Gereform. synode niet toe
aan nadere schulderkenning
Ridderbos: synode stond
geen verkeerde zaak voor
58 ct
Joodse kritiek o
regeringsbeleid
„Kerkhistorie wordt
geen recht gedaan"
CNV
Steun de
kranten
Morgen verklaring paus
over gemengd huwelijk
Wajang
in-t-kuipj<
Een woord voor vandaag
VER WARDE DISCUSSIE IN LUNTEREN
Werk Navigators
blijft groeien
We waren toen
machteloos,
zegt Berkouwer
j«5* wafa*1^/ ihcd
Verbiistererr
dat het ko
gebeuren
Bij herdenking bevrijding
WOENSDAG 29 APRIL 197ÓI
Een oproep tot waakzaamheid en nuchterheid ontvangen de leden
van de christelijke gemeente der Thessalonicenzen van de apostel
Paulus. Aan die oproep gaat vooraf de mededeling, dat zij niet aan
nacht of duisternis toebehoren. En dan volgt: „Laten wij dan ook
niet slapen zoals de anderen, maar wakker en nuchter zijn". Wie
leeft in de duisternis, wie de nacht verkiest boven de dag, realiseert
zich niet, dal de roes van het „nachtleven" de nuchterheid op de
vlucht jaagt. Het trieste is, dat zovelen de nacht aanzien voor de
dag en menen, dat hel échte leven zich afspeelt achter het gordijn
van de duisternis. Nuchter zijn? Je komt er niet ver mee: wie niet
voor zichzelf zorgt, wie er niet voortdurend op uit is zoveel mogelijk
van het leven te genieten, die is dwaas en kortzichtig. Hel is geen al
te grote stap (en zeker geen onverantwoorde stap) voor dag „leven"
te lezen en voor nacht „dood". Het zijn ten slotte de twee belang
rijkste zaken van hel menselijk bestaan. Wie toebehoort aan nacht
of duisternis, heeft voor de dood gekozen en Christus welbewust af
gewezen. Wie leeft in het licht van de dag. heeft zich overgegeven
aan Christus.
We lezen vandaag: Genesis 50 vers 15 lot 26.
(Van onze kerkredaclie
LUNTEREN De langste sprekerslijst uit de geschiedenis
van deze gereformeerde synode, waarop niet minder dan 28 na
men vermeld stonden, noteerde praeses dr. P. G. Kunst gister
morgen, toen hij de leeruitspraken en tuchtmaatregelen 1942-
1946 aan de orde had gesteld. Die sprekersronde nam de hele
morgen en middag in beslag, waarna er nog een half uur voor
drs. H. Schut uit Utrecht overschoot om het zwaar aangevochten
raport van zijn commissie te verdedigen.
De discussie was tamelijk verward.
Bovendien veelal zeer wijdlopig, om
dat vanwege het gewicht van de zaak
ARNHEM Zijn wij als
medewerkers nederig genoeg opdat
God ons kan zegenen? Zij zijn bereid
om toe te nemen in
zelfverloochening? Als wij niet
verdergaan in geestelijke groei zal
God van ons wegnemen dat wat wij
bezitten?
Dit zijn een paar vragen en een
opmerking, die de heer Douglas C.
Sparks het afgelopen weekend in
jeugdherberg „A'.'eveer" in Arnhem
stelde aan zësup Duitsers en
Nederlanders, die allen sleutelposities
innemen in het Navigatorwerk.
Doug Sparks is directeur voor het
werk in Europa, Afrika en het
Midden Oosten en woont in Londen.
Men verdiepte zich in oriëntatie en
prognose. De arbeid bestaat uit vele
kleine cellen, die z'ch richten op vier
dingen:
1. Agressieve evangelisatie; 2. Be
diening en onderlinge gemeenschap
gebaseerd op de Bijbel; 3 Een chris-
toc*3ntrisch leven; 4 Het winnen van
hedendaagse discipelen en hun aantal
vermenigvuldigt n
de groei van dit werk in het afgelo
pen jaar, door nrddcl van evangelisa
tie en geestelijke opbouw leidt tot de
redelijke verwae.ntii.g dat het zich in
1973 zal hebben vervier- of vervijf
voudigd.
