RODE MAARSCHALKEN OEFENEN
DRUK UIT OP SOWJET LEIDERS
SCIENCE-FICTION
Huib Goudriaan
door J. den Boef
VLUCHTELING
GEVANGEN IN
WEELDEROES
ÏATeROAO 14 MAART 1970
Uit een onderzoek in de VS is ge
bleken, dat wanneer ouders SF-fang
zijn, de kinderen het niet zijn, en
omgekeerd. Ook zijn het de enige
kinderen of de eerste kinderen van
een gezin...."
Kindt meent dat SF-fans sterk de
neiging hebben de eigen kennis als
betrekkelijk te zien. „Je wordt er
steeds met de neus op gedrukt dat
alles, zelfs de tijd betrekkelijk is. Ik
wijs wel het doordraven, het fanatis
me, af van sommigen die zich bezig
houden met het verschijnsel van de
vliegende schotel Daarmee wil ik
niet zeggen dat er geen frappante
verschijnselen ziin geweest, maar het
overdrijven ervan..."
Het Nederlands Contactcentrum
voor Science Fiction is vrijwel onte-
kend. „Dat komt omdat we niet aan
de weg timmeren", zegt voorzitter
Kindt. Maar de ongeveer 150 leden,
die we nu hebben, staan in geen en
kele verhouding tot het grote aantal
SF-lezers dat Nederland telt."
Lezers, die lid willen worden, of
hun hart willen verliezen in Heidel
berg op het SF-wereldcongres
wel te verstaan kunnen schrijven
aan secretaris F. Schoonhoven, Wol-
venlaan 11 te Hi'versum
Ze behoeven niet bang te zijn in
een organisatie te worden ingekap
seld. Leo Kindt- „Er bestaat geen
overkoepelende organisatie, en zelfs
geen definitie van het woord Science
Fiction; er zijn hierover zoveel me
ningen als er SF-lezers zijn. Oftewel*
zoveel hoofden zoveel zinnen!"
De grilligheid van de Russische buitenlandse politiek wordt voor een belangrijk deel
veroorzaakt door de grote invloed, die de militaire leiders van tijd tot tijd uitoefenen,
als zij menen dat de veiligheid van de Sowjetunie in gevaar kan worden gebracht. Zij
hebben in het Kremlin heel wat te zeggen, sinds na de dood van Stalin politiechef Beria
uit de weg werd geruimd en de geheime staatspolitie als gevreesd machtsinstrument
werd uitgeschakeld. Hoe groot het „medebeslissingsrecht* van de militairen is bleek in
augustus 1968 in Tsjechoslowakije, waar de door velen onmogelijk geachte militaire in
terventie de onderling verdeelde leiders in het Kremlin min of meer werd opgedrongen
Een belangrijke rol speelde hier
bij de minister van defensie, maar
schalk Andrei Gretsjko, die ander
half jaar tevoren bij verrassing op
die post werd benoemd. Na het
overlijden van Gretsjko's voorgan
ger, maarschalk Malinofsky, had
partijleider Brezjnef verklaard, dat
de burger Dmitri Oestinof minister
van defensie zou worden. Uit deze
mededeling werd opgemaakt, dat
de politieke leiders in de Sowjet
unie de Invloed van de militaire
leiders op de buitenlandse politiek
(en als uitvloeisel daarvan op de
economische ontwikkeling fn eigen
land) wilden beperken.
Groot was dan ook de verbazing
toen niet Oestinof, maar maar
schalk Gretsiiko tot opvolger van
Malinofsky werd benoemd. De be
zwaren van de militaife leiders te
gen de benoeming van Oestinof
hadden zwaarder gewogen, on
danks het feit, dat deze eerste vi
ce-premier en minister voor de be
wapeningsindustrie was geweest
en de leiding had van de wapen-
produktie. Aangenomen wordt, dat
Brezjnef op een beslissend ogen
blik de zijde van de militairen heeft
gekozen om zijn positie als partlj-
Indrukwekkende wapenshow
van de Russische strijdkrach
ten. De paraatheid is de laatste
tijd opgevoerd.
ieider niet in gevaar te brengen.
Sindsdien hebben de gebeurtenis
sen hem steeds aanleiding gege
ven. ernstig met hun wensen reke
ning te houden
De aan Brezjnef toegeschreven
doctrine, die Rusland het recht
geeft tussenbeide te komen in „so
cialistische landen", waarvan het
heersende bewind omvergeworpen
dreigt te worden, Is daar een voor
beeld van. Zij kan niet alleen op
de landen van het Sowjetblok van
toepassing worden geacht, maar
ook op Joegoslavië en bepaalde
landen in Azië. Afrika en Latijns-
Amerika. Hei bestaan van deze
doctrine is een hindernis op de
weg naar een Europese veilig
heidsconferentie waarvan de Rus
sen op herhaald aandringen van
enkele Oosteuropese landen zeg
genvoorstander te zijn.
