Chinees vuurwerk in
de „Papieren Tijger"
ASTRONOMIE ONTDEKT STEEDS MEER
En Mao schrijft
rechtvaardigheid
op oorlogsbanier
door
Paul v. Langstraat
door
Rolf Hoekstra
ZATEROAO SO MEI 1970
BIJLAGE VAN
HET KWARTET
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Het Sinologisch Instituut is gevestigd in het oude, sombere
Museum voor Volkenkunde te Leiden. Via een wenteltrapje
komen we in een donkere doolhof van gangen en trappen,
waar langs de muren boeken in hoge kasten stoffig staan
gegroepeerd. Prof. dr. Zürcher (42) heeft tussen twee col
leges wat tijd beschikbaar gevonden en ontdekt ergens op
de zolderverdieping van het chaotisch aandoende gebouw
een rustig praatvertrek. Met een paar woorden verklaart
hij de chaos, die te wijten is aan allerlei interne verbou
wingen en verhuizingen.
Een inleidende vraag over de laatste officiële verklaring
van Mao Tse Toeng, een verklaring die door het Chinese
persbureau „belangrijk" werd genoemd, over het dreigende
gevaar van een nieuwe wereldoorlog, waarop men voor
bereid dient te zijn. Mao beloofde steun aan alle volks
bewegingen- die tegen de VS zijn gericht. Bevat deze ver
klaring nieuwe elementen? Prof. Zürcher: „Nee, het is een
herhaling van wat al vaker is verkondigd."
meeste indruk maakt op de buiten
staander.
De enorme gestuurde schaalvor-
mige schijven dienen om de stra
lingsenergie op te vangen vanuit
het heelal en door te geven aan de
ontvanger. Hoe groter de schaal,
des te beter kan het de energie
opvangen en des te nauwkeuriger
kan men richten op de
stralingsbron.
Het is echter bijzonder moeilijk
en uiterst kostbaar deze schaalan-
tennes zeer goed te maken. Dit
behoeft echter ook niet, want met
een aantal antennes die in combina
tie worden gebruikt krijgt men de
zelfde resu.taten. Door de signalen
van de afzonderlijke radiotelesco
pen samen te voegen lijkt het alsof
een zeer grote telescoop is ge
bruikt.
De radiosynthese telescoop in
het Nederandse Westerbork be
staat uit twaalf spiegels elk met
een diameter van 25 meter. Hier
van staan er tien op een onder
linge afstand van 144 meter opge
steld langs een oost-west lijn. De
overige twee spiegels staan hier
van in het verlengde en zijn over
een bepaalde afstand verplaats
baar.
Bij de eerste studies van de pul
sars gebruikten astronomen in
Cambridge meer dan 2000 kleine
antennes die onderling met elkaar
waren, verbanden en die electro-
nlsch werden gestuurd. Dit prln-
Prof. dr. E. Zürcher, geboren deert hij de ontwikkeling van het
1928 te Utrecht, studeerde te christendom in China in de 17e
iden Chinese en Japanse taal- en eeuw en van het marxisme in het
terkunde, alsmede Boeddhologie huidige China. Hij is sinds 1961
Tibetaans. Hij legde zich speci- hoogleraar in de geschiedenis van
1 toe op acculturatieverschijnse- Oost-Azië aan de Rijksuniversiteit
i in China, in het bijzonder op te Leiden en is oprichter van het
ologisch gebied. Als resultaat aan het Sinologisch Instituut ver
ft deze studie promoveerde hij in bonden documentatiecentrum, dat
"1 op The Buddhist Conquest of (ook in vertaling) veel materiaal be-
jhina. In hetzelfde kader bestu- vat over het huidige China.
Mao Tse Tung en zijn rechter
hand Lin Piao
1 China's nieuwste geheime wapen is een torenhoge stalen
Ier van een kilometer lang en met een middellijn van
driehonderd meter. Een paar honderd miljoen Chine-
en installeren zich in het binnenste van deze kolossale
;er, klauteren tegen de wand op en zetten het gevaarte
beweging, waarop met een verpletterende en alles en
verpulverende kracht het westen van de aard
kern wordt weggewalst.