(Van onze kerkredactie)
LUNTEREN Het gaat om
de zaaks gerechtigheid van vo
rige synodes. Stonden ze een
verkeerde zaak voor? Natuur
lijk, er is veel bitterheid ge
weest. Veel dingen had men
achteraf bezien niet zo scherp
moeten zeggen. Maar het gaat
nu om schuld. Wil ik die belij
den? Neen. Dat is mijn moeilijk
heid.
Zo begon een bewogen prof. dr. H.
N. Ridderbos uit Kampen, gisteren
zijn reactie op de nadere schulder
kenning die ter gereformeerde synode
aan de orde was gesteld. De conse
quentie van hetgeen men nu wil, is
dat we strak sin onze kerk schuld
(Vervolg van pag. 1)
Vredestein wordt op deze wijze ge
kocht en de aandeelhouders spinnen
er garen bij. Tezamen verdienen zij
in enkele weken tijds ten minste
een dertig miljoen gulden. De
waarde van hun bezit bedroeg op
31 maart volgens de beurskoers
38 miljoen en Goodyear biedt
69,5 miljoen. De verkoop levert de
aandeelhouders een winst op van
bijna 100 procent schoon in het
handje, want over koerswinsten be
hoeft geen belasting te worden be
taald.
en
De werknemers hebben het na
kijken, zo zegt het CNV. Veel meer
dan de aandeelhouders hebben zij
Vredestein echter helpen opbouwen
tot wat het nu is. Maar aan de werk
nemers wordt niets gevraagd. Zij
worden hoogstens ingelicht. Verder
moeten zij maar rustig afwachten
wat er met hen gebeurt. En van de
enorme vermogenswinst die zij
mee hebben helpen opbouwen
ontvangen ze geen rooie cent.
De christelijke vakbeweging claimi
het recht van de werknemer om mee
te spreken over en mee verantwoor
delijk te zijn voor eigen lot Dat is
het doel van alle acties voor mede
zeggenschap. Voor dat doel vraagt
het CNV de medewerking van alle
werknemers. Het Gids-artikel besluit
met de opmerking; „De werknemers
kunnen op dit moment alleen maar
afwachten wat er gaat gebeuren
nadat de heren aandeelhouders hun
enorme winsten in de wacht hebben
gesleept."
Naar het oordeel van het CNV ligt
hier de kardinale fout in het econo
misch stelsel van vandaag. De vak
beweging kan en zal niet rusten
voordat dit schromelijk onrecht is
verdwenen.
Advies aan regering
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Een interdeparte
mentale commissie heeft de regering
geadviseerd een aantal maatregelen
te treffen die de positie van de Ne
derlandse dagbladen sterker moeten
maken. Men denkt daarbij onder
andere aan een extra-uitkering uit
de STER-pot.
Een aantal landelijke, in financiële
moeilijkheden verkerende dagbladen
hebben reeds laten weten voor die
financiële steun in aanmerking te
willen komen. Dat zijn Trouw, Het
Vrije Volk, het Algemeen Handels
blad. De Tijd en de NRC. Vooral deze
vijf bladen zijn het „slachtoffer" ge
worden van de televisie-reclame.
De Nederlandse Dagblad Pers, waar
bij alle kranten zijn aangesloten,
heeft minister Klompé van CRM
eerder verzocht een aantal steun
maatregelen te treffen. De NDP denkt
vooral aan fiscale tegemoetkomingen
en gunstiger PTT- en spoorwegtarie-
Drie jaar geleden besloot de rege
ring een deel van de opbrengst van
de STER-reclame aan de dagbladen
te geven ter compensatie van het
advertentieverlies. Men verwachtte
toen. dat de kranten na die tijd er
financieel wel weer gunstig voor zou
den staan.
