„Van kinder kaak
word je groot"
Sleutel met minstens
500 miljoen variaties
In Palestijnse kampen
leven honderden joden
Beveiliging banken vooral
voor personeel bedoeld
Ontslagen
bij Wilton
Liga (50) ervoer het zelf
MILJOENENSTROOM
UITBREIDING
Paradoxale situatie Angst voor ontdekking
Onder neus van
Israëli's
Alarmeren politie is vaak probleem
Meer geld
Tandarts
tientje duurder
in weekeind
Ted de Braak
steelt show
VVD niet tegen
wapenleveranties
aan Griekenland
Politiek mag
in kazernes
Roemers bedankt
als lid van
looncommissie
Omwenteling door nieuwe vinding?
Weduwe (68)
verdwenen
Jongen bekent
15 aanrandingen
Nota oefen
terreinen nu
zinloos?
ZATERDAG 21 FEBRUARI 1970
enki
kre:
Groei van bedrijf begon na hulp
aan gestrande pool-expeditie van
Mobile.
(Van een onzer redacteuren)
ROOSENDAAL Op een wal onge
bruikelijke manier kwam het bedrijf
acht jaar na de oprichting, toen eigen
lijk nog niemand ervan gehoord had
in de publiciteit: door de stranding van
de Noordpool-expeditie van de Italiaanse
generaal Nobile. Zo stond het op de 17de
juni 1928 in alle kranten: „toegejuicht
door een enthousiaste menigte startte he
denmorgen om 10.32 van het vliegveld
Waalhaven te Rotterdam de Fokker
HNADZ met 10.000'Liga-beschuiten van
de Liga-fabrieken in Bergen op Zoom
voor een hulpexpeditie naar de Noord
pool. Als piloten fungeerden de heren
Smirnoff en Soer".
Liga bood hulp aan de op een ijsschots honge
rende bemanning, nadat hun luehtsdhip Italia was
rergaan. En die hulp werd de stunt, waarmee het
ledrijf op slag bekendheid kreeg tot ver over de
[ren zen.
Voor Willem Neutelings, de huidige directeur, een
:eden temeer de gebeurtenis nu bij het vijftigja
rig jubileum nog eens breed uit te meten in de
èestgeschriften,. Niet zonder vriendelijke woorden
aan het adres van de KLM. Want het was ook dank
tij Plesman, die in de Liga-stunt wel brood zag
voor zijn maatschappij, dat de hongerende Italianen
enkele dagen later hun Liga-ontbijt op de ijsschots
regen opgediend.
Met een soortgelijke hulpactie wil het bedrijf
familie-nv nu zijn tweede halve eeuw in-
i: met een jubileumgeschenk aan de FAO. de
Kisten vol kaakjes op Waalhaven, kort voor
vertrek naar de Noordpool.
landbouw- en voedselorganisatie van de Verenigde
Naties. Het heeft aangeboden, medewerking te ver
lenen aan een van de hulpprojecten in de ontwikke-,
lingslanden. Welk project dat wordt, is nog niet
bekend De kans bestaat dat het research-werk zal
betreffen, maar het is evenzeer mogelijk, dat Liga,
wordt ingeschakeld bij het uitwerken van nieuwe I
wetenschappelijke vindingen, aldus de directie.
Van kinderkaakjes word je groot. Liga houdt het j
zijn klanten voor, maar ervoer het ook zelf De
cijfers illustreren het feestelijk. Sinds de oorlog is
het aantal kaakjes (Liga, zowel als Sanovite, het
ontbijtkaakje voor volwassenen) elke vijf jaar ver
dubbeld. En op het ogenblik rollen er elke maand
tientallen miljoenen Ligaatjes de Roosendaalse fa- j
briek uit En daarbij zijn dan nog niet eens de
kaakjes geteld, die in het buitenland uit de ovens
komen: uit de eigen bedrijf in Antwerpen (Bester -
food) en de Franse en Spaanse fabrieken, waar Liga:
een stevig belang in heeft.
De directiezegt er echter direct bij, dat het met
de fabriek lang niet altijd zo goed is gegaan. Het:
bedrijf op 2 maart 1920 in Bergen op Zoomj
opgericht als Biscuit- en Banketfabriek liep van-'
af de start zo slecht, dat de oprichters snel iemand
zochten om de zaak te redden. Die man was Theo
Neutelings, vader van de huidige directeur, die
sinds 1952 de scepter zwaait.
