DE DOVEN VAN FATHER ANDEWE
Braziliaans regiem wil j
kerk te vriend houden
Allah
Kariem
DERDE WERELD IS IN NAIROBI;
SLECHT VERTEGENWOORDIGD
Uw probleem
is het onze
BEROEPINGSWERK
Een woord voor vandaag
Pionierswerk Nabije Oosten
Beiroet-Voorburg per auto
Pater Jan Rutges, vrijgelaten:
Paulus verlangt er naar, zo schrijft hij de gelovigen in Rome: "on
der u mede bemoedigd te worden door elkanders geloof'. We doen
er goed aan deze woorden op ons te laten inwerken. Paulusde gro
te, gelovige Paulus, heeft zelf bemoediging nodig. Het is waar. hij
weet dat hij de gemeente te Rome ook iets te geven heeft, maar hij
weet ook dat hij iets ontvangen kan van die nog zo jonge gemeente,
die nog zo veel moet leren.
Het geloof, moet dagelijks gevoed worden. Natuurlijk wordt het ge
voed door Gods Woord en gebed. Maar er is meer nodig. Het ge
loof heeft evenzeer het voorbeeld nodig van de ander. Geloof kan
niet zonder een gemeenschap van gelovigen. Lezen we in een ander
verband niét: "Paulus ziende de broeders, greep moed!".
Geen mens leeft altijd boven op de bergtop van het geloof. Geen
mens staat zijn leven lang op de berg van de verheerlijking. Altijd
volgt er weer een dal, of een woestijn zoals bij Elia. nadat hij ge
staan had op de berg Karmel. En als de struikelblokken van de dui
vel te hoog lijken om ze te overwinnen, als de tredmolen van iedere
dag ons het gevoel geeft in de greep van de sleur te zijn die door
Gods almacht niet schijnt te worden doorbroken, dan kan het geloof
van een ander nieuwe moed geven om onszelf weer uit te strekken
tot God en te zeggen: "God, mijn God. op U vertrouw ik".
We lezen vandaag: Psalm 18 vers 32 tot 51
Uw brieven worden alle
persoonlijk beantwoord en be
horen daarom van naam en
adres voorzien te zün. Ge
heimhouding is verzekerd. U
gelieve één gulden aan post
zegels bij te sluiten. Een se
lectie uit de antwoorden pu
bliceren we in deze rubriek.
Vraag: Enige maanden geleden
ben ik geheel buiten mijn schuld,
rijdend op een bromfiets, aangere
den door een personenauto. Ik werd
met zwaar beenletsel in het zieken
huis opgenomen. Naar ik hoop, zal
ik geen blijvend nadeel on/erhouden,
ook al is de meniscus van één been
volledig verwijderd. De materiële
schade is al voor een deel vergoed
door de verzekeringsmaatschappij
van de tegenpartij.
Daarnaast zijn andere niet-mate-
riële zaken aan de orde. Ik heb twee
weken in het ziekenhuis gelegen en
nu vier maanden later ben ik zo ver
dat ik zonder krukken mag oefenen.
Tijdens mijn ziekte was het exa
mentijd. Ik heb drie examens moe
ten afleggen en dat heeft veel van
mijn zenuwen gevergd. Voor één
examen werd ik per ambulance naar
de examenzaal gebracht, een ander
heb ik zittend in een invalidewagen
moeten afleggen.
Gelukkig ben ik goed geslaagd, al
waren de cijfers lager dan de rap
portcijfers. Tijdens de vakantie
strompelde ik op twee krukken en
overal waar we heen gingen, moest
ik blijven zitten.
Antwoord: Behalve de materiële
schade, die kennelijk wel vergoed is
of zal worden, en de schade aan de
studie, die u door grote energie heeft
weten te beperken, is er veel schade
in de vorm van gederfde levens
vreugde. U mag gerust hiervoor ver
goeding vragen. Lukt dit niet langs
minnelijke weg, dan kunt u de hulp
van een advocaat inroepen, desnoods
pro deo. De advocaat kan aan de
hand van alle gegevens een schat
ting maken van de grootte van het
smartegeld.
