Doden van het Jappenkamp
geen vergeten doden meer
Auto schiet water
in: twee doden
Arjos waardeert
KVP-programma
Kamerlid in actie tegen
zwemverbod op zondagen
Uruguay wil overleg
over ontvoeringen
Vijf bromfietsers verongelukt
Op de Pasar
Baru staat
de tijd stil
BEROEP OP DE PVDA
Inbreker maakt
dodelijke val
MET DE OAS-LANDEN
Stilte en feest in
het Congresgebouw
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1970
i
DEN HAAG „Als jullie in het kamp van de Jap geen menselyk-
heid, geen saamhorigheid, als jullie Jezus Christus niet hebt leren
kennen, dan zgn jullie het kamp niet waard geweest. Omdat ik
weet, dat het wel zo is, daarom behoren deze kampjaren tot het
beste van ons leven."
„Daarom is dit alles niet voor
niets geweest, ook al werd al
het mooie en het goede door de
laars vertrapt en waren wij allen
in de verfloddering geraakt. We j
hebben alles verloren, maar we
zijn er geestelijk rijker door ge
worden".
Hiermee vatte de 78-jarige ds. Ga-
be van Duinen voor duizenden
mensen, die zaterdag naar het Con
gresgebouw waren gekomen om voor
de eerste en tevens de laatste maal j
de slachtoffers van de oorlog in de
Pacific te herdenken, een periode van
de geschiedenis samen.
„Wij ouderen moeten dit de jeugd
van vandaag leren, want hiernaar
wordt gevraagd, Geld, een goede
baan, een rijk leven, hebben voor hen
geen waarde, omdat de jongeren op
zoek zijn naar hogere waarden. Dat is
de boodschap, die wij hen vanuit on
ze levenservaring kunnen meegeven,"
„In. de kampen hebben wij geen
kerkgrenzen gekend; we deden en ge
loofden samen. Toen wij weer in Hol
land kwamen, had men juist het
woord oecumene uitgevonden. Wij
hadden dal al lang beleefd".
„NU IS ZIJ ER-'
Onder een stralende zon zaten zo'n
10.000 mensen op het parkeerterrein
van het Congresgebouw bijeen, om
eerst de doden te herdenken en dan
het feest van de ontmoeting en het
feest van de 15e augustus te vieren.
Er ging een gejuich op ,toen konin-
Toen koningin Juliana zich een portie nasi ramas opscheptekeek tante
Truus" van der Capellen (naast haar) glimlachend toe.
gin Juliana, prinses Beatrix en prins
Claus het terrein betraden. „Velen
van ons hebben gebeden en gehoopt,
dat onze Koningin in ons midden zou
zijn. X'u is zij er", zo vertolkte ir. G.
I S. Vrijburg, voorzitter van het orga
nisatiecomité de gevoelens van de
I duizenden.
Aangrijpend voor hen die kwamen
herdenken was het moment, waarop
ir. Vrijburg de oud-gouverneur-gene
raal jhr. A. W. L. Tjarda van Star-
kenborch Stachouwer en zijn echtge-
note op het podium noodde.
Hij was het, die met zijn onderda-
I nen het vertrapte leven verkoos bo-
ven een veilig heenkomen. De gou
verneur stuurde een regeringsvlieg-
tuig dat hem kwam repatriëren bij de
komst van de Jap, resoluut terug. Hij
en zijn vrouw bleven. Ir. Vrijburg
bood de oud-gouverneur een groot
j wandbord als herinnering aan, waar
op hij zei: „De gedachten uit die tijd
zijn dagelijks bij ons."
SAAMHORIGHEID
„Er is een grote verbondenheid en
een grote saamhorigheid. Juist deze
saamhorigheid heeft het mogelijk ge
maakt het leed te dragen, dat ieder
afzonderlijk niet kon dragen". Woor
den die ds. Van Duinen zouden inspi
reren tot zijn ftlotmedltatic.
Ir. Vrijburg deed een greep uit de
duizenden heroïsche daden die de
burgers in het voormalige Indië heb
ben verricht. Daar was die bejaarde
vrouw, die geallieerde piloten verbor
gen had. Zij beklom het podium, on
dersteund door een dertig jaar gele
den door haar verborgen Ameri
kaanse piloot, speciaal voor deze ge
legenheid overgekomen.
