Bodem, lucht en water ook schaarse goederen Sophie vrolijke Johnnys folklore Gratis reizen Premier ziet structuurfonds voor dagbladbedrijf niet helpt 3) tegen reumatische pijnen D66 wil nu bedrijven laten ontploffen Soldaat stak kamergenoot met dolkmes dood Promotie Goudzwaard Uitbreiding economie1979 leerplicht tot 18 jaar 2 septemberdagen voor65+ers Joeri Daniel spoedig vrij? Meer Nederlandse troepen naar West-Duitsland voordelig uit met NS DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1970 (Van onze parlcmentsredactie) DEN HAAG De schaarste aan frisse lucht, aan niet ver ontreinigd water, aan voldoende natuurlijke hulpbronnen en een gezonde en levenskrachtige flora en fauna is het onderwerp van een proefschrift, waarop drs. B. Goudzwaard vanmiddag aan de Nederlandse Economische Hoge school te Rotterdam promoveer de. Deze schaarse „goederendie zo belangrijk zijn voor ons leefmilieu, worden echter niet geprijsd en in de economische theorie wordt er geen rekening mee gehouden. Deze gedachtengang wil dr. Goud zwaard doorbreken. De titel van zijn proefschrift luidt dan ook „Onge- prijsde schaarste". In feite bepleit hij het arbeidsveld van de economie uit te breiden. Dr. Goudzwaard, die lid is van de Tweede Kamer voor de ARP, behan delt het probleempuur wetenschap pelijk. Maar duidelijk is. dat zijn proefschrift zeker politieke conse quenties zal hebben. In een gesprek over het proef schrift noemt hij de volgende punten: 1. Er moet een prijs gezet worden op een produktie. waardoor het mi lieu wordt verontreinigd. Zoals be kend bestaan er in de omzetbelas tingen verschillende tarieven voor luxe goederen en noodzakelijke goederen. Zo zal nu een onder scheid gemaakt kunnen worden in een „schoon" tarief (de produktie vervuilt het milieu niet) en een zwaarder „vuil" tarief voor goede ren, die niet zonder vervuiling zijn geproduceerd. 2. Wanneer in een bepaald gebid de grenzen voor dè milieuvervuiling in haar geheel overschreden dreigen te worden zal de overheid allerlei middelen moeten aanwenden om dit tegen te gaan. Er kan dan niet worden volstaan met een verbod van produktie, maar er moet ook een strikt vestigingsbeleid wor den toegepast 3. Bij de harmonisatie van het beleid in verband van de EEG moet reke ning worden gehouden met de strijd tegen de vervuiling van het milieu. Het werkt concurrentie-ver- valsend wanneer in het ene land wel bepalingen gelden tegen de vervuiling en in het andere land niet. Bovendien kan de vuiligheid van het ene land naar het andere komen. POSTEN AFTREKKEN Op het terrein van dr. Goud- zwaards proefschrift is nog niet veel gewerkt. Maar de schaarste aan on- vervuilde lucht, water en bodem moet belangrijk worden in de theore- I tische economie. En ook in de leer van de economische politiek. I Belangrijk is daarom het pleidooi, dat ook in de economische politieke modellen (zoals het Centraal Planbu reau deze gebruikt) rekening wordt gehouden met de tot nu toe nog niet geprijsde schaarste. Concreet betekent dat, dat voor bij voorbeeld de berekening van het na tionale inkomen bepaalde posten worden afgetrokken. Met deze ongeprijsde lasten, be toogt dr. Goudzwaard, moet gewoon rekening worden gehouden. In de samenleving zal het gevolg zijn, dat de economische groei zal vertragen en de inflatoire spanningen verder zullen toenemen. TIEN JAAR STUDIE Dr Bob Goudzwaard deed in 1957 zijn doctoraal examen. Tien jaar ge leden (hij was in militaire dienst) toen nog weinig werd gesproken over het probleem van de vervuiling, be gon hij al aan zijn studie. Drie jaar geleden was het concept van het proefschrift gereed. Maar