I Proces van hereniging is niel»
visie dr. Jelsma gediend
ONTWIK
KEUNGS
SAMEN
WERKING
Ds. van Gilse (doopsgezind)
blij met proefsehrift
Restauratie van
vijf monumentale
Utrechtse kerken
Kardinaal Alfrink 70
Portugal verbreekt
banden met Vaticaan
Zwarte proclamatie
in Verenigde Staten
Een woord voor vandaag
IDENTIFICATIE MET VAN HEEMSTEDE
Kerk bestrijdt
verontreiniging
Paus sprak met rebellenleiders
de kleine catechismus van de
H W I MM I DRS. C.H. KOETSIER
ZESTIEN-JARENPLAN
Christus boek
bestseller in
Rusland
Oecumenische fusie
BEROEPKVGSWERK
H 'onderlijk is dat gegaan in die eerste gemeente, men moei er Han
delingen 2 maar eens op na lezen. Wat een vreugde bij hen, die
door Gods genade tot bekering waren gekomen
Voortdurend waren zij elke dag eendrachtig in de tempel, bra
ken het brood aan huis en gebruikten hun maaltijden met blijdschap
en eenvoud des harten, en zij loofden God en stonden in de gunst
bij het gehele volk(Handelingen 2:46).
Eendrachtig bijeenblijdschap. God lovendede kenmerken van
een levende gemeente des Heren. Zij, die God in hun leven centraal
hebben gesteld, zoeken elkaar op om met elkaar over dat grote ge
heim, dat grote wonder, te spreken en Hem in woord en gezang te
loven.
Te loven voor dat voorrecht. Van mensen, die God hebben leren
kennen, straalt iets af, van hen gaat iets uit. Hun hart loopt over
van dankbaarheid, zij kunnen niet zwijgen, zij moeten spreken.
Spreken van de wondere daden Gods aan hen betoond.
Laat u behouden uit dit verkeerde geslacht dat is het begin ge
weest. Bekeert u. Daarop volgt de vreugde over het nieuwe leven.
Geen mens heeft ooit groter blijdschap gekend, dan hijdie het met
God heeft duwen wagen.
Wc lezen vandaag: Exodus 17 vers 1 tot 16.
We lezen morgen: Galaten 1 vers 1 tot 10.
ZATERDAG 4 JUU 1970
De Nederlandse bisschoppen hebben ter gelegenheid van de zeventigste
verjaardag morgen, 5 juli van kardinaal Alfrink een gemeenschappe
lijke verklaring uitgegeven, waaraan wordt ontleend: ,Hïj zal met ons allen
God danken voor zijn goede gezondheid, voor de vitaliteit en bovenal voor
het geloof. Het zijn deze genaden die hem staande houden in veel beroering.
Zeventig jaar duurt ons leven, of tachtig als we sterk zijn, zegt de
psalmist. God behoude kardinaal Alfrink nog vele jaren als de sterke, wijze
bisschop, zoals wij hem in groeiende mate hebben leren kennen en bewon
deren
Prof. Verkuyl (2)
Nu prof. Verkuyl bij nader inzien ge
weigerd is aan het Calvin College te
Grands Rapids college te geven, wil ik
daar graag enige aanvulende opmer
kingen over maken. U meldde via dr.
B. Rietveld, die de betreffende synode
zitting heeft bijgewoond, dat men in
Amerika prof. Verkuyl ten onrecht is
gaan identificeren met de nieuwe theo
logische inzichten, zoals die o.m. door
prof. Kuitert naar voren worden ge
bracht.
M.i. niet juist. In Zuid-Afrika is prof.
Verkuyl in een radiogesprek van 85
minuten aangevallen op de theo
logische achter- en ondergrond van
zijn recente boek „Breek de muren
af'. Daarop heeft hij niet objectief
trachten te antwoorden, maar voort
durend zeer ontwijkend, alsof het bij
zaak was.
In dat boek vindt men op bladzij 16
e.a. alle hoofdstukken van Genesis
1 t/m 11 vermythologiseerd, veralle-
goriseerd en verpolitocologiseerd,
waarbij enerzijds het volle pond wordt
gegeven aan de zg. „wetenschap" van
de evolutie en aan de daaraan ver
wante „nieuwe theologische inzichten"
en anderzijds (maar dat gaat niet zon
der in conflict te komen met de logica)
pasklaar worden gemaakt om er een
ene-mensheids-ideologie (integratie
van volken, rassen en culturen) als
„van God gewild" op te kunnen grond
vesten.
