Onze economie draait
nog op volle toeren
In Peru heerst de stilte
en de stank van de dood
1
Onze fusiegedragsregels
slechts tafelmanieren
Drug-gebruikers
allen over
kam scheren
niet
een
Dodelijke
ongelukken
Jonge bouwvakkers debatteerden
hevig met minister Roolvink
iwemlustigen Plunderaars in aardbevingsgebied
E
SSKti
Tonnaer volgt
Jurgens op
Minister uit
regering Nixon
afgetreden
Dr. Van Gorkum:
Arbeids-
revolutie
SER-advies te
laat: minimum
loon niet hoger
Meer welvaart voor meer mensen
8
-«=
5
MAANDAG 8 JUNI 1970
rjrvolg van pag. 1)
j> Avonds hadden vijf demonstran-
een gesprek met burgemeester
_,B. J. Landweer. Hij vroeg de de
monstranten hun actie te staken,
't Harde op de Veluwe werd
i uur lang het plaatselijk zwem-
De Hoksenberg bezet. Burge-
;ster Westerhuis was bij de be
lting aanwezig en probeerde aan-
Jnkelijk met een zacht lijntje de
$lers te bewegen het bad te verla-
I. Manschappen van de rijkspolitie
At een politiehond verwijderden
slotte de demonstranten. De ont-
ming verliep vrij rustig.
LIMA Hoeveel doden zijn
I er gevallen bij de grote aardbe-
ving in Peru? Niemand weet
het. Men maakt schattingen en
I die verschillen niet van elkaar
met honderden of duizenden,
maar met tienduizenden. Het ge
tal 80.000 is al genoemd.
hdagmiddag eerst veertig jongeren
t zwembad De Miereweide binnen
komen. De politie was echter ge-
tarschuwd en hield de toegang in
oog. Toen na een half uur de
demonstranten was verdub-
jd, ontdekte men een zwakke plek
Maar niemand zal ooit precies weten
hoeveel mensen er stierven toen de
- noeveei mensen er stierven iuch ui
de afrastering en al spoedig do- aardschokkeiI het |and bcuklcn, hoe
de jongelui in het water. Een
osje later werden ze met zachte
|id verwijderd.
Wezep werd zaterdagmiddag
^jrotesteerd bij de opening van een
2-èuw bad. Een voorstel om dit
d'embad op zondag te openen werd
langs door de gemeenteraad ver-
jrpen. De jeugd protesteerde met
doeken bij de ingang en. deelde
t lotestbrieven
31
aan de genodigden
ra COMPUTER TEN DIENSTE VAN
2. DE ABONNEES.
4iet meer zelf
1IRERENÜ
Vanaf 1 juni 1970 krijgen maand- en
kwartaalabonnees geregeld een (door
de computer vervaardigde) kaart toe
gestuurd.
WIE GIRO HEEFT kan met deze
kaart zonder kosten het abonnements
geld naar ons bureau laten over
schrijven
Men kan ook de kaart van hand
tekening voorzien en aan z'n bank
afgeven
WIE GEEN GIRO HEEFT kan met
deze kaart aan het postkantoor be
talen. Een deel van de kaart krijgt
u dan terug als kwitantie ten bewijze
dat u hebt betaald.
Ook wie geen giro heeft kan de
kaart van handtekening voorzien en
aan z'n bank afgeven.
IWie ons machtigde om per AUTOMATI
SCHE GIRO het abonnementsgeld van
Üjn rekening af te schrijven, valt na-
luurlijk bulten deze regeling.
veel er verdronken of stikten toen de
dijken braken en de modderzeeën al
les overspoelden en hoeveel er sinds
dien nog in de eenzaamheid verkom
meren door honger, dorst, kou of
ziekte.
Volgens een Amerikaanse schatting
zal men in de komende maanden, als
de ergste schade enigszins is hersteld,
moeten rekenen op zeker 300.000
mensen om te voeden, te kleden en
onderdak te verschaffen.
Kustplaats
Aan de kust, waar de stad Chimbo-
te zwaar werd verwoest, zijn vermoe
delijk ongeveer 1.000 mensen omge
komen. Aan de oostelijke kant van
het Amazonegebergte zijn vele men
sen gedood of gewond. Men kan niet
nagaan hoeveel, nu niet en nooit.