Sindsdien zijn de kaakjes steeds sneller gaan rol-;
len. Er kwamen nieuwe produktiemethoden plus
een. nieuwe fabriek in Roosendaal en in de oorlog,
besloot men daar ook maar een fabriek voor machi-
ne- en ovenbouw bij te plaatsen. „De Vuurslag",,
zoals deze werd gedoopt, levert nu ovens- en bak-;
kerijmachines voor fabrieken in alle delen vande j
wereld. Evenals de kaakjes tot ver over grenzen!
hun afnemers vinden: ruim de helft van de Roosen-I.
daalse produktie wordt geexporteerd.
Nieuwe uitbreidingsplannen liggen al weer op ta- j
fel. Onder meer voor de bouw van een eigen, graan- j
silo aan de haven van Roosendaal Reden voor di-
rectie én 400 man personeel om opgewekt op een
nieuw jubileum af te gaan.
Oud-president Soekamo van Indonesië heeft don
derdag het huwelijk bijgewoond van zijn zoon Gunter
in de woning van zijn eerste vrouw Fatmawati in Dja
karta. Op de foto van links naar rechts de 21-jarige
bruid. Henny Emilia Harsa. oud-president Soekamo en
de bruidegom, de 26-jarige Guntur Sukarnoputra.
Kapitein Willingham, die be
schuldigd is van massamoord in
My Khe in maart 1968 arriveerde
gistermiddag bij het Pentagon in
Washington in gezelschap van
zijn advocaat, kapitein Allen
(links) om te verschijnen voor
een militaire commissie, die de
massamoorden onderzoekt.
JERICHO Met een pistool en
wat geld op zak en bezield
door een halsstarrige overtuiging
kwijt rabbi Hanania Darai zich
van een taak, die hij zichzelf
heeft opgelegd: het redden van
joden, die afgedwaald zijn naar
de Arabische zijde.
AMSTERDAM Mr. G. P.
Kortenhorst, voorzitter van de
landelijke werkgroep beveiliging
banken, heeft gisteren gezegd,
dat hij de kritiek die personeel
bij banken heeft geuit op de
bankbeveiliging tegen roofover
vallen, „volkomen een raadsel
vindt."
Het blad Perspectief, waarin deze
kritiek naar voren is gekomen, had
hem een half jaar geleden al over de
genomen beveiligingsmaatregelen
geïnterviewd.
„Als men over deze maatregelen
toch niet tevreden was, is het ver
drietig, dat men niet is teruggeko
men om hierover te praten", aldus
mr. Kortenhorst.
Hij wees er tijdens een perscontc-
rentie op. dat de maatregelen maar
zijdelings bedoeld zijn om het geld te
beschermen. „Hoofdzaak is het leven
en gezondheid van ons personeel te
sparen".
Volgens hem zullen de beveiligin
gen bij banken meer geld gaan kos
ten in de komende jaren dan ooit bij
overvallen zal worden buitgemaakt.
UTRECHT Ziekenfondspatiën
ten, die zich in het weekend onder
behandeling van hun tandarts willen
stellen betalen voortaan een vast be
drag van 18.50. De ziekenfondsen en
de tandartsen hebben tot deze rege
ling. besloten om te voorkomen dat te
veel patiënten zich in het weekeinde
bij hun tantartsen vervoegen.
Alleen bij werkelijke spoedgevallen
behoeft de patiënt slechts ƒ8.50 te
betalen. Hij kan dit geld naderhand
terugkrijgen van het ziekenfonds.
Ook patiënten met een geldig sane-
ringsbewijs of kinderen met een
melkgebit behoeven de extra tetaling
niet te voldoen. De regeling geldt van
zaterdagmorgen acht uur tot zondag
avond twaalf.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Gisterenavond
hield de Raad voor de Lichamelijke
Opvoeding van Rotterdam weer het
traditionele jaarfeest. Plaats van han
deling dit jaar de ruime Rivicra-hal,
die echter door de slechte opkomst
van de genodigden uiterst mager was
bezet.