De regering zal zo mogelijk binnen
twee weken een besluit nemen over
het advies van de commissie. Poli
tieke kringen in Den Haag zijn er
van o-eriuigd, dat het hier slechts
om tijdelijke maatregelen kan gaan
en dat er een geheel nieuwe regeling
moet worden getroffen ten aanzien
van de exploitatie van de STER. Nu
gaan alle opbrengsten daarvan r.aar
de NOS. Men acht dat ongezond. Met
name mr. Vrolijk (soc.) wil dat de
dagbladen de STER mede gaan ex
ploiteren.
Beroeping--work
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Oudshoorn (wijk
twee - vac. H. Koudstaal); S. W. Ver-
ploeg te Leerdam; het beroep tot
legerpred.: P. Siderius te Nieuw en
Sint Joosland.
Bedankt voor Sommelsdijk: J. M.
de Raad te Sint Annaland.
Benoemd tot bijstand in het pasto
raat te Dongen-Rijen: mej. M. H. v.
Everdingen. emeritus predikante te
Rotterdam.
C.EREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Rhenen: C. Wisse te
Elspeet.
GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor Bruinisse: M. v. Beek
te Opheusden.
gaan belijden. Maar als we dat niet
menen, mogen we dat niet doen, zo
zei hij.
Het voor ons liggende rapport, dat
de zaaksgerechtigheid van 1942-1944
wil verloochenen, heb ik met verbij
stering gelezen, zo ging hij voort Ik
moet zeggen ds. Schut: U hebt het
niet begrepen. We waren niet zo in
trovert en weinig liefdevol als het
rapport wil doen geloven. Het ging
juist om de catholiciteit, de eenheid,
ozals prof. Polman opmerkte.
Zonder een bezwaarschrift in te
dienen heeft prof. Schilder destijds
gezegd: Kerken, jullie moet je niet
aan die leeruitspraken houden. We
hebben hem gesmeekt dit niet te
doen, we hebben de zachtmoedigste
mensen uitgezocht om mee te praten,
de synode heeft zich vernederd om
onheil te voorkomen.
Men verwijt nu de dokter die een
ongeneeslijke kankerpatiënt heeft
trachten te helpen, dat het leven van
de patiënt nu behouden kon worden.
De synode moet goed weten wat ze
doet. De gronden doe vppr de madere
schulderkenning worden gegeven,
zijn te aanvechtbaar, aldus prof. Rid
derbos, die zich herinnerde dat des
tijds in de kerk soms meer gesproken
werd over Schiller en, die geschorst,
dan over Christus en die gekruisigd.
Daar kon je bijna niet van naar de
kerk.
Met de Genestet zou hij willen zeg
gen: „Erken de boeteling die neerk
nielt voor uw voet. Maar vraag hem
niet wat hij vergeven moet."
geen beperking in de spreektijd was
opgelegd.
Bij alle verschillende meningen
stond één ding vast: de synode is er
met de (eventuele) verdere concreti
sering van haar eerdere schulderken
ning tegenover de vrijgemaakte broe
ders en zusters (in 1967/68) nog niet
uit. De weg die men gaan moet, staat
niet klaar voor ogen. Er zal intern
eerst verder gepraat moeten worden.
En de kwestie zal opnieuw aan de
orde moeten komen. Nog op deze sy
nodeOf op de volgende? Het is alle
maal nog niet duidelijk.
In elk geval kwam er vandaag, de
laatste dag in Lunteren, nog een or
dedebat over deze zaak. Daarin zou
worden uitgemaakt, hoe nu verder
zal moeten worden gehandeld, nadat
inmiddels ook het nodige interne be
raad zal hebben plaatsgehad.
Aanleiding
De aanleiding tot het hernieuwd
aan de orde stellen van deze kwestie
vormden brieven van kerkeraden uit
Rotterdam- Katendrecht, Amsterdam-
Zuid en Amsterdam-West om tot
concretere schuldbelijdenis in ver
band met de tuchtmaatregelen van
1944 te komen.