Daar was ook dat Indische vrouw
tje, dat zovelen van de dood had ge
red door ryedicijnen en voedsel het
kamp in te' smokkelen. Al deze mo
menten van herinnering groeiden uit
tot een herleven van ieders persoon
lijke geschiedenis, van ieders
persoonlijk leed.
VERGETEN GROEP
De historicus prof. dr. I. J. Brug-
mans betrok in zijn herdenkings
toespraak ook de duizenden
landskinderen van het huidige In
donesië, die voor de goede zaak
hadden gestreden en waren geval
len. Wrang merkte hij op: „Wij zijn
een vergeten groep. Het heeft in
Nederland jaren geduurd, dat dit
werd goedgemaakt door het plaat
sen van een twaalfde urn in het
monument op de Dam. Dat dit zo
laat kwam, heeft ons pijn gedaan.
Dat is typerend."
Voorts zei hij: „De Indonesiërs blij
ven onze broeders. Er zijn moeilijk
heden geweest. Ruzie in familie diet
meer pijn dan met anderen. Daarom
is het verheugend, dat we ons met
elkaar hebben kunnen verzoenen."
Twee minuten doodse stilte sloot de
korte herdenkingsplechtigheid af.
Twee minuten, waarin ieder werd be
stormd door een herinnering aan on
beschrijfbaar leed, waarin, aldus ds.
Van Duinen: „het licht van Jezus
Christus heeft getriomfeerd".
NASI RAMES
Daarna volgde de maaltijd. Nasi
Rames. Iedereen kreeg een plastic
wegwerpbord en bestek. Ook de Ko
ninklijke gasten. Begeleid door Tènte
Truus, de samenstelster van het re
cept, waardoor zij in vele kampen
beroemd is geworden, vulde de Ko
ningin haar bord. Uitvoerig werd zij
voorgelicht over de samenstelling van
het eenvoudige, maar voedzame me
nu.
De koninklijke en andere gasten
namen met hun bordjes plaats tussen
de andere gasten aan de lange tafels,
die waren opgesteld in de parkeerga
rage van het Congresgebouw. Hier
ontmoetten velen elkaar weer voor
het eerst na die verschrikkelijke ja
ren. Lang doodgewaande vrienden
ontmoetten elkaar.
Na de maaltijd dreunde het in alle
zalen van het Congresgebouw van de j
feestvreugde. Er waren tientallen i
culturele evenementen van oude In- j
heemse dansen tot moderne muziek.
Dit duurde tot diep in de nacht. De
duizenden gingen echter niet naar
huis, voordat zij een bezoek hadden
gebracht aan de Pasar Baru, waar
velen de emotionele band herbeleef-
den met het oude Indië.
Het parkeerterrein bij het Con
gresgebouw was berstens vol,
terwijl binnen ongeveer 10.000
mensen de capitulatie van Japan
herdachten.
De capitulatie van Japan is ook in
Tokio herdacht. In de grote
Budokanzaal woonden keizer
Hirohito en keizerin Nagako een
plechtigheid bij ter nagedachtenis
aan de Japanse gevallenen
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Pasar Baru in het
Haags- Statenkwartier. Vijf dagen
Indische ma-kt, zoals duizenden re
patrianten zich nog steeds dromen.
Uit alle delen '-an het lano, ja van de
wereld hebben ze zaterdagavond de
scherpe kruidengeuren opgesnoven.
Maar men kwam voor meer; ont
roerende ontmoetingen met lang
doodgewaand vrienden. Dat ze el
kaar Ttonstcn weerzien na zoveel ja
ren in een oude, vertrouwde sfeer.
Het ieek vaak, of ze een periode van
een ksvart eeuw overbrugden, of ze
niet uit Indië waren weggeweest.
Op de Passar Baru stond de tijd stil.
Men had elkaar zoveel te vertellers
Steeds deken er weer andere vrien
den en oude oukenden op. Men kwam
tijd tekort om alles elkaar te vertel-
.len.
Soms zag men een groepje oude be
kenden exkaar omhelzen Dan verga
ten ze de omgeving en acorleefden ze
in een kort ogenblik al het leed, dat
zij een kwart eeuw geleden hebben
doorgemaakt. Samen herdachten de
vrienden de omgekomen bekenden
opnieuw, daarbij zichzelf en de hele
omgeving vergetend. Een betjak bleef
voor hen eeroiedjg stilstaan, er was
toch geen doorkomen aan.