Vraag: Sinds enkele maanden
werk ik in een banketbakkerij. Dit
werk gaat me goed af en ik zou
graag een cursus in dit vak volgen.
Het is me niet bepaald om diploma's
te doen, daar ik alleen de lagere
school doorlopen heb.
Antwoord: Volgens de instanties
die zich met dit bedrijf bezig houden
bestaat een dergelijke door u ge
wenste cursus niet.
In de Horeca-sector is wel een op
leiding voor vakmensen, terwijl uw
verlangen meer naar een amateurs-
opleiding uitgaat Misschien dat een
lezer wel een amateursopleiding
weet. Voorts is het beste nu en dan
eens een kijkje nemen in de bakke
rij, een demonstratie bijwonen en
als u ervan hoort, een recept in de
oren te knopen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te- Lathum en Giesbeek:
G. Colenbrander te Waarde.
Bedankt voor Randwijk: A. G. Ha
ring te Nieuwland (Z.H.); voor Wage-
ningen (vac. P. C. de Bruijn): M. v. d.
Bosch te Goes.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Zevenhuizen: R. der
Nederlanden te Middenmeer.
GEREF. KERKEN (vrijgem.)
Beroepen te Dalsen: J. Slotman te
Urk.
DE KRANT NAAR UW
VAKANTIE-ADRES
Dit kunt u UITSLUITEND opgeven met
de bon uit de krant.
Telefonische opgaven kunnen NIET meer
worden aangenomen.
VOORBURG Ruim dertien jaar werkt reverend A. J. Andeweg
nu onder arabische doven, aanvankelijk alleen in Libanon en later
ook in Jordanië. Hij is nu weer in Voorburg, waar hij praktisch elk
jaar wel even aanwipt, in dit geval na een congres over doven in
Zweden te hebben gevolgd.
Een goed congres, waar ik veel
van heb opgestoken, zegt de angli
caanse priester, die thuis, in Beiroet
door zijn mensen „Father" Andeweg
wordt genoemd. Ik had er ook pret
tige contacten met mensen van het
dovenonderwijs uit Israël, met wie we
misschien straks samen één (doven-)
gebarentaal zullen hebben. Je denkt
dan onwillekeurig: misschien is dit de
eerste stap naar de vrede?
De banden met zijn werk in het
Nabije Oosten en Voorburg zijn niet
zo vreemd. Andeweg woonde hier als
jongeman, kwam in aanraking met
Effatha, het bekende christelijke in
stituut voor dove kinderen, waar hij
als zestienjarige een afdeling van de
padvinderij oprichtte. Wetend dat in
zovele landen nog zo weinig voor do
ven wordt gedaan, groeide bij 'hem de
bereidheid om voor deze mensen iets
te gaan betekenen.
Hij volgde daartoe eerst de oplei
ding aan de zendingsschool in Zwit
serland, liep stage in Engeland, waar
hij zich verder in het (engelstalige)
dovenonderwijs bekwaamde omdat
hij dat meende nodig te hebben en
ging toen op zoek naar een arbeids
terrein dat hij wel in het Nabije Oos
ten meende te kunnen vinden.
- EERSTE HAVEN
Ver hoefde hij daarvoor niet te gaan
want de eerste de beste haven
Beiroet, hoofdstad van Libanon
confronteerde hem al met noden in
overvloed: vele (letterlijk) doof-stom-
men die aan hun lot werden overge
laten en in een soort eigen gemeen
schap samenwoonden. Hun enige
communicatie vormde een onder hen
ontstane gebarentaal.
Andeweg leefde een half jaar da
gelijks met deze mensen om toegang
tot hen te verkrijgen en hun geba
rentaal machtig te worden. In hun
I kostje voorzagen ze als sjouwers op
schepen en schoenpoetsers. Velen
hadden helemaal geen werk. Onder-
richt wilden ze niet. Maar een club
huis, dat Andeweg met aanvankelijk
primitieve middelen oprichtte, stelden
ze erg op prijs. Nog steeds vormt dit
1 (nu veel beter geoutilleerde) clubhuis
Om tot een goede uitspraak te komen, is een speciale houding, waarbij
de dove kan ..voelen" wat hij zegt, een goede manier van controle. Een
jongetje van de dovenschool te Beiroet is één en al concentratie. Zo gaat
de strijd tegen het letterlijk doof en stom zijn in het Nabije Oosten on
verminderd voort.
een trefpunt voor velen en blijken er
kansen voor het evangelie te zijn.
