Dimme re
met
Chevron komt met een
nieuwe benzinesoort
Beer's Zonen
investeren
Zeelands laatste stokman/koster jubileert
Automatisch
telefoneren in
Delft, Naaldwijk
en Zoetermeer
Pakhoed: zelfde
resultaat?
Fusie Demka en
Sambre et Meuse
is een feit
Palembang: geen
hogere winst
*i iet©* courant r??-
Gebr. Van Spaendonck
Directeuren door
vakbonden te
licht bevonden
TILBURG —De vakbonden hebben
ernstig bezwaar gemaakt tegen de
benoeming van de heer C van
Spaendonck als directeur van de
nieuwe wollen stoffenfabriek Span-
don-Van Dooren en Dams. Zij zeggen
ook geen enkel vertrouwen te hebben
in de benoeming van zijn broer, de
heer Ed van Spaendonck, als direc
teur van Spandon. De vakbonden
herinneren eraan dat de heer Van
Spaendonck nauw betrokken is ge
weest bij de sluiting van Tilkamwol
in Goirle en de Verenigde Wollen-
stoffenfabrieken in Tilburg. De vak
bonden hebben een afvloeiingsrege
ling ontworpen voor het ontslagen
personeel van de NV André van
Spaendonck. Dit ontwerp moet nog
door de geldschieters van het bedrijf
worden goedgekeurd.
Zestig procent minder verontreiniging
Engeland, en daarom nu de
tse vrienden had uitgenodigd,
theer D. J. Haspels van de
lC": Ze zijn vier dagen ge-
st voor een 500 kilometer-trip
r Nederland. We hebben
::i_ a1. Ui ii
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Diverse grote
oliemaatschappijen zijn op het
ogenblik een grootscheepse re
clamecampagne aan het voeren,
waarin het woord „schone mo
tor" als een soort verkiezings
leuze de boventoon voert.
Sommige ondernemingen claimen
al enkele jaren een toevoeging in de
benzines te doen, die een betere ver
branding lees schonere motor
bewerkstelligen, anderen stellen nu
ook een „witmaker" in hun produk-
ten te hebben. En dat allemaal omdat
Chevron op 22 juni een nieuwe benzi
ne op de markt brengt, die het per
centage koolmonoxyde en onver-
brande koolwaterstoffen in uitlaat
gassen van auto's drastisch terug-
Jaarlijks wordt zo'n 65 miljoen ton
koolmonoxyde de lucht in geblazen.
De auto's nemen hiervan niet minder
dan 60 miljoen ton voor hun reke
ning. Het nieuwe produkt van Che
vron zou, indien alle automobilisten
het zouden gaan gebruiken, het pro
bleem van de luchtverontreiniging
door de twee genoemde stoffen met
gemiddeld zestig procent reduceren.
Verwarring
Dat de Chevron-maatschappij met
de introductie van F-310 de concur
renten een geweldige stap voor is,
blijkt wel uit het feit dat toen dit
produkt in Amerika werd geïntrodu
ceerd, de andere maatschappijen
niets anders wisten te doen dan de
prijs van hun produkten te verlagen.
Zo'n vaart zal het in ons land niet
lopen, maar de op gang gebrachte re
clamecampagne, zal de automobilisten
toch wel in verwarring brengen.
bruik gemaakt van zes „andere soor
ten benzine die normaal in de handel
te verkrijgen zijn. Om.overigens ver
klaarbare redenen heeft men deze
benzine's A, B, C, D, E en F genoemd,
zonder de vermelding welke soort en
merk achter deze letters schuil gaan.
Het is wel duidelijk, aldus de
woordvoerder van de Chevronmaat
schappij, dat deze zes „andere" pro
dukten afkomstig zijn van bijna alle
bekende oliemaatschappijen. Diverse
van die maatschappijen hebben ove
rigens al laten weten belangstelling
te hebben voor F-310, om bij hun
eigen benzines toe te voegen. Zodra
onze fabriek in Californië, die de toe
voeging maakt, de vraag kan verwer
ken, zullen wij aan deze verzoeken
voldoen, aldus werd van Chevron-zij
de meegedeeld.
F-310 zal bij alle stations in de
EEG-landen voor dezelfde prijs als
de „oude" benzine te verkrijgen zijn.
De oliemaatschappij heeft op het
ogenblik een kleine 16 procent van
het marktaandeel, dat wordt aange
voerd door de Shell en Esso. Bij een
toename van Chevron-klanten met
een a twee procent zijn wij al dik
tevreden, zo deelde een der directie
leden van de oliemaatschappij mee.