Voorts worden dan nieuwtestamen
tische heilsfeiten en apostolische brie
ven en vermaningen in hetzelfde uto-
pistisch-politieke ene-wereld-kader
gewrongen. In zoverre is het misschien
nog wel juist, dat prof. Verkuyl niet
met de „nieuwe inzichten" van prof.
Kuitert kan worden „geïdentificeerd".
In dit boek wordt elk .inzicht" be
paald door het „uitzicht" van de
schrijver op een soort heilsstaat hier
en nu, als alle „muren" (gelijk in de
communistische heilsstaat) zullen zijn
weggebroken.
Welnu, dit boek is in Zuid-Afrika
niet onbekend gebleven, evenmin als
bij sommige Amerikaanse theologen.
Het lijkt mij begrijpelijk dat gast
colleges aan een TH, die de naam van
Calven draagt en deze in ere wil
houden, dan niet meer gewenst zijn.
HELLEVOETSLU1S G. C.OOSSENS
Arjos
Het Arjos-bestuur tracht in zijn
commentaar op de aankondiging van
het nieuwe reformatorische jonger-
orgaan Concreet de indruk te wek
ken dat het wèl mogelijk is regel
matig een duidelijk niet-linksgerich-
te opinie te laten horen in het Arj os-
orgaan Op Wiek.
Het bestuur ontkent zelfs dat „van
wie dan ook" stukken uit Op Wiek
zijn geweerd. Het tegendeel is te be
wijzen. Gelukkig hebben we de be
schikking over een schrijven, onder-
tekend door de vorige Arjos-secre-
taris, dat laat zien dat vanuit Rot
terdam wel degelijk bezwaar ge
maakt werd tegen de linkse koers
van Arjos. Maar dat ook het bewijs
levert dat zo'n reactie niet opgeno
men werd in het Arjos-orgaan. Ook
een corrigerend artikel uit Rotter
dam werd verleden jaar niet in Op
Wiek gepubliceerd!
Verder zou ik nooit hebben gerea
geerd op de Arjos-koers. Door nader
te informeren had de Arjos-secreta-
ris kunnen weten dat ik nog op
9 april tegenover twee leden van het
huidige dagelijks bestuur ernstig be
zwaar heb gemaakt tegen de linkse
koers van de Arjos-top.
Het zou alleen maar getuigen van
eerlijkheid als het Arjos-bestuur nu
volmondig zou toegeven dat het
commentaar over Convreet twee on
juiste beweringen bevat.
Drs. J. G. van der Land
NEW YORK De Verenigde
Presbyteriaanse Kerk in de Verenig
de Staten heeft haar leden, die aan
delen General Motors bezitten, opge
roepen, hun invloed aan te wenden
om tegen dc verontreiniging door de
motoren van deze fabrieken te age
ren. Het gaat vooral om veiliger en
„schone" auto's.
Deze campagne wordt ook ge
steund door studenten aan de Har-
vard-universiteit alsmede aan de
universiteit van Pensylvanië, die
respectievelijk 287.000 en 34.000 aan
delen General Motors bezitten.
VATICAANSTAD Portu
gal heeft zijn ambassadeur bij
het Vaticaan teruggeroepen uit
protest tegen een gesprek van
paus Paulus met drie leiders van
de bevrijdingsbeweging in de
Portugese kolonies Mozambique,
Angola en Guinee.
UITGAVE W D. MEINEMA N.V. - DELFT
VRAAG 32: Begeeft de kerk zich niet op het terrein van de politiek
als ze zich bezighoudt met de maatschappijstructuur?
ANTWOORD 32: De uitvoering van de politiek is allereerst een taak
van regering en parlement. Maar overheid èn partijen hebben het nodig
voortdurend kritisch begeleid te worden vanuit het Evangelie. De taak
voor de kerk is dit te vertolken voor vandaag.
Daarnaast heeft de kerk de taak haar leden toe te rusten tot hun taak
als burgers, zodat ze zich bewust zijn wat het Evangelie betekent voor
hun politieke verantwoordelijkheid.
