer Lanser
op het loonbeleid voor volgend jaar,
maar ook hij kan daarover nog wei
nig zinvols zeggen, 't Wachten is in
de eerste plaats op de rijksbegroting
en het economisch rapport van het
Centraal Planbureau, waaruit zal
blijken welke maatregelen de rege
ring denkt te nemen, wat de econo
mische vooruitzichten zijn en hoe
groot het tekort op de betalingsbalans
zal zijn.
De heer Lanser: „Je hoeft over een
tekort nog niet in zak en as te zitten,
maar je moet het nationale huishoud
boekje natuurlijk wel zo gauw moge
lijk weer in evenwicht brengen. Bo
vendien hangt ook veel af van de
ontwikkelingen in het buitenland,
met name in West-Duitsland, waar
bijzonder forse looneisen op tafel lig
gen.
Duidelijk is al wel, dat 1971 niet
zonder problemen zal zijn. Een her
zien loonbeleid zal daarbij nog niet
gevoerd kunnen worden, omdat we
nog niet beschikken over de SER-ad-
viezen ta.v. het inkomensbeleid en
het conjunctureel instrumentarium".
INDEXERING
„Vindt u, dat in afwachting
daarvan bij de komende loonon
derhandelingen de indexeringsclausu
les gehandhaafd moeten blijven?
Daaraan is immers voor een be
langrijk deel de dit jaar bereikte
reële welvaartsstijging van ruim 3
procent te danken".
„Ons uitgangspunt is en blijft
uiteraard, dat voor de werkne
mers indien mogelijk jaarlijks
een reële inkomensverbetering
wordt verkregen. Om dat de berei
ken is de indexeringsclausule een
goed instrument gebleken. In het
algemeen echter is het antwoord op
de vraag of dat instrument gehand
haafd moet blijven afhankelijk van
het loonpolitieke en prijspolitieke
systeem waarmee je te maken hebt.
Zolang daarin geen verandering
komt (en dat zie ik voor het ko
mende loonjaar niet meer zitten) is
er geen enkele reden om de in
dexeringsclausule af te schaffen,
want een beter alternatief is er op
dit moment niet. Het hangt er na
tuurlijk ook van af welke uitgangs
positie bij de loononderhandelingen
wordt ingenomen, ik bedoel: ga je
„hoog" of „laag" zitten".
DE 400 GULDEN
„Moet de (eventuele) extra
loonsverhoging van maximaal 400
gulden bij cao-vernieuwing als start
punt voor verdere loonstijging worn
den gezien of moet die extra uitke
ring op de dan beschikbare ruimte in
mindering worden gebracht?"
„Dat is geheel ter beoordeling van
de partijen in de diverse bedrijfstak
ken en ondernemingen, zoals dat ook
het geval is met de mogelijkheid van
de extra uitkering zelf. Over de wijze
van verwerking zijn met de werkge
versorganisaties in de Stichting van
de Arbeid geen afspraken gemaakt".
„Waarom weigert de vakbeweging
nog steeds met de regering te pra
ten?"
„Het CNV heeft nimmer geweigerd
met de regering te praten".
„Het NW en het NKV wel. Vindt
u dat in deze situatie niet onverstan
dig?"
„In de huidige moeilijke situatie
zou een gesprek tussen regering, wer-
gevers en vakbeweging niet vreemd
zijn. Ook in de Stichting van de Ar
beid hebben de vakcentrales vorige
week weer een stukje centraal loon
beleid gevoerd. Bijzondere omstan
digheden kunnen nu eenmaal aanlei
ding zijn tot bijzondere stappen".
BRUSSEL Gisteren is er voor de
derde maal in drie dagen tijd brand
uitgebroken in een opslagplaats in de
Antwerpse haven. Dinsdag en
woensdag werden al grote partijen
jute door het vuur vernield. De brand
van gisteren woedde in een grote
partij katoen. Naar schatting 13.000
balen van 200 kg zijn in vlammen
opgegaan.
De politie stelt een onderzoekin.
DA'S PAS FIJN!
42
attractiesin
de cf teling
kaatsheuvel
j
Een plein is voor een stad een sta
tussymbool. Dat heb ik eens horen
zeggen in een televisieuitzending en
het is in de hersentjes blijven han
gen. Ik geloof dat het waar is. Zie
de trotse pracht van de Grand Place
in Brussel, zie de intieme dorps
pleintjes. Macht en eenvoud.
Hier in Den Haag hebben we
stadspleinen met dorpse allure. Wel
ruimte maar geen eindeloosheid.
Den Haag zoekt zijn status dan ook
niet in grootse aanpak van eigen
tijdse gebouwen, maar in verpo
zingsplaatsen. We hebben waar
schijnlijk de stad met de meeste
bankjes tussen het groen. Bij groen
hoort water en dus hebben we een
behoorlijk aantal beken en vijvers.
En als het even kan hebben we in
die vijvers gratig een mooie fontein
Een klaterende 'ruisende fontein. Een
sproeiende regenboogspattende fon
tein.
