Libanon: een ldein land
met veel moeilijkheden
KOM MU
OPHALEN J
Congres eist dat D'66 weer
duidelijk gezicht krijgt
Grondrecht ouders
grootte van het
gezin te bepalen
Verzuiling als in Nederland
ekaapte
5oeing in
kio terug
and verwoest
glasfabriek
rtistieke raad
Dans Theater
(U~2^-
Niet zo technocratisch en perfectionistisch
b
GRATIS:
D'66: nadenken
over beginselen
Dr. Goldmann
mag niet
naar Kairo
MAANDAG 6 APRIL 1970 "1
onze speciale verslaggever
Link van Bruggen)
IROET De charme, de
Njinheid, van de hoofdstad
Libanon wordt overscha-
door zorgen, die aan de
[fundamenten knagen. In
^and van ceders en cypres-
yan bougainville en lieflijk
leide heuvels, van oude Fe-
le steden als Tyrus en Si-
en van wereldvermaarde
ische monumenten als
eik en Byblos, smeult een
lekki.g vuur, dat zidh zo nu
n door felle, hoog opslaan-
ammen openbaart.
\iei
onderlinge tegenstellingen zijn
ik van dat de dreiging van
irgeroorlog voortdurend aanwe-
In het verleden een paar
geleden nog is het herhaal-
tot uitbarstingen gekomen, die
•aarlijke crisistoestand deden
at.
merkwaardig land, dat Liba-
at een welstand kent, die uniek
e Arabische wereld is. Met nog
,5 miljoen bewoners en een op-
die ongeveer gelijk is aan
Je deel van België, ligt de
frP iaar oude republiek tegen
en Israël aangedrukt. De Ara-
1 1 zaak wordt met de mond bele-
aan geen enkele oorlog tegen
Lnam Libanon deel! tegelij-
wordt door Beiroet aanspraak
ct op een aparte plaats en sta-
het kamp der vijanden van
vanwege de bevolkingssamen-
en de internationale handels-
reelheid van politieke partijen
het 99 leden tellend parlement
niet minder dan 13 vertegen-
gd en de versplinterde reli-
bben Libanon een land van
rheden gemaakt. Het is daarom
:N|I< te regeren. Alles wat beslo-
uitgevoerd wordt, berust op
npromis.
Als er één parlementariër is, die
zich bij een andere partij aansluit, of
één politicus, die een afwijkende
koers gaat volgen, kan het met zorg
opgebouwde machtsevenwicht al
worden verstoord. Het kabinet, dat
uit het parlement voortkomt, kan dan
ook niet anders dan zwak zijn.
Het staatshoofd, president Charles
Helou, die dit jaar wegens het ver
strijken van zijn zesjarige ambtster
mijn het veld zal moeten ruimen, be
schikt in wezen over de feitelijke,
doch subtiel uitgevoerde macht.
Politiek is business in Libanon en
het bedrijven ervan is voornamelijk
het voorrecht van de rijke bovenlaag.
Intriges en persoonlijke twisten zijn
aan de orde van de dag. Als in Zuid-
Amerika loopt bijna elke minister,
partijleider of parlementariër gewa
pend rond. Velen van hen houden er
zelfs lijfwachten op na.
Wat het religieuze stramien betreft,
blijkt Libanon een half mohamme
daans, half christelijk land te zijn. De
mohammedanen zijn echter niet
eensgezind. Ze zijn onderverdeeld in
drie groepen: de sunnieten, die de
Palestijnse zaak en de fedajin, die
een nieuwe dimensie aan de strijd
tegen Israël heeft gegeven, door dik
en dun steunen, de sjiieten, die voor
namelijk anti-fedajin zijn, en de
Droesen, die zich aan geen Palestijn
iets gelegen laten liggen.
Nog meer
De Libanese christenen zijn nog
meer opgesplitst. De grootste groep is
die van de maronieten, maar er zijn
ook Grieks-orthodoxen. Grieks-ka
tholieken, Armeens-orthodoxen, Ar
meens-katholieken, protestanten en
zovoorts. Op de kleinste na zijn alle
17 erkende confessionele gemeen
schappen in het parlement vertegen
woordigd (de maronieten zelfs met 30
zetels). Hetzelfde geldt uiteraard voor
de mohammedaanse bevolkingsgroe
pen.