Het zwaarst getroffen is de canyon
van Huaylas. die 120 kilometer lang
is, waar veel toeristen plachten te ko
men en die bekend staat als het
„Zwitserland van Peru".
In de stad Huaraz vielen 6.000 do
den. alweer een schatting. De stad
Yungay, waar eens 20.000 mensen
woonden, is geheel van de aardbodem
verdwenen. Volgens een voorzichtige
schatting hebben 2500 mensen uit die
stad de ramp overleefd.
Doorgangshuis
In de eens zo mooie canyon Huay
las heersen nu de stilte en de stank
van de dood. De stilte valt weer in
zodra de helicopters, die hier en daar
in de chaos neerdalen om mensen of
wat daarvan over is, op te halen,
Oud-president de Gaulle
zijn vrouw maken een ochtend
wandelingetje door de straten
van het Spaanse dorp Ponteve-
dra, waar zij hun vakantie door
brengen.
weggewiekt zijn. De stank wil wel
eens wijken als de wind dat zo wil.
In het ziekenhuis van Huaraz, het
enige gebouw van formaat, dat de
ramp heeft doorstaan, zijn Peruaanse
en Amerikaanse artsen en hun hel
pers dag en nacht bezig. Het is een
doorgangshuis voor velen voor wie
nog hoop is en die men per vliegtuig
kan doorsturen naar Lima waar goe
de en genoeg ziekenhuizen zijn.
Plunderaars
De regering van Peru heeft gisteren
bevolen, dat zonder waarschuwing
geschoten mag worden op personen,
die plunderen in de gebieden die zijn
getroffen door de aardbeving.
Alle politie-eenheden is bevel ge-
DEN HAAG Burgemeester Ja-
ques G. Tonnaer van het Limburgse
Schinveld volgt mr. Erik Jurgens op
als voorzitter van de Politieke Partij
Radikalen.
In de partij is over de voorzitter
schriftelijk gestemd en de heer Ton
naer kreeg 379 van de 776 stemmen.
Dr. Van Huiten was zijn tegenkandi
daat, die 27 stemmen minder kreeg.
Het voorziterschap wordt zaterdag
overgedragen op het jaarcongres van
de PPR te Rotterdam.
geven te vuren op plunderaars, die in
de aardbevingszone worden aange
troffen.
„Deze mensen zonder ziel verdienen
het leven niet", aldus de minister van
binnenlandse zaken, Artola.
Het hulpwerk vordert moeizaam,
vooral in de zwaar getroffen Huaylas
Canyon. Buitenlandse missionarissen
in de vallei hebben Lima doen weten
dat mensen aan gangreen sterven
omdat er geen medische verzorging
bestaat vpor de gewonden van de
ramp van zeven dagen geleden.
WASHINGTON President Nixon
heeft meegedeeld dat zijn minister
van volksgezondheid, onderwijs en
sociale zaken Robert H. Finch zal af
treden. Hij wordt vervangen door de
49-jarige Elliot Richardson, de vroe
gere onderminister van buitenlandse
zaken.
Finch is de eerste minister die het
huidige kabinet verlaat. Hij zou
moeilijkheden hebben gehad in zijn
werk, verband houdend met bepaalde
politieke ontwikkelingen Finch wordt
nu adviseur van ae president op het
Witte Huis.
wr v N v;* V
Niet alleen huizen, ook sport
velden worden bezet. Zaterdag
middag kraakten de bewoners
van het nieuwe complex Bijl
mermeer te Amsterdam een
sportveld. Het is een ruimte die
bestemd is voor een nieuw win
kelcentrum. De sportvereniging
Bijlmer was het beu zonder veld
te zitten. Met medewerking van
de bewoners werd met „eigen
materiaal" het terrein bewerkt.
Om niet gewenste mensen af te
schrikken, stond de waakhond
klaar om van zich af te bijten.
De jeugd kan haast niet langer
wachten en staat met schoe
nen aZ klaar.
(Van onze soc.-econ. redactie)
GARDEREN Voorzitter dr.
