Soekarno als balling in eigen land gestorven GROOT AANTAL DODEN IN WEEKENDVERKEER Eens symbool van de vrijheidsstrijd MN VRIEND SOEKARNO Regering-Heatli telt „slechts" 18 leden H Harde voor toerismeafgesloten Gereformeerde synode Utrecht KLEINSTE SINDS 1957 MAANDAG 22 JUNI 1970 Met de dood van Soekarno is een einde gekomen aan liet leven van een man die wilde proberen van zijn land een wereldmacht te kunnen maar die na een presidentschap van twintig jaar moest dulden dat hij werd ontluisterd. Een man, die voor velen het symbool van de vrijheidsstrijd was, maar die later werd vergeten door het volk dat door de machthebbers werd aangespoord tot herstel van de ontwikkeling van het land. In tijden van glorie noemde i e „grote leider van de revolu- zoals één van zijn officiële itels luidde, zich bij voorkeur de spreekbuis van het Indone- ische volk". Maar niet iedere ndonesiër was het met hem ens: er werden elf officieel be- endgemaakte aanslagen op zijn 'even gepleegd. Reeds kort na zijn afzetting in 1967 laakte de eens zo levendige en am- itieuze Soekarno, die zijn bezoekers verrassen met zijn persoonlijke harme, een matte en wat mopperige idruk op de weinigen die hem daar- a nog te zien kregen. Zijn lichaams- rachten namen steeds verder af toi- at hij nu op 69-jarige leeftijd is verleden. AGITATIE Soekarno werd op 6 juni 1901 in i oerabaja geboren als zoon van een 7 avaanse onderwijzer en een Balinese Ian seres. Al vroeg trok Tjokroami- oto, een pionier onder de Indonesi- che nationalisten, zich het lot aan <'an de jonge Soekarno, die in zijn sb-tijd al zeer actief was op het ter- ein van politieke agitatie. In 1925 verliet hij als bouwkundig ïgenieur de technische hogeschool in ïandoeng. Als ingenieur heeft hij 1 iet veel verricht; öp politiek terrein reeg hij daarentegen een steeds gro- ere naam, vooral door zijn rede- aarstalent. jl Twee jaar later was hij een van de i«ie belangrijkste oprichters van de l/'terst linkse Partai Nasional Indone sia, die volledige onafhankelijkheid lis hoofddoel stelde. Zijn nationalisti activiteit bracht hem in conflict jfriet het Nederlandsch-Indische gezag. '29 werd hij gearresteerd en in '30 it vier jaar gevangenisstraf veroor- !eeld, onder meer wegens propagan- la voor de omverwerping van het ge- ig. Na twee jaar werd hij op vrije voe- ;n gesteld. De PNI was toen verho len mapr Soekarno streefde dadelijk i$aar vereniging van de nationalisti- :he partijen. Hij propageerde zijn :r van het „marhaenisme", een op arxistische ideeën gefundeerd spe cifiek Indonesisch sociaal stelsel met jils basis de kleine landbouwers. i SJAHRIR J Tegenspeler van Soekarno onder de jiationalisten was in die tijd Soetan ahrir. die in '45 onder president karno minister-president zou wor- len maar tenslotte in ongenade viel. J Soekarno was er niet in geslaagd de 'Vtionalisten tot eenheid te brengen, in hij in 1933 opnieuw in botsing wam met het gezag. Hij werd ver- nnen naar Flores en later naar Su- latra. De Japanners bevrijdden hem 1942 inPadang. Tijdens de Japanse bezetting van Ie Indonesische Archipel bleef Soe- 'iarno ijveren voor onafhankelijkheid, ï^ij dacht dit doel te kunnen bereiken ïljloor samenwerking met de 'Japan ners. Tot het laatst toe bleef hij hen Jn het openbaar steunen. *1 Onder druk van jonge nationalisten broclameerden Soekarnp, die behoed zamer te werk had willen gaan, en 'llohamined Hatta op 17 augustus ™m5 de onafhankelijke Republiek In donesië, twee dagen na de Japanse Capitulatie. Indonesische nationalis ten, die zich tegen de Japanners had verzet, schaarden zich achter de Republiek van president Soekarno en tice-president Hatta. Soekarno bleef In de ogen van het volk de grote leider in de strijd voor onafhanke lijkheid. B ..COLLABORATEUR-' De eerste vier jaar na de procla- natie waren die van de strijd tegen in 1945 teruggekeerde Nederlan ders. Aanvankelijk wilde men van Nederlandse zijde niets weten van ontact met vertegenwoordigers van „collaborateur" Soekarno. maar aterkwam het tot gesprekken. Het bleef niét bij praten alleen, er kwamen ook militaire operaties, die hun hoogtepunt in twee politionele peties vonden. Bij de laatste in de- tember 1948 werd Soekarno, zonder oat hij verzet bood, gearresteerd. On danks deze capitulatie verloor Soe karno de greep op de massa niet. Tj In december 1949 wrd de soeve- liniteit formeel aan de Verenigde Staten van Indonesië overgedragen Soekarno werd president. Beide inden maakten deel uit van de Ne- lerlands-Indonesische Unie. Een afspraak om in 1950 over de (toekomst van Nederlandsch Nieuw- Suinea te beslissen, werd niet nage komen. In het begin van de jaren vijftig begon Soekarno zijn campagne om westelijk Nieuw-Guinea West- 'rian bij Indonesië te voegen. De ampagne leidde tot aan 1962 tot een oortdurende achteruitgang van de betrekkingen tussen Nederland en Indonesië. EENZIJDIG In 1956 maakte de president een zijdig een einde aan de Unie en vier jaar later werden de diplomatieke betrekkingen verbroken. Nederlandse bedrijven werden overgenomen en Nederlanders moesten het land verla ten. In het begin van de jaren zestig begon Indonesië, dat toen onder het persoonlijk bewind van president Soekarno stond, met landingen op be perkte schaal op Nieuw-Guinea en omliggende eilanden. In augustus 1962 werd overeen stemming bereikt op grond waarvan na een kort overgangsbestuur door de VN West-Irian op 1 mei 1963 onder Indonesisch bestuur kwam en in 1969 de bevolking via een „daad van vrije keuze" officieel bij Indonesië werd gevoegd. De regeling van dit geschil leidde tot herstel van de diplomatieke betrekkingen in 1963. Tegen het einde van de jaren vijf tig begon Soekarno kritiek te uiten op het streven van Indonesië naar democratie in westerse zin. Zijn ideeën op politiek en economisch ter rein bracht een aantal leidinggevende Indonesiërs ertoe een tegenregering uit te roepen. Generaal Nasoetions troepen onderdrukten de opstand. Hatta, die het niet eens was met de koers die de president ging nemen, trad af. Eind 1959 vormde Soekarno een ka binet dat niet als het voorgaande ver antwoordelijk was aan het parlement. In 1960 verving hij de gekozen volks vertegenwoordiging door een be noemd parlement, waarmee hij de „geleide democratie" invoerde. NASAKOM De regering werd gebaseerd op Soekarno's beginsel van de NASA KOM, het samengaan van de natio nalistische, religieuze en communisti sche groepen in het land. Sokarno ontwikkelde voorts de idee van de „niet voltooide revolutie" waarin de strijd paste tussen de Nefo's (de nieuw opkomende machten) en de Oldefo's (de oude gevestigde machten). Soekarno gaf voorrang aan de poli tiek boven de economie, die boven dien ernstig leed door de gevolgen van zijn confrontaties tegen Neder land en Maleisië. Toen dit land een zetel in de Veiligheidsraad zou inne men, was dat Soekarno's aanleiding in januari 1965 uit de VN te treden. Tegen die tijd waren er steeds nau were betrekkingen ontstaan met de Chinese Volksrepubliek, die ook thans nog geen lid is van de VN. Ook de betrekkingen tussen Soekarno en de communistische partij, die na de ne derlaag van Madioen in 1948 langza merhand weer een machtige politieke factor was geworden, werden steeds nauwer. Het breekpunt in het politieke le ven van Soekarno was de communis tische staatsgreep in de nacht van 30 september op 1 oktober 1965. Zes an ticommunistische generaals werden gedood. De commandant van de stra tegische reserve van het leger, gene raal Soeharto, greep in en bedwong