Een ander voorbeeld is de drei
gende toon die tegenover commu
nistisch China wordt aangeslagen,
waarbij zelfs niet geaarzeld werd,
openlijk de mogelijkheid van uit
schakeling van het Chinese kern
wapen-apparaat aan te kondigen.
Aangenomen wordt, dat de Rus
sische militaire leiders de grensin
cidenten (waarover overigens nog
onderhandeld wordt, zij het zonder
resultaat) graag willen aangrijpen
om China nu het nog kan te
beletten, zich tot een kernmogend-
heid van betekenis te ontwikkelen.
Totdusver heeft Peking echter
geen stappen gedaan, die te Mos
kou als excuus voor een preventie
ve aanval kunnen worden aange
grepen.
Uit publikaties in de Sowjetunie
is gebleken, dat de militaire leiders
niet in ontspanning geloven en eer
een verscherping van tegenstellin
gen waarnemen. Zij vorderen van
hun troepen grote waakzaamheid
en spreken van toenemend oor
logsgevaar. In het gebied van Ka-
zakstan-Oezbekistan, dat aan de
Chinese provincie Sinkiang grenst
werd opgeroepen tot verdediging
van de „heilige grenzen van het
Sowjet-vaderland". Te oordelen
naar een reoevoering van maar
schalk Gretsjko ligt het grootste
gevaar voor de Sowjetunie echter
nog steeds in het Westen, dat hij
niet langer air- tegenstander, maar
als vijand afschildert.
Gretsjko werd voor het eerst be
kend als de men, die in Juni 1953
de anti-communistische opstand in
Oost-Beriljn neersloeg. Sinds 1960
was hij bevelhebber van de strijd
krachten van de Warschaupact-
landen. In 1944 verdreef hij als
commandant van het eerste garde-
leger de Duitsers uit het westen
van de Oekraïne. Zijn vader was
een boer uit dat gebied. Als jongen
van zestien jaai vocht Gretsjko als
soldaat in de burgeroorlog. In 1955
werd hij maarschalk en toen hij in
1967 onaanks verzet van de
partijleiding minister van defen
sie werd, had hij zich voornamelijk
beziggehouden met de veiligheids
problemen aan de Russische
westgrens.
Gretsjko was verantwoordelijk
voor de militaire invasie in Tsje
choslowakije. De toestand In dat
land geeft hem blijkbaar nog reden
Maarschalk Gretsjko
tot zorg. Kort geleden verscheen
hij zelf op een partijconferentie van
Russische legergroepen, waar hij
volgens Chris* und Welt de deel
nemers herinnerde aan het feit dat
zij bijzonder waakzaam moesten
zijn, omdat zli zich in de onmiddel
lijke nabijheid van de grenzen van
het kapitalistische Westen bevin
den. Hij pleitte er zelfs voor, de
troepen „haqt voor de vijand" bij
te brengen Ook appelleerde hij
aan de „offensieve geest" van het
ieger, dat steeds zo moet hande
len, dat het het Initiatief behoudt
en de teqanstander zijn wil oplegt.
Begin februari werd in het leger-
blad Krasnaia Swesda gezinspeeld
op de mogelijkheid van een verras
singsaanval met atoomwapens en
tanks, om snel diep in het vijande
lijke gebied te kunnen doordringen.
De Rode Ste' wijdt in dit verband
ook aandacht aan „drijvende tech
nische middelen", die de troepen
in staat moeten stellen, „zelfstan
dig en gedurende de opmars" ri
vieren en meren over te steken.
Ook luchtlandingstroepen mas
saal ingezet moeten de diepte
werking van de operaties vergroten
om een snelle nederlaag van de
tegenstander te verzekeren. In dit
verband valt ook op, dat het Oost
blok weer het „socialistische
kamp" word» genoemd als in de
dagen van Stalin.
Nu moet men zich vanzelfspre
kend afvragen, hoeveel waarde ge
hecht kan worden aan zulke tot de
politieke propaganda behorende
militaire ontboezemingen. Zij kun
nen ingegeven zijn door de vrees,
dat toenaderingspogingen tussen
Rusland en Amerika en het daar
mee gepaard gaande streven naar
een Europese veiligheidsconfe
rentie, de militaire positie van de
Sowjetunie kunnen verzwakken.
Hierbij speelt ook nog een rol, dat
een groot deel van de Russische
strijdkrachten als gevolg van ver
scherping van het conflict met Chi
na naar het Oosten gedirigeerd
moest worden. Het toch al be
staande gevoel van onzekerheid (9
toegenomen.
