Ede experimenteert wijken zonder met auto's Spoorwegstation van I Harde overvallen „Wegwerp- kunstnier" op markt Hildo Krop (86) overleden 13 VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1970 EDE Wat voor menig grote-stadsbewoner een onbe reikbaar ideaal lijkt, gaat in Ede gestalte krijgen: nieuw bouwwijken zonder auto's. Juist op het moment dat de discussie over schadelijke auto- gassen een climax heeft bereikt, zet Ede het hele traditionele denkpatroon in de planologie opzij en wéért de auto's voor de deur met een experiment, dat in deze omvang voor Ne derland uniek is. En hoewel het nog maar een voorzichtig begin is 110 een- gezinskoopwoningen op 32.500 vierkante meter houdt men er in Ede rekening mee, dat de proef door meer wordt gevolgd. Edes stedebouwkundige P. Bouter kost het geen moeite de voordelen van het project op te sommen. De rust en de mogelijkheden voor kin deren om volledig te kunnen spelen, vallen al direct in het oog. Daarnaast heeft het experiment ook het voordeel, dat het stramien van straten en huizenrijen wat speelser kon worden opgezet. Geen rechtlijnige straten, maar voetgan gerpromenades, die door hun tracé op vele plaatsen met de woningen inspringend de nodige afwisseling brengen. Bovendien heeft men een behoor lijke differentiatie kunnen aanbren gen in de woning-typen zelf. Architect Bouter: „We zijn blij, dat we het dit keer kunnen waar maken. We hebben er al zoveel over gesproken, dat het fascinerend is nu te kunnen starten. Volgehd jaar al worden de eerste woningen opgele verd.'' Het project, dat deel uitmaakt van het grote 7.000 huizen en flats tel lende nieuwe uitbreidingsplan, be staat uit een vierkant, waarbinnen de woningen zijn geprojecteerd. Vier eenheden van huizen, die elk weer anders zijn opgezet. De buitenkant van dat vierkant is de weg waarlangs de auto's kunnen worden geparkeerd in insteekha- vens of in garages. Alles binnen de ze vier wegen is voor auto's verbo den terrein. Dat wil zeggen: er mogen wel auto's rijden de betegelde straten zijn er ruim genoeg voor maar ze mogen niet parkeren. Alleen voor arasen, de brandweer en ambulances is een uitzondering gemaakt. Architect Bouter: „Voor we het plan in definitieve vorm goten, hebben we eerst een hearing gehouden. Daar waren wel enige bezwaren te gen, natuurlijk. Er zijn altijd mensen, die hun auto per se voor de deur willen hebben. Maar de grote meerderheid was toch enthousiast, evenals trouwens de provinciale pla nologische dienst. „En het bezwaar, dat je niet direct uit je stoel in je auto kunt stappen, hoeft helemaal niet zo zwaar te we gen. Maximaal hoeven de mensen maar vijftig meter te lopen. Als je op een flat zit met galerijen, leg je een grotere afstand af." „Ban auto" Overigens is dit project Veldhui zen niet het enige, waarmee de ge meente Ede experimenteert. Een an der is het plan Klaphek, dat 600 huizen en flats (tweederde eenge zinswoningen) op zo'n 180.000 vier kante meter omvat. In dit project heeft men de auto's in zoverre proberen te weren door maar een beperkt aantal verkeersa ders te ontwerpen. Langs deze aders komen dan de insteekhavens en ga rages. Deze opzet betekent, dat de be woners tussen huizen en flats altijd nog zo'n 110 bij 180 meter autoloze grond hebben. Waarom juist ip Ede, op de nog vrij