Aan gerechtigheid en barmhartigheid in de wereld moet ook in het
stemhokje, op de poiitieke vergadering en in het parlement de hoogste
voorrang worden gegeven.
EINDHOVEN Het zou mij niet verbazen als de dissertatie van
de Haagse gereformeerde predikant, dr. A. J. Jelsma, getiteld
„Adriaan van Haemstede en zijn martelaarsboek" van grote beteke
nis zal blijken te zijn voor de kerkelijke en interkerkelijke verhou
dingen in Nederland.
j se Broederschap die o.a. blijkt uit
het wederzijds aanvaarden van el-
kaars predikanten vele gerefor
meerden kopschuw maakt.
Verstrekkend
Wanneer nu een gereformeerd
teoloog met twee benen op de grond,
predikant van een grote stadsge
meente, het In zijn dissertatie bij een
niet als progressief bekend staand
hoogleraar (bedoeld is prof. dr. D.
Nauta - red.) aan de Vrüe Universi
teit zo duidelijk opneemt voor de
„remonstrants denkende" Van Haem- Q
stede, dan kan dat wel eens ver-
strekkende gevolgen krijgen voor het°
proces van hereniging van de ker- W
ken van calvinistische oorsprong in
Nederland. p<
Dr. A. J. Jelsma
Dit schrijdt ds. A. G. van Gilse in
het Algemeen Doopsgezind Week
blad van deze week, om voorts onder
meer op te merken: Jelsma maakt er
geen geheim van, dat hij een grote
sympathie heeft opgevat voor Van
Haemstede die in de zestiende eeuw
leefde en Calvinistisch predikant is
geweest, voornamelijk te Antwer
pen en Londen.
In beide steden heeft Van Haem
stede nogal wat moeilijkheden ge
had met zijn kerkeraden, beide ke
ren omdat hij zich verzette tegen het
verketteren van degenen die een an
dere (ruimere) geloofsovertuiging wa
ren toegedaan, dan zij.
Uiteraard ging het bij de conflicten
niet alleen hierom, maar Jelsma legt
er toch wel sterk de nadruk op, al
dus ds. Van Gilse, die voorts vast
stelt dat het boek door zijn goed
verzorgde stijl de auteur scahrijft
in zijn vrije tijd gedichten zo pret
tig leest.
Wat m het meest heeft getroffen,
aldus ds. Van Gilse, is niet de be
langstelling van Van Haemstede voor
de volwassendoop, noch zijn pleidooi
voor gewetensvrijheid, maar de on
verholen wijze waarop de gerefor
meerde Jelsma de zijde van zijn
„held" kiest in de conflicten met de
streng calvinistische kerkeraden.
Elders in zijn beschouwing stelt
ds. Van Gilse vast, dat een apart
hoofdstuk is gewijd aan de uit Italië
afkomstige en naar Engeland uitge
weken geleerde Acontius en diens
pleidooi voor Van Haemstede. Jels
ma schetst hem als een geleerde van
de allure van Erasmus en staat er
kennelijk geheel achter, dat Acontius
het voor Van Haemstede opneemt.
Hij ziet ook geestelijke verwantschap
lussen die twee.
Beiden zijn calvinist te noemen,
hoewel ze en daar zit hun rekke
lijkheid in niet alle leerstellingen
van even groot gewicht achten, zodat
ze binnen de kerk ruimte kunnen la
ten voor afwijkende opvattingen.
Ruimer
Jelsma, aldus ds. Van Gilse, laat
ook zien dat de calvinisten in Emden
ruimere marges aanhouden dan die
in Genève en het is duidelijk, dat
hij het diep betreurt, dat de Lon-
dense gemeente geen oog heeft wil
len hebben voor de visie van Van
Haemstede en Acontius.
Het is voorstelbaar dat het de
auteur genoegen moet doen, dat de
huidige predikant van diezelfde Ne
derlandse gemeente in Londen doops
gezind is, een wat late genoegdoening
voor de onverkwikkelijke geschiede
nis uit de tijd van haar oprichting.