Deze onzekerheid leeft uiteraard
niet alleen In militaire kringen. Ook
de politieke leiders gaan eronder
gebukt en de besluiteloosheid, die
daar gevolg van is, kan soms ver
warrend werken. Niettemin lijken
zij te strever naar een vergelijk
met West-Duitsland op basis van
de bestaande situatie in Europa.
Hoe moeilijk dat bereikt kan won
den blijkt uit het trage verloop van
de besprekingen in Moskou en
Warschau en het uitblijven van een
gesprek tussen West- en Oost-
Duitsland.
Intussen is het voor de weste
lijke landen zaak, in alle opzichten
waakzaam te blijven. Dat betekent
echter ook, dat stappen achter
wege moeten blijven, die in Mos
kou verkeerd uitgelegd kunnen
worden.
lend te gaan slissen. Je zou ook kun
nen zeggen dat SF vaak een satire is
op de moderne maatschappij."
„SF gaat over mensen, die zich in
gewone situaties ongewoon gedragen,
of die zich in absurde situaties ty-
Leo P. Kindt
pisch menselijk blijven gedragen".
Leo Kindt onderstreept dat de
schrijvers van SF geen romantische
vluchtelingen voor de werkelijkheid
zijn, maar dikwijls wetenschapsmen
sen van formaat
„Arthur Clarke voorspelde in 1945
al in een verhaal de tegenwoordige
communicatie-satelliet, die hij in
details beschreef Hij kon dat doen
omdat hij »*Lf natuurkundige is."
„De auteur Isaac Asimov laat al
jaren robots in zijn verhalen optre
den, die er als mensen uitzien. Hij is
biochemicus en natuurkundige, en
weet waarover hi: praat Zijn robots
zijn ondergeschikt aan drie wetten,
en het is vrij we' zeker dat deze drie
wetten in het brein van de toekom
stige robots zullen worden inge
bouwd. De belangrijkste wet is dat
geen enkele robot zich actief of pas
sief tegeri de mens mag keren: dit
principe is al in zijn hersenen inge
bouwd, voordat hij bepen krijgt!"
Leo Kindt (25) is ongeveer zes
jaar geleden begonnen met het lezen
van SF. Sindsdien heeft hij ook con
tacten met SF-fans. Zelfs zijn ver
loofde ontmoette hij via zijn hobby:
„Ze is er even gek op als ik".
Op de vraag wat SF-liefhebbers
voor mensen zijn antwoordt hij: „Ze
zijn sterk verstandelijk gericht en
meestal niet godsdienstig. Ze komen
voor in alle beroepen en alle klassen
en zijn mannelijk zowel als vrouwe
lijk. Ze zijn politiek links, zowel als
rechts; er zijn trouwens ook linkse
en rechtse SF-schrijvers.
lijks tijd is voor georganiseerde za
ken."
„Het belangrijkste van een congres
is namelijk dat men er gelijkgezinde
mensen aantreft, gelijkgezind in
denkwijze, maar vaak in hun ge
dachten zelf zo verschillend als maar
kan; gelukkig is het fandom geen
homogene beweging van lieden, die
slechts één methode de beste achten
om de wereld te verbeteren..."
Zien de SF-fans in Science Fiction
een bijdrage voor een 'oetene wereld?
„Ik zie er een maatschappelijke
functie in. Het grote voorbeeld, dat
bijna iedereen kent, is natuurlijk Or-
wells „1984", dat bepaalde lijnen of
trends die in de maatschappij aan
wezig waren, op zo'n lachwekkende
of schokkende wijze doortrok naar
de toekomst, dat iedereen werd ge
waarschuwd. Inderdaad: waar zou
den we nu zijn, als dat boek niet was
geschreven?"
„Je zou kunnen zeggeh dat SF de
trends die in de maatschappij aan
wezig zijn, doortrekt en daardoor de
mogelijkheden, die in de naaste toe
komst verborgen liggen, begrijpelijk
maakt. SF sluit dus ten nauwste aan
bij de werkelijkheid van nu. Het be
grijpelijk maken gebeurt door be
paalde feiten, die niet voor iedereen
duidelijk zijn, op te blazen.
Een voorbeeld: iemand slist, maar
weet het zelf niet; een ander maakt
hem hierop opmerkzaam door opval-
sns als Orwells „1984" en Huxleys „Brave new world" hebben de
1st mede bepaald. Science Fiction onvertaalbaar woord voor
4n, waarin wordt vooruitgelopen op onvoorstelbare technische
kelingen waarschuwt de mensheid soms en beïnvloedt daardoor
«urtenissen. „Toch zijn er nog mensen, die op hun voorhoofd wijzen
kver Science Fiction praat", zegt Leo P. Kindt, voorzitter van het
'ands Contactcentrum voor Science Fiction. „Wij willen met onze
Jing proberen dit genre literatuur, waarin grote prestaties zijn
rd, meer aanvaard te maken. Een andere taak is het zorgen voor
'tussen de leden: bijvoorbeeld gelegenheid tot discussie."