P. H. van Gorkum van de Neder
landse christelijke vereniging van
hoger personeel heeft zaterdag in
de jaarvergadering een krachtig
UTRECHT In het afgelopen
weekeinde heeft zich een groot aantal
dodelijke ongelukken voorgedaan.
Mevrouw M. E. Kulcker uit Am
sterdam kwam met haar fiets onder
een auto terecht. Mevrouw G. J. Snij
ders (52) werd in Barneveld klemge
reden tussen een vrachtwagen en het
trottoir. Bij 't Harde werd mevrouw
Leusing-Vierhuizen (55) bij het over
steken door een auto gegrepen.
De motorrijder F. Sanders (28) reed
in Slochteren tegen een boom. Ook de
duo-passagier, J. Noordman (27) uit
Hellen, kwam om het leven.
E. C. Dubbers (18) uit Almelo, die
donderdag zijn rijbewijs had gehaaid,
vloog waterdag in Hardrinkshoek met
grote snelheid uit de bocht. Hij werd
uit de auto geslingerd en overleed ter
stond. Bij Ittervoort vloog een auto
met zes mensen uit de bocht en kwam
tegen een boom. J. H. Vissers (27) uit
Roermond kwam om het leven, de
chauffeur en drie inzittenden raakten
zwaar gewond.
Een bromfietser in Horn werd bij
het linksafslaan zwaar gewond; de 18-
jarige duopassagier Ch. Sibold uit
Maasbracht kwam om. Annette Koop-
mans (7) uit Blankenheim werd bij het
oversteken door een vrachtauto dode
lijk aangereden.
beroep gedaan op de leden, zich
intensief en in nauwe samenwer
king met anderen in te zetten
voor een omvorming van de on
derneming tot een waarachtige
arbeidsgemeenschap, waarvan
ieder volwaardig deelgenoot kan
zijn.
(Van onze soc.-econ. redactie)
DEN HAAG De Sociaal-econo
mische raad komt te laat met zijn ad
vies over de optrekking van het mi
nimumloon van 145 tot 160, per
week. Deze verhoging had men 1 juli
willen laten ingaan.
Op z'n vroegst komt het ontwerp
advies van de SER in de vergadering
van 19 juni aan de orde. Voor het
parlement, dat 3 juli op reces gaat, is
het onmogelijk nog voor die datum
een wet tot structurele verbetering
van het minimumloon te behandelen.
Overigens blijft het de vraag, of de
SER op 19 juni gereed komt. omdat
waarschijnlijk de meningen van
werkgeveres en werknemers sterk
zullen uiteen lopen.
September
Minister Roolvink zal 1 juli het mi
nimumloon zoals gebruikelijk verho
gen met de stijging van lonen en prij
zen. Een eventuele extra optrekking
tot 160 zal later moeten vallen. Ver
wacht wordt dat de vakbeweging om
terugwerkende kracht zal vragen Het
wetsontwerp kan nu niet voor sep
tember in de Kamer behandeld wor
den.
Behalve over de extra optrekking
van het minimumloon moet de SER
zich uitspreken over koppeling van
het minimumloon aan de lonen en
niet aan lonen plus prijzen (gemengde
index) O.p deze wijze wordt het mi
nimumloon niet waardevast maar wel-
vaartsvast gemaakt.
Voorts is een punt van discussie het
moment van ingang; 24 jaar (op dit
moment) of 21 jaar.
De vakbeweging wenst ten slotte
ook een minimumloon voor de werk
nemers beneden 21 jaar.
De heer van Gorkum hoopte dat «e
komende revolutie in de arbeidsver
houdingen een vreedzame zal zijn en
dat niet bewaarheid zullen worden de
woorden dat zij, die een vreedzame
revolutie onmogelijk maken, een ge-
j weldadige onvermijdelijk maken.
Hopen
„Laten we tevens hopen", aldus de
heer Van Gorkum, „dat akties van
vakbonden en werknemers, gericht op
wezenlijke verandering van de positie
der werknemers, niet geweidadig wor
den onderdrukt."