de ontwik keling was zo snel gegaan en er dien den zich zoveel nieuwe feiten aan, dat een groot deel moest worden om gewerkt. Volgend jaar verlaat dr. Goud zwaard de Tweede Kamer. Want hij is onlangs benoemd tot associate pro fessor aan het Institute for Christian Studies te Toronto in de theoretische economie en de leer van de econo mische politiek. Maar hij verbond zich slechts voor een aantal jaren en zijn terugkeer in de Kamer is niet onmogelijk. Wellicht werkt hij dan toch nog mee aan poli tieke consequenties van het proef schrift. MISBRUIK De ongeprijsde schaarste is een boeiend onderwerp om over te pra ten. Het marxisme in de vorige eeuw kende de „onbetaalde kosten", de uit buiting van de werkende bevolking. Met de schaarste, waaraan geen prijs is gegeven, gaat het gesprek j over het proefschrift verder, wordt I natuurlijk roofbouw gepleegd. Er wordt misbruik gerrtaakt van bodem, lucht en water, stelt dr. Goudzwaard. De uitbuiting in de vorige eeuw is tegengegaan door wettelijke maatre gelen. Die wettelijke maatregelen zitten er natuurlijk ook in tegen het mis bruik van. bodem, lucht en water. Over politieke consequentiés ge sproken. (Van onze soc.-econ. redactie) UTRECHT De christelijk- sociale jeugdorganisatie „Wer kende Jeugd" van het CNV meent, dat een staatscommissie zo spoedig mogelijk moet begin nen aan de voorbereiding van een geheel nieuwe arbeidswet geving, uitgaande van de situatie dat jongeren beneden achttien jaar niet meer als werknemers, maar als leerlingen in onze maat schappij zullen staan. Werkende Jeugd zegt dat in een vandaag verschenen aktieprogram voor de jaren 1971-1975. Zelf gaat de jeugdorganisatie ervan uit dat als eerste stap in de richting van een twaalfjarige volledige onder- wiisplicht voor alle jongeren op de grondslag van de huidge 9-jarige leerplicht een driejarige partiële on- derwifs- en vormingsplicht moet worden ingevoerd, te beginnen met één dag en tenslotte eindigend met vijf dagen'per week. Dat eindstadium moet dan voor jongeren van vijftien jaar bereikt zjjn in 1977. voor zestien jarigen in 1978 en voor zeventien jarigen in 1979. Werkende Jeugd stelt in haar aktie program dat de inkomsten van het ge zin hieronder niet mogen lijden. Wan neer een jongere drie dagen per week aan de werksituatie wordt onttrokken, moet hij gaan tellen voor de kinder bijslag en op het moment dat de jon gere geheel leerling wordt (dus vijf dagen per week) moet hij gaan mee tellen voor aftrek voor loonbelasting, terwijl hij dan tevens weer voor de ziekenfondsregeling van het gezin in aanmerking moet komen. Voor het participeren in het bedrijfsleven moet de jongere een „praktijkloon" (stage) ontvangen. Volgens Werkende Jeugd moet ex tra aandacht worden besteed aan het op korte termijn realiseren van onder wijsvoorzieningen voor meisjes. „Het is ontoelaatbaar, dat bij het invoeren van het voorwaardelijk arbeidsverbod voor vijftienjarigen in juli jl. een gro te groep meisjes hiervan is uitgeslo ten, omdat voor hen geen adequate onderwijsvoorzieningen aanwezig zijn". WJ pleit ook voor spoedige "herstruc- tuering en inhoudelijke vernieuwing van het onderwijs en voor een sterke uitbreiding van het volgend jaar te starten middenschool-experiment (voor twaalf-vijftien-jarigen), zodat bij gunstig resultaat dit schooltype in 1974 op grote schaal kan worden op gezet. Het aktieprogram eist verder, dat dienstplichtige militairen volledig schadeloos worden gesteld voor ge derfde burgerinkomsten, omdat ruim 65 procent van de jongens door de een of andere oorzaak van dienstplicht wordt vrijgesteld. Ook wenst WJ sa nering van het