Geen verrassende modellen
op vliegshow Farnborough
Arabieren dreigen nog twee
toestellen te vernietigen
TV-commentaar
Britse luchtvaartzorgen Fokker Fellowship concurrent
Excuus
Diverse
Mevrouw
Van Walsum
overleden
aa
nslcigen
Russische danser
vraagt asiel
Coba Kelling
overleden
MAANDAG 7 SEPTEMBER 1970
(Van onze luchtvaartmedewerker)
LONDEN Op de internationaal bekende Farnborough
luchtvaartshow, die deze week wordt gehouden, zullen geen ver
rassende Britse modellen worden getoond. Het nieuws op deze
vliegshow zal slechts bestaan uit drie varianten van bestaande
toestellen. De enige noviteit is een vierpersoons helikopter en
dat is iets waar men nu hepaald ook niet warm voor loopt.
De HS 141, een toekomstig
V/Stol-verkeersvliegtuig voor
operaties vanuit stadscentra.
In de naoorlogse jaren heeft
de Britse vliegtuigindustrie zelf
32 nieuwe typen verkeersvlieg-
tuigen voortgebracht, waarvan er
slechts drie een commercieel suc
ces zijn geworden.
Wat de verkopen betreft wordt
Engeland evenwel verre over
troffen door de Amerikaanse ri
valen en door onze Fokker
Friendship.
De Friendship heeft zelfs twee
Britse concurrenten, de Herald en de
HS 748, waarvan er resp. 40 en 235
werden verkocht, terwijl er van onze
Friend.ship al bijna zeshonderd van
eigenaar zijn verwisseld.
De ontwikkeling van verkeersvlieg
tuigen werd veelal afgestemd op de
nationale behoefte van BEA en
BOAC die er overigens zelf ook
niet altijd even gelukkig mee waren
HET IS duidelijk dal de vredesbe- j
sprekingen over het Nabije Oosten j
geen doorgang zullen vinden, als
niet beide partijen de voor drie j
maanden overeengekomen wapen- j
stilstand willen in acht nemen.
In hoeverre Israël het bestand heeft
geschonden, valt moeilijk te zeggen.
Egyptische beschuldigingen konden i
niet worden bevestigd. Ook de be-
weerde inval in Jordanië blijkt
loos alarm te zijn.
'Dat Egypte van het begin af het ak
koord heeft misbruikt om zijn mi
litaire positie aan het Suezkauaal
te verbeteren, staat als een paal
boven water. Het gaat er ook nu
nog mee door.
Tussenkomst van een aarzelend Ame
rika in een laat stadium heeft er
geen verandering in kunnen bren
gen. Ook de Russen heeft het niet
bereid gevonden hun grote invloed
in Kaïro aan te wenden.
Egypte beroept zich op een vermeend
recht, raketten in het betrokken
gebied van het ene naar het an
dere punt te verplaatsen om ie
voorkomen dat zij een gemakkelijk
doelwit zijn voor Israëlische aan
vallen.
Zelfs meent het raketten van buiten
dit gebied te mogen gebruiken ter
vervanging van de daarin reeds
opgestelde. Het gaat hier wellicht
om moderne wapens met grotere
-reikwijdte.
HET IS een bijzonder doorzichtig ex
cuus, waarmee Israël terecht geen
.genoegen neemt Maar het zal heel
moeilijk zijn. Nasser op korte ter
mijn tot andere gedachten te bren
gen.
Dat Israël niet aan vredesbesprekin
gen wil deelnemen, zolang de mi-
taire situatie niet is teruggebracht tot
die bij het ingaan van het bestand,
zal weinig indruk op de Egyptische
president maken.
De Israëlische aanvaarding van het
bestand en de vredesbesprekingen,
die daarop moeten volgen, blijft
van kracht. Nasser kan doorgaan
tot zijn doel is bereikt.
Niets is echter zeker in het Nabije
Oosten. En als Amerika er niet in
slaagt een eind te maken aan de
ze gevaarlijke ontwikkeling, is het
uitbreken van nieuwe gevechten
verre van denkbeeldig.