In de afgelopen zeventig jaar is van
zeggenschap over de onderneming
door werknemers nog geen sprake
geweest, hoogstens over meepraten en
meeberaden, maar niet van meedelen
en meebeslissen. Bestaande regelingen
voor inspraak en fusiegedragsregels
vergeleek de heer Van Gorkum met
goede tafelmanieren, waar het in we
zen bij de zeggenschap voor werkne
mers niet om gaat. De mens in zijn
totaliteit is in geding.
Voorzitter Van Gorkum verklaarde
zich voorstander van overleg, maar
waarschuwde dat hieraan grenzen zijn.
Voor noodzakelijke structurele veran
deringen binnen de onderneming zul
len machtsposities prijsgegeven moe
ten worden.
(Van een onzer verslaggeefsters)
OOSTERBEEK De deelne
mers aan de door het Nederlands
Gesprek Centrum georganiseer
de conferentie over drug-gebruik
zijn dit weekend wel tot de con
clusie gekomen dat je bij het
oplossen van een probleem vaak
een secundaire problematiek
schept.
De deskundigen op -deze confe
rentie, hoewel sterk verschillend van
achtergrond, proberen leder voor zich
deze problematiek te vermijden door
te wijzen op de selectieve aandacht
die de drug-gebruiker krijgt, vooral
van strafrechtelijke zijde.
Gebruikers van alcohol en tabak
worden als volkomen normaal be
schouwd, hoewel ook zij het risico lo
pen verslaafd te 5aken. Het drugge
bruik moet men niet beoordelen van
uit het gehele veld van gebruikers
(volgens schattingen In Nederland
20.000, waarvan 7000 in de subcul
tuur). evenmin als het alcoholgebruik
benaderd moet worden aan de hand
van de 40.000 alcoholisten die in ons
land onder behandeling zijn.
De zenuwarts M.S.H. Schlemper,
verbonden aan de Jelgersmakliniek
in Oegstgeest, stelde dat het effect
van psychofarmaca afhankelijk is
van de conditie van de gebruiker en
de maatschappelijke situatie. Wat als
gebruik of misbruik wordt be
schouwd, is weer afhankelijk van de
normen, die met persoon, tijd en
plaats wisselen.
„Hasjish en mirihuana zijn betrek
kelijk ongevaarlijk en moeten dus
wel degelijk onderscheiden worden
van de opiaten, zoals morfine en her-
oine," aldus dokter Schlemper.
Ook drs. D.C.J. van Peype, hoofd
van de sectie bijzonder sociaal onder
zoek van het ministerie van CRM,
was van mening dat men alleen over
drugproblemen kan spreken als men
het heeft over die problemen die zich
in de gevarenzone afspelen. „Waarom
denkt men bij het woord druggebruik
nooit aan het veel voorkomendemis-
bruik van geneesmiddelen?" vroeg hij
zich af.
E. Dissen, cultureel werker van het
meditatiecentrum de Kosmos, pro
beerde de conferentiegangers de
ideeen van de subcultuur uit te leg
gen. Hij legde de nadruk op het „be
wustzijnsvormende effect" als tegen
stroom voor begrippen als kapitalis
me en socialisme, die het bewustzijn
zouden verwaarlozen.
Dissen maakte onderscheid tussen
het druggebruik als amusementsmid
del („alternatief doen in vrije-tijdssi-
tuatie"), als ontsnappingsmiddel en,
een stap verder, als middel tot bezin
ning.
HILVERSUM Het koorfestival
1970, dat dit weekeinde in Hilver
sum is gehouden, is gewonnen door
het Stedelijk Helmonds Kinderkoor
onder leiding van Roland de Kroon.
Tweede eindigde Viva la Musica uit
Utrecht en derde werd het Voor-
burgs Jongerenkoor. Er deden aan
het koorfestival in totaal 98 koren
van zeer uiteenlopende samenstel
ling mee.
UTRECHT „De jongeren
zijn of komen overal in de we
reld in beweging. Het zijn ook
de jongeren die de oneerlijke en
onredelijke toestanden van onze
samenleving niet langer prui
men."
Zij weigeren ellende, bedrijfsslui
tingen, discriminatie, autoritaire
machtsstructuren, oorlogen en andere
situaties als onvermijdelijke natuur
verschijnselen te aanvaarden."