Het programma werd geheel ver
zorgd door Ted de Braak, die met
zijn sprankelende „tête a Ted"-show
vele malen de handen van de aanwe
zigen op elkaar wist te krijgen. Na de
«how van Ted de Braak, die tot mid
dernacht duurde, storten enkele tien
tallen danslustigen zich tot diep in de
nacht op de dansvloer.
Hij raamde de kosten van het aan
brengen van pantserglas op balies op
15 tot 20.000 per object.
Het grote probleem bij het alarme
ren van de politie is volgens hem. dai
dit in kleine plaatsen met rijkspolitie
lokaal moet gebeuren. Zijn de politie
mannen toevallig "uit", dan gebeurt
er niets. Een oplossing achtte hij een
centraal telefoonalarm. „Er zijn al
districtscommandanten, die voor ern
stige misdrijven beschikken over een
„hot line".
(Van onze parlementsredaktie)
DEN HAAG De VVD-commissie
voor buitenlandse politiek heeft zich
uitgesproken tegen het staken van
wapenleveranties aan het Griekse ko-
lonelsregicm door Navo-landen. Sta
king van wapenleveringen aan Grie
kenland zou het bondgenootschap
verzwakken, zonder dat de demokra-
tfschc krachten in Griekenland wor
den versterkt.
De verdediging van West-Europa is
in het algemeen belangrijker dan de
demokralisering van het Griekse re
giem. Dat betekent geen miskenning
van de ernst van de situatie in Grie
kenland. De Navo-regeringen moeten
wel doorgaan met geeigende midde
len te trachten een terugkeer van de
demokratie in dat land te bevorderen.
Liberalen
De VVD-commissie is optimistisch
ten aanzien van het regiem in Portu
gal. De regering-Caetano schijnt libe
raler op te gaan treden. Daarom lijkt
het de VVD-commissie irreeel juist
nu een aktie tegen Portugal te begin-
nen.
Overigens distancieert de VVD zich
van de koloniale politiek van Lissa
bon. Die politiek mag op geen enkele
manier worden ondersteund. Con
clusie van de commissie: de leden
van de Navo moeten voortdurend de
demokratische waarden, waar het
bondgenootschap op is gevestigd, be
schermen.
DEN HAAG Op bescheiden wij
ze mogen politieke partijen voortaan
gebruik maken van mededelingbor
den in kazernes om hun politieke bij
eenkomsten aan te kondigen. Alleen
een zakelijke vermelding van datum,
uur. plaats en aard van de bijeen
komst is toegestaan.
Minister Den Toom heeft dit geant
woord op vragen van het socialisti
sche Tweede-Kamerlid Wieldraai,ier.
Deze had de aandacht gevestigd op
een verbod van de garnizoenscom
mandant van Ede om de publicatie
borden voor bovengenoemd doel te
gebruiken. Een kazernecommandant
uit diezelfde plaats had zich bereid
verklaard om bij wijze van proef me
dedelingen van partijbijeenkomsten
op de publicatieborden te plaatsen.
Door de garnizoenscommandant was
deze toezegging echter weer ongedaan
gemaakt.
UTRECHT Drs. D. Roemers
oud-voorzitter van het NW en thans
burgemeester van Vlissingen, heeft
ontslag genomen als lid van de loon
politieke adviescommissie. Hij deed
dit naar aanleiding van het aanvaar
den door de Eerste Kamer van de
loonwet van minister Roolvink.
Het NW meent, dat de heer Roe
mers daarmee de enig juiste conclusie
heeft getrokken uit het feit, dkt voor
het NW en NKV de vertrouwensba
sisvoor de commissie ontbreekt.
De oud-voorzitter van het NKV en
tevens lid van de looncommissie, de
heer J. A. Middelhui., heeft ten aan
zien van zijn lidmaatschap nog geen
besluit genomen.
Hij concentreert zich op vrouwen,
die voor de oorlog van 1948 trouwden
met Arabieren en toen met hun man
nen vluchtten naar het Arabische
deel van Palestina, dat In 1967 door
Israël werd veroverd. Zij zuchten,
vaak in door armoede geteisterde
vluchtelingenkampen, onder de hard
heden van de Israëlische bezetting en
niemand gelooft, dat zij joden zijn.
Zijn actie is zuiver privé, daartoe
financieel in staat gesteld door vrien
den. Tot nu toe heeft de 42-jarige
rabbijn, die in Marokko is geboren, al
56 joodse mannen, vrouwen en kinde
ren het Israëlische staatsburgerschap
verschaft.
