>e perk te mogelijkheden voor
welk kabinet ook na 1971
Brabant proeftuin
statenverkiezing
Wij werden groot door
progressief publiek
Maagdenhuisbezetter
krijgt vier weken
Gelderse ,18':
gesprek met PvdA,
PPR en D'66
AR wil niet met D'66
RIJNREIS
Rechter verzwaart straf
99
Amerikaanse campagne' mr. Scholten
Buit inbraak bij
Siebel zes ton
ART
DINSDAG 10 MAART 1970
«Jpremie?- De Jong heeft gisteren in hotel Atlanta in Rotterdam tijdens een gezamenlijke verkiezingsbijeen
komst van CHU, KVP en ARP gezegd dat het kAbinet niet op zal stappen als de verkiezingsuitslag volgen
de week woensdag grote verschuivingen te zien zou geven. Op de foto geheel rechts de premier, naast hem de
Bi eer A. C. Koole, bestuurslid van de a.r. Kamercen trale, en dr. R. Eijsink, lid van Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland.
Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Vanmiddag heeft de
Gelderse groep van „Achttien" in het
gebouw van de Tweede Kamer het
program voor de provinciale verkie
zingen gepresenteerd. Decentralisatie
en democratisering van het overheids
beleid zijn de belangrijkste punten in
dit program van ARP, CHU en KVP.
De samenwerking tussen de drie
christelijke partijen in de Gelderse
staten zal na 18 maart nauwer zijn
dan ooit te voren. De drie partijen
zullen als een fractie optreden, ge
zamenlijk fractieberaad voeren en
zich door een woordvoerder laten
vertegenwoordigen.
Als enige partij heeft de KVP in
middels als haar kandidaten voor het
college van Ged. Staten bekend ge
maakt. De KVP nodigt alle andere
partijen uit dat ook te doen om de
duidelijkheid te bevorderen.
Alleen de PvdA is ingegaan op een
uitnodiging van de provinciale KVP
voor een „confrontatie". PPR, PSP en
D'66 hebben wel uitnodigingen ge
kregen om met de KVP in debat te
treden, maar tot op vandaag hebben
ze niet gereageerd. Wat de KVP erg
spijtig vindt. Wat de samenstelling
van het college van Ged. Staten be
treft vindt de KVP dat die moet
overeenstemmen met de wens van de
kiezers.
(Van onze parlementsredactie)
HOOGEVEEN Wanneer er geestverwante ministers in het
binet zitting hebben is het een zaak van politiek fatsoen en loyali-
t om zo'n kabinet te steunen, te verdedigen en kritisch te bege-
den. Dat doet de anti-revolutionaire fractie.
)it zei gisteren minister Bakker
an verkeer en waterstaat op een
rkiezingsbijeenkomst in Hooge-
lii. Maar, zo vervolgde hij, er zijn
ïöeie woordvoerders en schrijvers
i ome kringen die dit niet opbren
gen. Da\ schijnt een karaktertrek on-
der ons te zijn, voegde hij eraan toe.
'e bewindsman zei verder dat voor
k kabinet ook, na 1971 beperkte
jelijkheden zijn. „Elk kabinet van
ke samenstelling ook na 1971 (ik
d geen rekening met vervroegde
dezingen) heeft te maken met de
nense druk van de reeds aanwezi-
plannen. Elk kabinet moet die
te vloedgolf verwerken, aldus drs.
tker.
lij sprak zich verder duidelijk uit
ir de inspraak van de burger, die
het begin af bij het maken van
nnen, op de hoogte moet worden
iracht. De grootst mogelijke open-
d moet worden betracht. De open-
e zaak moet ook in de openbaar-
d komen.
'ijdens de discussie betoogde hij
slotte dat een pragmatische partij
D'66 minder aanvaardbaar is dan
beginselpartijen als de WD en de
PvdA.
Ook de voorzitter van de
CHU-Tweede kamerfractie, J. T.
Mellema, was gisteren op het verkie-
Een onvergetelijke vakantie?