gehele militaire straf recht, vrijheid van meningsuiting binnen de kazernepoort, een rechtspo sitieregeling voor de dienstplichtige militairen en subsidiëring van het jeugdwerk onder de kinderen van de Nederlandse militairen in Duitsland. Andere verlangens zijn o.m.: verlaging van een meerderjarig heids- en kiesgerechtigde leeftijd tot achttien jaar; afschaffing van leeftijdsgrenzen bij medebeslissingsrecht en mede verantwoordelijkheid in de ar beidssituatie; jaarlijkse verhoging van ontwik-, kelingshulp met een half procent- van het bruto nationaal inkomen, zodat in 1974 de drie procent wordt; bereikt waarmee een belastingstij ging van ongeveer drie miljard gulden gemoeid is). Werkende Jeugd zegt in haar aktie program vanuit de evangelische pij lers van gerechtigheid en solidariteit constructief mee te willen werken aan vernieuwing van samenleving en de verwezenlijking van een gezond leef-, woon- en werkklimaat, waarin zich optimaal kan ontplooien. AMSTERDAM Aan de bekende Duitse theoloog Probst Heinrich Grii- ber die in de oorlog veel hulp aan Joden heeft verleend is in Amsterdam het eerste exemplaar overhandigd van zijn memoires, die onder de titel „Tegen de stroom" nu ook in het Nederlands zijn verschenen. Griiber. die onder meer in ons land studeerde, heeft veel voor met name Nederlandse Joden gedaan. Hij kwam daardoor in concentratiekam pen terecht waarin hij opnieuw een steun voor velen bleek te zijn. Kamer: (wee jaar schaderegeling (Van onze moderedactrice) AMSTERDAM Sophie en Johnny hebben een geheel eigen stijl en publiek. Zoals Heymans de couturier is voor de oudere rijke dames en Holthaus voor de vrouw die nog wel jeugdig en vlot wil zijn, zo verzamelen Sophie en Johnny de „jonge pro minenten" om zich. Ze waren gisteren even trouw bij de show van de collectie als de Am sterdamse actrices bij Heymans en Holthaus op de eerste rij zitten. Al leen is het daar allemaal wat plechti ger, wat meer geposeerd. Bij Sophie en Johnny geen gewuif met grote programma's, geen lady-speaker, maar wtl pittige muziek. De mannequins dansten meer de zaal in dan dat ze plechtig schreden. De mode van deze boetiek is dan ook jong en speels, heel de sfeer is re laxed. Suède Suède is het materiaal dat bij voor keur gebruikt ism zowel voor maxi als midi Vier suède maxi-japonnen bezet met kleurrijke banden. Collec tie Sophie en Johnny. De roklengte heeft deze winter wel degelijk iets met de leeftijd te ma ken. Onze overgrootmoeders waren volwassen wanneer ze de eerste voet lange japon kregen, maar dit seizoen is het echte maxi praktisch voorbe houden aan wie nog tot de jeugd wil behoren. Kleurrijke geborduurde banden, in meer rijen op rok en mouwen gezet, vrolijkten de naturelkleur en het bruin van het suéde op. Een ietwat folkloristische stijl. Paars ls de tweede kleur, terwijl ver- lours imprimé het tweede materiaal is. De lange pantalon is verdwenen, maar slanke pfbroeken zijn in de plaats gekomen De overgooier is een onmisbaar onderdeel van de gardero be. Wat weer veel meer kansen geeft om eens afwisseling te hebben. De zwier en vrolijkheid werd door de zeer vele gasten met geestdrift geac cepteerd Voor de jeugd behoeft er geen saaie modewinterte komen! MOSKOU De correspondent in Moskou van verschillende Scandina vische persbureaus meldt dat de Rus sische auteur Joeri Daniel die al vijf jaar in de Sowjetunie gevangen zit. vermoedelijk zaterdag zal worden vrijgelaten. De correspondent zegt dit vernomen te hebben uit betrouwbare bron in Moskou. Daniel werd in september 1965 sa men met zijn collega Andrej Sin- javsky gearresteerd en in 1966 tot vijf