Chevron legt er de nadruk op dat
met de nieuwe detergent geen radi
cale oplossing van het probleem, ver
oorzaakt door uitlaatgassen, wordt
bereikt; milieuhygiëne gezien is
echter al het mogelijke bereikt dat op
dit moment technisch mogelijk is.
Volgens een woordvoerder van de
oliemaatschappij zal het nog wel en
kele jaren duren alvorens ook deze
grens weer wordt overtroffen.
Tijdens de presentatie van F-310
kwam ook nog even de loodvrije ben
zine ter sprake. Technisch gezien is
Een (weer)ballon gevuld met
uitlaatgassen van een met su-
perbenzine gevoede automotor,
geeft bij het laten springen bij
gaand resultaat. Een vieze walm
gaat de lucht in. Bij een herha
ling van de proef, nu met Che
vron F-310 benzine, was 'deze
walm met het oog niet waar
neembaar.
Na rede prof. De Jong
Kamervragen over j
crisis in leger I
DEN HAAG Het Tweede Ka
merlid Goedhart (groep Goedhart)
heeft minister-president De Jong ge
vraagd om een openbare gedachten-
wisseling over de staat waarin het
Nederlandse leger zich op het ogen
blik bevindt.
De heer Goedhart is verontrust over
de uitlatingen van de directeur van
het Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie, prof. dr. L. de Jong, die
onlangs de vrees uitsprak dat de
strijdkrachten afzakken naar een ni
veau zoals dat in 1940 bestond. De
heer Goedhart wil weten of de rege
ring voorstellen in voorbereiding
heeft om een verzwakking van defen
sie tegen te gaan. Ook vraagt hij of
de uitspraken van prof. De Jong op
waarheid berust m.
25 procent dividend
DEN HAAG, In dc jaarvergade
ring van Beers' Zonen NV is meege
deeld, dat dit jaar in totaal tussen de
een en twee miljoen gulden zal wor
den geïnvesteerd, waarin begrepen
overlopende investeringen uit 1969. De
investeringen zullen worden gcfinan-
cieerd uit eigen middelen en zonodig
uit kredieten op middellange of lange
termijn. De verwerving van kredieten
Mts. Earnshaw gaat altijd met
haar man mee in de oude Spa.
in Engeland, en daarom nu de
Britse vrienden had uitgenodigd.
Gastheer D. J. Haspels van de
„PAC": Ze zijn vier dagen ge
weest voor een 500 kilometer-trip
door Nederland. We hebben
Katwftk aan Zee bezocht, het
nationaal automuseum in Leid-
schendam, Amsterdam en Koot
wijk, waar een grote picknick is
gehouden met 100 leden van
onze vereniging. Hoe ze het hier
vonden? Schoon en groen."
In restaurant De Likkebaart, waar
de bestofte en met geruite petten uit
geruste automobilisten zullen lun
chen, zegt mr. E. Earnshaw, eigenaar
van een Italiaanse 'Spa', een sierlijk
voertuig, dat hij met zijn vrouw be
rijdt alsof hij op de bok van een
koets zit: „Indeed a very nice, clean
and colourfull country". De heer
Earnshaw, die ons land zo mooi,
schoon en kleurrijk vindt, heeft zijn
wagen in 1966 gekocht. „Hij Was toen
ST. MAARTENSDIJK
„Waer is de tied gebleve, dat ik een klap op mien kop krieg
van joe?" Als Dimme de koster" door het dorp wandelt, krijgt
hij deze vraag nogal eens te horen.Dimme van der Rhee is 25
jaar koster, maar ook 43 jaar „stokman", een functie die in
Zeeland alleen nog voorkomt in het op Tholen gelegen St. Maar
tensdijk.
Dimme (76) heeft gedurende zijn stokmanschap overigens
geen stok meer gebruikt. Het was zuiver handwerk: „Ik deed het
wel met de hand als het nodig was." Zijn vrouw: „Maar meestal
regeerde hij niet de ogen, hoor!"
lopen, maar de op gang gebrachte re
clamecampagne, zal de automobilisten
toch wel in verwarring brengen.
Chevron centrale laboratoria in
Pernis hebben het nieuwe produkt
gedurende achttien maanden in di
verse soorten Europese wagens on
derzocht, niet alleen in het laborato
rium maar ook via rijscholen op
de weg. Onder typische rij-omstan-
digheden in de stad bleek de Chevron
benzine schone motoren schoon te
houden en in vervuilde motoren een
zeer duidelijke reductie van koolmo
noxyde en van onverbrande benzine
componenten te bewerkstelligen.