Maak dan een
7 dagen vanaf 320,
Ook reizen voor jongeren.
Vraagt inlichtingen.
Weteringkade 22a Den
AMSTERDAM Gisteren is
26-jarige voorzitter van de
SVAj Johan Middendorp ver-
irdeeld tot vier weken onvoor
waardelijke gevangenisstraf.
)e Amsterdamse politierechter mr.
H. Nomes legde de student psy-
iin| 'ologie, die vorig jaar aan de bezet
van het Maagdenhuis had deel
nomen, een zwaardere straf op dan
officier van justitie tegen hem
ste. Mr. J. J. Abspoel had namelijk
Klfde straf geëist, die de Maag-
l0Ii Bihuisbezetters in hoger beroep
ladden gekregen; een geldboete van
J1- 200.
Mr. Nomes motiveerde zijn
tspraak door Middendorp een gro-
re verantwoordelijkheid toe te
hrijven dan de andere bezetters in
jn functie als voorzitter van de AS-
A.
Zondebok
Bij de bezettiig van het Maagdenhuis
as Middendorp de belangrijkste
ntactman met de buitenwereld. Hij
aakte ondermeer deel uit van de
tjeflegatie die tot tweemaal toe met de
Jtoriteiten over de structuurveran-
iringen van de Amsterdamse uni-
srsiteit overleg heeft gevoerd.
Mr. Abspoel had in zijn requisitoir
Wezen op een door ASVA genomen
ïsluit om tot bezetting over te gaan
i verklaarde dat Middendorp op het
iwuste moment toevallig de functie
an voorzitter uitoefende. Hij wei-
arde Middendorp als zondebok te
-|estempelen, door hem een zwaarde-
straf op te leggen.
vervolging wordt ingezet. Hij ver
klaarde dat een groot deel van de
opgelegde boetes wordt betaald uit
de door de radio-omroep beschikbaar
gestelde gelden en zodoende geen en
kel effect sorteert voor de betrokke
nen. Op de vraag van de politierech
ter wie deze omroep dan wel was,
antwoordde Middendorp: „Dat kan ik
niemand zeggen en zeker niet tegen
u"
Middendorp overweegt nog of hij
in hoger beroep zal gaan bij het Ge
rechtshof.
Op een vergadering van het
CHU-Actiecomité Hoekse Waard in
de Rank te Klaaswaal, zei hij er geen
genoegen mee te nemen indien zijn
partij met de nieuwe Kamerverkie
zingen niet meer dan de reeds bezet
te twaalf zetels zal weten te verove
ren Een recente NIPO-enquête
maakte duidelijk dat indien de ko
mende statenverkiezingen Kamerver
kiezingen zouden zijn de CHU op
niet meer dan twaalf zetels behoefde
te rekenen.
„Twaalf zetels of minder zal voor
de CHU een achteruitgang zijn ten
opzichte van de uitslag van de ver
kiezingen in 1967", aldus de heer
Mellema.
Hij noemde het „uiterst gevaarlijk
als men volgende week woensdag en
op andere dagen in plaats van naar
de stembus te gaan thuis blijft. „Het
is niet alleen een recht, maar ook een
plicht van iedere burger om het land
waarin wij leven regeerbaar te hou
den. Juist nu voor het eerst in onze
geschiedenis de opkomstplicht is af
geschaft".
Het buitenland laat anders de ge
volgen wel zien", betoogde hij. Op
vallend is dat bij het vrijwillig naar
de stembus gaan juist die linkse en
rechtse elementen hun stem gaan
uitbrengen. De meest stabiele mensen
blijven weg. Het is die groep die een j
grote invloed heeft op het regeerbaar
houden van ons land".
Geen dwaze ivereld
Mellema zette opnieuw uiteen dat
KVP, ARP en CHU moeten blijven
zoeken naar gemeenschappelijke stel-
lingname. „De wereld waarin wij nu
leven is geen dwaze wereld. Het is
een uiterste boeiende, dynamische
wereld waarin wij als christelijke
partij zeker onze realiteitszin niet
mogen verliezen", zo besloot de heer
Mellema.
