Inflatie tast grondslagen
van de maatschappij aan
Geen blad voor de mond
:Landelijke actie
strijd tegen
gestart m
hartziekten
SALARIS PER GIRO: Diepvriesvoedsel
SPAREN NEEMT TOE
„HELP DE KETEN SMEDEN"
Zijlstra: Groei Nederlandse economie verheugend
-oart re wordt
directeur
links blad
van
3 formaat
Russische jood
mag naar Israël
Winst Ned. Bank
boven 100 min.
voldoet aan eisen
Kunststoffen veroveren
de bouwnijverheid
Immense olievlek
doodt massa's
vogels in Alaska
DINSDAG 28 APRIL 1970
j>el^'Afgevaardigden van het Genoot-
Zl schap van Nederlandse compo-
tun nisten hebben gistermiddag een
onderhoud gehad met minister
ie im Klompé over een plan ter ver-
vanki betering van de maatschappelijke
maar positie der componisten. De mi-
zul nister luisterde met aandacht
194 naar een fanfare, speciaal voor
in deze gelegenheid gecomponeerd
verd en uitgevoerd door leden van he't
van Residentieorkest.
JeugL
stenc
PARIJS Jean-Paul Sartre wordt
irecteur van een Frans veertien-
{-% aags periodiek „La cause du peu-
A IC', dat een linkse koers vaart.
De schrijver zei gisteren dat hij
3 oo— iermee het blad wil beschermen te-
en de Plannen van de regering, die
oor herhaalde inbeslagnemingen en
ajn, irdachtmakingen het maoïstische
9.0O- ijdschrift wil ruineren.
,da8. Na publicatie van door de regering
Is staatsgevaarlijk betitelde artike-
ien zi;in de twee vorige directeuren,
dim ean-Pierre le Dantec en Michel le
s.oo tpris gevangen gezet. Sartre meent
men de linkse proletariërs een
olitieke status wil onthouden door
en als gewone misdadigers te be-
iafd« andelen.
nd8 „Als de regering mij wil vervol
gt* ij niet kunnen verhinderen dat mijn
iroces een politiek proces zal zijn
.an De oplaag van het blad wordt ge-
ontf chat°P 15 20.000 exemplaren.
:rdai
(Vervolg van pag. 1)
AMSTERDAM De interna
tionale monetaire problemen zijn
voor een groot deel opgelost. En
de reële groei van de Nederland
se economie mag verheugend
worden genoemd. Maar in de
jelangrijkste landen, schrijft
jrof. dr. J. Zijlstra in het jaar
verslag van de Nederlandsche
Bank. is de prijsinflatie als le
vensgroot probleem blijven be
staan.
rkrij
temn
(Van onze economische
medewerker)
DE president van de Neder
landsche Bank neemt in zijn
jaarverslag 1969 geen blad voor
de mond. Hij analyseert scherp
zinnig de' ontwikkeling van de
economie, en zegt precies waar
hij bezorgd voor is. Dat is in één
woord: inflatie.
Goede woorden heeft hij voor de
welhaast vredige aanblik die het in
ternationaal financieel terrein biedt.
De devaluatie van de Franse frank
en de revaluatie van de Duitse mark
zijn goed gelukt. Minstens zo be
langrijk is dat de Britse economie
vorig jaar weer een stuk gezonder is
geworden en dat door een goed ge
leide geldpolitiek. En eind vorig jaar
is de oplossing van het goudvraag-
stuk een stap dichterbij gekomen;
aan veel onzekerheid en verwarring
over het belang van Hét goud voor
het internationale geldstelsel is een
eind gekomen.
Zorgenkind
Is er op valutagebied interna
tionaal veel verbeterd, met de be
strijding van-de loon- en prijsinfla
tie is men vrijwel overal tekort ge
schoten. De inflatie blijft het grote
zorgenkind, buiten en binnen ons
land.