De garanties die Amerika aan aan
vaarding van zijn vredesplan ver
bonden heeft blijken weinig ef-
fect te sorteren. Als het ook ver-
l laadt het een
verantwoordelijkheid op
waardoor ze vaak te laat (en te
duur) werden afgeleverd. Dan was de
regering weer verplicht de gebruikers
financiële compensatie te verstrek
ken. Een vreemde zaak die nog on
verminderd voortduurt.
LUCHTBUS
Zo werkt Hawker Siddeley, in sa
menwerking met de Deutsche Arbus
GmbH, Fokker en SNIAS, aan de
bouw van de Europese Luchtbus A-
300B. Het prototype zal over twee
jaar zijn eerste vlucht maken, waar
na in 1974 de indienststelling zal vol
gen bij Air France. Lufthansa en
Sterling, die er gezamenlijk vol
gens de verwachtingen veertig zul
len bestellen. Dit projekt wordt ge
steund door West-Duitsland, Frank
rijk en Nederland.
Ondanks de Britse deelneming van
HS, geeft de Britse regering er waar
schijnlijk de voorkeur aan. het con
currerende en later gereedkomepde
BAC-311 type te steunen. Heeft zij
nog nietvoldoende leergeld, betaald?
REVOLUTIONAIR
Een dergelijke duplicering is bij
nog een tweede projekt te bespeuren:
bij de V/STOL-transportmachines die
bij BAC en HS in ontwikkeling zijn.
Toestellen die rechtstandig dan wel
onder een zeer steile hoek zullen lan
den en starten, daarbij gebruikma
kend van in stadscentra aan te leggen
V-en STOL-ports.
Het worden toestellen met vier
straalmotoren, die hun honderd pas
sagiers met een snelh'eid van 980 ki
lometer per uur zullen gaan vervoe
ren, over afstanden die variëren van
240 tot 2100 km. Hawker Siddeley
heeft de meeste ervaring op dit ge
bied en wel met de Harrier, 's we
relds eerst VTOL-jager (dat wil zeg
gen dat dit toestel vertikale starts en
landingen kan uitvoeren).
Dit revolutionaire jachtvliegtuig
werd vorig jaar door de RAF in ge
bruik genomen en zal ook aan het
Amerikaanse korps mariniers worden
geleverd. Met de Harrier werden
reeds drieduizend vlieguren vol
bracht, waarbij veertienduizend
starts en landingen werden uitge
voerd. De fabriek is nog met een ver
koopprogramma bezig, waarover ook
de leiding van onze strijdkrachten
wordt geïnformeerd. Thans zijn er
ruim honderd van deze jachtvliegtui
gen in produktie en van 1972 af zal
men ook in de VS bij McDonnell
Douglas de eerst nog gedeeltelijke
vervaardiging ter hand nemen.
CONCURRENT
Gezien de V/Stol-jachtvliegtuig-er-
varing van Hawker Siddeley, zou het
begrijpelijk zijn dat zij ook de trans
portuitvoering zou gaan bouwen. Hun
748 toestel zit overigens in dezelfde
klasse als de Friendship. Doordat er
van het Fokkerprodukt al ruim
tweemaal zoveel zijn verkocht is de
strijd al min of meer beslist.
Vreemd genoeg echter gaat de nog
te bouwen HS 144 opnieuw een con
currerend type worden. Nu voor Fok
kers nieuwste telg, de verlengde Fel
lowship, een straalverkecrsvlicgtuig
waarvan er ruim dertig zijn besteld.
Kennelijk hebben de Britten nog
steeds niet voldoende leergeld be
taald.
Op de wereldranglijst van vliegtuig
industrieën. bezet Engeland de
tweede plaats. Gezien de hiervoor
summier geschetste ontwikkelingen
zou het best eens kunnen zijn dat
Frankrijk deze toch wel eervolle
plaats binnen enkele jaren over
zal nemen.