de opstandelingen vrijwel zonder strijd te leveren. Een felle reactie volgde in vele delen van het land, waarbij vele tienduizenden werden gedood. VERWIJTEN Aanvankelijk had het de schijn dat Soekarno aan de macht zou blijven. Een mens leiri wel tevreden zijn. Jarenlang heb ik getreurd en ge mopperd om het gemis van een tuin. Altijd weer ergerden me de twee stappen die ik op het stenen aan hangsel, dat balkon heet, kon doen om dan te ootsen tegen de stenen wand, die ons scheidt van het onbe- treedbare niets. Tenslotte, naar mijn smaak een schrale, troost gevonden in bloem bakken, die elke winter verkomme ren tot een ijsvlakte of modderpoel- in-miniatuur. Altijd mij ve.bijtend in het voor jaar wanneer het verlangen naar groen en bloemen het hevigst is en de ijsheiligen nog te verwachten zijn. Dan het grote ogenblik, waarop het gewaagd kan worden en de bak ken gevuld. Meestal overeet mijn blik zich in een plantenwinkel en koop ik veel te veel en van alles door elkaar. Dit jaar moest het op een ren ge beuren. In allerijl wees ik, min of meer op goed geluk „Dat en dat en zo is het wel gcnoig...." In de avond werden de kistjes ge bracht. Een scn^mel troepje, leek het me, maar met wat ruimte ge plant was er een redelijke vulling, al verrees dan riet de verlangde weelde aan kleur pn geur. Meer van dat sprietige was het, wel vol beloften voor wie goed keek. Bed of uiel Maar ontevredenheid is iets, dat zorgvuldig gekuc-aierd wil worden en dus keek ik mn,:r nalf. De voorjaa/sregens ontnamen mij de zorg me ver -er met de flora te bemoeien. Zo kwam de dag, dat ik het ontdekte: een zoete geur die mijn kamer introk, een lila stroom die zich mengde met het dieprood van de fuchsiao Mlen, het smetteloos wit van petunia's en het groen van de klimop. d>e in het voorjaar zo demonstratief ai moedig had gedaan. Nog nooit was mijn balkon zo'n rijkdom gewee.,i. Toen kwam de droogte. Voor mij de eenvoudige tegenmaatregel v-in drie keer mijn g iter met twee liter water vullen en l'-egschenken. Enige zorg net zo te doen, dat de benedenburen die niet op het hoofd krijgen. Maar aangezien ik het, volgens de regels der kunst, des morgens vroeg en des avonds laat doe, zijn er tot nu toe geen ongenoegens uit voort gekomen. Die twaalf lil er per dag neem ik onbekommerdv^van het waterrant soen af, dat de Verantwoordelijkheid voelende burger zich toemeet. Maar dan d;e stakkers met ver- hooide gazons, met verlepte borders en verschroeide aarde met tuinen waar alles wegkwijnt behalve het onkruid, dat nu eenmaal niet uit ie roeien is. En diepe tevredenheid heerst in mij. Wat missclven ook weer niet zo edelis. gezien andermans ellende. ROTERDAM Meer dan dertig mensen, die in liet afgelopen weekeinde hun benauwend warme huizen waren „uitgevlucht", zijn op de weg of in het water om het leven gekomen. Tientallen mensen raakten gewond. De hitte houdt volgens her KNMI voor lopig nog aan. Hij vormde een nieuwe regering maar meer en meer werden vragen gesteld over zijn rol tijdens de mis lukte staatsgreep. De ontluisterings campagne begon. Men beschuldigde hem van deelneming aan de coup en economisch wanbeheer, o.m. door de bouw van peperdure prestige-objec- ten in Djakarta, zoals het honderd meter hoge met marmer beklede na tionale monument en een hypermo dern parlementsgebouw. Men verweet hem avonturen met vrouwen en zijn huwelijk met de Japanse Ratna Sari Dewi. In 1921 was Soekarno voor het eerst gehuwd, met Siti Oetari, doch ter van zijn beschermer Tjokroami- noto. Het huwelijk werd spoedig ont bonden en Soekarno huwde de twaalf jaar oudere Inggit Garnasi in '23. Hij verstootte haar in '43 en trouwde met de jonge Fatmawati. Nadat hij naast, haar Hartini had gehuwd, nam hij later nog een derde en vierde