Een felle aanval doet de president
dan ook op de .prijsstijging in 1969
van 7'/2 procent en een stijging van
de loonsom van 10 pet'. Dit kan zo
niet langer doorgaan. Als wij er niet
in slagen de stijging van de lonen
dichter bij de stijging van de pro-
duktiviteit te brengen, zullen onge
lukken niet uitblijven. Ongelukken
dan bij de groei van de economie en
bij dè werkgelegenheid.
Maar dr. Zijlstra kan evenmin
aanvaarden, dat er bij,een stijgende
arbeidsproduktiviteit voor de werk
nemer ten slotte geen verbetering
overblijft; met andere woorden, dat
zijn loonstijging geheel door prijs
stijging en andere lastenverhogingen
wordt opgesoupeerd. Daarom is de
eerste opgave voor het beleid in de
komende jaren: de inflatiespiraal
doorbreken.
Niet verder
De Sociaal-economische raad heeft
vorig jaar unaniem een voorstel ge
daan om een betere uitkomst voor
de werknemers in dit jaar te krij
gen. Collectieve arbeidsovereen
komsten met prijsaanpassingsclau
sules waren het gevolg. De eerste
was de cao voor de metaalindustrie.
De daarop volgende hadden loonstij
gingen opgenomen cGe boven de
stijging van de grootmetaal uitkwa
men.
Door het opnemen van de aanpas
singsclausules wordt het prijsverloop
in 1970 en 1971 van het grootste be
lang. Lopen de prijzen weer uit de
hand, dan gaan de lonen automa
tisch mee omhoog.
Een doorbreking van de inflatie-
spiraal is dus alleen mogelijk als de
nog komende cao's niet uitgaan bo
ven de cao groot metaal. En voorts
als de overheid alles op alles zet om
met haar beleid dè prijsstijging in
dit jaar en het volgende terug te
dringen.
Duidelijk blijkt uit de cijfers van
de president dat er bij de verdeling
van het nationale inkomen weinig
mogelijkheden zijn voor een groter
aandeel van overheidsbestedingen en
woningbouw, waarbij ervan wordt
uitgegaan dat er aan het aandeel
van de particuliere consumptie, de
bedrijfsinvesteringen en de over-
heidssalarissen niet te tornen is. Er
is nog maar één mogelijkheid: een
verhoging van de directe belastin
gen. Maar dit lijkt de president
moeilijk.
Belastingen
Ook de rijksoverheid krijgt een
duidëlijke wenk. Het structurele be
grotingstekort van elk jaar moet te
ruggedrongen worden om de span
ningen in de economie te kunnen
verminderen.
Voorts moet de overheid er reke
ning mee houden, dat zij ter verbe
tering van de financiële positie niet
zonder meer de premies van de so
ciale verzekering en de directe be
lastingen kan verhogen. Hierdoor
zouden er spanningen komen tussen
het reële inkomen en het reëel be
schikbare inkomen. Met andere
woorden, het bedrag dat overschiet
na aftrek van de prijsstijgingen en
na aftrek van de sociale premies en
de belastingen zou kleiner worden,
waardoor de werknemer niet vooruit
maar achteruit boert.
Vorig jaar heeft de president een
pleidooi gehouden om door gezamen
lijke inspanning d'e inflatieproble
men het hoofd te bieden, zonder
daarbij de schuldvraag op te wer
pen. Dit pleidooi wordt in het nieu
we verslag herhaald. Want de span
ningen in dc economie zijn groot
Als wij ze dit jaar niet overwinnen,
komen wij volgend jaar voor ernsti
ger problemen te staan.
Op het pleidooi van vorig jaar
heeft de Sociaal-economische raad
zeer positief gereageerd met een
vruchtbaar voorstel. Laten wij ho
pen dat de SER ook dit jaar de I-at
de bel zal aanbinden.
IKIir.
•dag
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG „Hartziekten
ijn beslist geen ouderdomskwaal,
steeds meer mensen in de leefr
tijd van 30-50 jaar gaan aan deze
riekten lijden".