Voor een klein land, een minia-
tuurstaat bijna, heeft Libanon een gi
gantisch uitgevoerde pers. Hoewel 20
procent van de bevolking nog altijd
analfabeet is, zijn er niet minder dan
45 kranten en 45 tijdschriften. Alle
kunnen bovendien beschouwd worden
als opniniebladen. Elke belangen
groep, elk deelgroepje politiek en
religieus zowel als financieel heeft
een eigen spreekbuis, zwaar door de
binnen- of buitenlandse eigenaar ge
subsidieerd, en soms met een oplage
van nog geen 250 exemplaren.
De redacteuren van die in 't Ara
bisch, in 't Engels en in 't Frans ver
schijnende organen zijn overigens ge
bonden aan ongeschreven regels. Ook
zij hebben tot taak het machtseven
wicht te behoeden. Verstoren ze dit,
of brengen ze rust, orde of veiligheid
in gevaar, dan kan het betreffende
medium verboden worden.
Zeer vage richtlijnen dus, die door
subjectieve interpretaties willekeur in
de hand kunnen werken, en die bo
vendien worden gehanteerd door een
tenminste partijdige commissie van
krantendirecteuren.
Weegschaal
De schaal, waar heel Libanon op
drijft, is het zogenaamde nationale
pakt. Dit pakt, dat nog uit de tijd
stamt van het Franse mandaat (tot
1943) en dat na de onafhankelijkheid
werd aangepast, kan met een weeg
schaal vergeleken worden, waarop de
reële inhoud van de confessionele en
politieke scheidslijnen als in Ne
derland heel vaak samenvallend
nauwkeurig afgewogen is.
De op een gentleman's agreement
gebaseerde overeenkomst schrijft o.m.
voor dat de Kamerzetels over christe
nen en mohamedanen .verdeeld moe
ten worden in een verhouding van
zes staat tot vijf. Dezelfde verdeel
sleutel wordt toegepast bij de benoe
ming van overheidsfunctionarissen:
zes christenen dus tegenover vijf mo
hammedanen.
De verhouding zes staat tot vijf is
ontleend aan een in 1933 gehouden
volkstelling. Iedereen weet echter dat
deze cijfers door de tijd zijn achter
haald. Door een groter geboorte-over
schot en door integratie van een groot
deel van de Palestijnse vluchtelingen
(in totaal ongeveer 170.000) zijn de
mohammedanen de christenen in
aantal voorbijgestreefd. De laatsten
zijn bovendien en masse geëmigreerd.
Er wonen in het buitenland net zo
veel Libanezen, of althans personen
van Libanese afkomst, als in Liba
non!
Tot nog toe hebben de christenen
een nieuwe volkstelling kunnen te
genhouden. Hun macht is groter dan
die van dc Mohammedanen, ook al
doordat ze het leger en het politie
apparaat klein; te zamen zo'n
twintigduizend man, die uitsluitend
voor binnenlandse taken zijn afge
richtdomineren.
Verandering
-Een ander gevolg van het nationale
pakt is dat de president van Libanon
altijd een christen moet zijn, een ge
kwalificeerde christen zelfs, namelijk
een maroniet. Als premier komt al
leen maar een mohammedaan in aan
merking een sunniet en als
voorzitter van het parlement even
eens een mohammedaan, maar een
sjiiet.
De jongeren, vooral de studenten,
bestrijden het nationale pakt, omdat
ze dit als een anachronisme beschou
wen. Ze wensen verandering van de
kieswet met als doel een tweepar
tijenstelsel. Hun argument is dat Li
banon alleen krachtig geregeerd kan
worden, als er een politieke door
braak komt over de confessionele
scheidslijnen heen.
De gevestigde orde verzet zich
daartegen oorzaak van nieuwe
fricties en moeilijkheden. Wordt
daarbij nog opgeteld de druk,
die ondervonden .wordt van an
dere Arabische staten in ver
band met de opstelling tegen
over Israël, en die van de op Li
banees grondgebied opererende
fedajins daarover in een
tweede artikel dan wordt wel
duidelijk dat de regeerders
Beiroet voor een delicate taak
staan. Geen land ter wereld
moet meer interne moeilijkheden
overwinnen dan Libanon.
iO De door de studenten
Japanse Boeing-727 is gis-
ind uit Noord-Korea in Tokio
ikeerd. Drie zichtbaar opge-
bemanningsledcn en een vro-
ichende onderminister Jama-
stapten uit de Boeing.
eoel in Zuid-Korea hadden de
de 103 inzittenden vrijgelaten
Jamamoera zich als gijzelaar
aar had gesteld. De passagiers
vijf dagen in het bedompte
ig gezeten, verstoken van
1.