Minder
Eveneens verbeterden de door de
auto per liter brandstof afgelegde af
stand en de prestatie van de motor.
Bij de proeven is ter vergelijking ge-
Tijdens de presentatie van F-310
kwam ook nog even de loodvrije ben
zine ter sprake. Technisch gezien is
dit probleem al opgelost, de aanpas
sing van motoren en de overschake
ling op deze benzine, met een octaan
gehalte van 91 procent, zal echter een
uiterst kostbare aangelegenheid zijn.
Kairo: twee Skyhawks
Israël neergehaald
KAIRO Een Egyptische militaire
woordvoerder in Kairo heeft gisteren
gezegd, dat er maandag bij aanvallen
van de Israëlische luchtmacht op
stellingen langs het Suez-kanaal twee
Skyhawks zijn neet geschoten. In Tel
Avivis dit echter ontkend.
cieerd uit eigen middelen en
uit kredieten op middellange of lange
termijn. De verwerving van kredieten
is geen probleem.
De loonsom beliep vorig jaar circa
zeven miljoen gulden inclusief de so
ciale lastn.
Ten aanzien van de over 1970 te
verwachten resultaten werd van
bestuurszijde verklaard dat het na een
topjaar als 1969 moeilijk is de te ver
wachten winststijging in cijfers uit te
drukken. Het bestuur waagde er zich
dan ook niet aan. al verwacht men
dat de eventuele uitbreiding van het
kapitaal als gevolg van de divi
dend-uitkering over 1969 de winst niet
nadelig zal beïnvloeden.
De jaarstukken over 1969 werden
met algemene stemmen goedgekeurd.
Het dividend werd vastgesteld op 25
procent, waarvan desgewenst tien pro
cent in aandelen. Over 1968 werd
twintig procent dividend uitgekeerd.
Ze waren gekomen op uitnodi
ging van de Nederlandse Pio
nier Automobiel Club, die met
een aantal leden meer dan eens
was vertegenwoordigd bij rally's
Barend Hage, de voorganger
van Dimme van der Rhee, had
nog wel een stok bjj de hand,
herinneren zich de ouderen in
St. Maartensdijk. Na drie jaar
collectant te zijn geweest, volgde
Dimme in 1927 Barend Hage op.
Zoals in vele kerken, was het
ook in de hervormde kerk van
St. Maartensdijk geen gewoonte
dat de kinderen tijdens de dienst
bij de ouders zaten. Achter de
preekstoel was een rjj banken,
die voor de jongelui was be
stemd. Hier kon de predikant
niet worden gezien, en de predi
kant had geen oog op de jongens
en meisjes.
Het spreekt vanzelf dat in
die tijd werd er nog twee uur
gepreekt het jeugdig publiek
soms onrustig werd en gesprek
ken begon. De stokman, een
functionaris die de reformatori
sche kerken al eeuwen kenden,
moest dan voor „orde en rust"
zorgen.
Kinderbanken weg
De uit de vijftiende eeuw date
rende kerk werd in de jaren vijftig
gerestaureerd. Na de voltooiing in
1960 werd het werk van de stokman
zinloos, omdat de „kinderbanken"
waren verdwenen. De kinderen zitten
nu bij de ouders. Was dat voor de
restauratie niet mogelijk? President
kerkvoogd J. C. Knuist: „Er waren
te weinig plaatsen." Hij vertelt dat
jonge kinderen nu worden thuis gela
ten, en dat ook veel meer kinderen
naar de zondagsschool gr°n, wat voor
de oorlog niet in die n het geval
was.
„Vroeger gingen we drie keer per
dag naar de kerk: twee diensten van
de hervormde kerk en dat was
gewoonte s avonds nog een dienst
van de oud-gereformeerde gemeente".
sinds 1921 niet meer gebruikt en ik
heb hem toen zelf gerestaureerd:. Ach,
ik ben 68 jaar, gepensioneerd en heb
er de tijd voor, ook voor de ongeveer
vijf rally's per zomer".
De heer en mevrouw Firth rijden
in een Adler uit 1909, die de heer
Firth ook eigenhandig in oorspronke
lijke staat heeft teruggebracht. Dit na
de wagen als 'ruine', zoals hij het
aanschouwelijk uitdrukt, te hebben
gekocht. „We hebben pas meegedaan
aan een acht dagen durende sterrit
van 1000 kilometer in Engeland", zegt
Firth met kennelijke trots over de
prestatie V3n de Adler, die deze reu-
zenrally heeft uitgereden.