Op een verkiezingsbijeenkomst in
Hardenberg, zei AR-fractievoorzitter
mr. Biesheuvel, dat zijn partij onder
geen enkele voorwaarde een stem
busakkoord zal aangaan met D'66.
„Daar is geen sprake van. Integendeel
met open vizier zullen wij deze
partij bij de komende Kamerverkie
zingen bestrijden en het zal er fel
aan toe gaan".
De AR-fractievoorzitter hield zijn
gehoor voor dat D'66 een groot ge
vaar inhoudt, zeker wanneer het
pragmatisme de overhand zou krij
gen in de politiek en zeker ook wan
neer men de politiek slechts puur
zakelijk zou willen benaderen. Mr.
Biesheuvel waarschuwde zijn gehoor
tegen D'66, omdat deze partij, zo zei
hij letterlijk, de politiek ontwortelt
en uit de politiek het geestelijk fun
dament haalt.
Verdoezeling
Een stembusakkoord betekent dat
er sprake zou zijn van verdoezeling.
„Ik zie geen reden om vriendelijk te
zijn, zoals mr. Geertsema tegenover
D'66, aldus mr. Biesheuvel.
Kritiek leverde hij ook op de Poli
tieke Partij Radikalen, volgens hem
„een satelliet van de PvdA".
Staatssecretaris Kruisinga wees
gisteren in Stadskanaal op een
CH-bijeenkomst het verwijt dat er
niets voor het Noorden is gedaan,
van de hand.
Hij becijferde dat er niets minder
is gedaan dan onder socialistische ka
binetten. Zo werd in het moeilijke
jaar 1958 door het kabinet-Drees der
tig miljoen gulden gestoken in een
werkgelegenheidsprogramma in Gro
ningen en Drente. In 1967. conjunctu
reel ook een slecht jaar, werd echter
meer dan honderd miljoen gulden
voor het zelfde doel gespendeerd.
Verder zei hij dat er in de jaren '64
tot '66 echter meer dan honderd mil
joen in projecten voor gezond
heidszorg en milieu-hygiëne is gesto
ken, terwijl in de daarop volgende
periode van drie jaar er tachtig mil
joen gulden in dergelijke projecten
werd geïnvesteerd.
Gaullisten winnen
eerste ronde
PARIJS De eerste ronde van de
Franse verkiezingen voor de algeme
ne raden is in het voordeel van de
gaullisten beslist. Zij behielden 131
van de 174 zetels en hebben nu 59
kand'daten geplaatst in een gunstige
positie voor de tweede ronde van ko
mende zondag.
De andere partijen in de rege
ringscoalitie de Onafhankelijke Re
publikeinen en de Centrumpartij be
hielden respectievelijk 74 van de 105
en 26 van de 40 zetels. De commu
nisten maken in de tweede ronde
kans op nog 38 zetels bij de 67, die
afgelopen zondag werden behaald.
De drie guerrila's, die in ruil
voor de ontvoerde Amerikaan
se ambassade-attaché Holley
werden vrijgelaten door de re
gering van Guatemala zijn zon
dag in Mexico-stad aangeko
men, waar zij uiteraard de pers
te woord stonden. Op de foto
van links naar rechts: Vidali-
na Soto, Mario del Cid en Jose
Monzon.
Bijenkorf-directeur drs. Louis van
Kranendonk over ÏOO jaar groei
AMSTERDAM In 1870 een klein zaakje aan
Amsterdams Nieuwendijk, nu een bedrijf, dat met
al zijn zijtakken zo'n 10.000 man en (vooral) vrouw
personeel telt. Oprichter S. P. G. Goudsmit zal
zich zijn Bijenkorf nooit zo hebben kunnen voor
stellen. Het textiel annex fourniturenwinkeltje
groeide in honderd jaar uit tot een warenhuis met
vier filialen, zo'n honderd Hema-vestigingen plus
nog eens negen Galeries Modernes en negen Perry
van der Kar-zaken.
