BEVRIJDING, VRIJHEID
BEDREIGING RELICHT
ABN Spaarbiljet
1970176
Viering bevrijding werd Ts^dl kaa,,t
een groots lentefeest
58ct
-Lcu
Algemene Bank Nederland
m-t-küipje.
Koningin: Eerste levensvoorwaarde"
Nationale
bijeenkomst
Laurenskerk
f100.- groeit naar f155.-
in vijf jaaren acht maanden
C? J 55 vliegtuig
Uit de Haagse hof geplukt
Homofielen
opgepakt
Plannen om
minister Stewart
te ontvoeren
Vind maar eens een systeem
camera met lichtmeting door de
lens (over het volle beeldvlak)
voor zo'n aantrekkelijke prijs!
/-v
f595,
9
WOENSDAG tf MEt 1970
(Van een onzer verslaggevers)
^.OTTERDAM Tijdens de nationale herdenkingsbijeenkomst
het comité „25 jaar bevrijding" in de St. Laurenskerk zijn dins-
norgen de begrippen bevrijding, vrijheid, bedreiging van drie
;n belicht.
[oningin Juliana zei: „Vrijheid is de eerste levensvoorwaarde.
zo moeilijk om te aanvaarden en om goed mee te leven!
rs. Maria de Groot: „Op 5 mei de bevrijding vieren en 6 mei de
»n herdenken zou dat niet reëler zijn dan de pseudoreligie, die
►r nu van hebben gemaakt?"
rof. dr. J. Presser (30 april overleden, zijn rede werd voorge-
n)„De schaduwen van vandaag zijn zo somber, zo donker, dat
als het ware het psalmvers lijkt op te dringen, dat spreekt van
dal der schaduwen des doods".
Dingin Juliana stelde dat de her-
3en vrijheid de diepst doorleefde
nenlijke vreugdebelevenis van
idere generatie is. De plaats
wij die hier en nu herdenken
en symbolisch. Waar
beter dan in Rotterdam, de
joesting van de oorlog en de op-
van daarna, tot ons? De onder-
king van het verleden lijkt nu
nbegrijpelijke verschrikking aan
_ïe daarna is opgegroeid, maar
^an degenen, die deze mee- en
emaakt hebben.
deze dag dacht de vorstin in het
ider aan haar moeder, die zich
lugde op het eenmaal herrezen
rland. Zoveel was er wat het
aan van een betere, verjongde
bewees. Zij werd teleurgesteld
iit niet tot meer is uitgegroeid.
1 is er veel veranderd: materiële
ïw en bloei men spreekt van
ederlandse wonder,
de geesten is het gejoel voor
verbindt met anderen, ook voor
Igemeen menselijke, herrezen in
tve vormen. Deze ontwikkeling
evenwel zo snel dat ook het be-
voor elkaar daaronder weer veel
jden heeft. Het internationale
horigheidsgevoel werd ook in
and veel sterker. Dit begrip is
>egin van hoop. Na de grote on-
ukking is veel meteen losge-
en of pas later. Oude begrippen
afgestorven of snel overboord ge-
ar de jongere generaties verwij-
Ie oudere, dat zij weinig terecht
en gebracht van de verwachtin-
van hen, die wij herdachten
in die der overlevenden. Zij zien
el ellende in de wereld en te wei-
keranderingen ten goede. Kritiek
meer en scherper dan sinds
Minder dan ooit we
waar we heen gaan.
ARHEEN?
hebben de vrijheid herwonnen,
lebben te eten en te drinken, we
len naar eigen aard spreken en
jelen. Maar vrijheid is even
als eenvoudig. Waarom durft
teens die fel begeerde vrijheid
zo vaak niet aan? Zijn we te lui,
t is noodzakelijk, aldus koningin
vrijwillig rekening te houden
de vrijheid en de waarde van je
imens en hem niet je eigen wil
e van je groep op te leggen. Wie
rdraagzaam en zelfs agressief is
ïttert anderen, veroordeelt ze,
ze of stoot ze uit, ver-
'dt ze. Wie een ander zijn vrij-
afneemt, om alleen zelf alle vrij-
te bezitten, is eigenlijk een or-
Tenslotte komt hij altijd ten val,
agressor evengoed als de
!en vrijheid kan men alleen be
ten als men anderen vrijheid
Zonder verdraagzaamheid kun
de twee begrippen vrijheid en
niet samen bestaan. Ons aller j
is „Wat nu? Waar gaan we
hopen we op?"
llen de mensen deelgenoot zijn I
Gods plan voor de wereld? De j
is vrij hij is altijd vrij om t«
Koningin Juliana ontsteekt de
bevrijdingsvlam bij de St. Lau
renskerk, in het hart van Rot
terdam.
kiezen tussen goed en kwaad. Maar
het goede is nu eenmaal het smalle
pad en alleen wijzen kiezen het. Het
staat ons vrij om wijs te zijn, te kie
zen en dan de inspiratie te krijgen,
die zo geweldig kan worden, dat de
vlammen er uit slaan. Wij allen mo
gen ons wel eens afvragen, waar wij
voor zouden willen leven- en ster
ven", aldus koningin Juliana.