rustige Veluwe, dit experiment? Architect Bouter: „Ede is nog geen stad. Met Bennekom en Lunteren telt de gemeente nu nog maar 73.000 inwoners. Maar we moeten naar de toekomst kijken. We rekenen erop, dat de gemeente in 1990 100.000 in woners zal hebben en daarop moet je nu al gaan plannen. „Anderhalve auto per woning eengezinshuis of flat de norm die .in de nieuwbouw vrij algemeen wordt gehanteerd, zal in de toe komst betekenen, dat mensen alleen op volle parkeerplaatsen zullen gaan uitkijken. En dat willen wij voorko men. Ban de auto en geef de mensen meer leefgenot." Zou Edes experiment ook toege past kunnen worden in de grote ste den in het westen? „In principe wel, natuurlijk. Maar men zal dan wel met enkele belang rijke factoren rekening moeten hou den. In de eerste plaats is het opzet ten vanzo'n project vrij tijdrovend en waar woningnood nijpend is, moet men nu eenmaal noodgedwon gen snel kunnen plannen „In de tweede plaats moet men beseffen, dat' zulke projecten nu nog alleen slagen wanneer ze koopwo ningen betreffen. Beleggers, die het van de verhuur moeten hebben, zien er weinig in omdat een belegger niet van een experiment houdt. „Een belegger geeft de voorkeur aan zekerheid. En dat betekent rechte straten en „doorbezonnings- huizen", recht toe-recht aan-huizen. Die liggen het best in dc markt." „Daarom", zegt de heer Bou ter, „hebben we dat project Klaphek ook niet opgeizet met een belegger. We vperen het uit met de federatie van woning bouwverenigingen. Die was en thousiast voor het plan. En het staat wel vast, dat als het aanslaat dit niet thet laatste project zal zijn". Architect P. Bouter: nieuwe wegen met -plan zonder auto wegen". ItADIO VAX A VOM» HILVERSUM I 402 m. VPRO-vrijdag (vervolg). 18.00 en 19.30 Nieuws. VARA: 21.00 Turandot. opera van Busom. door koor. orkest en solisten van de RAI-Turijn (gr.) 22.30 Nieuws. 22.40 Mededelingen 22.45 Actualiteiten. 22.55 (S) Licht gevarieerd platenpro- gramma. 23.55-24.00 Nieuws. Hilversum II 208 m. NCRV: 18.30 Nieuws. 18.41 Actualiteiten. 19.00 Wereldpa norama. 19.10 Veel gevraagd gewijde muziek (gr.). 19.40 Wijd als de wereld: interna tionale oriëntatie In kerk. zen ding en oecumene. 19.50 (S) Jeugdkoor. 20.05 (S) The sound of musical: programma van 'muslcalfragmenten. 21.10 Praag in tranen, klankbeeld. KRO: 22.00 Actualiteiten. 23.30 Nieuws. 22.40 De Beyaerd- -Hler: cabaretprogramma. 23.10 Apollo 1, een fantastisch rulmtevaartmysterie. 23.30 (S) Midnight special: licht mu- Tlekprogramma. 23.55-24.00 Nieuws. Grammofoonplatenprogramma draadomroep vanavond van 18-20 uur: I. Gaetano Donizetti: La Fa- vorlta (le en 2e bedrijf): II. Lulgi Cherubini: ouverture Medea: ill. Vincenzo Bellini: uit li Pirata: Oh! s'io potessl; IV. Giuseppe Verdt: 1 Ouver ture Lulsa Miller. 2. uit La Forza del Destino: II santo no- me di Dio: V. Giacomo Pucci ni: 1. uit Manon Lescaut: a. I In quelle trine morbide, b. nerduta. abbandonata. 2. uit Gianni Schicchie: O mio babbino caro. TELEVISIE HOK VANAVOND Nederland I NOS: 18.45 Pipo de clown. STER: 18.51 (K) Reclame. NOS: 18.55 (K) Journaal. STER: 19.00 (K) Journaal. VARA: 19.04 (Ki Hier is Lucy, tv-serie. 19.30 (K) Beroemde dierentuinen: ae Wést-Berlijnse dierentuin STER: 19.55 (K) Reclame. NOS: 20.00 (K) Journaal. STER: 20.15 (K) Reclame. VARA: 20.20 <K) Zomaar een zomeravond: ge varieerd programma. 