Dit zei zaterdagochtend de heer M.
Dalhuizen, voorzitter van de jonge-
renraad van de 50-jarige Algemene
Nederlandse bond voor de Bouwni
jverheid. tijdens een door ruim 1500
jongeren bezochte jongeren-manifes
tatie in het Jaarbeurscongrescentrum daar zijn echt geen 50 jaar voor no-
in Utrecht. dig. Daarvoor hebben de werkende
Onder de aanwezigen bevonden jongeren te lang in de verdomhoek
zich vertegenwoordigers van de gezeten. We eisen medebeslissings-
Tweede Kamerfracties van de PvdA, «-* -
KVP, D'66, CPN, PSP en van ver
schillende ministeries. Minister Rool
vink bezocht zaterdagmiddag de ma
nifestatie.
De heer Dalhuizen benadrukte dat
in de NVV-bond zowel de jongeren
als de ouderen „het niet pikken, dat
het nog altijd binnen ons democra
tisch bestel mogelijk is dat enkelen
in Nederland over de hoofden van
duizenden werknemers heen beslis
sen, over het feit dat een bedrijf zijn
of haar poorten gaat sluiten, een fusie
aangaat of gaat inkrimpen".
Hij waarschuwde; ..Z( vredelievend
onze acties tot nu toe zijn geweest, zo
I hard kunnen zij worden gemaakt,
recht, we eisen dat er met ons als
volwaardige individuen rekening
wordt gehouden."
De jongeren richtten een spervuur
van vragen op minister Roolvink, De
voorzitter van de ABN, de heer A.
Buijs, ontlokte de minister de bereid
heid dat hij in principe geen bezwaar
heeft tegen toekenning van het mini
mumloon aan 21-jarigen mits in de
bedrijfstakken daarover overeen
stemming «wordt bereikt. „Ik treed
niet in de bevoegdheden van de be
drijfstakken", aldus de minister, die
het nadien toch nog aan de stok
kreeg met de ABN-voorzitter,
De heer Buijs nam het minister
Roolvink kwalijk da' er vorig jaar
zelfs vier ministers aan te pas moeten
komen om de bouw-cao goedgekeurd
te krijgen. „U heeft het toen niet
aangedrufd neen te zeggen", beschul
digde anb-voorzitter onder hoerage
roep van zijn ruim 1500 jeugdige le
den. „Een politiek stuntje" noemde
minister Roolvink deze manoeuvre
van de heer Buijs. die de minister
daarop toebeet: „dat heb ik van u
geleerd".
Ruim een uur duurde de emotionele
ondervraging van de minister, die ten
slotte toch te kennen gaf deze jonge-
reninspraak een plezierige zaak te
hebben gevonden. Minister Roolvink
liet de jongeren weten dat hij als mi
nister nooit meer dan drie weken va
kantie heeft en per week 75 tot 80
uur werkt.
(Door onze economische medewerker)
EEN LAND dat geen economi-
groei vertoont, moet niet
rekenen op stijging van het na
tionale inkomen en van de wel
vaart. Willen wij beter leven,
dan moet de gyaei doorgaan,
vooral als de bevolking nog al
tijd een stijgende lijn laat zien.
Het ziet ernaar uit dat wij voorlo
pig nog op die economische groei
kunnen rekenen. Dat blijkt o.m. uit
een rapport van de Europese com
missie voor economische politiek, die
de verwachting uitspreekt dat de eco
nomische groei in ons land tussen
1970 en 1980 gemiddeld iets meer dan
4'/ï pet. per jaar zal zijn. Weliswaar
bedroeg die groei in 1960 - 1970 ge
middeld iets meer dan vijf procent.
Produktie
Wat dichter bij huis kunnen wij
vaststellen dat de 'industriële pro
duktie aan het eind van het eerste
kwartaal 4 3/4 pet. is gestegen in
vergelijking met eind vorig jaar. Nu
gaat het hier om de totale industrie.
Bij de afzonderlijke bedrijfstakken
zien we afwijkingen. Bij de papiernij
verheid was er een stijging van 6
pet., bij de chemische nijverheid van
18, bij de metallurgische industrie 15
procent.