- SCHOOL
Van het een kwam het ander. Er
werd een school voor dove kinderen
opgericht, aanvankelijk in een een
voudig huurhuis. Van de Wereldraad
van Kerken hoorde Andeweg: wij
zien heel veel in wat jij doet en men
kocht voor hem een beter gebouw,
dat gegeven diende te worden aan de
lokale inheemse christelijke kerk.
Zo werd het werk ingepast in de
anglicaanse diocese (het kerkelijk ge
bied ter plaatse red.). De leiding
is nu half arabisch, half Nederlands,
want in Beiroet bestaat de Neder
landse kolonie uit zo'n tweehonderd
mensen.
De dovenschool, die gebruik maakt
van de modernste middelen, 70 leer
lingen telt en ook een Internaat heeft,
staat zo'n 10 km buiten Beiroet, meer
het bergland in. Vier jaar geleden is
reverend Andeweg ook een mythyl-
school voor spastische kinderen be
gonnen, vlak naast de dovenschool.
Daar zijn nu 20 pupillen. Het ge
bouw, waarvan men gebruik maakt
is gehuurd en er is een actie gaande
om het gebouw aan te kopen.
- VELE LANDEN
Dovenschool, mythylschool en club
huis vergen een personeelsbestand
van 38 mensen, van wie er 15 tot het
onderwijzend personeel behoren. Ze
komen overal vandaan: uit Engeland,
Zwitserland, Amerika, Denemarken
en uit het land zelf. Men neemt ge
noegen met gemiddeld 175 gulden
per maand, heeft kost en inwoning
vrij (men leeft in één gemeenschap)
terwijl de overtocht wordt betaald.
Ook in Jordanië is er nu een do
venschool met 55 leerlingen, allemaal
behorend tot de palestijnse vluchte
lingen. Father Andeweg die daar eens
per maand naar toe vliegt is een van
de weinige niet-arabieren die in dit
gebied, het plaatsje Es-Salt vlak bij
Amman, aan de tegenwoordige grens
met Israël, ongehinderd kan rondlo
pen. Sommigen vinden dat ik daar
mee gevaarlijke dingen doe, maar dat
zie ik er niet in, zegt hij.
Hoe is het financieel mogelijk dit
werk allemaal doorgang te laten vin
den? Men ontvangt gelden via diverse
kanalen. Om te beginnen uit Neder
land, waar de Stichting hulp aan het
gebrekkige kind in het Nabije Oos
ten met zijn blad Allah Kariem (God
VOORBURG Veel steun
krijgt het werk van reverend
Andeweg via de stichting Hulp
aan het gebrekkige kind in het
Nabije Oosten, die zaterdag in
Utrecht weer jaarvergadering
hoopt te houden. Dan draait de
première van de nieuwe kleuren
film over het werk en feaat de
heer Andeweg in op de ongetwij
feld vele vragen, die hem door
belangstellenden worden gesteld.
Wie meer van het werk wil
weten kan zich met de stichting,
secretariaat de heer W. Chr.
Vreeswijk, Hofwijckstraat 62,
Voorburg, in verbinding stellen.
Het gironummer van de stichting
is 715515, ten name van de pen
ningmeester van Allah Kariem
(God voorziet), het contactblad in
Nederland.
Zondag hoopt ds. Andeweg
voor te gaan in de dienst in de
hervormde Oude Kerk aan de
Herenstraat in Voorburg.
VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1970
Van onze kerkredactie
MONTFOORT De situatie op het platteland van Brazilië
is nog triester dan in de steden: praktisch geen Vooruitgang en
veel te weinig werk. Het werk dat er nog jis levert erg weinig op
is primitief. Grondbezitters investeren niet meer in de landbouw.
Dit zegt pater Jan Rutges,
die korte tijd in de hoofdstad
Brasilia vanwege zijn medewer
king aan een guerrilla-organi
satie werd vastgehouden, maar
toen plotseling werd vrijgelaten
en op transport naar Nederland
werd gezet.