echtgenote, nl. Ratna Sara Dewi en in '63 iHariyatie. Deze verstootte hij in 1967 en kort daarop trouwde hij met Joerike Sanger. In maart 1966 moest Soekarno on der druk van de kritiek aan generaal Soeharto, toen legercommandant, be langrijke bevoegdheden overdragen. In de zomer van 1966 trok het Indo nesische voorlopige raadgevende volkscongres Soekarno's benoeming tot president voor het leven in en werd Soeharto aangewezen om Soe karno in voorkomende gevallen te vervangen. Steeds duidelijker ging de nieuw gevormde regering afwijken van de door Soekarno aangegeven lijn: aan de confrontatie tegen Maleisië kwam een ein/3, de economie kreeg de hoog ste voorrang, Indonesië keerde terug tot de VN en de betrekkingen met Peking werden steeds koeler en wer den tenslotte, eind 1967, „bevroren." DEMONSTRATIES Steeds meer demonstraties, door al le mogelijke bevolkingsgroepen, wer den tegen de persoon van Soekarno gehouden. Enkele groepen vroegen zelfs zijn berechting. Nadat de legercommandanten de president op 22 februari 1967 duide lijk hadden gemaakt dat zij pogingen van hem om met geweld aan de macht te blijven zouden neerslaan, ondertekende hij in de avond van de zelfde dag met zijn ministers om zich heen de verklaring waarbij hij al zijn bevoegdheden overdroeg aan generaal Soeharto. Het voorlopig volkscongres be noemde in maart 1967 Soeharto tot „dienstdoend president", op welk mo ment Soekarno automatisch zijn titel van president verloor. Aanvankelijk mocht Soekarno nog in het zomerpaleis in Bogor wonen, maar dat recht werd hem later ont nomen. Hij werd steeds meer een ge vangene en zonder toestemming van de militaire autoriteiten mocht hij niet reizen. Ook bezoekers mochten hem alleen na uitdrukkelijke toe stemming opzoeken. Zijn gezond heidstoestand, die al jaren slecht was, girig verder achteruit. EERSTE VLAG Nog eenmaal, in augustus 1967, voerde hij strijd tegen de nieuwe machtshebbers. De inzet van de strijd was de eerste vlag van de Republiek Indonesia, die 22 jaar eerder door Fatmawati inderhaast was gemaakt en werd gehesen onmidellijk na de onafhankelijkheidsproclamatie. Soekarno verloor de strijd en de historische, verschoten vlag, werd op 17 augustus 1967 gehesen aan de reuzenvlaggemast voor het vrijheidspaleis in Djakarta. Naar aanleiding van de dood van ex-president Scekarno ontvingen wjj van de heer F. W. Romer uit Tiel (voor oud-Soerabajanen Tjiel Römer) een brief vol herinnerin gen: „Oud-president Soekarno was niet alleen een schoolvriend, maar ook een vriend in de ware zin des woords. Mijn vriendschap met hem dateert van de hbs-jaren in 1915 en heeft tot zijn laatste dag voortge duurd. Na zijn overgang van de derde naar de vierde klas hbs vertrok Soekarno hij zat dus met mij op de hbs in Soerabaja naar Sema- rang. waarna hii naar de tech nische hogeschool in Bandoeng ging. Hier behaalde hij zijn diplo ma bouwkundig ingenieur. Om nu een hele tijd over te slaan, zijn interneringstijd op Nieuw-Guinea bijv.: tijdens de eer ste politiële actie zou ik hem be zoeken in Djokja, maar hij liet me weten dat ik maar moest wachten tot hij goed en wel in Djakarta zal. hij vreesde voor mijn veilig heid. Ook bleek hieruit wel, dat Soekarno wist dat hij uiteindelijk toch zou winnen. Na de souvereiniteilsoverdracht werd ik Soekarno was na de tweede politiële actie even „ver bannen" op Billiton telegrafisch ontboden op het paleis in Djakarta. Wij kwamen daarna vaker bij el kaar, meestal oude herinneringen ophalend. Want de hbs-tijd voor de tweede wereldoorlog tras voor In donesiërs niet zo prettig. Op school was Soekarno een uitblinker, wat niet wegnam, dat andere leerlingen hem wel eens uitscholden voor „in land er", de gebruikelijke kwalifica tie van de Indonesische bevol