amoera zei later op een pers-
sntie, dat de Noordkoreanen
Pjongjang als illegale reizigers
behandeld en dat hun was
dat ze schuldig waren aan il-
grensoverschrijding. Het vier-
s naar een hotel gebracht, dat
mochten verlaten. Na een kort
daar kregen ze echter toe
ing met de Boeing te vertrek-
i-Korea liet overigens
niet gelukkig met het incident
Het sprak van een „intrige"
indruk moet wekken dat de
toreanen gaarne de Trotzkisten
dadigers opnemen." Men zou
leken wat met de achtergeble-
pers moet gebeuren,
ndersteld wordt dat zij over
tijd zullen worden uitgewezen
Noord-Korea er niets voor zou
een tweede- Cuba, het walhalla
Ie vliegtuigkapers, te wor-
caping was de langste en
dramatische uit de geschiedenis
luchtvaart.
SELKANAAL Een felle
heeft gisteravond een groot
an de glasfabriek G. A. Wil-
verwocst. De schade bedraagt
iderhalvo ton.
ipakafdeling, de slijterij en het
r van de directie konden door
elle ingrijpen van de brand-
lehouden blijven. De productie
firma is echter ernstig gestag-
De politie vermoedt dat de
is aangestoken.
HAAG Het komende sei-
van het Nederlands Dans
wordt voorbereid door een
len tellende artistieke raad in
samenwerking met de direk-
heer C. F. Th. Birnie.
jad bestaat uit Marian Sarstadt,
"lier en Frans Vervenne en is
heg met de direkteur voorge-
door de gezamenlijke dan-
n het Nederlands Danstheater,
aad is benoemd door het be-
dat van plan is om, zo mo-
in september wanneer de con-
met Aart Verstegen, Hans
arien en Glen Tetley aflopen,
ektioneel driemanschap te be-
De piloot van de gekaapte Boeing van de Japan Air Lines, Ishida,
stond bij zijn terugkeer uit Noord-Korea opgelucht de pers te woord.
Hij heeft met zijn collega's en de passagiers opwindende dagen be
leefd. Maar de kapers hebben zich over het algemeen hoffelijk en
voorkomend gedragen, zei hij.
Doodmoe reisden we, na gedane
arbeid, naar huis terug. Amechtig
hingen we in de coupé toen de con
ducteur binnenkwam om de kaartjes
te controleren. Het was een aardige
conducteur, die nog even precies
vertelde waar 'en hoe we moesten
overstappen. In Utrecht, zelfde per
ron precies aan de overkant zou on
ze Haagse trein klaar staan.
Helemaal ontspannen, vrij van
zorgen, zakten we weer onderuit.
Dommelden wat en waren verrast
opeens het Utrechtse station binnen
te glijden.
Overstappen, tas en koffer oppak
ken. Een minuut later de andere
trein. Hadden we het goede stuk?
Den Haag en Rotterdam zijn in
Utrecht nog hecht gekoppeld. Ik zou
informeren, de ander dook een cou
pé in.
Ja hoor de conducteur bevestigde
het: dit gaat naar Den Haag.
Bij het binnengaan van de coupee
botste ik tegen een man op. die
haastig verdween.
.In een hoekje zat mijn gezellin te
giechelen: „Stel je voor, die vent
vroeg of hij me kende, of ik ooit op
de Scheveningse weg gewoond had."
Het eeuwige trucje van mannen
die „kennismaking" zoeken.
Ze had gegrinnikt en „neen" ge
zegd en wegwds de man geweest....
We soesden weer tot de conduc
teur kwam.
Kaartjes alstublieft
Toen kwam de schrik. Ze had
geen portemonnaie met kaartje
meer.... Weg, onvindbaar....
Ik kon getuigen, dat het er alle
maal wel geweest was in de vorige
trein en ons gezicht was blijkbaar
hypereerlijk, want de conducteur
ging in Gouda telefoneren naar Am
sterdam of daar de trein bij binnen-
Vort rou tv vu
komst uit Utrecht direct gecontro
leerd kon worden. In Den Haag zou
den we het antwoord ontvangen.
Geen van tweeën konden we ons
voorstellen, dat de portemonnaie
achteloos naast de tas neergelegd
was. Zo stom was ze niet.
Toen opeens kwam de verschrik
kelijke gedachte: de man met het
smoesje.... Waarom nam hij zo over
haast de benen?
Had hij? Zou hij? Een greep in de
open tas en de beurs was te pik
ken....
Het de conducteur vertellen? Een
jacht door de trein? Ik liet haar het
gesprekje nog eens vertellen. Het
was en bleef raar.
Die portemonnaie kon ons allang
niks schelen, er zat bovendien nau
welijks geld in.
Maar het idee....