Rutges arbeidde jarenlang in het
binnenland, tot zijn bisschop hem
daar wegwerkte omdat hij er, samen
mét anderen probeerde mee te helpen
aan een verandering van' de alarme
rende toestanden.
Ze deden dat onder meer in een
soort boerenbeweging, de Liga Agra-
ria, waarin de bevolking coöperatief
ging samenwerken. Tegenover grond
bezitters en handelaars probeerden ze
zo samen voor hun rechten op te ko
men.
Dit zinde mijn bisschop niet, zegt
Rutges in een interview met Jan
Glissenaar in „Gemeenschap der Ker
ken", het orgaan van de Raad van
Kérken in Nederland. Deze bisschop
is tegen iedere landhervorming en
heeft zelfs een beweging voor het be
houd van privé-bezit opgericht.
De regering zegt wel de ontwikke
ling van het land en van de menseh
te willen, maar dan op haar manier,
aldus Rutges. Dat merkte de pater in
Brasilia, waar hij anderhalf jaar
heeft gewerkt. Wel alfabetisme maar
alstublieft geen sociale en politieke
bewustwording.
reldorganisaties voor de opname van
Peking in de Verenigde Naties.
De Hervormde Wereldbond heeft
zich overigens nooit over deze zaak
uitgesproken. Gelijk bekend heeft
Formosaanse kerk kort geleden om
deze reden zich ook teruggetrokken
uit de Wereldraad van Kerken.
De officiële Oostduitse afgevaardig
den konden ook geen uitreisvisum be
machtigen. Daarentegen is ds. Hein-
rich Langhoff uit Oost-BerUjn, die dt
assemblee als belangstellende wilde
bijwonen, wel in Nairobi gearriveerd.
Onmacht
De arbeiders zijn onmachtig om te
gen het onrecht op te komen, omdat
hun vakbonden aan banden zijn ge
legd. Ze mogen niet staken of actie
voeren. Leiders, die daar toch toe
aanzetten, worden weggewerkt, gear
resteerd en gefolterd.
Volgens Rutges is er in BraZilië
nauwelijks een andere mogelijkheid
dan om ondergronds te gaan werken.
Hij deed veel samen met de christen-
-beweging, die de arbeiders bewust
probeert te maken. In Brasilia kreeg
hij ook contact met een beweging die
er meer op uit is het huidige regiem
omver te werpen, overvallen doet,
alsmede inlichtingen verzamelt.
Mensen van deze beweging kwa
men nogal eens naar de hoofdstad en
de pater gaf hen dan onderdak. Op
grond daarvan werd hij gearresteerd.
Waarom hij aan deze organisatie
meewerkte? Omdat de kerk, die im
mers evenzeer tot taak heeft de on
rechtvaardigheid te bevechten, mins-|
tens in voortdurende dialoog met de
ze mensen moet staan.
- Risico's
Naar de mening van pater Rutges
hoeft de kerk zich nog nf.et achter het
gebruik van geweld te plaatsen, of
daarmee in te stemmen overigens
heeft de kerk al zo vaak wapens ge
zegend om toch aan de kant van
diegenen te gaan staan, die voor
rechtvaardigheid strijden. Uiteraard
brengt dat risico's mee. Maar die
moeten dan maar worden genomen.
Hoewel dat met anderen wel ge
beurde werd de pater tijdens zijn ge
vangenschap niet gefolterd: „Het re
giem wil de kerk geheel aan haar
kant zien te houden". Daarom werd
Rutges als een bevoorrechte behan
deld. Samen met twee anderen vorm
den zij de drie enigen die in de ge
vangenis niet werden gemarteld.
In het binnenland van Brazilië
werkte pater Jan Rutges enthousiast
en met jeugdig élan mee aan het be
wust maken van de boerenbevolking.
Om een plaatje als dit kon zijn bis
schop daar bepaald niet lachen, in
tegendeel.
WSÊÊÊKÊttÊt
voorziet), dat over het werk voortdu
rend inlicht, zeer actief is.