kingsgroep in die tijd. Ik herinner me nog dat ik bij een ruzie Soekarno's zijde had gekozen en de leerling die hem een vuile inlander noemde aftuigde. Maar Soekarno had meelij met de jongen en zei nog: ..Laat hem maar schel den zoveel hij wil, hij weet niet beter." Soekarno had weinig tijd om zich druk te maken over dergelijke din gen. hij besteedde al zijn tijd aan studie, zelfs tijdens de pauzes stu deerde hij. Toen wij elkaar na ongeveer 33 jaar terugzagen hij was toen on betwist leider van een groot volk ioas hij gewoon Soekarno voor mij en niets of niemand anders. Hij respecteerde het in mij, dat ik als Indische Nederlander geen Indone sische staatsburger ben geworden. Ik mocht zo vaak als ik wilde op zijn paleis komen, ik was er als het ware „kind aan huis". In 1954, het was staat van beleg, was het uiterst moeilijk om te rei zen. Maar toen ik, het graf van mijn broer in Ambon wilde bezoeken hij was daar als Japans krijgsge vangene overleden en op het ere- veld begraven heb ik met een soort vrijgeleide van Soekarno mijn missie kunnen volbrengen. Ik kreeg alle hulp van de militaire comman danten. Die brief heb iknog steeds. Een ding typeert onze vriend schap: wij spraken nooit over poli tiek en Soekarno bood mij zelfs geen privileges aan, wat in die tijd toch gebruikelijk was, zo bang was hij om hierdoor mij misschien te kwetsen en onze vriendschap te be zoedelen." Zes mensen kwamen om het leven en vier anderen raakten zwaar ge wond bij een autobotsing op de rijks weg Leidcn-Bodegraven onder Ha- zerswoude. Vermoedelijk door een in haalmanoeuvre van een Duitse auto ontstond de botsing waarbij drie auto's waren betrokken. De slachtoffers zijn Eward Kuhn (41) en diens echtgenote Ingeborg Luise Kehl (40) uit Duisburg, me vrouw Groenhof-Fellinger (48) en Pe ter J. P. Schafer (18) uit Nijmegen en Gerritde Knikker (27) uit Gouda. Andere verkeersslachtoffers zijn: G. J. T. Levöleger (57) uit Blaricum, H. Beurskens (50) uit Echt, Sjouke Storm (7) uit Boelenslaan (Fr.), F. de Ligt 50) uit Den Haag, Cornelis van der Horst (13), Amsterdam, W. Schimmel (5), Twello, G. Vunderink (63), Deventer, H. Meerbeek (64), Baarn, L. J. A. Weber (23) uit Nuc- nen, J. C. Rogies (18), Cadzand, Siets- ke van Wieren (2), Engwierum, L. Bakker (22), Gieten, P. A. Lak (64), Wormerveer, J. Beudeker (75), Wor- mer, A. J. G. Arendsen (31), Amster- dam. In de buurt van Nennig in het Duitse Saarland verloren W. J. Berk (21) uit Leidschendam en Marie A. Kooien (20) het leven. Bij Deurle in België kwamen mevrouw Heemskerk (22) uit Amsterdam en Sophia Retel (21) uit Dordrecht om het leven. kettingbotsing Rookwolken van een veenbrand veroorzaakten in de nacht van zater dag op zondag langs de rijksweg Rot- terdam-Gouda ter hoogte van Nieu- werkerk a.d. IJssel een complete chaos. Bij een reeks kettingbotsingen raakten circa twintig mensen gewond. Twee auto's gingen in vlammen op. Toen het licht werd, leverde de rook geen bijzondere risico's meer op. De NS brachten gisteren met ze ventien extra treinen ongeveer vijf tienduizend mensen van Amsterdam naar Zandvoort, waar behalve het strand de Grand Prix als trekpleister fungeerde. In de namiddag gingen zo'n twintigduizend mensen in 22 ex tra treinen terug richting Amsterdam. In verband met de duizenden nieuwsgierigen, die na de enorme bosbrand van donderdag het dorp 't Harde dreigden te overspoelen, be sloot de politie zaterdagmiddag alle doorgaande verkeer te weigeren. De bosbrand bleek een toeristische attrac tie te gaan worden. In verband met het nog steeds smeulende vuur in de bossen, moesten de wegen vrij blijven om de brandweer gelegenheid te ge ven te allen tijde te kunnen uitruk ken. Verdronken Bij het zwemmen deden zich in het weekeinde enkele