Iedereen is welkom oj Pasar Baru.
Ook «ij die nog nooit de tropenzon op
hun bol hebben gevoeld. Zij staan
wel even vreemd te kijken naar het
voor nucnter Hollands verstand senti
mentele gedoe. Maar al gauw wordt
de buitenstaander opgenomen in de
sfeer en waant hij zich in een aards
paradijs onder de schaduw van klap
perbomen.
Straten vol -tramen en winkels met
speciale etalages, Oostere muziek,
betjaks, exposities over het oude
Indië, duizenden, half Engelse, half
Maleise zinnen en drukke gebaren,
maar bovenaf glimlachende gezich
ten door blijde herkenningen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het kernpro
gramma van de KVP wordt door
het hoofdbestuur van de anti
revolutionaire jongeren organi
satie (Arjos) positief gewaar
deerd. Daarom heeft dit bestuur
tijdens zijn vergadering van za
terdag uitgesproken, dat er geen
reden meer is voor een alge
mene veroordeling van de KVP.
De Arjosraad heeft in 1969 uitge
sproken, dat hij begrip had voor de
antl-KVP-resolutle. Maar nu doet
h-t Arjos-bcstuur een beroep op de
PvdA op zijn minst de anti-KVP-
resoiulic te toetsen aan de ontwikke
lingen in de KVP.
Het Arjos-bestuur gaat er van uit,
dat ook voor de PvdA doorslaggevend
is de reële mogelijkheden voor een
beleid gericht op vernieuwingen in de
regeringsperiode 1971—1975.
Het is vanzelfsprekend, zo denkt het j
Arjos-bestuiir, dat een grote partij als
de PvdA de verkiezingen niet bij
voorbaat ingaat met de gedachte: „Wij
kiezen opnieuw voor de oppositie. Hei
zal toch ook de bedoeling van het
PvdA program zijn om de beloften,
die de kiezers worden gedaan, zo op
timaal als mogelijk uit te voeren.
Als de PydA weer voor de oppo
sitie kiest, weet men in ieder geval
wat men aan de PvdA heeft en dat
aan de uitvoering van de beloften
niet wordt gewerkt.
Waardeert het Arjos-bestuur het
KVP-program, aan de andere kant
gaat men er van uit, dat fraktieleider
drs. Schmelzer niet meer op de
nieuwe kandidatenlijst voorkomt.
De KVP heeft stappen gezet, aldus
het Arjos-bestuur, die het de PvdA
mogelijk maakt zich diepgaand te be
raden over een verandering in haar
beleid tegenover de KVP. Het be
stuur van de Arjos wil daarom ook'
een dringend beroep doen vooral op
de federatie van jongerengroepen in
de PvdA de houding tegenover de
KKVP in eigen partij aan de orde
te stellen.
liet weer in Europa
weer max. temp. neeral
gisteren
Amsterdam
zwaar bew
10
1
Brussel
onbew.
17
2
Frankfort
licht bew.
2-1
10
Genèvc
regenbui
26
- 15
Kopenhagen
regen
geh bew
18
2
Locarno
26
2
Londen
licht bew.
18
0
Luxemburg
zwaar bew
20
8
Madrid
licht bew.
33
0
Majorca
mist
28
0
MUnchen
zwaar bew
29
1
Nice
licht bew.
26
0
Partja
onbew.
17
10
Rome
onbew.
29
0
Wenen
zwaar bew.
28
0
Zürich
regen
23
IS
APELDOORN Een vrouw
en haar driejarig zoontje kwa
men zaterdagnacht om het leven
toen hun auto het Apeldoorn-
Dierense kanaal inschoot. Alleen
de bestuurder, de 28-jarige F. H.
Voorhout uit Brummen wist zich
nog te redden, hoewel hij niet
kon zwemmen.
H(j zag kans uit ilc auto tc komen,
waarna hU met hulp van voorbijgan
gers zün vrouw en zoontje trachtte
te redden Toen men de twee uit de
auto had gekregen bleken z(| reeds te
*Un overleden.
Vijf bromfietsers verongelukten tij
dens het weekeind. Op Terschelling
botste de 18-jarige J. S. Slager uit
Beetsterzwaag frontaal l'gen een
personenauto. Hij overleed ter olaatse.