Hoe stamp je zoiets uit de grond? De mannen van het
eerste uur, S. P. G. Goudsmit en diens neef Arthur Isaac,
die van het Nieuwendijk-winkeltje in 1914 Nederlands
eerste echte warenhuis maakt (aan de Dam), zijn er niet
meer om dat te vertellen.
Maar aan diezelfde Dam wil boven vier warenhuis
etages, in zijn rustige werkkamer met uitzicht op het
drukke stadscentrum directeur drs. Louis van Kranen
donk van de technische dienst, de administratie en de
financiën er met 22 Bijenkorf-jaren ook wel wat van
zeggen.
„Ons succes", vertelt hij, „werd de politiek ons vooral
op het progressieve publiek te richten. Op de mensen, die
bereid zijn tot een experiment, die zich aan iets nieuws
durven wagen. Daar hebben we altijd op gewerkt".
„Die nouveauté's halen we uit alle delen van de wereld.
Onze inkopers zijn tot ver in het buitenland op pad. Stuk
voor stuk mensen met het bekende vingerspitsen-gevoel.
Want voor dat nieuwe moet je een instinct hebben, aan
voelen of het ook in Nederland aanslaat".
PRIMEURS
„Natuurlijk houdt zo'n politiek risico's in. Je kan altijd
misgokken en dan wordt het een strop. Maar meestaï
gokten we goed. Zó zelfs, dat er produkten zijn, die er juist
door de Bijenkorf in Nederland zijn ingebracht. Neem
bijvoorbeeld de sjaals en dassen uit India. Die zijn hier
nu algemeen populair; ik draag ze
zelf trouwens ook. Maar om een
ander voorbeeld te noemen óók
de espressobar hebben wij geïntro
duceerd. En de papieren kleding, de
weggooibordjes, de petty-coats, de
opblaasmeubelen, het gekleurde he
ren-ondergoed: het is nog maar een
greep uit de primeurs."
Nouveauté's, gekke en bijzondere
dingen: de Bijenkorf heeft zich er
altijd speciaal op toegelegd.
„In het begin werkten we daarmee
vooral op de midden- en hogere klas
sen. Dat is nu door de veranderin
gen van het bestedingspatroon niet
meer zo. Ook mensen, die het met
minder moeten doen, komen voor bij
zondere dingen bij ons. De schei
ding valt steeds meer weg".
„Maar het feit, dat we het van
mensen moeten hebben, die iets spe
ciaals willen (niet iederéén wil dat)
houdt wel in, dat w(j het vooral van
grote bevolkingsconcentraties moe
ten hebben. Amsterdam, Den Haag
en Rotterdam waren lange t(jd onze
enige bolwerken. Eindhoven was
vorig jaar het eerste experiment
buiten de randstad. En hoewel ons
dat goed is bevallen, denken we nog
niet direct aan uitbreiding naar an
dere delen van het land. Alleen
Amstelveen staat nu op het pro
gramma en heel vaag nog
Utrecht".
Is er verschil tussen het kopende
publiek in de verschillende steden?
Drs. Van Kranendonk: „nauwelijks,
je kan alleen zeggen, dat men in
Amsterdam nieuwe dingen misschien
iets eerder accepteert, vooral op
modegebied. De Rotterdammers zijn
wat degelijker en stappen er niet
direct in. Maar ons assortiment is
overal gelijk".
TOEKOMST
Over de toekomst: „er zijn zich op
de massamarkt twee soorten zaken
aan het ontwikkelen. Aan de ene
kant de rationeel opgezette zelfbe
dieningszaken, die zich toeleggen
op de dagelijkse gebruiksartikelen.
Aan de andere de zaken met de bij
zondere dingen, met de noem het
première-produkten".