Dit onderstreepte de bekende
utrechtse cardioloog dr. C. L. C. van
fteuwenhuizen bij de introduktie van
xeu^c Week van hot Hart die gistermid
lag is gestart. I>c Nederlandse Hart-
tichting heeft lot en met 3 mei een
andelijke actie ontketend die bedoeld
ipriils om dit nationale probleem grondig
9 a*c gaan aanpakken.
Volgens schattingen van het CBS
'n hartspecialisten lijden in ons land
'00.000 tot 1 miljoen mensen aan dui-
lelijke afwijkingen aan de kransva-
nhuen van het hart. In 1968 overleden
^rir 2.391 mannen en 6.557 vrouwen aan
andoeningen ao ae kransvaten van
iet hart. Tengevo'ge van alle hart-
n n
va tziekten tezamen stierven
Hei 15.717 mannen en 21.260 vrouwen in
K' lat jaar, in totaal dus bijna 47.000.
Het werk van de Nederlandse
pra lartstichting is dooi allerlei oorzaken
e laat op gang gekomen In de paar
v aren dat de stichting zich in het
we penbaar heeft gepresenteerd, is een
i 1 luidelijke belangstelling ontstaan
"}0'oorde ernst v^n desituat-.
WENSEN
Jhr. P. R. Feith. voorzitter van de
tichting, uitte ziin wensen, nl. het
cheppen van ecucatieve en hy-
[iënische voorzieningen ter voorko-
,ln ning van hart- tn vaatziekten, het
Atichten en inrientr-r. van revalidatie-
intra, het opleiden van paramedisch
ees lersoneel, het aanschaffen van meer
n lartrenwagens, wetenschappelijk
ipeurwerk en hulp en recreatie voor
Kamervragen over
woningbouw 1970
DEN' HAAG Het Tweede-Ka-
jinerlid Andriessen (kath.v.) wil weten
ïoeveel huizen er zijn gebouwd in
eerste kwartaal van 197U.
Ook vraagt hij minister Schut
volkshuisvesting) naar de gevolgen
\'an de slechte weersomstandigheden
u OP de woningbouw,
Hij informeert onder meer naar de
mogelijkheid om het woningbouwpro-
iramma voor 1970 te versnellen.
kinderen met aangeboren hartafwij
kingen.
De stichting doet deze week een
beroep op de gehtle bevolking dit
werk te steunen. Het bestuur rekent
erop dat een bedrug van 10 miljoen
haalbaar is. Als slogan voor cV? voor
jaarscampagne is gekozen „Help de
keten smeden" om daarmee aan te
geven dat op korce termijn een reeks
van voorzieningen noodzakelijk is.
Teneinde de strijd tegen de hart
en vaatziekten te stimuleren, stelt de
Hartstichting jaarlijks de onderschei
ding Het Gouden Hart ter beschik
king voor een „leek" en een medicus.
ONDERZOEK
Op de persconferentie onderstreep
te staatssecretaris Kruisinga van so
ciale zaken en volksgezondheid hel
belang van de actie. Hij zei dat in
1969 een bedrag van 250 miljoen is
geïnvesteerd in de gezondheidszorg.
Hij. noemde T? opvang voor hart
patiënten een bittere noodzaak. De
staatssecretaris merkte op dat het
heel moeilijk is een bevolkingsonder
zoek naar hart- ,ei. vaatziekten te
houden. De Gezondheidsraad heeft
enkele projekten en dit gebied in stu
die. Wil een ondeizoek goed kunr.cn
gebeuren dan is het opnemen van een
elektrocardiogram alleen onvoldoen
de. Een summier lichamelijk onder
zoek is hierbij gewenst.
Ter voorkoming van hart- en vaat
ziekten heeft de stichting een voor
lichtingscampagne ontketend die
waarschuwt tegen overmatig eten en
roken en aanspoort tot meer li
chaamsbeweging.
De campagne valt uiteen in een
collecte en een actie onder het be
drijfsleven. Voor de collecte heeft dc
stichting zich kunnen verzekeren van
de hulp van ca. 4^0 450 plaatselijk!
organisatoren of comité's. Daarond- r
bevinden zich afdelingen van de
kruisverenigingen, het Rode Kruis
e.d. Bijzonder verrassende medewer
king werd verkrom p van gemeente
secretarieën. Op het allerlaatste mo
ment kwam er hulp binnen van een
melkhandel die aanbood zgn. hart-
zakjes te verspreiden.