jaar dwangarbeid veroordeeld omdat hij manuscripten diq kritiek bevatten op het maatschappelijke stelsel in de sowjetunie, naar het westen had gesmokkeld. Sinjavsky kreeg om de zelfde reden zes jaar dwangarbeid. Het proces en het vonnis hebben in verschillende landen tot protestacties geleid. Beide auteurs hadden voor de rechtbank verklaard dat zij de Sow jetunie op geen nekele manier had den willen benadelen. RENTMEESTER Op de vraag of het proefschrift een duidelijke levensbeschouwelijke ach tergrond heeft, komt een duidelijk antwoord. Lees pagina 11 maar: De mens heeft een van God gege ven opdrapht of mandaat gehad om al de schaarse natuurlijke gegevenheden als een goed rentmeester te beheren. Al het menselijk economisch hande len is op een of andere wijze een reactie en antwoord op deze gegeven opdracht. De uitbreiding van het economisch werkterrein is voor dr. Goudzwaard een principiële zaak. We zijn ook rentmeester over bodem, lucht en water. BREMEN Nederland zal moge lijk spoedig zijn rond 10.000 man sterke troepencontingent in West- Duitsland uitbreiden. De Westduitse minister van defensie, Helmut Schmidt en zijn Nederlandse collega W. den Toom hebben dit in Seedorf bij Bremen meegedeeld. Over de omvang van de eventuele versterking lieten beide ministers zich niet uit. De kans bestaat dat de nieuwe Nederlandse eenheden gele gerd zullen worden in Bergen-Hohne bij Celle in Nedersaksen. Mocht de keuze op deze plaats vallen, dan zul len de nieuwe Nederlandse eenheden waarschijnlijk het gat kunnen opvul len dat ontstaan kan door de inkrim ping van de Canadese Navo-eenheden in de Bondsrepubliek waarop de Ca nadese regering aanstuurt. verpakking: 14 en 40 tabletten (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG Uit de over de problemen van de dagbladpers sterk verdeelde Tweede Kamer zijn gistermiddag toch nog twee aanvaarde moties gekomen. Met een kleine meerderheid van PvdA, D'66, CPN en KVP sprak men uit, dat de schadevergoeding uit de opbrengst van de ether reclame nog maar twee jaar zou mogen worden toegekend. In de motie van dns E. C. Visser van D'66 (aangenomen met 59 tegen 51 stemmen) wordt gesteld, dat na 1971 wel weer over een schaderege ling gesproken kan worden, maar dan moet er wel zicht bestaan op een re dactiestatuut om een verdere com merciële invloed op de redacties te gen te gaan. Ook de motie van de KVP-er En gels (aangenomen met 58 tegen 52 stemmen) beperkt de regeling tot twee jaar. In deze tijd moet dan een reconstructiefonds voor de dagblad bedrijven opgezet worden. De heren Visser en Engels hadden hun moties veranderd en de schade regeling van één tot twee jaar ver lengd, om tegemoet te komen aan de bezwaren van premier De Jong en minister Klompé van cultuur, re creatie en maatschappelijk werk. De premier sprak gisteren geen on aanvaardbaar meer uit over de mo- tias, maar enthousiast was hij niet. Volgens de nota. die in discussie was. zou de schaderegeling nog drie jaar van kracht moeten blijven. Bovendien zou. volgens een deskundig- advies, zo'n reconstructie- fonds moeilijk zijn te verwezenlijken. Verworpen De rest van de moties ging onder in de verdeeldheid van de Tweede Ka mer. Dr. Roethof van de PvdA vond voor zijn voorstel voor een wettelijk orgaan, dat de herstructurering van het dagbladbedrijf moet bestuderen en het opnemen van een bepaling over een redactiestatuut in de nieuwe perswet, slechts steun bij de PSP en de groep-Aarden. Ook zijn motie om alleen de dag bladen. die dat nodig hebben, te-laten profiteren van de compensatierege ling werd verworpen met alleen steun van de PSP en de groep-Aar- den. De