Minister Nelissen zei dezer dagen
in een redevoering: Sedert 1945 is de
zorg van de werkloosheid en de ar
moe verdwenen. Hiervoor in de
plaats zijn andere problemen geko
men. Wij moeten tot een betere re
gionale spreiding van onze industrie
komen. De ondernemers moeten een
intensievere studie van de toekomst
en van de structuur van hun bedrijfs
tak en hun bedrijf maken.
Wij moeten ook aanvaarden dat
door veranderingen in de techniek, in
de verbruiksgewoonten en in de in
ternationale concurrentieverhoudin
gen bepaalde activiteiten in ons land
haar tijd hebben gehad. Dit kan zelfs
met gehele bedrijfstakken het geval
zijn.
Wij zullen hieraan moeten denken
als wij lezen van problemen in de
textielindustrie en de metaalnijver
heid, om maar enkele recente voor
beelden te noemen.
Levensonderhoud
Een stabiel prijsniveau is nog altijd
een vrome wens. Van half maart tot
half april stegen de kosten van le
vensonderhoud weliswaar slechts met
0.4 pet. maar als wij 15 april 1970
vergelijken met 15 april 1969, komt er
een stijging van iets meer dan 3 pet.
tevoorschijn.
De werknemers kunnen deze stij
ging alleen ontgaan als de lonen ster
ker stijgen. Dat is zeker het geval
voor al die mensen waarvoor een col
lectieve arbeidsovereenkomst bestaat
meteen indexclausule.
Zo zullen de lonen in de metaal- en
elektrotechnische industrie op grond
van zo'n clausule op 1 juli hoogst
waarschijnlijk met 2'/- pet stijgen,
omdat de kosten van levensonder
houd van 15 oktober 1969 tot 15 april
Jl. met bijna 2'/t pet. zijn opgelopen.
Op 1 januari was de loonstijging in
deze bedrijfstak 4,75 pet. zodat de to
tale loonstijging op 1 juli op 7,25 pet.
zou uitkomen.
I middelde rendement op staatslenin-
I gen in april 1969 7,28 pet. maar in
j april 1970 was dat opgelopen tot 8,47
pet. Het rendement op particuliere
obligaties was zelfs gestegen van 7,88
tot 8,73 pet.
Nog erger is het met de rente op
eerste hypotheken, die hypotheekban
ken geven: deze te betalen rente
steeg van 7,88 tot 9.38 pet. Deze ont
wikkeling is natuurlijk niet goed voor
de bouwkosten en daardoor voor de
huren.
Er wordt nog wel degelijk ge
spaard, maar bij de traditionele
spaarbanken niet meer zo goed als
vorig jaar. In de eerste vier maanden
werd bij de Rijkspostspaarbank, de
algemene spaarbanken en de land
bouwkredietinstellingen bij elkaar
voor 386 miljoen gespaard. Dat was
een stuk minder dan de f 652 miljoen
indezelfde periode van 1969.
Verschillende krachten kunnen op
die verminderde spaarlust inwerken:
het duurder worden van het leven,
het sparen bij andere banken of in
andere vorm (obligaties bijv.) waar
men een hogere rente kan krijgen,
het gevoel dat het geld steeds minder
waard wordt en dat men er daarom
beter iets voor kan kopen.
Duur geld
Wat ook nog steeds steeg, is het
rendement dat op uitgeleend geld in
de vorm van obligaties bijv. ge
maakt kan worden. Zo was het ge-
Aandelen
Hot is opvallend dat er ondanks de
groeiende economie op de effecten
beurs een mineurstemming is. De be
leggers zijn niet happig meer om
aandelen te kopen.
Dit zal zeker mede te wijten zijn
aan wat er in vele jaarverslagen te
lezen staat: de kosten blijven stijgen,
en daar dc prijzen niet meer omhoog
kunnen, dalen de winstmarges. De
ondernemingen kunnen een winstda
ling alleen ontgaan als de omzetten
sterker kunnen worden opgevoerd
dan de kosten stijgen. Maar dat lukt
niet iedere onderneming.