Voor de actie onder het bedrijfsle
ven is hulp verleend door verschil
lende service-organisaties. Met een
„hartsehakelchequebock" zullen me
dewerkers van deze organisaties de
grote bedrijven bezoeken om deze tot
giften te bewegen.
Immers hei bedrijfsleven en de
werknemers zijn gebaat bij de strijd
tegen deze ziekten.
Giften voor het werk van de Hart
stichting zijn welkom op girorekening
300 te Den Haag voor het geval men
niet in de gelegenheid is zijn of haar
bijdrage aan een collectant te over
handigen.
MOSKOU Julius Telesin, een
van de 39 ondertekenaars van een
protest van Russische joden tegen de
officiële anti-Israëlcampagne in Rus
te emigreren naar Israël.
Hij zal begin mei naar Israël gaan.
Het is niet overdreven te stellen,
aldus het jaarverslag, dat hier uitein
delijk dc grondslagen van onze maat
schappij in het geding zijn.
Prof. Zijlstra vervolgt: Wellicht
moeten die grondslagen worden ver
beterd of zelfs veranderd. Geldont
waarding als middel is echter onaan
vaardbaar.
Amerika
Het blijkt dat de president vtïh de
Nederlandsche Bank zich vooral zor
gen maakt over de ontwikkeling van
de Amerikaanse economie. Een ern
stige recessie, die zich in haar gevol
gen tot ver buiten Amerika zou uit
strekken, is niet aanvaardbaar. Een
niet werkelijk de kop indrukken van
de prijsinflatie kan evenmin worden
getolereerd.
Wanneer niet in 1970 en dit
geldt niet alleen voor de Verenigde
Staten in de strijd tegen de infla
tie beslissende resultaten worden
verkregen, zal het straks dubbel
moeilijk worden. Dit jaar is daarom
zeer belangrijk in de strijd tegen de
inflatie.
Gunstig
Over de externe ontwikkeling van
de Nederlandse economie laat prof.
Zijlstra zich optimistisch uit Hij heeft
het zelfs over een markante verbete
ring ten opzichte van 1968. Het volu
me van de nationale produktie bleef
in 1969 sterk stijgen, vooral onder in
vloed van de toegenomen wereldhan
del.
De produktiestijging deed zich
vooral voor in de chemische industrie,
de aardgassector en de metaalindu
strie. In de andere sectoren was het
groeitempo langzamer en in de bouw
was zelfs een achteruitgang van de
produktie te constateren. De pro
duktie per werkende in de bouw liep
zelfs belangrijk terug.
De toeneming van het volume van
de Nederlandse uitvoer (17 procent)
was in 1969 groter dan in enig ander
jaar sedert 1950.
Verdeling
Belangrijk bij de ontwikkeling van
de volkshuishouding is het vraagstuk
van de verdeling, dat de komende ja
ren steeds belangrijker wordt.
Wat moet er terecht komen in de
particuliere sector en wat in de col
lectieve sector (overheid en sociale
verzekeringen)?
Over de gang van zaken vorig jaar
is prof. Zijlstra niet tevreden. De
druk van dc sociale premies en de
directe belastingen nam immers sterk
toe, zodat voor de stijging van het
reccl beschikbare loon slechts 0.7 pro
cent overbleef.
De vruchten van de toegenomen
produktiviteit voor de werknemers
werden geheel door de collect-'eve
sector opgeëist Dat is niet aanvaard
baar. De verdeling van het nationaal
inkomen moet dan ook worden ver
anderd.
Uitvoerig handelt het verslag ver
der over de overheidsfinanciën, die
oorzaak kunnen zijn van de spannin
gen in de volkshuishouding. Zo is
vermindering van het structureel be
grotingstekort noodzakelijk.