PROBLEMEN
De Britten kampen ondanks de
stijgende exportresultaten met veel
luchtvaartproblemen, die de regering-
Heath de nodige grijze haren zullen
bezorgen.
Een ontwikkeling die deels
voortspruit uit de stijgende prijzen,
maar vooral door de grotere export
van Rolls-Royce vliegtuigmotoren.
Daar zal binnenkort verandering in
komen o.a. door export van vlieg
tuigen naar Zuid-Afrika.
Dit laatste heeft overigens zowel
nationaal als internationaal al de no
dige beroering gewekt. In eerste in
stantie gaat het om anti-onderzeeboot-
bestrijdingsmateriaal, in de vorm van
Wasp-helikopters en Nimrod pa
trouille-straalvliegtuigen. Daarnaast
zou Zuid-Afrika een aanvullende or
der willen plaatsen op de reeds in
gebruik zijnde Buccaneer jachtbom
menwerpers en twee soorten raket-
projektielen.
Alhoewel de huidige Conservatieve
regering daar meer voor voelt dan
haar Labour-voorgangers, zullen de
wapenleveranties waarschijnlijk in
eerste instantie beperkt blijven tot de
Nimrod en Wasp.
VERTRAGING
Andere militaire hoofdbrekens zijn
de vliegkampschepen, de militaire
steun aan Singapore en Maleisië. Ter
wijl Italië nog niet heeft laten weten
of ze al dan niet aan de maxi-MRCA
waaraan ons land aanvankelijk
ook zou rtieedoenzal meewerken.
Dok op het terrein van de burger
luchtvaart loopt het niet overal even
goed. Zo bezit de BOAC reeds drie
Boeings 747's, 's werelds grootste
straalverkeersvliegtuig, waarvoor de
bemanningen ontbreken. De vliegers
eisen een jaarsalaris van 13.500 pond.
Na maanden van overleg biedt de
maatschappij „slechts" 11.000 pond.
De vliegers zijn niet bereid de
vereiste omscholingscursus te volgen
en daardoor staan de peperdure ma
chines al maanden aan de grond.
Vermoedelijk zullen de toestellen pas
in het voorjaar worden gebruikt. Een
vertraging die miljoenen guldens kost
en de winst van het afgelopen boek
jaar volledig teniet zal doen.
De eventueIe levering van dit maritieme patrouillevliegtuig de Nimrod aan
Zuid-Afrika heeft de nodige beroering gewekt.
fect te «orteren. Als I
j[derAln gebreke blijft 1
enorm© verantwoord!
(Vervolg van pag. 1)
Het Volksfront voor de be
vrijding van Palestina heeft
vanmorgen gedreigd twee van
de vier vliegtuigen, waarvan
het zich gisteren meester heeft
gemaakt en die in Jordanië
zijn geland, te zullen opblazen.
Dit kan alleen worden voorkomen
als hun eisen worden ingewilligd. Die
zijn: vrijlating van het meisje dat
j in Londen werd gearresteerd na de
mislukte kaping van een Boeing-707
van El Al. en vrijlating van drie
i guerrilla's, die in Zwitserland zijn
veroordeeld tot twaalf jaar gevange
nisstraf wegens een aanval op een
El Al-toestel op de luchthaven van
i Zürich vorig jaar.
De Arabieren hielden vanmorgen
de in totaal driehonderd inzittenden
van de twee toestellen in gijzeling.
Waar de toestellen zich precies in
Jordanië bevonden, was niet bekend.
fToeslün
De Boeing-707 van Trans World
Airlines (145 inzittenden) zou op een
noodlandingsbaan in Maf rak zijn ge
land, in een woestijn vlakbij de
Iraakse grens. De landingsbaan zou
I niet zijn uitgerust met moderne tech-
l nische hulpmiddelen en de landing
zou bij het licht van noodfakkels zijn
uitgevoerd. De woestijn is bezet door
j Iraakse troepen, die de Palestijnse
i commando's steunen.