21.45 (K) Mannix: dood in a kleine terts, tv-film. NOS: 22.35-22.40 (K) Journaal. Nederland II NOS: 18.45 Pipo de clown. STER: 18.51 (K) Reclame. NOS: 18.55 iK) Journaal. STER; 19.00 (K) Reclame. NOS: !fl.04 Pre mière: over fllmkijken en filmmaken. NCRV: 19.30 Scheepsjongens van Bontckoe. vervolgverhaal. 19.37 (K) De wetten van de wildernis: het dierenleven ln de wildernis van Centraal-Afrika, STER: 19.55 (K) Reclame. NOS: 20.00 (K) Journaal. STER: 20.15 (K) Reclame. NCRV: 20.20 (K) De regels van het spel: hoogte vrees. tv-film. 21.30 (K) Barcn- boim over Van Beethoven. 21.55 Hier en nu: actualitei tenrubriek. 22.25 Koorzang: geestelijke liederen. NOS: 22.35-22.40 (K) Journaal. België, kanalen Nederlands: 2 cn 10. 19.25 Zandmannetje. 19.30 in ternationaal landbouwmagazi- ne. 19.55 Mededelingen en dc weerman. 20.00 Nieuws. 20.25 Speelfilm: Bittere lauweren 1951). sociaal drama. 22.15 Nieuws. 22.20 Randfiguren: Louis Aragon. teksten van Louis Aragon. HILVERSUM I. 402 m. VARA: 7.00 Nieuws en och tendgymnastiek. 7.23 Week eind: jeugdprogramma. VPRO: 7.54 Deze dag. VARA: 8.00 Nieuws. 8.11 Van de voorpagi na. 8.15 Stereo: Z.O. 135: geva rieerd programma. (9.35-9.40 Waterstanden). 10.30 Stereo: Licht instrumentaal ensemble 11.00 Nieuws. 11.03 Stereo: 11.00 Nieuws. 11.03 Stereo: Harpmuziek. 11.10 Licht orgel spel. 11.25 Oosteuropese kro niek. 11.45 Stereo: National band of New Zealand (opn.). 12 05 Stereo: Strijkorkest. 12.30 Actueel sportnieuws. 13.00 Nieuws. 13.11 VARA-Varla. 13.13 Actualiteiten. 13.23 Stereo: Dit is het begin.... jongeren programma. 14.35 Radio Jazz Magazine. NOS: 15.00 Beetho ven - 200 (opn.). 16.00 Nieuws. 16.03 Stereo: Scan: populair programma over elektronlka. VARA: 16.15 Stereo: De stem des Volks, met Gewestelijk Orkest voor Zuid-Holland en solisten. 16.45 Artistieke Staal kaart. 17.10 De Scala 1918-1926: operamuziek. 17.55 Mededelin gen. HILVERSUMII.298m. NCRV: 7.00 Nieuws. 7.11 Hel levende woord. 7.16 Op het eerste gehoor: klassieke mu ziek (gr.). (7.25 Horen en zien. 7.30 Nieuws: 7.32-7.50 Actuali teiten.). 8.00 Nieuws. 8.11 Ste reo: Gewijde muziek (gr.). 8.30 Nieuws. 8.32 Tips voor de va kantie. 8.45 Stereo: Lichte grammofoonmuzlek. 9.00 theo logische Etherleergang. 9.35 Gymnastiek voor de huis vrouw. 9.45 Stereo: Grand Gala du Disque Classique: klassieke en moderne muziek. 11.00 Nieuws. 11.03 Stereo: Franse ouvertures (gr.). 11.15 Sola rium: een hoogtezon program ma voor iedereen. 11.55 Mede delingen. KRO: 12.00 zonder grenzen: over missie en zen ding. 12.10 Uit balans: uitzen ding in samenwerking met het N K.O.V. 12.14 marktberichten. 12.16 Overheidsvoorlichting. 12.26 Mededelingen t b.v. land en tuinbouw. 12 30 Nieuws. 12.41 Actualiteiten. 12.50 Bui tenlands commentaar. NOS: 13.00 Grammofoonplatenpro- I gramma voor onze militairen. KRO: 14.00 Stereo: P.M.:, een weekend met veel plaatjes. (16.00-16.02 Nieuws.). NOS: 16.30 rnzet: een programma over amateuristische muziekbeoefe ning. HIRO 17.00 HIRO-maga- zlne. KRO: 17.30 Stereo: Licht muziekprogramma. 18.19 KRO Kanjer Koning Kompetitie. HILVERSUM III. 240 m. en FM-kanalcn. KRO: 9.00 Nieuws. 9.02 Djlnn. gevarieerd programma. (10 00 en 11.00 Nieuws.). NOS: 12.00 Nieuws. 