In mineur kwamen we in Den
Haag.
Eerste bericht: geen telefoon uit
Amsterdam....
Dus de man....
„Bah", zeiden we allebei.
De conducteur was allang verdwe
nen om in vrede zijn boterham te
-eten. Geen boete voor het reizen
zonder kaartje. Eigenlijk was het
verlies niet groter dan de portemon
naie zelf en ons vertrouwen in
een onbekend medemens....
De juffrouw van het loket was be
reid nog eens naar Amsterdam te
bellen.
Na een minuut het bericht: porte
monnaie is gevonden
Stralend werd het formulier inge
vuld, werd de gulden voor het for
mulier betaald en zal na zoveel da
gen bij aflevering van de portemon
naie weer de porto betaald worden
en dat allemaal om die onbe
kende, die wel gek maar ook goed in
onze herinnering blijft.
Voorzitter Beekinans van D'66 op hetpartijcongres in gesprek met fractievoorzitter Van Mierlo..
(Van onze parlementsredactie)
ROTTERDAM Het ver
warde en soms chaotische drie
daagse congres van D'66 in Lom
merrijk te Rotterdam heeft van
het hoofdbestuur geëist een stuk
te produceren, waaruit weer
duidelijk het eigen en aparte ge
zicht van de partij moet blijken.
Met een meerderheid van 60
tegen 40 procent (er werd weer
elektronisch gestemd) werd de
motie van mevrouw P. Wassen-
van Schaveren aangenomen,
waarin zij om een prioriteiten
schema vroeg, gesteld in gewone
en voor iedere burger begrijpe
lijke taal. Dit geschrift een
tweede appèl genoemd moet
voor de gemeenteraadsverkie
zingen in juni gereed zijn.
Mevrouw Wassen noemde haar mo
tie later een blijk van onvrede over
de beleidscommissie en over de gehe
le partij. „Onze partij gaat technocra
tisch worden", zei ze. „Het contact
met .de kiezers verliezen we zo." Me
vrouw Wassen wilde een prioriteiten
schema, dat niet uit kreten zou be
staan, maar uit punten van vernieu
wing, die eigen zijn voor D'66.
De grief was, dat D'66 wel een dik
landelijk program zou krijgen, tot en
met technisch uitgewogen op punten
en komma's en rijkelijk aangedikt
door amendementen, maar dat van de
duidelijkheid van de partij weinig
was overgebleven.
Pamfletten
Zaterdag waren reeds tijdens het
congres een groen en oranje pamflet
rondgedeeld, waarin werd gevraagd
terug te keren tot de basis van de
oprichting en af te zien van het per
fectionistisch gedoe. Men was duide
lijk verontrust.
Toen het congres zaterdagmiddag
sprak over het hoe en wat van het
beleidsplan achtte Maja Kraps de tijd
gekomen om de inhoud van het groe
ne pamflet aan de orde te stellen.
Maar zij kreeg geen kans: de con-
gresvoojrzitter gaf haar gewoon de
microfoon niet.
Maar de roep om duidelijkheid en
de kritiek op het perfectionisme
klonk steeds door in de discussies in
de secties en de plenaire vergadering.
De motie van mevrouw Wassen, on
der luid gejuich aanvaard, was dan
ook een climax.
Verlegen
Intussen was het hoofdbestuur er
verlegen mee. Partijvoorzitter J.
Beekmans had reeds tijdens de be
handeling van de motie om schorsing
gevraagd.
Volgens het plan van D'66 wordt er
eerst een totaalprogramma gemaakt
en hieruit kan pas een urgentiepro
gram worden gehaald. Maar de motie
eist nog voor juni een dergelijk stuk.
Voorzitter Beekmans sprak over
hoofdlijnen als de open maatschappij,
de leefbaarheid, de rechtvaardige
verdeling van de welvaart van Ne
derland en in de wereld, de ontplooi
ing van de menselijke vindingrijk
heid en de vrede en veiligheid.
Mevrouw Wassen bleek evenwel
duidelijke politieke punten op het oog
te hebben....
Niet tevreden
Het rommelige congres heeft niet
aan de verwachtingen voldaan. Het
liep in zoverre uit de hand, dat de
vraagstukken van de „bevolkingspoli
tiek" en de „abortus" slechts globaal
besproken konden worden.
Het tijdschema klopte niet en er
dreigde onder de deelnemers van het
congres zaterdag een kleine opstand
uit te breken, toen bleek, dat er geen
voldoende tijd meer was om het be
volkingsvraagstuk in de sektie te be
spreken. Zo groot was de belangstel
ling voor dit onderwerp. Er deden
zich meer van dergelijke kortsluitin
gen voor.