„Voor beide vormen liggen er voor
de toekomst nog geweldige mogelijk
heden. Het eindpunt is nog lang niet
bereikt, zo er ooit al een eindpunt
zal zijn. We zijn nu al begonnen met
het verkopen van reizen en het is
helemaal niet uitgesloten, dat we
later ook nog eens in huizen zullen
gaan doen, een apart soort huizen
dan. En misschien ook wel in duur
dere gebruiksartikelen in de recrea
tieve sector. Wat dat laatste betreft:
juist in deze sector liggen in de
naaste toekomst vele mogelijkheden.
Dat wordt ook voor ons een zeer
belangrijk gebied".
Vandaar ook het accent, dat
de Bijenkorf er op legt bij de
viering van hethonderd-jarig
jubileum; op de vakantie én op
het ludieke element. Vrijdag
avond zet het Amsterdamse wa
renhuis er zijn deuren wagen
wijd voor open. Voor iedereen.
Om te dansen en pret te maken.
Op het feest van een honderd
jarige hóórt dat erbij
Radio-omroep
Middendorp beschuldigde de rechl-
ank van opportunisme, omdat de
andidaat - gemeenteraadsleden voor
e PvdA Treuman en Kombrink
®stijds eveneens aan de bezetting
«einamen, en tegen hen geen straf-
(Van onze parlementsredactie)
Vier jaar geleden zette een toen nog onbekende
mr. J. N. Scholten, burgemeester van de Bra
bantse dorpjes Andel, Giessen en Rijswijk, het
Land van Heusden en Altena op stelten met zijn
„Amerikaanse verkiezingscampagne". Resultaat:
één zetel winst voor de prot. chr. groep in de
Brabantse staten.
Dit keer heeft mr. Scholten nu als
lijstaanvoerder van AR en CH, zijn
werktterrein uitgebreid tot een groot
deel van de provincie: de Kamerver
kiezing Eindhoven. Sinds enige tijd
toert hij in een oude bus met enthou
siaste vrijwilligers door Oost-Bra
bant: in totaal zal hij 96 gemeen
ten aandoen.
Het program van lijst 3 presenteert
hij in alle duidelijkheid aan de kie
zers als een alternatief voor het tot
nu toe gevoerde beleid van gedepu
teerde staten. In dit college maakt de
KVP de dienst uit en dat werkt nogal
eens frustrerend. Scholten zelf zegt
over dat beleid: „Met Werken voor
Brabant willen wij een principiële
wijziging. Een college van GS moet
een team vormen en daarom moet
het huidige vervangen worden. De
zaken in Brabant gïtan niet zo
goed. We zeggen niet, dat er niets
gebeurt. Maar er is een betere aan
pak nodig. Nu werken de gedeputeer
den teveel langs «Ikaar..."'
Dat heeft de KVP-Brabant blijk
baar ook door, want enkele gedepu
teerden zullen niet meer terugkeren.
Aan de andere kant heeft de partij
verzuimd een jonge lijstaanvoerder
te kiezen en wat dat betreft heeft de
AR-CH een voorsprong...
Vechten
Als lijst 3 evenveel stemmen krijgt
als tijdens de laatste Kamerverkie
zingen zitten er wel vijf zetels in. Er
zijn zelfs optimisten die voorspellen,
dat het er wel eens zes zouden kun
nen zijn. Daarvoor zouden echter veel
rooms-katholieken op de groep moe
ten stemmen. Mr. Schol ten: „Ik heb
het idee, dat er veel katholieken op
ons zullen stemmen. Onze toer door
de provincie valt natuurlijk op en
trekt aan. Maar zes? We vechten nu
in de allereerste plaats voor het be
houd van de vierde zetel die moet
worden ingenomen door A. Korteweg
te Zevenbergen (C.H.U.)"
De huidige fractievoorzitter in de
staten, drs. D. Schouten te Waalwijk
(CHU) komt niet meer in de staten
terug. Zijn plaats is dus ingenomen
door mr. J. N. Scholten. Als tweede
CH-man staat de Waalwijkse wet
houder C. P van den Hoven. Op (ho
pelijk) verkiesbare plaatsen staan
verder de zittende statenleden K. de
Geus uit 's Gravenmoer en A. Korte
weg uit Zevenbergen.