De heer en mevrouw Firth vertel-
Stokman Van der Rhee kreeg, toen
hij in 1945 koster werd, een plaats in
de kostersbank. Daarvoor zat hij ook
in de „kinderbanken" achter de kan
sel, of liep hij daar heen en weer.
Waarom nam hij in 1927 de stok niet
over van zijn voorganger? „Ik vond.
dat ik dieniet nodig had."
Als Dimme bij wijze van uitzonde
ring een tik moest uitdelen, deed hij
dat met de handen. Zijn dochter.
Dimmerientje (ze zat destijds ook in
de kinderbank) kan zich dat nog her
inneren. Meestal handhaafde vader
Van der Rhee het gezag over de on
geveer 100 kinderen echter met een
waarschuwende blik.
Geen opvolger
Het stokmanschap is nu slechts een
formaliteit, Dimme is de laatste stok
man van St. Maartensdijk, want er
zal geen opvolger worden benoemd.
De praktisch verdwenen functie Is
voortgekomen uit die van de „hon
denslager". In andere delen van ons
land, werd of wordt de stokman ook
hondenslager genoemd.
De hondenslager, voorzien van een
stok of zweep, had tot taak de hon
den uit de kerken te verjagen. De
vroeger in grote aantallen vrij rond
lopende honden, kwamen vaak tij
dens de diensten de kerken binnen.
Ook waren er hondenslagers, die
door de gemeentelijke overheid wer
den aangesteld. Dit soort hondensla
ger beperkte zich niet tot het verja
gen van honden, maar sloeg de dieren
dood. Er liepen er gewoon teveel
rond, vonden schout en schepenen. In
Amsterdam, waar elk dood exem
plaar (in de zestiende eeuw) de hon
denslager een stuiver opbracht, wer
den er ongeveer 100 per jaar doodge
knuppeld.
len dat de Veteran Car Club als eer
ste (dus als eerste ter wereld, want
het in negentiende-eeuwse automo
bielen rondrijden is eer. Britse tradi
tie en hobby) in 1930 in Engeland
werd opgericht. De club telt nu 1700
auto's... „En een van dc meest opval
lende exemplaren, een 'stoomauto',
die dus geen benzine maar water ge
bruikt, is bij deze 18 in Maasland".
Dan gaat het echtpaar Firth het
restaurant binnen, waar de radio het
niet ontoepasselijke 'La petite Dili
gence' laat horen. Wie uit het verkeer
van onze tijd belandt tussen de 'old
timers', tussen de pioniers van de
weg, voelt zich niet ver verwijderd
van de tijd van postkoets of diligence.
Er bestond dus wel verschil tussen
de kerkelijke hondenslager, die met
zweep of stok de dieren verjoeg, of de
gemeentelijke die ze doodde. De ker
kelijke hondenslager of stokman, let
te niet alleen op ondeugende jongens,
maar schudde bovendien slapende
kerkgangers wakker. Oudere mensen
kunnen wel vertellen hoe ze in hun
jeugd een por van de stokman kre
gen, als ze met een slaapje zich aan
een weinig boeiende preek onttrok
ken.
Niet uitslapen
Dimme van der Rhee is nu prak
tisch alleen nog koster, een functie
die heel wat minder om het lijf heeft
dan toen hij begon. De eerste vijftien
jaar van zijn kosterschap, stonden hij
en zijn vrouw "s zondagsmorgens om
half vijf op, om de kachel in de kerk
aan te maken: er kwam later centrale
verwarming.
Mevrouw Van der Rhee: „Als
het had gesneeuwd, moest hij al
vroeg sneeuwruimen. En we hiel
den de kerk ook schoon. Ik deed
dat graag: ik was er gewoon
groots op, als de kerk weer
schoon was; net als in een huis
houden."
Dimme was het vroege opstaan
gewend. Hij was landarbeider,
en in dat beroep werd vroeger
nooit uitgeslapen. Wat doet hij,
nu, als 76-jarige, de hele dag?
Zijn lapje grond bewerken. „An
ders moet ik op een stoel gaan
zitten, en dat kan ik niet."
Mevrouw Van der Rhee: „Hij kan
het niet laten, hè!"
DEN HAAG Op woensdag 1
juli krijgen alle telefoonabonnees in
de sectoren Delft, Naaldwijk en Zoe
termeer de mogelijkheid lot auto
matisch internationaal telefoonver
keer met aangeslotenen in België,
DenemarkenNoorwegen, Oosten
rijk, geheel West-Duitsland, Zvieden,
Zwitserland en Liechtenstein.