Zijn diro-passagiere, de 23-jarige me
juffrouw M. J. Plug uit Haarlem, die
met de heer Slager meeliftte, over
leed gisteren in het ziekenhuis aan
haar verwondingen.
De 66-jarige J. A. Speetjes uit Spau-
beek kwam zaterdagavond in die
gemeente met zijn bromfiets in bot
sing met een motorrijder, die op de
verkeerde weghelft reed. De brom
fietser overleed ter plaatse. In Oos-
terhesselen werd de 18-jarige S.
Snippe dodelijk gewond toen hij fron
taal met zijn brommer tegen eon
tractor botste. In hst ziekenhuis te
Ge'een c-verleed zaterdagnacht het
16-jarige meisje A. Claessen aan de
gevolgen van een botsing. Zij reed
zaterdagavond met haar bromfiets
tegen een busje.
De 24-jarige J. C. Rombouts uit
Breda raakte zaterdagavond met zijn
personenauto in Terheyden van de
weg en botste tegen een gevel. Hij
overleed onderweg naar het zieken-
huis.
Op zijn boomkwekerij in Baarn
kwam zaterdagavond de 58-jarige
kweker J. van Dijk onder zijn tractor
en overleed aan de gevolgen daarvan.
Het ongeval werd een uur na het
gebeuren ontdekt door een Turk, die
echter zo in paniek raakte, dat hij
eerst een landgenoot ging halen en
daarna pas de politie waai schuwde.
Toen het lichaam onder de tractor
vandaan werd gehaald, bleek de heer
Van Dijk al vijf uur te zijn overleden.
AMSTERDAM De. 20-jarige Alk-
maarse bouwvakker B. V., die zater
dagnacht met twee stadgenoten be
trapt werd bij een inbraak in Am
sterdam is bij zijn vlucht door de
politie van een plat afgesprongen en
aan verwondingen in het ziekenhuis
overleden.
Samen met de 19-jarige plaatwer
ker R. M. L. sprong hij naar beneden
waarbij zij zich in het donker in de
afstand vergisten en op een twaalf
meter lager liggend dak terecht kwa
men. V.. die op zijn hoofd viel moest
in het ziekenhuis worden geopereerd
L. kon na behandeling in het zieken
huis naar het politiebureau worden
overgebracht. Zijn 21-jarige broer, de
plaatwerker P. J. L. kon door de poli
tie ter plaatse worden gearresteerd.
De buit van deze zo tragisch afgelo
pen inbraak bedroeg/ 1900.
Twee van de drie mannen, die
zondagnacht waren bi nnenge-
j drongen in een woning aan de
j Keizersgracht in Amsterdam en
I /bij de terugkeer van de bewoners
op de vlucht sloegen, vielen in
een luchtkoker toen zij probeer
den over het dak te ontsnappen.
De brandweer moest er aan te
pas komen om de gewonde in
dringers te bevrijden, waarna de
GG en GD (en uiteraard de
j politie) voor de rest zórgden.
DOORNSPIJK Het Tweede-
Kamerlid drs. Van den Doel
(soc.) heeft zich opgeworpen als
juridisch proefkonijn in de kwes
tie of de gemeentebesturen een
zwembad op zondag gesloten mo
gen houden.
Hij is van plan zondag over vecr-
tien dagen in het zwembad „Dc
Hokseberg" in de gemeente 't Harde
te gaan zwe.nmen en tegelijkertijd de
minister van justitie te vragen tegen
hem een vervolging in te stellen.
Drs. Van den Doel maakte zijn plan
zaterdag ln net Vara-radioprogramma
„Dit is het begin" bekend Aanleiding
tot zijn mitiarief is een u'tspraak van
de procureur-generaal bij het ge
rechtshof in Arnhem, mr. J. P. Hus-
tinx, die liet weten dat hij een aantal
processen-vorbaal tegen krakers van
het zwembad wil sepont«en.
In strijd
Mr. Hustinx stelde dat het zon
dagse zwem fe-bod van oe gemeente
raad in strijd is met artikel 7 van de
Zondagswet. Tn dit arti'nel staat dat
plaatselijke verordening en beslui
ten geen varoodsbepalingen mogen
inhouden over sportbeoefeningen op
zondag.
Het is een landelijke regeling,
waarvan het nlaatsellik bestuur niet
mag afwijken, aldus mr. Hustinx.