12.03 Gevolmachtigd: een koning te rijk voor de door u gevraagde plaat. NCRV: 13.00 Nieuws. 13.03 Licht platenprogramma met verzoeknummer. (14.00 en 15.00 Nieuws.). ïfi.oo Nieuws. 16.03 Gevarieerd muziekprogramma. 17.00 Nieuws. 17.02-18.00 Hier ep Nu: Sportshow met lichte pla ten. TELEVISIE MOKUIA NEDERLANDI. NOS: 15.15 - 16.00 (K) Rep. bloemencorso te Eelde. 16.00 (K) Journaal. AVRO: 16.02 - 17.30 Jeugdprogr. BELG1E Nederlands progr. kan. 2 en 10. 16.00 Zwemmen: Kampioen schappen te Spa. 258 Haar vader zat tegenover haar. hij keek haar echter niet in het gezicht, maar wierp haar onder het spreken van tijd tot tijd een blik toe, waarvan de geveinsde opgeruimdheid zijn geheime droefheid niet kon verbergen. Zij had geen tekengereedschap of borduurwerk voor zich. De kleine va zen die anders altijd met frisse bloemen waren gevuld, waren leeg of be vatten slechts verwelkte stengels-. De kanarie zong niet. De doek die 's avonds voor zijn kooi werd gehangen, was niet weggenomen. Bray herkende hem en zei ongeduldig 'Wat moet u, meneer? Haast u met uw boodschap want wij hebben ge wichtiger zaken te behandelen. Kom aan, meneer! Terzake.' Nicolaas kon wel merken, dat het wrevelig ongeduld slechts geveinsd was, en Bray zich heimelijk verheugde op iets wat zijn dochter enige afleiding kon geven. Onwillekeurig hield hij zijn ogen op de vader gevestigd terwijl deze sprak en zag hoe onrustig hij was, want hij kreeg een kleur en draai de zijn hoofd om. Zijn list, voor zover zijn woorden een list waren om Madeline's tussen komst uit te lokken, had echter het gewenste gevolg. Zij stond op, kwam naar Nicolaas toe, bleef halverwege staan, en stak haar hand uit alsof zij een brief verwachtte. 'Madeline, wat wil je toch?' zei haar vader ongeduldig. - 'Juffrouw Bray verwacht misschien een brief met geld,' zei Nicolaas zeer duidelijk spre kend en met een nadruk, die zij wel op moest merken. 'Mijn baas is in het buitenland, en ik kan een brief hebben meegebracht. Ik hoop dat ze mij tijd zal geven, een korte tijd, ik vraag maar heel weinig tijd.' - 'Is dat^ alles?' zei Bray. 'Moest je nog geld van die man hebben, Madeline?' - 'Een kleinigheid, geloof ik,' zei Madeline met een flauwe stem. - 'U denkt misschien,' zei Bray, terwijl hij zijn stoel verschoof om Nicolaas aan te kijken, 'dat wij gebrek zouden moeten lijden als u ons af en toe niet wat geld kwam brengen, hè?' - 'Daaraan heb ik niet gedacht,' hernam Nicolaas. - 'Niet?' zei de zieke smalend. 'U weet wel dat u dat gedacht hebt en dat telkens denkt als u hier komt.' -''Ik kom met een boodschap voor een dame,' zei Nicolaas op een beleefde toon. - 'Aan de dochter van een fatsoenlijk man, meneer,' antwoordde Bray smalend. 'Maar misschien komt u met ordersHebt u ook een nieuwe opdracht voor mijn dochter, meneer?' De smalende toon van deze vraag waarvan Nicolaas dc reden Wel be greep, deed zijn bloed koken, maar hij bedwong zich en pakte een lijstje, dat hij uit voorzorg had meegenomen. 'Zo!' zei Bray; 'zijn dat de opdrachten?' - 'Daar u dit woord verkiest te gebruiken, meneer! - ja,' antwoordde Nicolaas. - 'Zeg dan aan uw mees ter,' zei Bray, terwijl hij met een zegevierende glimlach het papier op tafel wierp, 'dat mijn dochter, juffrouw Madeline Bray, niet verkiest zich langer met zo iets bezig te houden, dat ze zijn slavin niet is, dat wij niet van zijn geld hoeven te leven, zoals hij schijnt te denken, dat hij het achterstallige aan een bedelaar kan geven, of bij de winst van zijn winkel tellen, en dat hij naar de duivel kan lopen. Dat zeg ik tot zijn orders, me neer!'