Het betreft hier de telefoonnetten
Benthuizen (01790). Delft (01730),
's-Gravenzande (01748), Hoek van
Holland (01747), Honselersdijk
(01740), Kwintsheul (01742), De Lier
(01745), Maasdijk (01745), Moerkapeile
(01793), Naaldwijk (01740), Nooidorp
(01731), Pijnacker (01736), Schiplui
den (01738), Wateringen (01742) en
Zoetermeer (01790).
Voor het onder de sector Naald
wijk ressorterende -net Poeldijk-
Monster was deze belangrijke mo
gelijkheid reeds op 2 januari een
feit geworden.
Alle betrokken abonnees krijgen
rond 14 juni bij hun telefoonnota
een circulaire toegezonden waarin
algemene richtlijnen zijn opgeno
men omtrent de wijze waarop zij
hun internationale gesprekken met
de desbetreffende landen tol stand
kunnen brengen.
Sfeer im gezin
De JSieuwe Leidse" er in l
ROTTERDAM Pakhoed Holding
NV verwacht ondanks belangrijke
saneringskosten voor de Rotterdamse
havensector over 1970 een zelfde of
iets hoger financieel resultaat, zo is
gisteren meegedeeld op de aandeel
houdersvergadering in Den Haag.
Het Pakhoed concern krijgt in 1970
behalve met de saneringskosten ook te
maken met een sterkere belastingdruk
door het wegvallen van de investe
ringsaftrek. Er zullen alleen ook bij
zondere baten zijn.
De directie rekent erop dat het in
vesteringsplan tenminste 20 miljoen
vreemd kapitaal per jaar in 1970 te
realiseren is. Voor de komende jaren
ligt het moeilijk: „het financieren
wordt in Nederland een verschrikke
lijk groot probleem, niet alleen voor
ons".
Pakhoed ziet in het Shell pensioen
fonds een belangrijke partner voor
toekomstige ontwikkelingsprojecten in
de bouwsector.
UTRECHT De directies van Demka
in Utrecht en van de Usines et Aciéres
de Sambre et Meuse SA in Parijs heb
ben definitieve overeenstemming be
reikt ten aanzien van de reeds eerder
aangekondigde voorgenomen fusie.
De fusie heeft betrekking op de
afdelingen staalgietwerk, smelterij en
machinewerkplaats van de Koninklijke
Demka staalfabrieken NV in Utrecht.
De nieuwe NV draagt de naam NV
staalfabriek SMDK. In de nieuwe NV
wordt door Sambre et Meuse voor 51
procent geparticipeerd, terwijl de rest
DINSDAG 16 JUNI 1970
In 1970
AMSTERDAM Het bestuur van
de N.V. Industriëele maatschappij Pa
lembang verwacht voor 1970 geen ho
gere winst. Men kampt nog steeds met
een enorm gebrek aan personeel op de
werf in Maasbracht. waardoor het be
drijf regelmatig orders moet weige
ren. De werf is dan ook goed van
werk voorzien.
De in 1967 uit onderpand verkregen
twee motorschepen, die in 1969 een
exploitatieverlies opleverden, varen
thans zonder verlies. Het blijft de be
doeling. de schepen te verkopen, doch
dit stuit op diverse moeilijkheden, al
dus de directie. Bij verkoop zullen de
vaartuigen nog enige boekwinst kun
nen opleveren.
In het verleden is Palembang wel
eens benaderd door fusiekandidaten.
Dit heeft echter nooit tot een serieus
gesprek gevoerd. Overigens is het
bestuur van mening, dat door de forse
afschrijvingen in het verleden de
positie van de vennootschap zeer sterk
is.
WATERSTANDEN
DEN HAAG. 16 Juni Konstanz 473 +3,
Rheinfelden 383 1, Straatsburg 430 +14.
Plittersdorf .567 +9. Maxau 629 onv.. Plo-
chlngen 144 —6. Mannheim 485 —6, Stein-
bach 136 —1, Mainz 409 —6, Bingen 306 —2,
Kaub 348 —3. TrVr 257 —17. Koblenz 334
—5. Keulen 333 —2. Ruhrort 518 2. Lo-
bith 1136 3. Nijmegen 920 2. Arnhem
903 —1. Eefde IJssel 488 —5. Deventer 366
—5. Monsln 5462 +16. Borgharen 3920 +30.
Belfeld 1109 —2. Grave beneden de aluls
501 +1.
van de aandelen in handen is van
Demka.
De afdeling walserij bUjft produceren
onder de naam Koninklijke Demka
staalfabrieken NV.
De ondernemingsraad, de districts
bestuurders van de vakbonden en het
personeel zijn ingelicht.