DODE WEG
Voor de schrijfster drs. Maria de
Groot, theologisch kandidate, is de
bevrijding een weg. In 1945 toen de
Canadese tanks door een weg ploeg
den, in 1970 nu de lijken worden ge
lost in Mekong. Zij citeerde Erasmus,
die in zijn boek over de oorlog over
het zinloze van oorlogvoeren schrijft.
Immers voor beide partijen is elke
oorlog een nederlaag. Wij herdenken
nu dan ook de nederlaag van ons en
onze bevrijders.
Wij herdenken de massamoord op
de Joden en andere onschuldigen, die
we niet hebben kunnen verhinderen.
Wie kan ontkennen dat wij handlan
gers zijn van de oorlog in ZO-Azië
Hoe kunnen wij ons dan bevrijd noe
men? Er zijn voor de mensheid twee
wegen: die van het woord en die van
het geweld. Omdat de eerste zo moei
lijk en veeleisend is rollen onze tanks
over de tweede weg. Dat is een dode
weg. Niemand kan een ander verbie
den te leven. Niemand heeft het recht
niet te weten dat hij doodt.
Als ijzeren krokodilletranen glip
pen overal de tanks, bommenwerpers
en raketten uit ons gezichtsveld in de
richting van de anderen. De diplo
matie gaat langzaam failliet. De ron
de of vierkante tafels zijn belang
rijker dan het gesprek. De diploma
ten in Latijns-Amerika zijn in ge
vaar. De bevolking van Latijns-Ame
rika is al veel langer in levensgevaar.
ONDERGANG
Dit is geen toekomst meer, dat is
ondergang. Als men vandaag een
wegwijzer wil naar de toekomst dan
zal die moeten wijzen in de richting
van het woord. Een bijna onvindbare
weg: die van de bevrijding. Bevrij
ding als weg naar een moeilijke vrij
heid, die anders is dan wij altijd heb
ben gedacht en waar nog maar wei
nig mensen in de wereldgeschiedenis
weet van hebben gehad, maar die nu
moet worden gewezen omdat het tijd
is.
Vrijheid voor de andere is onbe
schermde vrijheid voor mij is het ge
weld afleggen en de weg kiezen van
het woord. Daarop zijn al enkelen
vooruitgegaan, zoals de man van Na
zareth, die niema'nd te lijf ging, die
niets meer had om zich aan vast te
klampen, omdat de spijkers hem wel
vastklampten aan de stam.
Op de weg van het woord komen
geen triomfbogen voor, geen unifor
men of ridderordes. Dat is de vergis
sing geweest van de christenen, dat
ze ook mee wilden doen met het ge
weld dat zij ook hun overwinningen
wilden. Terwijl ze juist de berichtge
vers zijn van de zegenende nederlaag.
De bevrijding is een weg en hoe
meer mensen hem vinden, des te gro
ter wordt het geloof in een goede tijd
van leven op een aarde, die nog maar
pas is geschapen.
GROTE GEHEIM
Prof. Presser sprak in zijn rede (die
zijn stiefzoon, dr. F. Bijlsma voorlas)
over de „schaduwen van vandaag".
Als de donkerste toets in het. beeld
van de oorlog onderscheidde hij de
ondergang van zes miljoen Joden, een
dermate grote verdelging, dat daar
voor het woord genocide ingevoerd
werd. Hij herinnerde eraan dat voor
velen in ons land het Joodse volk de
eeuwen door het grote geheim van
God's bedoeling met deze wereld met
zich draagt.
Uit de vele verschrikkingen, die in
deze tijd dreigen, koos hij die welke
hij aanduidde als een tweede geno
cide, ontstuitbaar bij elke altoos mo
gelijke, nederlaag. Dit is slechts één
der schaduwen van vandaag. Daar
naast zijn er werkelijke, zichtbaar
voor wie de ogen niet sluit. Dat
vraagt naar de houding, die wij aan
nemen.