.- 'Dat-is dan de onafhankelijkheid van een man die zijn dochter verkoopt, zoals hij dat schreiende meisje verkocht heeft,' dacht Nicolaas met gloeiende verontwaardiging. (Wordt vervolgd) uit zijn kooi. Teder hield hij het diertje tussen zijn handen vast Het vogeltje vond het kennelijk een prettig plaatsje, daar in die warme handen van smidje Verholen en het begon te zingen, dat het een. lieve lust was. Een waterval- van sprookjesachtige klanken daalde neer op de Hoge Piet Deze luisterde even aandachtig begon toen verrast te lachen en zei: „Wat is dat mooi! Ja.... daar zou een mens werkelijk bij vergeten, dat er nog zoiets als êen oorlogs gevaar bestond. Het is werkelijk fantastisch! Maar mijnheer Smit van der Holen, wat eh wat wilt U hier eigenlijk mee?" „Ik wil dit gezang aan iedereen laten horen", antwoordde spiidje Verholen. „Dan zal het voor goed uit zijn met de oorlog." De' hoge Piet keek de smid even slim aan, knipoogde toen en zei: „Gannef! Hahadie is goed! Ik heb je dóór hoor! Met mij maak je de kachel niet aan! Dat is natuurlijk een krijgslist van je" Smidje Verholen en de Marsmannetjes Vanavond te zien JVed. 1 VARA 19.04 uur Hier is Lucy 19.30 uur Beroemde dierentuinen 20.20 uur Zomaar een zomeravond 21.45 uur Mannix Ned 2 NCRV 19.04 uur Première 19.30 uur Bontekoe 19.37 uur De wetten van de wilder nis 20.20 uur De regels van het spel 21.30 uur Barenboim over Beethoven 22.25 uur Koorzang Vanavond te horen UDEN Begin 1971 zullen de eer ste „wegwerp-kunstnieren" op de Nederlandse markt worden gebracht. Het is een apparaat dat wel werkt volgens de huidige dialyse-methode, maar dat in tegenstelling tot de be staande kunstnieren slechts eenmaal te gebruiken is. De dialyse-methode houdt in dat het bloed van de patiënt via leidingen buiten het lichaam om door het kunstniertoestel stroomt, waarin het wordt gezuiverd van giftige stoffen, een werk, dat eigenlijk door de nie ren zelf moet worden verricht. I WASHINGTON De Amerikaanse minister van financiën, David Kenne dy, heeft gisteren toegegeven dat het begrotingstekort van dit jaar de offi ciële raming van 1,3 mijard dollar zal overtreffen. Kennedy verwacht dat de Ameri kaanse economie zich op vrij korte termijn zal herstellen van de achter liggende jaren van inflatie. Toch was met het tegengaan van prijsverhogin gen minder succes geboekt dan hij had verwacht. Ook de hoge werk loosheidscijfers baarden Kennedy zorgen. 109: Verbaasd keek de Hoge Piet naar het vredige tafereeltje voor hem en hij vroeg met zachte stem: „Wat doen jullie daar?" „Ah daar hebben we de baas óók!" zei de kamp commandant vrolijk. „Kom erbij zitten, kameraad, en doe maar nét of je thuis bent Zeg. help die Ame- rikanski eens met schaken, want daar kan-ie werke lijk geen klap van. al is-ie verder een beste jongen.'" „Wat zeg je me nou!? riep de Hoge Piet uit. „Is dat een Amerikanski? Wat moet die hier doen?" „Vraag hem dat zélf maar. Jij kent toch Engels!" zei de kampcommandant. Dat vond de Hoge Piet uit Moskou het eerste verstan dige woord dat er werd gesproken. Nu