De financiering van de economische
expansie onderging in 1969 de invloed
van de monetaire restrictiemaatrege
len. Deze maatregelen blijven ge
handhaafd.
On t ivi kkelingsh ulp
De ontwikkelingshulp steeg van
ƒ0.9 tot ƒ1,1 miljard. Uitgedrukt in
procenten van het netto nationaal in
komen handhaafde de totale hulp
zich op 1,1 procent
Prof. Zijlstra constateert, dat bij de
afsluiting van de zestiger jaren,
waarvan de tweede helft zo bewogen
was, het internationale monetaire
systeem de zwaarste stormen heeft
doorstaan. „Nu is het rustig. Maar zou
het een stilte voor een volgende
storm zijn?"
Schrijvend over de zorgelijke Ame
rikaanse economie vraagt de president
van de Nederlandsche Bank of de
Amerikaanse dollar niet overgewaar
deerd is.
De opvatting in de VS is, dat wan
neer dit waar is, niet de dollar moet
devalueren, maar een aantal andere
valuta's revalueren. Deze gezamen
lijke revaluatie is echter een moei
lijke opgave.
Het herstel van het interne Ameri
kaanse evenwicht, dat is wel duide
lijk, is van uitzonderlijke betekenis,
niet in de laatste plaats voor het in
ternationale monetaire evenwicht.
Tijdens haar bezoek aan de Aus
tralische nationale universiteit
in Canberra ontving prinses
Anne van Engeland een boeket
onkruid van demonsterende stu
denten, die daarmee de aandacht
wilden vestigen op de oorspron
kelijke bewoners van Australië,
de Aborigines. De studenten
droegen borden en spandoeken,
waarop gepleit werd voor een
betere behandeling van de
Aborigines.
De winst van de Nederlandsche
Bank is in 1969 gestegen tot boven
de 100 miljoen gulden. Daarvan gaat
98,6 min. naar de staat; de rest gaat
naar het reservefonds. De winst over
1968 bedroeg 755,2 min. Het balans
totaal overschreedt de 10 miljard.
Hogere overlieidspremie voor jeugd'''
Minister Roolvink:
Dit is de eerste door de Neder
landse Hartstichting gefinancier
de cardulance, die snelle hulp
kan brengen aan hartinfarct
patiënten. De wagen, die kort
geleden in Utrecht in gebruik
werd genomen, is o.m. uitgerust
met een defibrillator, die een
hartstilstand kan opheffen, en
een cardiograaf.
AMSTERDAM De girale
betalingen van de salarissen via
privérekeningen brengt de hou
ders ertoe om meer te sparen.
Dit is de Coöperatieve centrale
raiffeisenbank gebleken.
Verwacht wordt dat over vijf a tien
jaar meer dan zestig procent van de
debiteringen op privérekeningen zal
voortvloeien uit afgegeven machtigin
gen, terwijl door betaalchèques een
groot deel van de overige debiterin
gen zal geschieden.
Dr. A. J. Verhage, voorzitter van
het bestuur van de centrale bank,
pleitte gisteren voor een verhoging
van de overheidspremie op jeugdspa-
ren van tien tot bijvoorbeeld twintig j
procent. „Het is teleurstellend dal
slechts eenderde van het aantal in-
aanmerking komende jongeren aan
deze regeling deelneemt", zei hij.
Kredieten
In het eerste kwartaal van dit jaar i
stegen de spaargelden bij de raiffei-
senbanken met ƒ119 miljoen, wat
niet onaanzienlijk minder is dan de
stijging met ƒ178 miljoen over de-
zelfde periode van 1969.
Uit gisteren bekendgemaakte cij- I
fers van het Centraal bureau voor de
statistiek blijkt dat vorig jaar in ons
land voor 1745 (in 1968: 1714 min.
aan kredieten is verstrekt. Het kre
diet dat financieringsmaatschappijen
gaven voor de aankoop van personen
auto's daalde vato 604 tot 496 mil
joen. De heer H. J. A. van der Post
van het CBS ziet als mogelijke ver
klaring voor deze daling de invoering
van de BTW per 1 januari 1969,
waardoor eind 1968 de autoverkopen
sterk stegen.