Activiteit
Wie de prot.chr. fractie in de Bra
bantse statenzaal enkele jaren heeft
gvolgd, weet dat juist dit kleine
groepje een geweldig grote aktiviteit
aan de dag heeft gelegd. Soms tot
grote ergernis van grote broer KVP,
maar dikwijls niet zonder resultaat.
En waarom zou je aan de voor
avond van de verkiezingen die
resultaten niet onder de schijnwerper
plaatsen? Daar gaat'ie clan: -tunnel
onder Maasroute bij Raamsdonk (De
Geus), volwaardige Brabantse univer
siteit (Drs. Schouten), hulp voor de
boeren in de Biesbosch na verschil
lende overstromingen (De Geus), pro
vinciaal wegenplan (De Geus er Kor
teweg), de motie Oirschotse heide
(mr. Scholten), geen uitbreiding
oefenterrein, verantwoordingsplicht
ged. staten (Scholten).
En daar kunnen we dan aan toe
voegen de herhaalde pleidooien van
mr. Scholten voor een betere ekono-
mische aanpak, wat door de commis
saris Kortman drie jaar lang naar
het „rijk der fabelen" werd verwe
zen, maar waarvoor nu plotseling een
post op de begroting is uitgetrokken.
En zo zouden we nog wel een tijdje
kunnen doorgaan. Belangrijker nu is
wat lijst 3 te bieden heeft: Mr.
Scholten: „Voorrang voor de achter
blijvers. Dat moet centraal staan. Dat
is Bijbelse gerechtigheid. Geen „ou-
we-jongens"-politiek meer ten aan
zien van de bejaarden. De jeugd een
kans geven, laat ze experimenteren".
Eisen
Als de prot. chr. groep inderdaad
zetelwinst boekt is het niet on
waarschijnlijk dat men kans heeft op
een zetel in Ged. Staten. Als goede
AR- en CH-leden schuwt men de
bestuursverantwoordelijkheid na
tuurlijk niet. „Maar je kunt er van
op aan dat we onze eisen kunnen
stellen. En die zijn hoog! We stappen
er niet zomaar in".
Of een ouwe bus, luchtballonnen,
plakkers en luciferdoosjes iets zullen
helpen, merken we 18 maart wel. Het
zal niet aan Scholten, Van den Ho
ven De Geus, Korteweg en andere
kandidaten liggen. Ook niet aan de
vrijwilligers, waarvan een groot deel
landelijk niet AR en CH stemmen.
Brabant is de proeftuin van de sta
tenverkiezingen. Hoeveel zal de KVP
verliezen? Wat doet het PAK (PvdA
en PPR), hoeveel winst boekt de ARP
zonder aan de KVP vast te zitten?
Stel dat lijst 3 hier winst behaalt en
de combinatie ARP-CHU-KVP in an
dere provincies verlies. Welke
konsekwenties voor de landelijke po
litiek zou dat hebben? Over een
week weten we het.
P. J. D.
AMSTERDAM Volgens voorlo
pige schatting bedraagt de buit van
de inbraak bij de juvVelierszaak Sie
bel in de Ka'.verstraat ongeveer zes
ton. Het was de grootste inbraak in
het bijna 60-jarige bestaan van de
juweliersfirma, en, naar verzeke-
rinvsdeskundigen vermelden, ook het
grootste bedrag aan kostbaarheden
dat ooit bij een juwelier in Neder
land was buitgemaakt.
Uit de winkel verdwenen o.m. gou
den armbanden, gouden horloges met
briljanten en 1500 stuks verlo
vingsringen. Voor de heer Siebel is
het e^n raadsel dat de alarminstalla
tie niet werkte. De installatie had
vorige week nog de maandelijkse
controlebeurt gehad.
Aangenomen wordt dat de tech-.
niek heeft gefaald.