De door de commissie voorgestelde
besluiten waren: het intrekken van
de leeruitspraken 1942 en de vervan
gingsformule van 1946. Het vervallen
verklaren van de tuchtmaatregelen
1944, omdat die van de leerbeslissin-
gen een logisch, niettemin onverant
woord en schuldig stellend gevolg
waren. Het openlijk erkennen van
schuld in dezen. Het openlijk pos
tuum in hun kerkelijke eer herstel
len van de hoogleraaren Schilder en
Greijdanus. Het alsnog mogelijk ma
ken van ambtsaanvaarding in de ge
reformeerde kerken van prof. H. J.
Schilder, vrijgemaakt hoogleraar in
Kampen. Het verzoek aan vrijge
maakten en vrijgemaakten buiten
verband om samenspreking.
Daarbij was een der (gisteren aan
gevochten) overwegingen: „dat vanuit
de eenmaal genomen leerbeslissingen
van 1942 een haast dwingende inhe-
Aarzelend
Prof. dr. G. C. Berkouwer uit Am
sterdam, destijds Synodepraeses, was
al even aarzelend naar deze synode
vergadering gekomen, want „deze
zaak behoort tot de meest sombere en
trieste van mijn leven." Schuldbeli-
jden betekent boete en berouw. Ikzelf
kom daar nooit helemaal uit.
Het 'onmogelijk' van de andere zij
de ik mocht Schiller graag en heb
vaak lang met hem gesproken heb
ik nooit begrepen. Er was bij de sy
node en bij mij een situatie van
machteloosheid.
Vanuit die machteloze situatie
kwam daar toen ineens het ordepro
bleem, dat een vorm kreeg waarin de
zaak zelf op de achtergrond kwam.
liever: vanuit die situatie toen, neen.
weg gekund? Ik weet het niet. Of
Had in die situatie niet een andere
Uitstel, zoals gevraagd, was niet mo
gelijk: overal stond de zaak in brand.
Met nieuwe schuldbelijdenissen
moeten we voorzichtig zijn. De syno
de 1967-1968 ging waarachtig diep ge
noeg, aldus prog. Berkouwer.
Prof. dr. H. N. Ridderbos
Versoepeling verwacht
ROME/UTRECHT De lang
verwachte pauselijke verklaring
over het gemengde huwelijk
wordt morgen gepubliceerd. Het
ziet ernaar uit, dat deze verkla
ring de Nederlandse bisschoppen
voldoende ruimte laat om de
Nederlandse interkerkelijke con-
ceptverklaring over het ge
mengde huwelijk te ratificeren.
Deze verklaring is, gelijk be
kend, al goedgekeurd door de
hervormde en de gereformeerde
syonde.
Men neemt aan dat de paus zal
vasthouden aan de eis dat de rooms-
-katholieke partner moet beloven
naar vermogen er naar te streven,
dat de kinderen rooms-katholiek zul
len worden gedoopt cn opgevoed.
In het Nederlandse concept wordt
de keuze van de kerkelijke gemeen
schap, waarin de ouders hun kinde
ren zullen laten dopen, uitdrukkelijk
bij de verantwoordelijkheid van de
ouders gelaten. Alleen wordt het met
het oog op de opvoeding van de kin
deren gewenst genoemd, dat het gezin
zich op één kerk orienteert.
Het pauselijk document zou echter
in de formulering van de belofte uit
wijkmogelijkheden toelaten. Het do
cument zou ook verschil maken tus
sen een huwelijk met een gedoopte
van een andere kerk en een huwelijk
met een ongedoopte. In het eerste ge
val wordt een zekere gemeenschap
van geestelijke waarden veronder
steld.
Het document zou de gewetens
plicht van de niet-rooms-katholieke
christen erkennen en stellen dat de
moeilijkheden die hieruit voortko
men. pastoraal moeten worden opge
lost.