verdrinkingsgeval- len voor. De aan armen en benen ge handicapte C. P. van Berkel (14) uit Dordrecht verdronk in het bergbad te Veenendaal. Hij kon niet zwemmen en was tegen een verbod in, in het diepe gedeelte van het bad gegaan. Voor de ogen van zijn vrouw ver dronk zaterdag H. D. Heintius (23) in het Veluwemeer. Ook hij kon niet zwemmen. In het zwembad aan de Lange Leegte in Veendam verdronk Klaas Meijer (21) uit Stadskanaal. Urbain de Cock (15) uit België ver- Vier ministers in de regering- Heath. Peter Walker, huisvesr I ting (boven links), Quintin Hogg, Lord Cancellor en „spea ker" in het Hogerhuis (rechts boven), mevrouw M. Thatcher, onderwijs en wetenschappen, onder links) en oud-premier Sir Alec Douglas-Home, opnieuw op buitenlandse zaken. dronk bij het recreatiegebied Braak man. Walterus van Ravenhorst (25) uit Hoevelaken verdronk in een vij ver te Lichtaart (België). De twee jaar oude Fokert Minnema uit Drach- j ten is in een vaart verdronken. Twee zwembaden werden In het weekeinde „gekraakt": in Genemui- den en in Koekengen. In VVezep, waar het zwembad ook gesloten blcer, plaatste een actiecomité twee grote plastic zwembaden en enkele kinder badjes midden in het dorp. Er werd druk geprofiteerd van deze gelegen heid. Bliksem Henk Bloemhof (16) is gisteravond op het strand van Wijk aan Zee do delijk getroffen door de bliksem. Zijn vriend, A. Drent, liep zware brand wonden op. Op een speelplaats in Eindhoven is Ester van de Poel (9) met haar hoofd op de grond gevallen. Ze overleed in het ziekenhuis. Op het station in Eindhoven kwamen gister avond twee mensen onder een ver trekkende trein. Van een van hen zijn beide benen afgereden, de ander moeteen arm missen. (Van onze kerrkedactie) UTRECHT In ons verslag „Ge reformeerde synode zoekt contact met vrijgemaakten" van zaterdag is een storende fout geslopen. Het betreft een onderdeel van het betoog van dr. P. G. Kunst, die een uitspraak van prof. Schilder citeerde, gedaan op de vrijgemaakte synode van Groningen: „Indien het komt tot een gedachten- wisseling (met de synodale kerken - red.), dan zullen we het heel weinig hebben over geschorsten en schorsin- gen. maar heel veel over de kerke- j lijke theorieën, die daarachter lig- gen". Dit citaat gold niet een uitspraak van prof. H. J., zoals ten onrechte werd vermeld, maar van prof. K. I Schilder, die hij deed in 1940. LONDEN Nog geen 24 uur nadat hij van koningin Eliza beth opdracht had gekregen een nieuwe regering te vormen, heeft de Conservatieve premier Edward Heath zaterdag de namen van zijn minister be kendgemaakt. Het kabinet van achttien leden is hel kleinste sinds 1957 Oud-premier Wilson had zich omringd met twintig ministers. De Conservatieven hadden al voor de verkiezingen aangekondigd dat zij van plan waren de omvang van hel „opgeblazen" socialistische regeringsapparaat te verminderen. De belangrijkste ministers van de regering-Heath (die zaterdag door e'en vrouw met rode verf werd besmeurd) zijn: Sir Alec Dojglas-Home op bui tenlandse zaken. Anthony Barber kreeg Europese zaken (EEG), Regi nald Maudling heeft zich met de bin nenlandse problenj^n belast en Ian MacLeod, een van de leiders van de linkervleugel van de Conservatieve partij, moet 's lands financiën in goe de banen houden. De Britse Liberale partij heeft bij premier Heath aangedrongen op een herziening van hr' districtenstelsel. k Bij de parlementsverkiezingen kregen de liberalen vorige week donderdag 7,4 procent van de stemmen, wat op 4 basis van evenredige vertegenwoordi- - ging (zoals in Nederland) 46 zetels in het parlement zou betekenen. De li- beralen verloren r*i zeven van hun dertien zetels, die ze in het oude La- gerhuis hadden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 5