Evenmin als de Boeing zou de DC-8
i van Swissair (155 inzittenden) van
koning Hoessein toestemming hebben
gekregen in Amman te landen. Daar
na zou het zijn uitgeweken naar het
vliegveld van Zerqa, 25 kilometer ver
der. In dit gebied zou nog steeds
worden gevochten tussen Jordaanse
legereenheden en Palestijnse com-
I mando's. Wie van deze partijen dit
vliegveld in handén heeft, is niet be
kend.
De Zwitserse regering is nog niet
ingegaan op het ultimatum van de
kapers, de drie commando's vrij te
laten. Na een spoedoverleg van het
kabinet werd meegedeeld dat de be
slissing was uitgesteld omdat de si
tuatie nog bijzonder onduidelijk was.
Zwitserland staat doorlopend in
contact met Amerika en Israël. (Aan
boord van de DC-8 zouden zich veer-
tien Israëliërs bevinden).
Intern
I Interne moeilijkheden tussen het
kabinet en het kanton Zürich sche-
I nen vanmorgen te zijn opgelost. Het
kanton, dat grote bevoegdheden be-
zit wat betreft de rechtspraak, was
j weinig geneigd toe te geven aan de
i chantage van de Palestijnen. Maar
later zegde men toe, zich neer te leg
gen bij besluiten van de nationale
regering ,.in het belang van het land".
De Israëlische Boeing-70 (157 in
zittenden ontsnapte gisteren aan een
ramp. Het scheelde maar een haar
of het vliegtuig was in de lucht ont
ploft.
Tijdens een vechtpartij tussen be
manningsleden en passagiers met de
twee kapers rolde een handgranaat
over de vloer, waarvan een van de
kapers de pen al had uitgetrokken.
Door een defecte veer ontplofte het
helse werktuig niet.
De berichten over de toedracht van
de mislukte kaping zijn erg tegen
strijdig. Duidelijk is wel dat een vei
ligheidsofficier de mannelijke kaper
doodschoot, nadat deze nog een ste
ward in zijn buik wist te treffen. De
ze verkeerde vanmorgen niet meer in
levensgevaar.
Het meisje werd vervolgens gemak
kelijk overmeesterd en vastgebonden.
Ze zou ook betrokken zijn geweest
bij een kaping in september vorig
I jaar van een Itoestel van TWA.
I Dat ze konden worden overmees-
Nog een foto van koninklijke be
langstelling op het CHIO-Rotterdam.
De verbannen koning van Lesotho,
Mosjoejoe, in gezelschap van prinses
Beatrix en prins Claus (boven).
Onder: prins Bernhard en zijn moe
derprinses Armgard. Voor meer
CHIO-nieuws zie onze sportpagina's, j
TAE gisteren uit Den Haag komende
televisie-jeugddienst zal bij tal
van kijkers toch nog vreemd zijn aan
gekomen, juist omdat er zo veel werk
van was gemaakt. Nu was het meer
een ernstige show-met-publiek dan
een gezamenlijke godsdienstoefening.
Men liet, heel toegewijd, zien wat
men bedoelde. Er ontbrak bij al deze
zorg om duidelijkheid te krijgen maar
één belangrijk element: de spontani
teit en daardoor de werkelijke emotie.
Met spelende kinderen, een quiz,
een kwasi-gesprek en een gezellig
aandoende meditatie werd aan eisen
van de televisiemogelijkheden verras
send voldaan. Maar de kerkgangers
fungeerden, evenals de kijkers thuis,
als toeschouwers, want slechts de
meewerkende groep deelde in de
avondmaalsviering.
Het was niet zo erg geweest als er
iets in deze gepolijste uitzending mis
was gegaan omdat er minder was ge
repeteerd, als iemand van de jongeren
met twijfels of tegenspraak recht uit
het hart de mooi op elkaar afgestem
de verklaringen had doorbroken. Dat
zou de overtuigingskracht ten goede
zijn gekomen.
Zaterdagavond begon de KRO met
een vierdelige documentaire over
1945-'50. Voor politiek-geïnteresseer-
den, zouden we willen zeggen. Mr.