heer M. W. Schakel van de ARP had evenmin succes met zijn drie moties. Zijn wens voor soepele fiscale bepalingen voor de dagbladpers werd slechts gedeeld door D'66, de CPN, de SGP, de ARP en de heren Kikkert en Schuring vari deCHU. Verder werd zijn verzoek om een nota over steun aan marginale dag bladbedrijven, om hierover een debat te kunnen voeren, afgewezen. Deze keer stemden voor VVD, CPN, SGP, de Boerenpartijen, de groep-Goedhart en van de CHU de heren Mellema. De Boo, Schuring en mejuffrouw Haars. Voor de motie van de heer Schakel om dit jaar 30 pet, in 1971 20 pet en in 1972 10 pel uit de Ster-pot be schikbaar te stellen, stemden de VVD, de ARP de heer Kronenburg en van de CHU de heren Scholten en Schu ring. De heer Vonhoff van de WD, die vindt, dat alle schade- en compensa tieregelingen maar lapmiddelen zijn, wilde dat de Nederlandse pers recht streeks revenuen krijgt uit de op brengst van de etherreclame onder bepaalde voorwaarden. Zijn idee vond alleen steun bij de VVD, de groep-Goedhart, de ARP, de Boeren partijen, de heer Kronenburg en mr. Scholten en freule mr. Wttewaal van Stoetwegen van de CHU. '«i De nota werd ten slotte door de - Tweede Kamer voor kennisgeving aangenomen, maar de heer Vonhoff-" was zo teleurgesteld over het debat.- dat hij verklaarde, dat de kennisje-; ving voor de VVD bepaald geen in-* stemming betekende. zijn. Legitimatie en pasfoto meebrengen. De 65+ reductiekaart geeft recht op reizen tegen de halve enkele- reisprijs. Een driemaandekaart kost f 20.-, voor echt paren f 30.-. Jaarkaart f 50.-, voor echtparen f 75.-. Vraagt u gelijk een septemberkalendertje. In september kunt u met NS op uw 65-f kaart twee dagen gratis en onbeperkt reizen. Welke dagen Kiest u er maar twee uit: elke dinsdag, woensdag, donderdag of zaterdag in september is er goed voor. Hoe? Door simpelweg uw 65+kaart aan het loket te laten afstempelen. Hebt u nog geen 65 kaart Koop er dan een aan het loket. Verkrijgbaar voor iedere 65-plusser. Uw vrouw mag jonger Ferivijt van FFD'er Rietkerk DEN HAAG Een jaar ge vangenisstraf eiste de advocaat fiscaal bij het hoog militair ge rechtshof gisteren tegen de 20- jarige Amsterdammer Paul L., die op 26 februari in de kazerne van de infanterie-rijschool te Blerick als dienstplichtig soldaat rijn 20-jarige kamergenoot Frans Plasineijer met een dolkmes doodstak. Hoe hij tot zijn daad gekomen is? Sinds zijn opkomst in militaire dienst in januari werd Paul door zijn ka mergenoten geplaagd en gesard. Steeds meer was hij het mikpunt ge worden van wat zijn raadsman mr. H. Kuijper uit Arnhem noemde „ern stige pesterijen". Zijn koffer met klefen werd door de soldatenkamer gegooid, zijn bed vond hij meer dan eens gedemonteerd of „op scherp" gesteld, zijn kamer genoten sleurden hem uit zijn bed. Ze deden het licht uit als hij wilde lezen, en er werd met brandende peukjes naar hem gegooid. Paul had zo weinig mogelijk gere ageerd. Maar toen hij op 26 februari 's avonds voor de tweede achtereen volgende maal door Frans Plasmeijer was gestompt en deze hem tevergeefs had uitgedaagd met hem te vechten, had Paul uit zijn kast een dolkmes gepakt dat hij daar altijd had lig gen. Toen soldaat Plasmeijer naar Paul toekwam, diens, uitrusting van de kast haalde. Paul tegen de borst stompte en met hem wilde vechten, was Paul achteruit gedeinsd. Op het moment dat Frans zei „zeg nou nog eens dat ik dronken was" stak Paul zijn kamergenoot tweemaal. Eén van de steken kwam in de hartstreek te recht. Psychiater dr. C. J. A. Sombers verklaarde dat Paul L. niet ontoere kenbaar geacht kan worden. Wel is hij na een