- ADOPTIE
Men kan voor dertig gulden per
maand een kind adopteren, over wie
men dan de levensgeschiedenis krijgt
toegezonden, dat briefjes naar zijn
„pleegouders" gaat schrijven en aller
lei werkstukjes doet toekomen, kort
om, met wie men voortdurend in con
tact blijft. In ons land zijn zo 25 kin
deren geadopteerd.
Er worden speciale avonden en ver
koopdagen gehouden. Een nieuwe
kleurenfilm over het werk kwam
daarvoor pas gereed. Reverend An
deweg heeft voorts een z.g. mailing
list: mensen met wie hij in contact
komt en die geïnteresseerd raken in
wat hij doet, geven bijdragen, in ruil
waarvoor zij weer op de hoogte wor
den gehouden van het werk.
Ik dronk op weg van Zweden
naar hier koffie in een Duits weg
restaurant en kwam in gesprek met
een Duits echtpaar, dat onmiddellijk
wilde bijdragen. Zo'n naam voeg ik
dan weer toe aan mijn lijst, waarop
nu al zo ongeveer drieduizend gevers
staan. Op die manier gaat dat, vertelt
Andeweg.
Verder kregen we bijvoorbeeld van
(Van onze kerkredactie)
NAIROBI Als een pijnlijke
zaak beschouwt voorzitter prof.
Wilhelm Niesel van de Hervorm
de Wereldbond het, dat aan de
bestuurstafel van de assemblee
zelden een vertegenwoordiger
I van de „derde wereld" te vinden
I is. Niet meer dan de helft van de
j afgevaardigden komt uit Azië,
I Afrika of Latijns-Amerika.
Dat was niet de bedoeling en dat
komt ook niet overeen met het aan
deel van de jonge kerken in de we
reldbond, dat bij de zeventig procent
ligt.
Veel van deze kerken hebben de
reiskosten niet kunnen betalen. Om
deze reden schitteren zelfs enkele
niet-blanke bestuursleden van de
HWB door afwezigheid. Hier hadden
volgens Niesel de kerken uit de rijke
landen zeker moeten bijspringen.
Verzoeken om financiële hulp hebben
echter maar gering succes gehad.
Wat zal de toekomst van dit soort
wereldassemblees zijn? Dr. Marcel
Pradervand. secretaris-generaal van
de HWB. die eind oktober na 22 jaar
aftreedt, vindt dat het zoals het tot
nu toe is gegaan, niet langer kan. Het
I jaarlijkse, budget van de HWB be
draagt vier ton. De assemblee in Nai
robi kost "het dubbele. Hij is er een
voorstander van, om in de plahts van
wereldassemblees kleinere conferen
ties te houden. m
Niesel is het daar niet mee eens. De
wereldassemblees bieden vooral de
jonge kerken de enige mogelijkheid,
om uit hun isolement te komen. Re
gionale conferenties, hoe nuttig op
zichzelf ook, geven die kans niet.
Samengaan
Niesel toonde zich in een gesprek
met de pers opnieuw een voorstander
van een samengaan van alle reforma
torische kerken. De lutherse en de
hervormde wereldbond hebben grote
theologische taken in de oecumene.
Dat geldt vooral voor het gesprek met
Rome, dat van meet af gemeenschap
pelijk gevoerd had moeten worden.
De lutheranen voeren al lang een ge
sprek met Rome en pas dit jaar zijn
de hervormden begonnen.
Een samengaan van hervormden en
lutheranen zou bovendien belangrijke
uitwerking hebben op het sociale en
politieke leven. Het gaat om een nieu
we interpretatie van het evangelie in
deze geseculariseerde wereld. De mo
dernistische theologie die alle brug
gen achter zich heeft afgebroken, kan
daarbij niet helpen, maar ook niet een
.herkauwen" van alles wat Luther
en Calvijn al gezegd hebben, aldus
NieseL
Ook Pradervand heeft in zijn ver
slag gezegd, dat de HWB alles zal
doen om tot nauwere samenwerking
met de Lutherse Wereldfederatie te
komen. De theologische commissie
van de HWB heeft al voorstellen voor
intenser samenwerking gedaan. „Wij
hebben geen tijd meer om nog langer
gescheiden op te trekken", aldus Pra- 1
dervand. Trouwens, ook bisschop Ste-
fano Mosji uit Tanzanië, die de as
semblee namens de Lutherse Wereld
federatie toesprak, hamerde op dit
thema,
Huldiging
In een speciale vergadering huldig
de de assemblee dr. Pradervand in
verband met zijn komend afscheid.