zou hij tenminste te weten kunnen komen, wat de geheimzinnige bedoelingen waren van die stekelharige Ameri kaan. die daar zo doodgemoedereerd een partijtje zat te schaken met een hooggeplaatste Russische officier. Hij richtte zich nu in het Engels tot smidje Verholen en vroeg: „Mijnheer! Wie bent U? Wat komt U hier doen? Bent U een oorlogsophitser en koestert U soms snode plannen om ons vredelievend vaderland in een vernietigende oorlog te storten?" Smidje Verholen kenoe gelukkig genoeg Engels om de man te kunnen antwoorden: „Mijn naam is smidje Verholen", zei hij. „Ik ben geen Amerikaan en ik ben ook geen oorlogs ophitser. Ik ben een inwoner van dat kleine polderlandje aan de Noordzee, en ik ben gekomen om jullie de vrede te brengen. Luister maar eensDe smid greep met zijn hand onder de doek en haalde voorzichtig een vogeltje STEDEBOUWKUNDIGE P. BOUTER: ZELFDE PROJECT OOK MOGELIJK IN GROTE STAD Hilversum 1 VARA 21.00 uur Turandot, Ferruccio Buso- ni (opera) 22.55 uur Prettig weekeind (muziek programma Hilversum 2 NCRV 19.10 uur Veel gevraagde gewijde! muziek 19.40 uur Wijd als de wereld 19.50 uur Bethlehem jeugdkantorij 20.05 uur The sound of musical 21.10 uur Praag in tranen TROS 22.40 uur De Beyaerd-hier (cabaret) 23.10 uur Apollo XXI (hoorspel) 23.30 uur Midnight Special 't HARDE Drie onbekende man nen hebben gisternacht een overval gepleegd op het spoorwegstation 't Harde. De buit bedroeg negen honderd gulden. De overvallers drongen via de openstaande achterdeur het ge bouwtje binnen. bedreigden de dienstdoende beambte, de 38-jarige A. de Hartog met een pistool en eisten 'het kasgeld. De overval heeft nog geen tien seconden geduurd, zo gauw als de mannen gekomen waren, zo snel vertrokken zij ook weer door de achterdeur. Het is niet bekend of de overvallers in een autc wegreden. De rijkspoli Me en de spoorwegrecher che stellen een uitgebreid onderzoek in. AMSTERDAM Gistermiddag is op 86-jarige leeftijd de stadsbeeld- houwer v^n Amsterdam, Hildo Krop, in zijn atelier overleden. Hilde Krop, wiens gezondheid de laatste tijd tc wensen overliet, werkte daar nog wel eens voor zichzelf. Krop genoot als beeldhouwer een algemene belangstelling, wat vooral komt door de enorme produktie, die zijn naam de laatste tientallen jaren steeds weer in de publiciteit bracht. In 1884 in Steenwijk geboren, trok Krop in 1907 naar Londen, waar hij zijn eerste schildersopleiding ontving. Na studies in Parijs kwam Krop aan de Amsterdamse Rijksacademie, waar hij zich ging bezighouden met de beeldhouwkunst. Sedert 1916 werkte hij voor de dienst van plaatselijke werken te Amsterdam. Hij maakte het beeldhouwwerk voor vele brug gen en verschillende openbare gebou- we (o.a. het hoofdbureau van poltie). Krop werkte niet alleen in Amster dam, hij versierde de Rotterdamse Bank in Den Haag en vervaardigde verder het relief aan het monument op de Afsluitdijk. Van Krops hand kwamen ook tal van oorlogsgedenkte kens. onder meer in Amsterdam, Steenwijk, Kampen en Den Haag. Veel van Krops oeuvre is ook te zien in de stedelijke musea van Am sterdam en Den Haag, Boymans-Van Beuningen te Rotterdam en musea in Schiedam. Dordrecht, Tel Aviv. Al giers en Antwerpen. Begrotingstekort in VS groter Door Dick Ringlever

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 13