Dit wrange verhaaltje tekent de onbestemde angst in hel westen
ir het afgesloten, geheimzinnige en ondoorgrondelijke miljoenen-
ilk achter de Chinese muur, dat mogelijk op het punt van los-
iten staat in een alles overspoellende vloedgolf van mensen,
[ordt deze angst gevoed door wat China noemt „de imperialis
me agitators" of is het een gevolg van de agressieve Chinese
•litiek?
Is de Chinese draak gevaarlijk omdat hij zich bedreigd voelt
is het een van nature agressief beest? Is de beteugelingsdrang
de zijde van de Amerikaanse „papieren tijger" terecht of
it alles op een afschuwelijk misverstand? Of is het zonder
:r een kwestie van macht en sluipen draak en tijger taxerend
elkaar heen, gereed voor de sprong?
De voor- en tegenstanders redetwisten, maar het conflict blijft.
Iet doel van oorlog is oorlog uit te bannen", zegt Mao in zyn
rzamelde werk. En Nixon denkt er al niet anders over, getuige
motivatie van zijn besluit tot uitbreiding van de militaire
tiviteiten in Cambodja.
Al in de vierde eeuw voor Christus schreef de beroemde
dnese strateeg Soen-tze „De kunst van de oorlog". „Wanneer
sterk zyt, fingeer zwakte: indien actief, inactief. Indien dichtbij,
et het voorkomen alsof gy ver weg zyt: indien ver weg, alsof
chtbij. Bied de vijand een aas om hem te lokken: fingeer wan
de en sla toe. Fingeer inferioriteit en moedig zijn arrogantie
n", zei Soen-tze. Hy voegde er ten overvloede aan toe, dal alle
rlogvoering op bedrog berust.
En dat, terwyl er zoveel mooie maar tegenstrijdige citaten
staan over het probleem van oorlog en vrede. „De oorlog tegen
oorlog is de edelste van alle oorlogen" (Jaurès). „Oorlog mag
en ander doel hebben dan de vrede" (Cicero). „Men komt in
oorlog, als men in de vrede schuilt" (Milton). „Het verbazing-
ikkendste is, dat de ganse maatschappij niet in opstand komt
dat woord „oorlog" (Tolstoi).
Vrjj naar Shakespeare: woorden, woorden, woorden, de rest is
rlog. Het kan geen kwaad Mao nog eens te citeren, die zo driftig
:t z'n Rode Boekje zwaait: „Tegenwoordig praten mensen in alle
nden ter wereld er over of een derde wereldoorlog al of niet
1 uitbreken. Ook ten aanzien van deze kwestie moeten wij
estelyk voorbereid zjjn en analytisch denken. Wy staan pal voor
vrede en verzetten ons tegen oorlog. Maar als het imperialisme
Slist een oorlog wil beginnen, moeten wy daarvoor niet bang zijn".
De verwijten vliegen over en weer. Niemand wil oorlog en de
•rlog is. Bestaan er eigenlijk wel rechtvaardige oorlogen? Voor
oorlog strydt elk betrokken land zyn rechtvaardige strijd en na
de oorlog blykt alleen de overwinnaar de goede strijd gestreden
hebben.
Mao zegt: „De banier van China's rechtvaardige oorlog is de
inier voor de redding van China. Een oorlog die gevoerd wordt
or het verreweg grootste deel van de mensheid en van het
ünese volk, zal ongetwijfeld een rechtvaardige oorlog zijn. Het
1 zonder twijfel de meest eervolle onderneming zyn voor de
dding van de mensheid en China. En deze oorlog zal een brug
lan naar een nieuwe periode in de geschidenis van de mensheid".
„Als de mensheid een punt bereikt, dat klassen en staten worden
ëlimineerd, zullen er niet langer oorlogen zyn, geen revolutio-
ire of contra-revolutionaire, geen rechtvaardige of onrechtvaar-
?e. Dit zal de periode worden van blijvende vrede voor de mens-
id. Onze studie van de wetten van de revolutionaire oorlog vindt
n oorsprong in onze wens alle oorlogen uit te bannen. Dit is
at de communisten scheidt van de uitbuitende klassen".