In dit verband gewaagde prof Pres
ser van eerbied en bewondering voor
hen, die inderdaad lijf en goed in de
waagschaal stelden ter wille van
hogere waarden. Maar het is ook dui
delijk, dat wij voor ons blijvend ver
zet niet kunnen buiten een arsenaal
en dat onderhouden wij slechts door
het ononderbroken scheppen van
nieuwe cultuurwaarden.
Wij moeten ons in het donkere dal
vrij pogen te houden van ontmoedi
ging, van ongeloof in de noodzaak
verder te gaan. Er is geen enkele re
den aan te nemen dat wetenschap,
techniek en kunst voortaan tot on
vruchtbaarheid zullen zijn gedoemd.
Prof. Presser eindigde met uiting te
geven aan de stellige verwachting dat
Nederland in de geest van zijn beste
tradities daartoe zullen bijdragen.
Behalve de koninging en prins
Bernhard woonden prinses Beatrix en
prins Claus, prinses Margriet en mr.
Pieter van Vollenhoven deze herden
king bij, evenals premier De 'Jong en
zijn vrouw, vele ministers, Kamerle
den en andere bestuurders. Voordat
zij de kerk binnen ging ontstak ko
ningin Juliana op de St. Laurens-
plaats de bevrijdingsvlam met de
Sergeant Meijer
Met verbazing las ik dat generaal-
majoor bxi. Harberts niet eens wist of
sergeant J. C. Meijer en de vaandrig
een en dezelfde persoon waren. Werd
er dan zo lichtvaardig met een men
senleven omgesprongen als er een
„voorbeeld" gesteld moet worden?
En wat voor een voorbeeld? Nu, na
dertig jaar, vernemen de betrokken
soldaten eerst dat sergeant Meijer
werd geëxecuteerd! De generaal maakt
er zich dan wel gemakkelijk vanaf als
hij de commandanten daarvan de
schuld geeft. Werd dan niet nagegaan
of orders wel werden uitgevoerd?
De generaal heeft ook nogal wat
kritiek op het moreel van het Neder
landse leger in de meidagen van 1940.
Ik heb dat zelf aan de Grebbelinie
anders meegemaakt. Officieren en sol
daten hebben gevochten als leeuwen
en waren met 15 cm geschut en grana
ten van 40 kg dag en nacht in touw.
De Duitsers lagen zeven rijen dik
doodgeschoten.
Hazerswoude M. Slappendel
Sergeant Meijer (2)
De generaal-majoor b.d. Harberts
heeft de Nederlandse soldaten, die in
mei 1940 tegen de Duitsers vochten, laf
genoemd. Nou, dan spraken koningin
Wilhelmina en generaal Winkelman
daar destijds anders over.
Heeft generaal Harberts dan niet de
graven op de Grebbeberg en elders ge
zien? Was hij misschien veilig in zijn
hoofdkwartier, ver van het front, toen
er gevochten werd? Dan is het natuur
lijk gemakkelijk om het leger achteraf
in het slijk te drukken.
En staat eigenlijk we! onomstotelijk
vast dat sergeant Meijer een deserteur
was? Of moest hij evenals zoveel
anderen wijken voor de enorme
druk van de vijand? Vast staat dat
hij niet geblindoekt wilde worden toen
een vuurpeloton dit jonge leven af
sneed.
Katwijk aam Zee T. Duijndam
PARIJS Verkeersongelukken
tijdens het lange vrije weekend van
1 tot 4 mei hebben in Frankrijk aan
125 mensen het leven gekost. 1.241
mensen raakten gewond, van wie
491 ernstig.
dat is een samengestelde interest van 8% per jaarl
de inkomstenbelasting verschuift, en dat kan fiscaal voordeel opleveren
en bovendien krijgt u, als u meedoet met het Algemeen Premie Spaar-
plan, 'n extra premie, omdat er 5 jaarwisselingen in de spaarperiode
vallen
elk kantoor van de ABN kan u alle inlichtingen verstrekken over de finan
ciële voordelen van het ABN Spaarbiljet 1970/76
U bent welkom bij de
kennismaking
Wajang blijft ook
gewoon verkrijgbaar
in het bekende
gouden pakje.
Altijd smeerbaar, ook zo uit de koelkast.
fakkel, die per estafette uit Wagenin-
genwas gebracht.
De bijeenkomst werd besloten met
het zingen van het Wilhelmus. De
toespraken werden afgewisseld met
trompetspel van Frans Vreugdenhil
en Ben van Dij, orgelspel van Johann
T. Lemckert en zang van het Neder
lands Kamerkoor onder leiding van
Felix de Nobel.
Precies een week geleden was het
Scheveningse strand een chaos van
brokstukken, uiteengerukt en neer
geslagen door de storm.