Burger zag in zijn herinneringen aan
de eerste politieke verwarringen na
de bevrijding Van het zuiden des
lands de humoristische kant, maar
prof. De Quay werd door persoonlijke
vragen in het nauw gedreven en dat
was een dominerende brok in de pap.
Niet dat hij er zich niet fraai uitred
de, maar men kreeg wel de indruk
dat dit deel van de documentaire in
feite was afgestemd op de omstreden
heid van zijn politieke instelling des
tijds.
Enfin, de KRO is gul: wie het met
de vorm en de inhoud van deze infor
matie niet eens is. wordt uitgenodigd
tot klagen per brief. Mooier kan het
niet.
Gezagvoerder John Priddy, wiens
gekaapte Jumbojet na landing in
Kaïro is opgeblazen.
terd, was kennelijk te danken aan de
piloot, die het vliegtuig een plotse
linge duikvlucht liet maken, waar
door ze hun evenwicht verloren. Is
raël heeft inmiddels de uitlevering
van het meisje geëist.
Evenals het El Al-toestel, was de
gekaapte Jumbo Jet van Schiphol ver
trokken naar New York. De zes ka
pers dwongen de piloot naar het
Nabije Oosten te koersen.
De reusachtige Boeing-747, waarin
360 passagiers kunnen, was eerst in
j Beiroet geland, waarvoor de autori-
teiten aanvankelijk toestemming had-
den geweigerd omdat het vliegveld
I te klein zou zijn. De brandstof was
echter bijna op, zodat er geen andere
mogelijkheid was. Er waren bijzonder
Hel volksfront vopr de bevrijding
van Palestina heeft de afgelopen twee
jaar diverse acties ondernomen:
23 mei 1968: Arabieren ontvoeren
een vliegtuig van El Al na de start
in Rome naar Algiers. De twaalf Is
raëliërs onder de 38 passagiers en de
tien bemanningsleden werden tot 31
augustus in Algiers vastgehouden en
pas vrijgelaten nadat Israël een aan
tal Arabische gevangenen had los
gelaten.
26 december 1968: twee Arabieren
beschieten op het vliegveld van Athe
ne een vliegtuig van El Al.
18 februari 1969: aanslag door Ara
bische commando's op een vliegtuig
van El Al op de luchthaven van Zü
rich.
29 augustus 1969: Ontvoering boven
Italië van een toestel van de Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappij TWA
naar Damascus. Twee Israëlische pas
sagiers werden wekenlang vastgehou-
I den.
10 februari 1970: Arabieren plegen
op het vliegveld Riem bij München
een bomaanslag op een vliegveldbus.
De aanslag was gericht tegen de pas-
I sagiers van een Israëlisch vliegtuig.
21 februari 1970: Bij Würenlingen
(Zwitserland) stort een vliegtuig van
Swissair neer. Alle 47 passagiers en
bemanningsleden kwamen daarbij om.
Het vermoeden bestaat nog steeds, dat
het vliegtuig verongelukte als gevolg
van een door Palestijnen aan boord
gesmokkelde bom.
22 juli 1970: Zes Arabieren kapen
een Boeing-727 van de Griekse maat
schappij Olympic Airways. De Griek
se regering ging op de eis van de Pa
lestijnen in en stelde zeven Palestij
nen in vrijheid die in verband met
overvallen op vliegtuigen en op het
kantoor van EI Al in Athene tot lang
durige vrijheidsstraffen waren ver
oordeeld.
ROTTERDAM Na langdurige
ziekte is zaterdag in haar woning te
Capelle aan den IJssel overleden me
vrouw J. M. van Walsum-Quispel, de"
69-jarige echtgenote van de oud-bur
gemeester van Rotterdam.
Mevrouw Van Walsum, in Soera-
baja geboren als dochter van eèn of
ficier bij de Koninklijke Marine, stu
deerde rechten in Utrecht. In de tijd
dat haar echtgenoot burgemeester was
MEXICOSTAD De Russische 1
danser Alexandre Filippov, die met
de groep „Ballets Moiseiev" in Mexi-
co optrad, heeft in dat land politiek f
asiel gevraagd.