De mooiste exemplaren kregen we
toen de Groot Hertoginnelaan een
vorstelijke heirweg werd, het
plantsoen gestroomlijnd en brede ter
rassen voor de zich ontspannende
mens werden aangelegd.
Bij een enkel zonnestraaltje al zit
ten de bankjes vol.
Veel oude mensen, wat keuvelend
met elkaar, wat turend naar eenden
en zwanen, soms met hun krantje of
een boek.
Ze zien uit op het glazen paleisje
van de Kamer van Koophandel en
een riante villa torenend tussen het
Ktn tof
ja, woont. Ze is er wel eens, want
ergens in Zwitserland heeft ze ook
iets villa-achtigs. Een paar maanden
geleden kwam ze in haar Haagse
home. En werd boos. Verschrikkelijk
boos.
Zij en haar bezoekers hadden last
van de fontein. Die ruiste en kla
terde te suggestief. Het kleinste ka
mertje van haar huis moest telkens
weer bezocht worden, vaker dan
wanneer het water daar buiten
zweeg.
Ze schreef een brief qan de ge
meenteraad, dat klaterende fontei-
nen een ondragelijke hinder veroor
zaken. En hoort wat er gebeurt
B. en W. hebben de raad medege
deeld. dat het fonteingeruis gedempt
zal worden....
Misschif*i is mevroitv nu blij,
misschien zit ze alweer in Zwitser
land, waar bergbeken ruisen en wa
tervallen klateren.
Het is natuurlijk een heel troost
rijke - gedachte, dat ons college van
B. en W. zo innig bezorgd is over het
welbehagen van een inwoonster, ook
al doet zij slechts weinige weken per
jaar Den Haag de eer van haar aan
wezigheid aan.
Dat de permanente Hagenaars een
stukje verstrooiing zullen missen
lijkt' minder belangrijk. Bovendien
zijn die bankjeszitters anonieme lie
den, wier mening noéit gevraagd is.
De status van Den Haag is niet
een fraaie fontein, die menigeen wat
vreugde brengt, maar één fraaie vil
la met een ietwat lastige eigenares
se.
Het is toch fijn, dat de individuele
burger zo'n gehoor vindt. Iets om te
onthouden als u wensen of klachten
heeft!
(Van onze parlementsredactie)
ROTTERDAM Voor de pro
motie van het Tweede-Kamerlid
dr. B. Goudzwaard aan de Ne
derlandse Economische Hoge
school te Rotterdam bestond gis
teren grote belangstelling,, niet
het minst van politiek Den Haag.
Behalve Kamerleden van de
franctie van de ARP en andere
partijen woonden minister Nelis-
sen en staatssecretaris Kruisinga
de plechtigheid bij.
Dr. Kruisinga. die vooral de zorg
heeft voor het goede leefmilieu, oppo
neerde vanuit de zaal. Hij noemde hel
proefschrift ..Ongeprijsde schaarste"
een belangrijke, nieuwe bijdrage aan
de ontwikkeling van de economische
politiek.
Het is een boek, had promotor prof.
drs. H. W. Lambers eerder gezegd,
dat de wereld verder wil. helpen. Bij
de uitreiking van de bul met oorkon
de sprak prof. Lambers over een „pio-
niersboek".
Spanningsveld
Reeds als jong student bleek dr.
Goudzwaard geboeid te zijn door het
tussenveld van economie en wijsbe
geerte en later door dat van economie
en politiek. Hierbij kwam dan verder,
aldus prof. Lambers, het spannings
veld tussen wijsbegeerte en politiek.
Het proefschrift is onder moeilijke
omstandigheden en een zware werk
kring Kamerlidmaatschap tot
stand gekomen. „Ongeprijsde schaars
te" is een boek om veel aan te bijten,
zei prof. Lambers.
Van het proefschrift bestaat een
handige editie die wordt uitgegeven
door Van Stockum, Den Haag if 17.80).
Als paranymfen fungeerden bij deze
promotie drs. J. G. van Oord en ds. J.
Goudzwaard.
Wegens belasting
ontduiking 30.000
boete geëist
HAARLEM Tegen een 56-jarige
directeur van een NV uit Halfweg
eiste de officier van justitie van
Haarlem gisteren wegens fraude zes
maanden gevangenisstraf en wegens
onvolledige belastingaangifte een
boete van ƒ30.000. De man zou met
hulp van zijn bedrijfsleider, die we
gens fraude twee maanden voorwaar
delijk en ƒ4000 boete tegen zich
hoorde eisen, geknoeid hebben in de
administratie van zijn onderneming.
Ook werden van een installateur-
- winkelier uit Zwanenburg, tegen wie
de officier wegens fraude een boete
van 500 eiste, goederen betrokken
met bijgaande facturen waarop totaal
andere goederen- en bedragen stónden-
vermeld.
Dr. Goudzwaard werd na zijn
promotie gefeliciteerd door o.a.
(y. links n. rechts) minister Ne-
lissen, staatssecretaris Kruisinga
en KVP-fractieleider Schmelzer.