Het zijn woorden, zo oud als de mensheid. Alleen de ideolo-
sche motieven wijzigen zich. Maar de oorlog blyft, evenals de
chtvaardiging van die strijd. Alle partijen zeggen het gelijk aan
In kant te hebben. De waarheid van de oorlog ligt jamroer
«oeg aan gene zijde. Dat is de dood.
Drie eeuwen lang was de optische telescoop het enige mid
del dat de mens bezat om het heelal te bestuderen. En tot voor
enkele tientallen jaren meende men dat de wereldruimte nog
een beperkt aantal geheimen bezat. Maar het zichtbare
licht is slechts een fractie van de eiectromagnetische energie
die door hemellichamen wordt uitgezonden. Vanuit dit stand
punt bezien was het dan ook geen wonder dat de recent ont
wikkelde radio-, infrarood-, ultraviolet- en röntgenstralen-
telescopen niet vermoede verschijnselen aan het „licht"
brachten. Het electronisch instrumentarium van de sterren
wachten heeft een nieuw tijdperk ingeluid voor de astronomie.
In 1962 bijvoorbeeld lanceerden Amerikaanse astronomen een
raket met de bedoeling de relatief zwakke röntgenstraling
van de zon te registreren, (dit kan niet vanaf het aardopper
vlak, aangezien de atmosfeer die straling niet doorlaat). Tot
grote verbazing van de onderzoekers seinde de raket een
stroom van gegevens terug die betrekking hadden op een
röntgenbron ver in de ruimte die een miljoen keer sterker was
dan men voor mogelijk hield. Later onderzoek onthulde dat het
een ster was in het sterrenbeeld Schorpioen. Dit was de eerst
ontdekte röntgenster één die het merendeel van zijn ener
gie uitzendt in de vorm van röntgenstraling in plaats van licht.
Sedert die tijd zijn meer dan 30 van zulke sterren ontdekt.
„Opnieuw wordt gehamerd op
het aambeeld van de volksoor
log, van de vele Vietnams. En je
ziet dat de Amerikanen precies
doen wat de Chinezen willen.
Mao gaat ervan uit dat Ameri
ka door zijn eigen politieke me
chanisme steeds weer betrokken
raakt in allerlei lokale conflic
ten, waardoor je zo'n versprei
ding van krachten krijgt dat
Amerika daartegen op een ge
geven moment niet is opgewas
sen. Dat is de theorie van de
papieren tijger".
-B- Ziet Amerika zelf dal ge
vaar dan niet in?
„Er is volgens mij een gebrek
aan communicatie tussen de
China-experts en het Pentagon.
Amerika heeft meer China-ken-
ners dan welk land ook. Dat
kun je aan de Amerikanen wel
overlaten. Maar het komt wel
meer voor dat de „know how"
stroom niet doordringt tot het
militaire hoofdkwartier, zodat
je als niet-militair expert de
vage indruk krijgt, dat men in
het Pentagon nog steeds uitgaat
van de zeer traditionele manier
van oorlogsvoering. Men schijnt
nog steeds geen idee te hebben
van de betekenis van een guer
rilla-oorlog".
-B- De uitbreiding van de Ameri
kaanse oorlog in Cambodja past
volgens u in de Chinese poli
tiek?
„Ja, en de Amerikanen trap
pen er elke keer weer in. Het
is een waanzinnig idee dat de
Amerikanen op zoek zijn naar
het hoofdkwartier van de Viet-
cong in Cambodia. Alsof dat
een heel groot géoouw is ergens
in de jungle. Dat hoofdkwartier
bestaat uit rondtrekkende troe
pen, uit kerels die him wapens
en zenders meesjouwen. Dat is
guerrilla. Amerika ziet de
vijand kennelijk nog steeds als
een conventionele strijdmacht",
•fr Mao noemt Amerika een pa
pieren tijger, maar is dat geen
ernstige onderschatting van de
Amerikaanse macht?