Met dit embleem (een mutan-
tje) op de rever zullen de fans
rond lopen tijdens het congres in
Heidelberg.
I
tactcentrum werd in 1965
telt nu 150 leden, stelt sta-
)m een echte vereniging te
n heeft koninklijke goed-
aangevraagd. Activiteiten
meer het houden van ruil-
1 Nederlandse SF-congres-
uitgeven van „Holland
blad waarin de nieuwste
boeken en films wor-
Totdat de Westduitse delegatie vo
rig jaar de Amerikanen ervan wist
te overtuigen dat Europa, met name
Heidelberg, eens moest worden uit
gekozen. Dit jaar, van 21 tot 24
augustus, zullen de gewone SF-min-
naars, maar ook auteurs met klinr
kende namen als Asimov, Clarke,
Sturgeon en Leiber elkaar ontmoeten
in het oude Heidelberg.
Wat er gebeurt op zo'n congres?
Leo Kindt: „Er zijn uiteraard film
voorstellingen, lezingen, forums en
discussies, tentoonstellingen van boe
ken, magazines en een banket, maar
velen slagen er niet in alles bijte
wonen. Er lopen zoveel interessante
mensen rond met wie men in ge
sprek raakt, en met wie men een
borrel of een biertje wil drinken (of
doodgewoon koffie), dat er nauwe-
zoals ze zichzelf
hebben overal ter we
en contactblaadjes
De Verenigde Staten
van het SF-fan-
werd in New York het
van SF-liefheb-
en tot nu toe bleven
congressen vrijwel een
aangelegenheid.
Nog altijd dromen vele dui
zenden vrouwen van de char
me, die acteur David Janssen
als „dokter Kimble" tentoon
spreidde in de beroemde tv-
serie „De vluchteling". Moor
de televisie kan ook iets an
ders doen dan een man be
faamd, geliefd en heel rijk
maken: zij kan hem daarmee
danig uit het lood slaan.
Knappe David Janssen was
„Dokter Kimble"
twaalf jaar geleden, toen hij het
donkere fotomodel Ellie (geschei
den en moeder van twee dochter
tjes) trouwde, een onbekende ac
teur, die kleine filmrollen opknapte
en constant armoe leed. Niettemin
beloofde hij Ellie, ook voor haar
kindaren te zullen zorgen.
HIJ kreeg een kans bij de tele
visie: twee jaren lang speelde hij
een ambitieuze detective In een
aardige serie en dat bezorgde hem
daarna wat betere filmrollen. Zes
jaar geleden echter kwam de grote
omwenteling; hij werd gevraagd
voor de rol ven dokter Kimble met
een Jaarsalaris van een miljoen
dollar en 20 pet. van de verkoop
van de serie in het buitenland. Het
duurde vier jaren en die brachten
hem roem en rijkdom; het kon niet
op.
David had een schitterende villa
in Hollywood, een eigen vliegtuig,
auto's en al wat zijn hart begeerde.
Samen met Ellie gold hij als de
grote partner van een droomhuwe-
lijk. Hij kon kiezen uit de beste
filmrollen met de hoogste gages:
het miljoenenpubliek wilde hem
zo gauw mogelijk terugzien.
Hoewel hij er jonger uitziet, is
David Janssen bijna 50 jaar. De
weelda, dat iedereen hem hogelijk
vereert, steeg hem snel naar het
hoofd. Hij begon Ellie te beliegen
met de ene vriendin na de andere,
wie hij peperdure geschenken gaf,
tot een idyllisch eiland, acht ren
paarden en massa's kostbare juwe
len toe.
Thuis werd het een onhoudbare
toestand. Nu komt het tot een
schelding, want David, die In twee
jaren al anderhalf miljoen aan
vrouwen heeft weggegeven, wil
trouwen met de 25-jarige actrice
Rosemary Forsythe, zijn partner uit
zijn nieuwste film. Zij is ook al ge
scheiden en heeft een dochtertje.
Ellie
boos en zij heeft een eis ingesteld
van een miljoen dollar ineens plus
tienduizend dollar per maand ali
mentatie voor haar en haar twee
dochters, vooi wie David ooit be
loofde, te zullen zorgen.
Geeft David deze vorstelijke be
dragen niet, dan zal zij aUe namen
van ziin vriendinnen publiceren,
dreigt ze. En dat zou een geweldig
schandaal worden, omdat er nogal
wat getrouwde dames bij zijn.
Voor de Amerikaanse schandaal-
pers ie dit een geweldige kluif: er
wordt druk geschreven over „de
vlucht uit het huwelijk" van „de
vluchteling" Maar een brok narig
heid is het wél veer.