Nauwelijks drie dagen later was
het een feestelijk zomers oord waar
ongetelde duizenden de eerste zon
kwamen halen. Een bijna onbegrij
pelijke tegenstelling, maar wel be
moedigend voor de strandtenthou
ders, die een steuntje in de rug na al
het stormgeweld zo hard nodig heb
ben.
Als sprinkhanen klitten en zwer
men de mensenmassa's om alles wat
te koop is.
Van strandsandaal tot flaphoed
van likijs tot happatat.
Wat me echter altijd hogelijk ver
baast is, dat er aan twee stalletjes
wel een haring is te verschalken,
met als alternatief warme worst,
maar er verder gien heerlijkheden
uit de zee te eten ziin.
Geen land, waar zo weinig door de
restaurants wordt gedaan aan vis
schotels.
En vooral niet aan lekkere vis
schotels, want de diepvriesfilet zon
der fantasie in de olie gebakken is
ongeveer het algemeen gemiddelde
van wat aan vis op het bord van de
gast komt in een restaurant.
Als ander uiterste is er voor goed
geld en liefst met een duur wit
wijntje erbij in chique gelegenheden
nog tong te krijgen, maar dat blijft
voor de ruime beurzen.
Heel Scheveningen telt één visres
taurant, dat bij de kenners al faam
heeft verworven, maar het ligt in de
Vis
buurt van de havens, waar de'men
senmassa der toeristen niet komt.
Een boulevard vissmulhuis zal er
niet zo'n grote concurrent van wor
den, integendeel. Wie eenmaal de
smaak te pakken heeft zal eerder
nog een tweede adresje zoeken.
Reders, vishandelaren en V.V.V.
konden hier de koppen wel eens bij
elkaar steken om iets aan onze vis
smaak te doen. En niet alleen onze.
Wat zou betere propaganda voor het
buitenland zijn, dan de toeristen te
laten kennismaken met de verse
zeevis?
En dan alleen de eeuwig droge ge
frituurd filets en de tong met witte
wijnsaus, maar een gebakken eerlij
ke schol, groene paling, een moot
kabeljauw en een pittige vissoep.
Eet meer vis voor binnen- en bui
tenland.
Het gekke is overigens, dat de Ne
derlander in hst buitenland zich
graag te gosd .doet aan al wat uit
het water komt, zoet of zout.
Maar wie kent de echte Hollandse
waterbaars? Het snoekgehakt la
Nieuwkoop of een knappend voorn
tje?
Van Scheveningen uit begint de
visvictorie! Waarom niet?
AMSTERDAM/DEN HAAG Vele tienduizenden Neder
landers hebben gisteren en eergisteren meegedaan aan de her
denkingen van de doden en de bevrijding gevierd.
het comité Vrijheid, ook voor de an
der. Haar werd het doel van de actie
de aandacht vestigen op de onvrij
heid waarin nog grote delen van de
mensheid leven uitgelegd.
In een telegram aan koningin Eli
zabeth van Groot-Britannië en aan
president Nixon van de VS heeft de
koningin namens Nederland uiting
gegeven aan de dankbaarheid voor
wat deze landen aan onze bevrijding
hebben gedaan. Op 16 mei. wanneer
door Nederland aan de stad Ottawa
een orgel wordt aangeboden, zal de
Koningin een dergelijk telegram naar
Canada sturen.
AMSTERDAM Een 14-tal jonge
lui, die het op 4 mei voor twee gear
resteerde homofielen opnamen heb
ben de rest van herdenkingsdag op
het politiebureau gezeten. De twee
mannen, wilden na de officiële krans-
legging bij het Nationale Monument
namens de Amsterdamse Jongeren
groepen Homoseksualiteit een krans
leggen, maar dit werd hun verhin
derd. De 14 andere jongelui reikten
pamfletten uit waarin te lezen viel
dat honderdduizend homofielen in
Duitse concentratiekampen zijn ver
gast of gekastreerd wegens afwijkend
sexueel gedrag. Het hoofdbestuur van
de NVSH zond burgemeester Samkal-
den later op de middag een telegram
waarin zij om de onmiddellijke in
vrijheidstelling van de arrestanten
verzocht. De zestien jongelui zijn 's
avonds weer op vrije voeten gesteld.
Omdat voor de 25ste en te
vens laatste maal deze dagen
werden herdacht, waren de pro
gramma's overal uitgebreider
dan anders. Het mooie lente
weer was mede oorzaak dat het
overal erg druk was.