„Het is een ideologische idee-
fixe, die men in Peking ver
kondigt Het kan best zijn, dat
ze er zelf niet voor de volle
honderd procent achter staan.
Peking interpreteert de Ameri
kaanse politiek als de politiek
van een heel klein groepje
staatslieden en kapitalisten aan
de top. Men troost zich met de
wensdroom dat deze politiek
indruist tegen de wil van het
Amerikaanse volk, terwijl de
protestbewegingen juist worden
gedragen door een kleine min
derheid".
■B- Beoordeelt het Westen de
Chinese politiek juist? Is de
westerse angstpsychose gerecht
vaardigd?
„China Is erg groot, erg afge
sloten en erg geheimzinnig.
Die angstpsychose is als zodanig
reëel. Echter, op de keeper be
schouwd, gebeurt er erg weinig.
Men zegt dat China agressief is.
maar je moet wel een verschil
maken tussen gewapende en
verbale agressiviteit".
-&• Meestal gaal die ideologische
strijd aan een werkelijke oorlog
vooraf.
„Ja, natuurlijk. Maar dan
moet je je wel afvragen of er
sprake is van een offensieve
dan wel defensieve oorlog en
alles wijst erop dat China aan
een defensieve oorlog denkt.
Daarmee zijn ze vertrouwd en
onoverwinnelijk. China heeft
buiten de eigen grenzen geen
eigen bases of troepen. De ideo
logie, hoe agressief ook, bevat
geen element van „lebensraum".
Men gaat ervan uit dat het mo
gelijk is de eigen bevolking te
voeden door een sterkere uit
bouw van de economie, meer
industrialisatie en uitbreiding
van moderne landbouwmetho
den".
-B- En de spoetnik en atoom
bom?
„Men is daarvan erg onder de
indruk gekomen. Het is een
randverschijnsel in het Chinese
militaire denken, een enclave in
de moderne oorlogsvoering, in
gebed in de volksoorlog. Je
moet die satelliet en atoombom
ook zien als een stuk status".
Het gevaar bestaat dat ze in
de nabije toekomst wel een
vuist kunnen maken.
„Dat is een potentieel gevaar
van elke grote staat Het geldt
voor China, Amerika, Rusland,
Japan. Op een gegeven moment
willen de moderne superstaten
macht gaan uitoefenen en mis
schien is China over twintig of
dertig jaar zover. Dat weet ik
niet maar voor de komende
jaren hoeven we daarvoor niet
bang te zijn".
-B- Wat betekent de steun, die
Mao heeft toegezegd aan alle
volksbewegingen, die tegen de
VS zijn gericht?
„Dat is een kwestie van
machtspolitiek, die zo oud is als
de weg naar Rome. China ziet
de VN steeds meer als een club
van mogendheden die de lakens
uitdelen. Daarom doet China
een beroep op de Derde Wereld.
Toen Indonesië uittrad, werd
dit door China toegejuicht Zij
willen een soort tweede VN,
waarin de landen van de Derde
Wereld zijn verenigd. En dat
natuurlijk onder leiding van
China".
-B- Heeft uw bezoek aan commu
nistisch China nog verandering
gebracht in uw visie over dit
land?
„Nee, we zijn met deze din
gen voortdurend bezig. Het is
meer een herkennen van be
paalde situaties. Het is jammer,
dat je niet met de gewone be
volking in contact komt en wat
dat betreft is een reis naar Chi
na frustrerend. Toch is het me
meegevallen. In de grote steden
mochten we zonder begeleiding
rondlopen".
-B- Hebt u met de bevolking ge
sproken?
„Je kunt moeilijk een winkel
binnenstappen en een praatje
met de winkelier gaan maken
over hoe hij over bepaalde za
ken denkt".
-B- Ik kan me voorstellen dat
een sinoloog dat juist weldoet.
„Nee. daar begin je niet aan.