Afgewezen
„Oecumenische huwelijkssluitin
gen", waarbij een pastoor en een pre
dikant samen voorgaan in een inter
kerkelijke dienst, worden in de pau
selijke verklaring uitdrukkelijk afge
wezen. Dat gebeurt trouwens ook in
de conceptverklaring van de Neder
landse kerken.
De paus houdt er verder aan vast,
dat een huwelijk alleen dan sacra
menteel en kerkrechtelijk als een gel
dig rooms-kkatholiek huwelijk be
schouwd kan worden, als het gesloten
is ten overstaan van een rooms-ka-
tholieke geestelijke en twee getuigen.
Dit maakt echter de erkenning van
een in een andere kerk gesloten hu
welijk niet onmogelijk, mits daarbij
een priester bij tegenwoordig is.
Een belangrijke verandering in de
bestaande praktijk is tenslotte, dat de
dispensatie voor een gemengd huwe
lijk niet meer in Rome hoeft te wor
den gevraagd, maar bij de plaatse
lijke bisschop.
Prof. dr. G. C. Berkouwer
rente kracht de volgende synode ge
leid werd tot de uiterste consequen
ties, te weten de tuchtmaatregelen
van 1944, namelijk de schorsing en
afzetting van bovengenoemde hoogle
raren en de wering van kandidaat
H. J. Schilder uit het ambt van pre
dikant."
Terwijl het met name deze voorge
stelde uitspraak van de synode was
die heel wat kritiek uitlokte: dat
het nemen van de leerbeslissingen
1942 niet beantwoordde aan de roe
ping onzer kerken tot het beleven
van de ware katholiciteit der kerk
van Christus, onder meer omdat het
ten enenmale ontbroken heeft aan
het nodige overleg met de andere
kerken in Nederland die dezelfde ge
reformeerde belijdenis bezitten en
omdat de synode destijds niet heeft
willen wachten tot na de oorlog met
het afhandelen van de bezwaarschrif
ten en wat daaruit, voortvloeide...
Aan één tafel
Prof. dr. A. D. R. Polman uit Kam
pen die een breed historisch overzich
van de ontwikkelingen destijds gaf
bestreed zeer fel dat de ware katholi
citeit althans wat men daar toen
onder verstond was verwaarloosd.
Onze kerken waren al voor 1936 zeer
in beroering door de polemieken die
in de diverse bladen werden gevoerd.
Er smeulde veel. Men wilde al die
elkaar bestrijdende theologen aan één
tafel hebben om daardoor de katholi
citeit te herstellen.
Typerend voor die tijd: Schilder
signaleerde het gevaar van het bren
gen van deze zaak in de synode om
dat deze meerdere-vergadering ten
slotte geen theologisch gezelschap
was.
En Schilder voegde daaraan toe: Je
moet een niet-kerkelijk broedende
(kip) niet kerkelijk storen. Waarop
het synodelid ds. Meijnen destijds re
pliceerde: „Als die kippen dan maar
niet zo kakelden..."
Met de leeruitspraken, die destijds
unaniem werden aanvaard, werd
Schilder in geen enkel opzicht ge
wraakt. Ook in de verdere ontwikke
ling heeft de synode alles gedaan, ja
zich zelfs in alle mogelijke bochten
gewrongen om de katholiciteit te be
houden. Het is mij een raadsel dat de
commissie zeggen kan „onherstelbaar
vernield"; het was steeds herstel dat
de synode voor ogen stond, aldus prof
Polman.
Ds. P. Heinen van Utrecht had kri
tiek op het rapport, maar was het
met de teneur eens. In de hele men
taliteit van toen bespeurde hij een
bewustzijnsverenging die hij bijbels
niet rechtvaardigen kan. Het kerkbe
grip van toen was te idealistisch. De
tolerantie ging uit van een te uniform
kerkelijk belijden. Waren het niet al
lemaal „afgeleide nevenzaken"? Hij
was daarom vóór deze actie „schoon
schip".