De nationale herdenking maandag
middag op de Dam in de hoofdstad
was sober en indrukwekkend. Konin
gin en Prins legden kransen en in
een lange stoet volgden vertegen
woordigers van alle geledingen van
het Nederlandse volk en oud-strij
dersorganisaties.
Zes jongeren, die namens de Am
sterdamse Jongeren actiegroepen ho
moseksualiteit een krans wilden leg
gen, werden opgepakt. Zij hadden
voor de kranslegging geen toestem
ming.
Tijdens de plaatselijke herden
king maandagavond kregen de actie
groep en de Nederlandse vereniging
van homofielen wèl gelegenheid kran
sen te leggen.
Discussies
Na de herdenkingsplechtigheid op
de Dam, waar een groot aantal jon
geren stond te discussiëren, werden
twee jongelui gearresteerd met een
bord waarop „Oorlogsslachtoffers
vallen nog steeds" stond en twee
mensen wegens het verspreiden van
pamfletten. Later werd het erg'on
rustig in de hoofdstad (meer hierover
elders in dit blad).
Groter dan anders was de deelna
me aan stille tochten in Den Haag:
Waalsdorpvlakte, Westduin en Paral
lelweg.
Eerder was in de Ridderzaal d«
nationale dodenherdenking gehouden,
waarbij onder meer de Koningin,
prins Bernhard, prinses Beatrix, prins
Claus, prinses Margriet en mr. Pieter
van Vollenhoven aanwezig waren.
Défilé
Duizenden waren er gisteren bij het
grote défilé dat prins Bernhard als
ex-bevelhebber van de Binnenlandse
Strijdkrachten op de Boulevard van
Scheveningen afnam. De belangrijk
ste groepen werden gevormd door le
den van organisaties en instanties,
die meer dan 25 jaar geleden zich
voor het herkrijgen van de vrijheid
hebben ingezet.
Acht marineschepen lagen op de
rede van Scheveningen en veel mate
rieel uit de Tweede Wereldoorlog
was opgesteld.
Koningin Juliana en prins Bern
hard legden in het voormalige door
gangskamp voor Joden in Westerbork
een boeket bij het herdenkingsteken.
Prinses Margriet en haar echtgenoot
woonden in Apeldoorn en de prinses-
sen Beatrix en Irene en prins Claus I
in Baarn een plechtigheid bij.
Het bevrijdingsvuur dat Maastricht- I
se estafettelopers naar Amsterdam
zouden brengen, is niet verder geko
men dan Den Haag. De atleten gin-
gen wegens de onrust daar niet naar
de hoofdstad.
Koningin Juliana ontving maandag
op paleis Soetdijk een delegatie van I
WENEN Een tweemotorig Tsje-
choslowaaks vliegtuig van het type
Morava is dinsdagochtend vroeg ge
dwongen in Oostenrijk te landen. De-
kaper is de 32-jarige Pavel Verner,
inkoper van een staatsfabriek jn Pri-
ban bij Praag. Hij heeft de 30-jarige
piloot bij een handgemeen met een
mes aan hand en arm verwond. Be
halve de piloot Bavel Bidermann zat
ook de chef van de kaper in het toe
stel.
Een kwartier na de start had Ver
ner eerst zijn chef een paar klappen
met zijn schoen op het hoofd gegeven
om hem buiten gevecht te stellen.
Toen dat echter niet gelukte kwam
het tot een handgemeen. Verner
dwong de piloot vervolgens met een
mes in de aanslag van koers te ver
anderen. Deze weigerde waarop Ver
ner hem in de onderarm stak. Deze
koos toen eieren voor zijn geld en
zette koers naar Oostenrijk.
Weer overleg lonen
van postsorteerders
DEN HAAG Minister Bakker en
de PTT-directie zullen 14 mei onder
handelingen beginnen met de vakor
ganisaties over de moeilijkheden rond
de 1400 sorteerders bij de postkanto
ren.
De sorteerders voeren sinds 1 april
een modelactie, omdat hun eis voor
een salaris-uitloop naar dat van de
treinsorteerders niet is ingewilligd.
WOLVERHAMPTON Een in de
Engelse stad Wolverhampton ver
schijnende krant heeft een anoniem
telefoontje gekregen met de mede
deling dat er plannen bestaan om
de Britse minister van buitenlandse
zaken, Michael Stewart, te ontvoeren.
De ontvoerders willen Stewart, als
zij hem te pakken kunnen krijgen,
uitwisselen tegen de treinrover Bruce
Reynolds, die een gevangenisstraf
van 25 jaar uitzit.
Praktica super TL
Met aus
Jena T 2,8/50 mm
Vraag uw fotohandelaar
l Orwo FoloN.V. - rmboa 127 - Hilienum