Van len Dot' overweegt verder de
gemeente Doo-nspijk (wrar 't Harde
onder valt) «en proces aan te doen in
overleg met bet actiecomité dat voor
het kraken verantwoordelijk is.
„Als er juridisch wal inzit kan de j
gemeente nog een zware pijp roken".
zo zei hli. Het zwembad is intussen
gisteren 'ooi nc elfde maal gekraakt, j
Drs. Van tien Doel heeft vandaag
de ministers Polak en Beernink (jus-
titie en binnenlandse zaken) om een i
uitspraa* over deze kwestie ge- I
vraagd.
Netto 49 cent (2)
De beer J. 'P. Keuvelaar heeft bere
kend dat 'hii van zijn recente
loonsvernoging van ƒ22 per maand
slechts 49 cant netto overhoudt. Dan
boft nij ge we1 dig. want hij heeft daar
uit ook Ie huurverhoging van 1 juli
gefinancierd.
Ook dege.ien die geen loonsverho
ging ge.iad hebben, moeten echter 8
procent meer huur betalen en ditmaal
is er geen looneompensatie. Zij gaan er
dus op achteruit!
Inderdaad, 49 cent is wel niet veel,
maar vele'k'emtjes (enz.) Men moet
ook eens een keer tevreden zijn....
Voorburg N. Borgersdijfc
Discipline
Bovan een van de artikelen van Rolf
doekstra over het leger staat „Soldaat
vindi no,: geen recht". Wil hij daar
mee soms '.«jgen dat de soldaat on
recht wordt aangedaan. Zo ja, dan is
Rolf Hoekstra er toch wel flink naast.
Er is tegenwoordig geen reveille meer
(als zij tr om 8 uur maar uit zijn), de
soldaI«n moe-"en worden aangesproken
als menger en ga zo maar door. En
wat is hun soldij opgelopen en hoeveel
vrijheid nebb m ze tegenwoordig niet. -
Wat moet er terecht komen van een
leger zonoer d'SCipline? Laat de rege
ring maar gauw overstappen op een
goed beroepsleger. Let op de grootste
kankeraars van nu komen zich dan
het eerst melden.
Leiden G. Biesbroek
BRESKENS 3y het lichtschip
Noordhinder (dicht bij de Wester-
schelde) is gisteren als gevolg van
het slechte weer een Belgisch jacht
vergaan. De vier opvarenden zijn op
gepikt door een Duitse kustvaarder,
die de vuurpylen van het jacht waar
genomen had.
MONTEVIDEO Uruguay
vraagt de organisatie van Ame
rikaanse staten (OAS) een spe
ciale bijeenkomst te beleggen
om een eensluidende politiek op
te stellen tegen de politieke ont
voeringen in Zuid-Amerika.
De Uruguese regering weigert
nog s:eeds onderhandelen met de
ontvoerders an de diplomaten, de
verzetsbeweging Tupamiios. die de
vrijlating eist van politieke sevange-
nen.
De guerrilla's hebben de regering
inmiddels een nieuw ultimatum ge
steld.
Zij eisen dat de Brazil aanse rege
ring net de regering in Montevideo
onderpTidext om de vrijlating van
zeker IR? gevangenen te garanderen.
Zo niet, dan wordt de Braziliaanse
consul Otas Comide „terechtgesteld".
Een pater jezuïet en een methodis
tische oredlknnt zijn zaterdag door de
politie vrijge.aten, nadat hun pogin
gen met de ontvoerders te praten op
niets waren uitgelopen. Zij werden
vorige week c«arresteei;d.
De Uruguese ministers van bui
tenlandse zaken, Horge Perano, ver
klaarde zaterdag dat op het westelijk
halfrond alle staten, met uitzondering
van Brazilië en Columbia, en in
Europa alle landen, behalve Enge
land, Rusland en Joegoslavië de hou
ding van zijn regering steunen.
Ruim tienduizend mensen herdachten zaterdag in het Congres
gebouw te Den Haag voor de eerste en laatste maal de vergeten
doden van de Pacific Oorlog. Ir. G. S. Vrijburg, voorzitter vari het
organisatiecomité, vertolkte de gevoelens van de duizenden toen
hij zei: „Velen van ons hebben gebeden en gehoopt, dat onze
Koningin in ons midden zou zijn. Nu is zij er".