Geen personen
Dr. F. L. Bos van Vlaardingen
sprak over een strak paternalisme
dat 25 jaar geleden heerste. Alle ver
schillen moesten worden uitge
praat. We kunnen ons „toen" amper
meer voorstellen. Maar als er nog wat
goed te maken is moeten we dat nu
doen. Dat is volgens hem alleen: in
trekken leeruitspraken en vervan
gingsformule, alsmede tuchtmaatre
gelen nietig verklaren. Echter geen
personen noemen.
Prof. dr. J. Plomp te Kampen
noemde het rapport historisch onkri
tisch. De samenstellers hebben de
historie zo gekneed als ze het zelf
graag zouden willen. Er was helemaal
geen sprake van een „dwingende in
haerente kracht" volgens welke de sy
node geleid werd. Als u van die nood
lottige consequentiespiraal wilt uit
gaan heeft niemand schuld. Er is
sprake geweest van toetsbare feiten,
die voor Gods aangezicht genomen
zijn. Het rapport heeft niets getoetst?
Ouderling T. Scheper van Haarlem
stelde vast: niemand twijfelt aan de
goede bedoelingen van de synode. Hij
zag graag een sobere uitspraak in de
trant-Bos en zou ook de ambten van
de vrijgemaakten willen erkennen.
Ook deschorsingen moeten bekeken
worden in het licht van de artikelen
79 en 80 van de Kerkenorde. De
schriftelijke binding was er volkomen
naast. Hij zou dit haast een „provoca
tie tot scheurmaking" willen noemen.
Ds. L. H. Kwast van Leeuwarden:
als je alles van tafel wilt vegen en
schuld belijden, dan ben je benieuwd
naar de argumentatie. Die mis ik. Er
staat maar één zwak pootje onder dat
zware tafelblad en dat is de z.g. kwa
litatieve katholiciteit. Maar wat is
dat? Daar kun je twee dikke boeken
over schrijven.
Dr. H. Smilde constateerde weinig
overeenstemming in deze bespreking.
Hij achtte het jammer dat een voor
stel met de teneur van dit niet 20
jaar eerder is gekomen. Toen voelde
men nog voor elkaar. Nu zou hij het
willen terugnemen.
Slechte dienst
Ds. H. Hogenhuis van Zwolle vond
dat de commissie met dit onkritische
rapport de synode een slechte dienst
heeft bewezen. Op deze wijze mag
het niet. We doen er de mensen van
toen en de historie onrecht mee. Hij
verwees naar Efeze 4 de verzen 31 en
32 als de enige mogelijkheid volgens
welke gehandeld dient te worden en
zou aan het verzoek van de kerkera-
den van Rotterdam en Amsterdam
niet willen voldoen.
Ook ds. P. van Til van Middelburg
voelde niet voor nader schuld belij
den. De leeruitspraken van destijds
hebben al lang geen kracht meer en
niemand wil meer tuchtmaatregelen
in verband daarmee toepassen. Te
rugnemen heeft dus geen enkele zin.
Prof. dr. D. Nauta te Amsterdam
zou bij dit rapport willen aanteke
nen: als het zo moet, dan zou je moe
ten zeggen dat Schilder en Greijda
nus destijds gelijk hadden. Maar
Sdhilder en Greijdanus bonden de
strijd juist aan. Toen moest de syno
de ten slotte wel iets gaan doen. Ook
in verband met de nadrukkelijke ac
tie die werd gevoerd.
In onze kerken is zich nu een ande
re structuur bezig te voltrekken.
Naast elkaar zijn er meningen in mo-
gelük. Maar dat kan ook weer niet
zonder begrenzing. Je moet zeggen:
zo ver, anders toch weer tucht. We
zoeken daarin nog onze weg.