toegenomen radeloosheid over de vraag of en hoe hij moest re ageren op de plagerijen van zijn ka mergenoten. in een grenssituatie ge raakt en heeft hij, in een paniekhan deling, gestoken. Volgens hem heeft Paul nooit zijn agressie kunnen uiten. „Hij is iemand die moeilijk contacten legt. een iden- titeitszwakke persoonlijkheid". Advocaat-fiscaal mr. F. J. G. Ba ron van Voorst tot Voorst, vond dat van doodslag geen sprake was. wel van zware mishandeling de dood ten gevolge hebbende. De raadsman stelde dat zijn cliënt Iemand is die eigenlijk helemaal niet voor militaire dienst had mogen worden goedgekeurd. Hij bepleitte een onvoorwaardelijk deel van de vrijheidsstraf gelijk aan het voorar rest. Uitspraak 23 september. De krijgsraad in Den Bosch had Paul L. in augustus veroordeeld tot een gevangenisstraf van een jaar plus zes maanden. (Van onze parlcmentsredactie) DEN HAAG Van de zijde van de oppositie is gisteren scherpe kritiek uitgeoefend op het wetsontwerp op de onderne mingsraden. Dit kabinet gaat er van uit, kreeg minister van so ciale zaken Roolvink te horen van de heer E. R. Wieldraaijer van de PvdA, dat de „baas de baas moet blijven". De socialist noemde het wetsont werp gewoon teleurstellend. Wil het van grote betekenis worden voor de medezeggenschap van de onderne mers. dan zal het drastisch gewijzigd moeten worden. Ook de heer E. Nypels van D'66 was weinig tevreden. Hij had voor flink wat amendementen gezorgd om het vertegenwoordigend karakter van de ondernemingsraad .te versterken en de bevoegdheden uit te breiden. De heer Nypels wilde trouwens niet van ondernemingsraad spreken maar van person eels raad, welke raad dan het vetorecht zal moeten krijgen over belangrijke beslissingen in het be drijf. Mr. J. G. Rietkerk van de WD noemde al deze voorstellen verbijste rend. Kennelijk wil D'66 niet andere politieke partijen,#maar de bedrijven laten ontploffen. De heer Nypels stapt op klompen door de verhoudin gen in het bedrijfsleven, zei de heer Rietkerk. Nieuw leven Dit wetsontwerp brengt nieuw le ven in de ondernemingsraden, voor spelde drs. i. Boersma van de ARP. De onderneming, zei hij, moet een sa-' menwerkingsverband zijn van mensen, die geroepen zijn tot verant-, woordelijkheid. Daarom zal de onder neming geen verlengstuk mogen zijn van de kapitaalverschaffers. Aan de andere kant, aldus drs. Boersma, verzetten we ons tegen het modernisme van de conflictideologie. De heer Nypels verweet hij, dat deze de bedrijven wil kraken. De heren Wieldraaijer en Nypels houden geen rekening met de vakbeweging aldus het verwijt van de ARP-woordvoer der. Evenals de WD, CHU en KVP stemde drs. Boersma in met het wetsontwerp. Alleen had hij een na drukkelijke voorwaarde: de SER moet een onderzoek instellen naar de mogelijkheden van- een overlegorgaan voor bedrijven met minder dan 100 man personeel. WD-er Rietkerk wilde nog een SER-advies over de geschillenrege ling. Hij wilde de kantonrechter niet te snel laten inschakelen bij geschil len. Het wetsontwerp is een verbetering van de wet op de ondernemingsraden van 1950. In het nieuwe ontwerp wordt de werknemers op bepaalde punten medezeggenschap gegeven. Minister Roolvink- gaat met dit voor stel verder- dan het SER-adviés. Ir. C. N. van Dis had vooral op dit onderdeel van het ontwerp kritiek. De ondernemingsraad, zei hij, mag alleen een overlegorgaan zijn. Het medebeslissingsrecht baant de weg naar het socialisme, merkte ir. Van Dis op. Met inachtneming van Gods wet moet de ondernemingsraad kunnen functioneren, zo stelde de woordvoer der van de SGP.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 7