Het ministerie van binnenlandse
zaken heeft het asiel verleend. Als
reden had Filippov opgegeven „bij
zijn terugkeer vervolging te vrezen
omdat hij het niet eens is met het 1
politieke klimaat" in de Sowjetunie.
De Russische ambassade in Londen
heeft zaterdag het Britse ministerie
van buitenlandse zaken gevraagd om I
een ontmoeting met de Russische bal
lerina Natalia Magkarova, die vrijdag
te kennen had gegeven dat zij in En
geland wil blijven.
eerst van Delft en latei- van Rotter
dam, kreeg zij grote bekendheid door
dat zij zich inzette voor zieken en
gehandicapten.
Bekend is in Rotterdam haar func
tie in „Bouwend Rotterdam", een
groep vooraanstaanden in de bouw
nijverheid, die de zorg op zich nam
voor poliopatiëntjes. Mevrouw Van
Walsum was ere-presidente, maar gaf
deze functie een reële inhoud.
Voorts was zij bekend als schrijf
ster en dichter. Een van haar be
kendste boeken heeft haar leven als
burgemeestervrouw te Delft en Rot
terdam tot onderwerp. Haar literaire
werk valt op door mooie taal en
stijl.
De begrafenis is woensdag op de
Hervormde begraafplaats „Oud-Kra
lingen" na een rouwdienst in de
Hoflaankerk, die om twaalf uur be
gint. In deze dienst gaat de emeritus
predikant, ds. J. H. Stelma van Hil
versum, voor.
strenge voorzorgsmaatregelen getrof
fen.
Na dn landing dreigden de kapers
het toestel te zullen opblazen als ge
probeerd zou worden ze uit de lucht
reus te halen. Na een oponthoud van
drie uur, vloog de Jumbo Jet naar
Kairo.
De inzittenden kregen slechts acht
minuten om zich in veiligheid te
brengen. Daarna werd het vliegtuig
opgeblazen. De bagage bevond zich
nog aan boord. De kapers zouden zijn
gearresteerd.
DEN HAAG De actrice Coba
Kelling moeder van wqlen Thom
Kelling is zaterdag in de Rudolf
Steiner-kliniek overleden. Mevrouw
Kelling, die de laatste maanden in het
Rosa Spierhuis in Laren woonde, was
bij een vriendin in de residentie op
bezoek, toen z(j een val maakte. Nog
pas drie maanden geleden nam zij.
77 jaar oud, afscheid van ,haar laatste
gezelschap, het Nieuw Rotterdams
Toneel. Zij was ridder in de Orde van
Oranje Nassau.
Coba Kelling stond reeds als twaalf
jarige op de planken van de Amster
damse Stadsschouwburg. Zij kwam
in 1917 bij Willem Rooyaards, speelde
later bij Nap de la Mar en vertolkte
meer dan vijfhonderd maal de rol van
„Mooie Juultje van Volendam" in de
bekende operette van Jan Lemaire.
Voor de oorlog maakte zij tournees
door België, het voormalig Neder-
lands-Indië en de West. In 1950 kwam
De Gaav Fortman
wordt geen
vertrouwensman NDU
DEN HAAG Prof. mr. W. F. de
Gaav Fortman heeft de Nederlandse
Dagblad Unie bericht dat het hem
onmogelijk is als vertrouwensman op
te treden ter zake van de voorgeno
men samenwerking van het Alge
meen Handelsblad en NRC mei De
Tijd.
Hij weigerde als vertrouwensman
te fungeren omdat het verzoek hier
toe pas gedaan werd toen de samen
werking al vaststond en daarvan pu
bliekelijk mededeling werd gedaan.
zij bij het Rotterdams Toneel, waar
zij in verscheidene stukken samen met
Jan Lemaire het vakmanschap en de
toewijding van de oude garde demon
streerde. Mevrouw Kelling kreeg ook
bekendheid door sympathieke vertol
kingen voor films, radio en televisie.