In dit stadium kunnen we niet zeg
gen, dat het destijds allemaal ver
keerd gedaan is. Óns past beschei
denheid en we moeten de geschiede
nis geschiedenis laten. Dat alles ligt
voor de verantwoording van de men
sen toen. Daarover kan alleen God
oordelen.'
T oetsen
Ds.-A. C. van Nood te Velsen wilde
t.uchttnaatre'geleri'- van -destijds töe-
sen, hetgeen nog steeds niet is ge
beurd. Men kan niet „een partij" vra
gen schuld te belijden als ze kenne
lijk meent dat niet te kunnen doen.
Daarom: geen besluit, nu.
Prof. dr. C. van der Woude wilde
nog eens benadrukken dat de kerken
destijds in brand stonden. Sommigen
liepen met geheime synodestukken in
de binnenzak. Wil men oordelen, dan
niet vanuit verschillende mentalitei
ten, maar vanuit Schrift, belijdenis
en Kerkenorde. De synode heeft des
tijds de uiterste lankmoedigheid be
tracht.
Ds. P. Riemersma van Rotterdam-
Alexanderstad wilde het hele stuk
kennismaking
Wajang blijft ooln I
gewoon verkrijgbai J
in het bekende
gouden pakje.
Wijk
tei
ïttin
ouv
Ha
Altijd smeerbaar, ook zo uit de koelka and
Rapporteur Schut™
toni
O d«
b.
Ad a
(Van onze kerkredactie)
LUNTEREN Een kerk geeft
rekenschap van haar verleden, att 1
Kan
dag
srdj
rapporteur drs. H. Schut uit Utr
bij zijn verdediging van het rap^n
„Nadere schulderkenning", op defov-
reformeerde synode. Dat heeft g<et 1
ren, maar is toch onze roeping. inj
Er is niet voldoende getoetst, istst
zegd. Dit was de poging: om va
onze mentaliteit met het verlt
klaar te komen. Ik wist, dat ik &dt
hoofd, dit pogende, in een strop
steken. Maar het was een uitda(
waar ik niet aan voorbij kon gaaijsdie
Er kon destijds geen overleg
andere kerken zijn, dat wordt mar
nu nog niet gedaan over int u
kwesties van een kerk, is gez
maar toch, was er niet een vd,
broeder- of zusterkerk in hét 1 al
die had kunnen helpen?
bavi
nit
h«
de
de
iog
En was die zaaksgerechtig Ier»
(moeilijk woord) niet te zeer ijv<
sterk defensieve notie geworden? d
ver zou ik spreken van gerechtigbde
waarin je de ander gelegenheid
zich te ontplooien. Verbijsterend
ik, aldus drs. Schut, dat dit kon 7",.
beuren en dat je het niet kunt ve
digen tegenover je kinderen en
buitenwacht. En met welk geza
spreek?' In alle nederigheid: met "ir
gezag van de commissie. Mét
moeite en verbijstering die het
opgeroepen. Aldus drs. Schut,
toen zijn antwoord vanwege de
moest afbreken.
»IDI
van de commissie terugnemen, b Ldii
er anders opnieuw gewetensnood an.
staat. We komen er niet uit opor'
manier die de commissie wil. ei"
Dr. H. B. Weiland van Arnherfal i
valt niets meer te zeggen. Het «ram
ware nog nu werkelijk ook te ortent
zoeken of inderdaad de leeruihpnt.
ken ingetrokken en de tuchtma t
gelen teruggenomen moeten word vu
Ds. J. M. Bloemkolk van Eindh en
tenslotte zou ook nog eens
willen laten studeren „of en op wtvoc
wijze de gereformeerde kerken
bijdrage kunnen verlenen aan
eenheid van deze en de vrijgema
kerken." Dat zou een taak voor
in te stellen deputaatschap kul
zijn.