Vooral zijn bemoeienissen voor de
fusie' met de internationale congrega-
tionalistische raad. die zich nu heeft
voltrokken, werden geroemd en ook
zijn succesvolle pogingen, om de con
tacten met de hervormde kerken in
Oost-Europa na de Tweede Wereld
oorlog te herstellen. De 64-jarige
Zwitser wordt eind oktober opgevolgd
door ds. Edmond Perret uit Genève.
Elf kerken van de 129, die nu lid
zijn, zijn in Nairobi niet vertegen
woordigd. Daaronder is ook de Pres
byteriaanse Kerk van Formosa. De
afgevaardigden van deze kerk kregen
van hun regering geen visum wegens
de bemoeienis van de kerkelijke we-
- MANAGER
Dat alles maakt je wel tot een echte
manager, met een bureau, een boek
houder en een secretaresse, iets wat
ik eigenlijk helemaal niet wil zijn,
omdat ik veel liever onder de dove
mensen wil blijven werken, zegt
„Father" Andeweg met een gevoel
van heimwee. Maar 's zaterdags ben
ik de huisvader van ze en trek op
allerlei manieren met ze op, evenals
zondagmiddag na de kerk, wanneer
ik met de jongelui ga spelen en ra
votten. Dat laat hij zich niet af
nemen.
Ondanks alle geldwerving, blijft er
bij het groeiende werk een gemiddeld
tekort van 17.000 gulden per jaar. Dat
Een arabisch meisje, voor hen
schoolbord, waar allerlei woordeni
op geschreven staan, leert deze
onder leiding van een docente -uitl
te spreken.
zal men nu weer proberen in te lo-1
pen door middel van een kerstactie
met kaarten waarop gedroogde bloe
men uit het heilige land zijn beves-'
tigd, die door de kinderen zijn ge-ti
maakt. v
- AVONTUUR
De manier waarop dominee Ande- 1
weg recent naar Westeuropa kwam
laat zien, dat zijn zin voor avontuur'
nog volop levendig is. Hij maakte de
reis van 4500 km per auto en gaat
uiteraard ook weer per auto terug.
Op die manier kon hij „voor hetzelfde
geld" zijn boekhouder, zijn pleegzoon,
die zich in Driebergen in de autotech
niek gaat bekwamen en een familie y
lid uit Nederland meenemen die di
heenreis per vliegtuig had gemaakt
Door alle activiteiten groeit de kerk fc
van Christus temidden van een mo-
hammedaanse gemeenschap, wat on
zichzelf al een unieke zaak genoemt.
mag worden. Staande in de nood naast
de ander krijgt men die kans.
Ton van der Hammen
Invul-puzzel
Horizontaal woorden invullen die betekenen I
plaaggeest, 2. bode aan een universiteit. 3. wiel.
4. klimop, 5. nevens, 6. Spaans paard. 7. van
daag, 8. blociwijze, 9. niet dezelfde. 10. verle-
«en-
Bij juifte oplossing vormen de beginletters de
naam van een knaagdier.
Opioasing vorige puuel
Hor.: 4. magneet, 5. terrein, 6. misene. 7. ga
melan. Vat: 1. materiaal, 1 ontroeren. 3. meri
diaan.
de Kinderpostzegelactie gelden om
een étage op een onzer gebouwen te
zetten en om een personenbusje voor
het vervoer van de spastische kinde
ren aan te kopen. De Wilde Ganzen
gaven ons een eetzaal, Simavi hielp
ons aan een gehoortestkamer. Nu doen
we weer moeite om via de Uniecol
lecte een gift ineens voor ons werk te
krijgen, spmt Andeweg op, die direc
teur, propagandist, geldwerver, ar
beidsbemiddelaar, kortom: een pionier
in de ware zin van het woord is.