Voorzitter Beekmans bleek na af
loop ook niet zo tevreden te zijn. Men
weet nog niet precies hoe de demo
cratie in de partij het beste kan func
tioneren, In het hoofdbestuur denkt
men erover maandelijks een leden
vergadering te houden.
Doorsudderen
In het kritische groene "pamflet,
dat, omdat er de drie dagen geen tijd
was, op een volgende congres wordt
behandeld, staat bijvoorbeeld: „Wij
zijn een kleine groep beroepscongres
sisten uit de gelederen van D'66, die
het vakjargon verstaan. We ademen
amendementen. We zeuren de kiezers
suf. En kijken naar een winst, die
beneden verwachting bleef...."
Men wil in eigen huis de geeste
lijke middenstand aanvallen en con
stateert, dat het bureaucratisch on
kruid van het establishment vrucht
baarder blijkt dan was voorzien.
Na de driedaagse storm verklaarde
voorzitter Beekmans gisteravond, dat
1 hij positief staat tegenover deze kri
tiek. „Er moet meer beweging ko
men". was zijn reaktie, „want we zijn
t een partij geworden als de andere
partijen". De heer Beekmans ver-
l klaarde, dat de tijd van de Dreesen
en Lunsen voorbij is. Hij wilde be
slist niet langer dan vier jaar Kamer
lid zijn. Fraktieleider Van Mierlo liet
zich niet verleiden tot een dergelijke
uitspraak.
In de uitslag van de verkiezingen
voor de Provinciale staten zag de
partijvoorzitter geen enkele aanwij
zing, dat de kiezers de houding van
D'66 afwijzen.
Uit dc uitlatingen van de heer
Beekman» en fraktieleider mr. Vant
Mierlo bleek nogmaals, dat D'66 pas
in december een keus zal doen voor
de komende verkiezingen. Overigens*
in het najaar zal het totaalprogram
ma klaar zijn en dan mogen de ande
re partijen komen praten.
Bert de Jong
(Van onze parlementsredactie)
ROTTERDAM Het drie
daagse congres van D'66 heeft
gisteren uitgesproken, dat heb.
een grondrecht is van de ouders
zelf hun kindertal te bepalen.
Om elke gedachte aan dwang (ste
rilisatie) uit te bannen, sprak men
ook uit: „Om te voorkomen, dat de
gemeenschap in de toekomst zelfs ook
maar tot de overweging gebracht zou
worden om wat onjuist zou zijn
in te grijpen in de vrije bepaling van
hun kindertal door dc ouders, moet
reeds nu ook door de overheid een
actief beleid gevoerd worden om de
bevolkingsgroei tot staan te brengen."
Deze uitspraken waren het resul
taat van een actieve oppositie van
rooms-katholieke leden. Over de de
tails van het vraagstuk zal op een
volgend congres worden gesproken^ I
De belangrijkste suggestie van de j
werkgroep, dat de overheid een actie
ve bevolkingspolitiek moet voeren,
PRETVOGEL NO. 3
werd met grote meerderheid van
stemmen aanvaard.
Dat was ook het geval met het
voorstel alle strafbepalingen betref
fende abortus te laten vervallen.
Een motie om aborteren na drie
maanden zwangerschap wel strafbaar
testellen, haalde het niet.
Voorzitter Beekmans gaf, nadat dit
vraagstuk was behandeld en er tij
dens het congres verschillende op
merkingen over waren geweest, tegen
over ons toe in de verkiezingsstrijd
met het bevolkingsvraagstuk een tac
tische fout te hebben gemaakt.
(Van onze parlementsredactie)
ROTTERDAM Een werkgroep
van D'66 zal gaan studeren op de rol
van de beginselen in de politiek^
Het congres in Rotterdam vroeg
door middel van een motie op korte
termijn een discussienota over de
verhouding van het pragmatisme tot
de beginselen.
De motie werd aangenomen met
het oog op de in het uitzicht gestelde
discussie met leden van de ARP.
TEL AVIV De Israëlische rege
ring heeft dr. Nahum Goldmann,
voorzitter van het Joodse Wereldcon
gres, toestemming geweigerd om naar
Kairo te reizen voor besprekingen met
president Nasser over het conflict in
het Nabije Oosten.
De correspondent van de Franse
radio in Tel Avtv had gemeld dat
enkele ministers, onder wie minister
van defensie Mosje Dajan, voorstan
der waren van een reis van Gold
mann naar Kairo maar dat anderen,
onder wie premier Golda Mair, er te
gen waren.