Tb
bi
HD
Onduidelijk
Dr. O. C. Broek Roelofs te Zuidla
ren stelde, dat in tegenstelling met
1926 (Assen) toen aan het hele kerk
volk kon worden duidelijk gemaakt
waar het over ging (over het gezag
van de Schrift) het in de jaren 1940
allemaal zeer onduidelijk was. Eerst
moest er een Vervangingsformule ko
men en in 1959 was het nog niet dui
delijk, waarom hij terzijde werd ge
steld. Er is te exclusief gebonden,
destijds.
Ds. D. N. Wouters van Pijnacker
zag onvoldoende geconcretiseerd
waarin de gereformeerde kerken
schuldig zouden zijn. De besluiten
dienen nader te worden geanalyseerd.
(Van onze kerkredactie)
AMSTERDAM Er is in Ne
derland geen toekomst voor jo
den meer. Die zou er geweest
kunnen zijn bij een wat vriende
lijker beleid van de regering.
Maar deze heeft, alle sympa
thiebetuigingen ten spijt, wel la
ten merken, niet bereid te zijn
voor een instandhouding van een
joodse gemeenschap moeite te
doen.
Aldus Hakehilla, het blad van dc
Joodse gemeente in de hoofdstad, in
I zijn bevrijdingsnummer. Redacteur
J M. Kopuit kritiseert met name „de
j vrijwel stilzwijgende stop voor vesti
ging van joden in Nederland".
In landen als Zweden en Denemar
ken, om het nabij liggende Antwer
pen maar even te vergeten, hebben
de kleine joodse gemeenschappen zich
kunnen inzetten voor een stuk heden
daags joods leven, waardoor de ge
meenschap actiever en positiever
wordt. De heer Kopuit doelt op de
opvang van joodse vluchtelingen uit
Oost-Europa, met name uit Polen.
Als zij in West-Europa komen,
staan zij door tal van oorzaken afwij
zend ten opzichte van het zionisme.
De joden bij wie ze terecht komen,
wekken bij hen belangstelling voor
Israël, zodat, zij er op den duur heen
trekken, of anders hun kinderen.
Vluchtelingen
Hoewel in de periode 1960-1969 in
Nederland 644.000 vreemdelingen
werden toegelaten, is dit met joodse
vluchteenden nauwelijks het geval.
Over korte of lange tijd zullen voor
de joden in Rusland mogelijkheden
tot emigratie worden geschapen.
Evenals in Warschau zal de Neder
landse ambassade in Moskou daar
dan nauw bij zijn betrokken.
Hakehilla wil, dat het Solidarii
fonds ten behoeve van de jode
Rusland nu al bij de regering
dringt op de toezegging, dat jode
Rusland die niet naar Israël
zich ook in Nederland kunnen
gen. het zal deze joden en de jo
gemeenschap in Nederland ten g
komen.
De heer Kopuit memoreert ve
„een stukje geschiedenis van
naoorlogse joodse gemeenschap
Nederland": strijd om terugkri,
van ondergedoken kinderen, van
zittingen, van slachtrechten, val
joden toekomende Duitse schad
keringen, strijd om erkenning vai
den als oorlogsslachtoffers,
strijd die nu nog moet worden ge
den. En wij joden zijn uit de m
kwesties niet als overwinnaar
voorschijn gekomen."
Misschien ligt hier een verkla
hoe het komt dat zoveel jonge Nf
landse joden naar Israël gaan. A
in 1969 vestigden zich in Israël a'
joden uit Nederland, van wie
streeks twee derde onder de d
jaar.
In totaal zijn sinds 1945 omsti
achtduizend Nederlandse joden
Israël getrokken. Het is door
wegtrekken van de jeugd, dat er
toekomst meer is voor joden in
derland.
Jeroen Gooskeui
trouwt dinsdag
O
EINDHOVEN Na de Am
damse studentenpastor Huub Oo
huis treedt nu ook zijn Utrechtse
lega Jeroen Gooskens in het hl
lijk.
De kerkelijke inzegening van
huwelijk met mejuffrouw Wilheli
van Vliert uit Helmond vindt dint
plaats in de kapel van de studen
parochie te Eindhoven.
taf