Je weet dat je het de mensen
moeilijk maakt door ze met be
paalde vragen te overvallen.
Daarmee moet je erg voorzich
tig zijn".
-B- Het moet voor een sinoloog
een bijna onmogelijke taak zijn-
een wetenschappelijke analyse
te geven van de situatie in Chi
na, omdat hij slechts kan be
schikken over summiere gege
vens, die bovendien erg eenzij
dig zijn.
„Het geven van een analyse is
inderdaad erg moeilijk. Je moet
tussen de regels doorlezen. De
berichten zijn vaak hyper opti
mistisch. Over bijvoorbeeld de
machine-industrie lees je uit
sluitend hoe geweldig het gaat,
maar dan moet je doorlezen tot
dat je het woordje „however"'
tegenkomt. De Culturele Revo
lutie heeft ons enorm geholpen.
Toen kwamen tal van berichten
los, die een heel ander beeld
gaven. Maar aan de andere
kant zit je met de moeilijkheid
of de tijdens de Culturele Revo
lutie gespuide kritiek wel reëel
is".
-B- Afgaande op uw boek „Spel
zonder snaren" is de conclusie
gerechtvaardigd, dat u het be
treurt dat voor de hoogstaande
Chinese cultuur, voor de filo
sofie van Lao Tse, Confucius en
Mencius, voor de fijnzinnige li
teratuur, voor het glinsterend
borduurwerk en zijdebrokaai
en voor de fijne penseelkunst,
grauwe petten en uniformen,
harde ideologieën en dergelijke
inde plaats zijn gekomen.
„Ja, hoewel pogingen worden
gedaan de oude Chinese volks
kunst in de moderne kunst te
verwerken. Zo krijg je bijvoor
beeld traditioneel geschilderde
Chinese landschappen met mis
tige bergen waarachter, als je
heel goed kijkt, een paar fa
brieksschoorstenen staan. Dat
heet dan: Commune in de ber
gen. Maar volgens de Cultu
rele Revolutie is dat weer feo
dale kunst".
-B- Moskou heeft Mao en de zij
nen ervan beschuldigd opvol
gers te zijn geworden van „de
bendeleiders van het Hitier-
rijk". Kan men China van fas
cisme beschuldigen?
„Niet in de zin van Blut und
Boden of raciale soevereiniteit.
Bovendien is China niet uit op
expansie. Wel zet men vrij
„rücksichtslos" grote bevol
kingsgroepen onder druk. Men
is binnenlands bepaald niet af
kerig van geweld. Maar Mao
zou ik geen Hitier willen noe
men".
-B- Wat is uw mening over de
Amerikaanse inval in Cam
bodja?
„De strijd in Zuid-Vietnam
speelde zich betrekkelijk ver
af van de Chinese grens. Met da
bombardementen op Noord-
Vietnam werd de situatie al
iets gevaarlijker. Cambodja is
nog van China gescheiden door
Laos en de laatste berichten
handelen over militaire activi
teiten van de Amerikanen in dit
land.
Het conflict beweegt zich dua
duidelijk in de richting van de
Chinese grens. In 1967 heeft Pe
king gezegd, dat China zal in
grijpen wanneer het conflict
zich uitbreidt tot het Chinese
grensgebied. Dan krijg je een
herhaling van Korea en dat is
het begin van een derde we
reldoorlog".
In 1963 registreerde het Mount
Palomar Observatorium een radio
bron op verscheidene biljoenen
lichtjaren afstand van de aarde.
Om op deze afstand nog radiogol
ven van een dergelijke sterkte te
ontvangen moeten zij miljoenen ke
ren sterker worden uitgezonden
dan de astronomen voor mogelijk
hielden.
Twee jaar later ontvingen astro
nomen van de Cambridge Universi
teit radiosignalen die elkaar zo
nauwkeurig in de tijd opvolgden
dat de tik van een aardse klok er
onregelmatig bij was. Vanaf dat
moment werd een diepgaand on
derzoek ingesteld naar andere
„pulsars", zoals ze werden ge
noemd.