„Als men de auto's buiten beschou
wing laat, vertonen de totale ver
strekte consumptieve kredieten een
kleine stijging", vertelde hij. „Het
aantal leningen is minder sterk geste
gen dan de bedragen, waaruit volgt
dat de leningsbedragen hoger zijn ge
worden".
Dr. W. D. Voorthuysen van de Ver
eniging van financieringsondernemin
gen onthulde dat 46 procent van de
consumpieve kredieten worden ge
bruikt voor woninginrichting en
veertien procent voor auto's.
DEN HAAG Hoewel het re
gelmatig voorkomt dat kleine partijen
ondeugdelijke waren worden afge
keurd en uit de handel moeten wor
den genomen, voldoet dc kwaliteit
van diepvriesvoedsel in het algemeen
aan de eisen die uil het oogpunt van
de volksgezondheid moet worden ge
steld.
Dit antwoordde minister Roolvink
gisteren op vragen van het Tweede-
Kamerlid mevrouw Brautigam (soc.).
Er wordt gewerkt aan het opstellen
van een algemene Europese stan
daard voor diepvriesvoedsel. verze
kerde hij.
ANCHORAGE Tienduizenden
dode vogels, honderden zeehonden en
andere dieren en twee walvissen zijn
aangespoeld langs de kusten van
Alaska.
Oorzaak is een grote olievlek van
ongeveer 150 kilometer lang en vijf
tien kilometer breed. iHet is niet be
kend waar de olie vandaan is geko
men.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Voor wat be
treft de toepassing van plastics
in de bouwnijverheid bevinden
wij ons thans in een stadium tus
sen twee fasen: die van het ex
periment en die van de regelma
tige toepassing.
Bovendien bevindt dc bouwnijver
heid zich in de overgang van het am
bacht naar de industriële productie,
aldus minister ir. w. F. Schut giste
ren tijdens dc opening van het inter
nationale symposium „Kunststoffen
in het bouwwezen, dat tot en met
morgen in De Doelen in Rotterdam
wordt gehouden.
Minister Schut constateerde boven
dien dat er geen materiaal is. dat een
dusdanige en ook strods doorzettende
prijsdaling te zi«n geeft als juist de
kunststoffen en ork dat er geen ma
teriaal is, dat ei n zodanig omvang
rijke financiële achtergrond heeft
voor onderzoek en ontwikkeling,
waarbij hij uiteraard het oog had op
de enorme petrochemische industrie.
Veranderingen
Minister Schut zag geheel nieuwe
methoden, zowel technisch als archi
tectonisch, groeien, hetgeen ook enor-
me sociale veranderingen te weeg
brengt. Dc hele bouwwereld zal
straks andere wegen volgen.
En vooral voor Nederland achtte
i hij deze plastics van belang: ons land
heeft de grootste olie-raffinagecapaci-
i teit van de gehele wereld. En juist de
j olie-industrie is de belangrijke
I grondstoffenlcveruncier voor de
kunststoffen.
Overigens bleek reeds uit dc refe
raten van gisteren dat er nog steeds
heel wat vraagstukken onopgelost
zijn, zoals goerlc raamconstructies,
elektrisch^ leidingen de mogelijkheid
iets goed aan de wand te hangen en
dergelijke zaken.
Het is inderdaad mogelijk een huis
helemaal in kunststoffen te bouwen
maar het is hehmaal niet zeker, dat
dit werkelijk de lijn van de toekomst
wordt. Waarschijnl'jk is er een ont
wikkeling gaande var kunstoffen in
combinatie met andere materialen,
zoals beton en metaal.
Slotrede
Deskundigen uit Duitsland, Noor
wegen, Engeland, Zwitserland,
Frankrijk, de Verenigde Staten, Bel
gië en Nederland geven hun refera-
ten in werkbijeenkomsten. Morgen
middag houdt prof. ir. M. Gout uit
I Delft zijn slotrede over de toekomstig
I ge ontwikkelingen.