En ds. Van Gilse besluit: hervorm
den en gereformeerden zijn op het
ogenblik druk bezig de mogelijk
heden voor een fusie te onderzoe
ken. Het is geen geheim, dat de
goede relatie tussen de Nederlands
Hervormde Kerk en de Remonstrant-
Donderdag had ambasadeur Eduar-
do Brazao al een officieel protest in
gediend bij kardinaal Villot, die de
buitenlandse politiek van het Vati
caan behartigt.
De paus heeft een gesprek gehad,
met de rebellenleiders Marcelino dos
Santos uit Mozambique, Amilcar Ca-
bral uit Guinee en Agostinho Neto
uit Angola.
Conferentie
Zij waren in Rome voor een con
ferentie over „solidariteit met de
volkeren van de Portugese kolonies",
die onder andere werd georganiseerd
door de Italiaanse vakbonden. Op
deze conferentie werd Portugal ver
oordeeld als een koloniale macht, ge
steund door de VS, Engeland en de
NAVO.
Neger-geestelijken in New York Times
NEW YORK Het Amerikaanse
nationale comité van neger-geesteli
jken heeft ter gelegenheid van de
vierde juli, de Amerikaanse onafhan
kelijkheidsdag, een «zwarte onafhan-
kelijkeheidsverklaring" gepubliceerd,
die een hele pagina in de New York
Times beslaat.
De ondertekenaars, die zeggen uit
naam van de „^warte bevolking van
de Verenigde Staten" te spreken, ma
ken de blanke bevolking de hevigste
verwijten. Zij zeggen dat het voor de
Amerikaanse negers tijd is „zich be
vrijd te verklaren van het onrecht,
het toezicht van de uitbuiters, het
dreigende geweld en het racisme van
het blanke Amerika".
De blanken wordt verweten dat zij
de negers in de meest vervallen en
ongezonde stadswijken hebben geiso-
leerd en het de negers moeilijk ma
ken aan de verkiezingen deel te ne
men. Kleurlingen zijn gelyncht, ver
brand, gemarteld, geplunderd, gepest,
opgesloten en door politie en soldaten
op straat, in hun huizen en kerken
doodgeschoten.
Portugal is nu van plan uit protest
zijn diplomatieke betrekkingen met
het Vaticaan te verbreken. Aangeno
men wordt, dat de pauselijke nuntius
bisschop Giuseppe Maria Sensi, zal
worden verzocht Portugal te verlaten.
De Septuagint beweging in Neder
land heeft de paus een telegram ge
zonden waarin waardering en dank
baarheid wordt uitgesproken over het
Angola en Mozambique heeft ontvan-
feit dat de paus de verzetsleiders uit
gen.
De ondertekenaars zijn van oordeel,
dat het is toegestaan „alle onderwor
penheid aan de Amerikaanse natie te
weigeren" en, „met de hulp van de
goddelijke voorzienigheid, hun leven,
hun fortuin en hun eer' 'te wijden
aan een herstel van de menselijke
waardigheid.
Bij de ondertekenaren komt nie
mand voor die algemene bekendheid
geniet.
(Van onze kerkredactie)
MOSKOU Een boek over Chris- j
tus is een bestseller in Rusland ge-
worden.
Er zijn al 50.000 exemplaren ver- j
kocht van het boek „Wat de ge
schiedenis over Jezus Christus weet".
Het 296 bladzijden tellende boek is
goed uitgevoerd en bevat vele repro- I
ducties van westerse afbeeldingen
van Christus.
Doel van de joodse schrijver Josif
Kryvelef is aan te tonen, dat Chris
tus geen historische persoon is ge
weest. Volgens de correspondent van
de Londense Observer is de schrijver
in zijn conclusies echter merkwaar-
dig dubbelzinnig en schijnt hij het
oordeel aan de lezer over te laten.
LONDEN Een gemeenschappe
lijke werkgroep heeft een plan op
gezet, om de Wereldraad van chris
telijke opvoeding te integreren in de
Wereldraad van Kerken.
Als het plan wordt goedgekeurd,
zal de integratie 1 januari 1972 in
gaan. De Wereldraad van christelijke
opvoeding gaat dan op in een nieuw
te stichten afdeling van de Wereld
raad van Kerken.
De Wereldraad van christelijke op
voeding werd in 1907 opgericht als
contactorgaan op het gebied van zon-
dagsschoolwerk en jeugdwerk.