In het begin dacht men te doen
te hebben met intelligente wezens
uit het heelal die in de vorm van
zeer regelmatige signalen een
boodschap uitzonden. Maar begin
vorig jaar identificeerden enkele
astronomen de pulsar in de Krab-
nevel de resten van een kolos
sale sterexplosie in 1024.
Tegelijkertijd met de radiosigna
len wisselt het licht van de pulsar
in sterkte. Deze waarnemingen ko
men overeen met de jongste theo
rie over de aard van deze hemelli
chamen. De astronomen zijn van
mening dat pulsars kernen zijn van
neutronensterren die ontstaan na
een supernova.
Alle atomen in de pulsar zijn zo
dicht op elkaar geplakt dat een
lucifersdoosje miljoenen tonnen
zou wegen. De licht- en radiostra
ling zijn afkomstig van de extreem
snelle omwenteling van de ster. De
zwaartekracht en het magnetisch
veld van een neutronenster zijn
naar schatting biljoenen keren ster
ker dan tot dusver in het heelal is
aangetroffen.
Al deze ontdekkingen zijn ge
daan door astronomische appara
tuur die gebaseerd is op de mo
derne electronica. Zij zijn In staat
vele objecten te zien die voor een
gewone optische telescoop on
zichtbaar zijn. De straling die uit
de diepte van het heelal wordt uit
gezonden door sterren, nevels, ga
laxies en interstellaire deeltjes,
vormen een groot aantal golfleng
ten, variërend van radiogolven uit
gedrukt in centimeters en meters
tot aan röntgen- en gammastraling
die een golflengte hebben van een
biljoenste centimeter.
Elk stralingsgebied vraagt een
eigen soort apparatuur, geschikt
om die straling op te vangen. Wan
neer men dus meer wil weten om
trent de aard van het heelal en de
lichamen dlo daarin voorkomen, zal
deze apparatuur groter en gevoe
liger moeten worden. En dit ge
beurt dan ook regelmatig.
Deze ontwikkeling wordt goed
geïllustreerd door de radioastrono-
mie. Een radiotelescoop is in feite
een superqavoelige radio-ontvan
ger met een grote antenne, die
vanwege zijn imposante verschij
ning in het landschap nog de
De telescoop van Westerbork
bestaat uit twaalf reusachtige
reflectoren
cipe werd ook gebruikt bij de be
studering van de radiosignalen af
komstig van wolken OH-moleculeri
in de wereldruimte.
Theoretisch werd beredeneerd
op welke golflengte zij straling uit
zonden. Inderdaad bracht radiote-
lescoplsch onderzoek verrassend
sterke signsien aan het licht. Maar
toen de astronomen probeerden de
bron te lokaliseren, beschikten hun
telescopen niet over een voldoend
oplossend vermogen.
Zij gebruikten toen twee radiote
lescopen die eerst kilometers,
daarna duizenden kilometers en la
ter een heel continent van elkaar
verwijderd waren De ene tele
scoop stond aan de oostkust van
de Verenigde Staten en de ander
in Zweden. Door het samenvoegen
van de signalen slaagden de astro
nomen erin de bron en de richting
van de OH-su nalen op te sporen.
Met behu'p van een dergelijk
systeem menen astronomen in Ma
ry Point (V Sdat zij getuige zijn
van de geboorte van planeten in
een evoluerend zonnestelsel er
gens In de ruimte. Zij hebben ra
diosignalen ontvangen van ringen
stof en gas oie rond een centraal
lichaam cirKelen. Zij geloven te
doen te nebben met een nieuwe
ster. De ringen van stof en gas
zouden zich can het verdichten zijn
tot planeten.
Het wetenschappelijk onderzoek
van het heeial dat begon met de
telescoop ^an Galilei in de zeven
tiende eeuw. ondergaat in onze ja
ren een onstuimige opleving. De
toepassing van de moderne elec
tronica in de astronomie heeft de
afgelopen tien Jaar tot verrassende
•ontdekkingen geleid en houdt zelfe
nog grotere beloften in voor de
toekomst.