NED. HERV. KERK
Bedankt voor Zwolle (toez.): W. C.
Hovius te Katwijk aan Zee.
GEREF. KERKEN (vrijgem.)
Bedankt voor SmildeOosterwolde:
I B. van Riet te Bolnes.
(Van onze kerkredactie)
UTRECHT Vijf hervormde mo
numentale binnenstadskerken van de
Domstad zullen in etappes worden
gerestaureerd. Het gaat hier om de
Buurkerk, de Domkerk, de Jacobi-
kerk, dc Janskerk en de Nicolaikerk.
De werkzaamheden wil men in zes
tien jaar hebben voltooid, waartoe,
na een lange periode van onder
handelingen en voorbereidingen, een
werkschema is opgesteld. Er is aan
het Domplein een bouwbureau inge
richt, van waaruit de restauraties
zullen worden geleid.
Er zal niet aan alle kerken tegelijk
worden gewerkt. Het kerkelijk leven
zou hiervan te veel moeilijkheden on
dervinden. Bovendien laten de finan
ciën dit niet toe.
Jaarlijks zal door de drie subsi
diërende overheidsinstanties: rijk.
provincie en gemeente, die samen 99
procent van de kosten dragen, wor
den vastgesteld welke bedragen het
komende jaar kunnen worden ver
werkt. Voorlopig mag tot 1971 voor
ƒ900.000 en in 1971 voor ƒ1.200.000
worden besteed.
Reeds zijn diverse voorzieningen
uitgevoerd ter voorkoming van ver
der verval der gebouwen. Begonnen
is met de Jacobikerk en de Nicolai
kerk, waarvan de restauratiewerk
zaamheden respectievelijk zeven en
vier jaar in beslag zullen nemen.
In 1974 wordt aan dc Janskerk be
gonnen. waarvan het werk drie jaar
zal duren. Dan volgt de Domkerk
(in 1976) die het grootste karwei zal
opleveren, want de restauratie daar
van vergt ruim tien jaar. In 1977 ten
slotte is de Buurkerk aan de beuri.
waaraan acht jaar gerestaureerd moet
worden.
Volgens dit schema zijn dus steeds
twee kerken tegelijk in restauratie.
Een vertrouwd beeld in Utrecht: di~
Jacobikerk alweer in de steigers.
e
i.C
Overigens is het de vraag of de Dom
kerk wel zo lang kan wachten. HeWr
werkschema is dan ook voorlopig er*
kan zo nodig worden gewijzigd.
Met de Jacobikerk is men sinds 1
begin dit jaar bezig. Boven het kerk
schip is een tijdelijke overkapping
geplaatst in combinatie met de steiigj
gerwerken. Het nut van zo'n overfa;
kapping is, dat weersinvloeden zoveej[ai
mogelijk worden uitgeschakeld eifpj
dus ook pleisterwerk en muurschily
deringen zoveel mogelijk worden be<t
schermd.
Onbegrijpelijk
Men is nu bezig met het herstej,8
der kappen, die in zeer slechte staat ii
verkeren. Vele steunbalken zijn i
Idt
Sn i..i
verrof
waar ze in de muren komen.
Het is vaak onbegrijpelijk hoe alle^d]
nog aan elkaar blijft hangen. In dl- I
bedehuis kan tijdens de restauratiP"
nog wel worden gekerkt.
ikj
Ion
Ue\
In de Nicolai(hallen)kerk won
thans, voorafgaande aan de restai
ratie, een uitvoerig onderzoek in c
bodem ingesteld. Dit is mogelijk oi
dat de kerk daarvoor geheel beschil
baar is (hij is officieel gesloten).
Het grote aantal grafkelders en
velé nog aanwezige monumental!!
grafzerken onderstrepen de belang®s
rijke plaats, die de Nicolaikerk altijd
in Utrecht heeft ingenomen. Pta
0
Het blijkt, dat de vele graven d»i
sporen van het verleden in belangh 7
rijke mate zijn uitgewist. Toch gevefrdc
kleine resten van tufsteenfunderingelfdl
tussen en zelfs in grafkelders vaatr 1
net voldoende aanwijzingen vooje
oorspronkelijke reconstructie. i 1
(ou