Hij loopt daarvoor van het militaire
bestuur naar het staatsrabbinaat en
naar de officiële registers om te be
wijzen, dat zij jood zijn. Hij brengt
ze daarna over naar Israël, waar hij
ze een inkomen verschaft en onder
dak, bij voorkeur in de buurt van
eventuele verwanten.
Onlangs heeft hi. zijn meest spec
taculaire zaak tot een goed einde ge
bracht, toen hij vier joden uit een
Palestijns vluchtelingenkamp bij Je
richo kreeg en overbracht naar Tel
Aviv.
Tsippora
(Van een onzer
verslaggevers)
DORDRECHT In Ne
derland en Zwitserland is
(ongeveer gelijkertijd) een
nieuw sleutelsysteem ont
wikkeld, dat oneindig veel
meer variatiemogelijkheden
heeft dan het huidige.
De cylindersloten, die
thans in gebruik zijn, heb
ben vijf of zes stiften van
verschillende lengten, welke
precies passen in de insnij
dingen van de cylindersleu-
tel. Zodra de sleutel geheel
Hoe slot en sleutel werken is ingestoken blokkeren de
stiften de cylinder niet meer
en kan hel slot worden opengedraaid.
De variatiemogelijkheden van dit systeem zijn echter
beperkt. Immers, zou met men acht, negen of meer stiften
gaan werken dan zou de cylinder te lang worden «.en
opzichte van de dikte van de deur. Bovendien zouden
lange, technisch zwakke sleutels ontstaan.
De nieuwe vinding, in Nederland ontwikkeld door
Lips' slotenfabrieken NV te Dordrecht, houdt in dat een
aan weerszijden en op de rugzijde driemaal vijf boringen
kunnen worden verricht waardoor het aantal stil en zo
nodig t.ot vijftien kan worden opgevoerd. (De sleutel
ondergaat een dubbele bewerking en kan daardoor ook
„ondersteboven" worden ingestoken.)
Met het variabele, vijftienvoudige boorpatroon ont
stond een ongekend groot aantal permutatiemogelijk
heden, waarvoor het noodzakelijk bleek een computer in
te zetten.
Want nadat de theorie met vele betrouwbaarheids-
De nieuwe sleutel: geen insnijdingen meer aan de
rand, maar boorgaten aan de zijkant.
Het is duidelijk dat het kopiëren van deze sleutels aan
zienlijk moeilijker is dan van de sleutels met inkervingen
aan de rand. Als de „boorsleutcls" algemeen ingang
vinden (en dat is uiteraard een proces van vele jaren)
dan is het met de bedrijven van de zg. sleutelspecialisten
(„klaar terwijl u wacht") gedaan.
Kopiëren is dan niet meer mogelijk op de alom in
gebruik zijnde sleutelmachines, terwiil namaak op an
dere machines door de fabrieken in eigen hand zal wor
den gehouden. Op basis van licenties zijn voor de pro
duktie drie produktiecentra ingericht in Europa en in de
V.S. Lips' slotenfabrieken neemt daarin deel voor de
EEG-landen.
Alleen in deze fabrieken bevindt zich de speciaal voor
proeven aan de praktijk was getoetst bleek het (voor- dit doel geconstrueerde, electronisch bestuurde appa-
In 1932 trouwde de in Marokko ge
boren Tsippora Hajoen met een mo
slim in Jeruzalem Tijdens de oorlog
van 1948 vluchtten de donkere Tsip
pora, haar man, bun dochter Zoez en
hun zoon Machmoed naar Jordanië.
Zij kwamen tenslotte terecht in het
vluchtelingenkamp Aqabat Jaber in
I Jericho.
Tsippora gaf haar naam een Ara
bische klank en maakte er Sabria
van. Zoez trouwde met een moslim en
kreeg een zoon. die Salam werd ge
noemd.
Tsippora's man stierf enkele jaren
geleden. Thans is zij 75, haar dochter
37, haar zoon 31 en haar kleinzoon 20
jaar.
Het gezin smachtte 21 jaar lang in
het kamp. altijd bang. dat hun wer
kelijke godsdiens* zou worden ont
dekt door mede vluchtelingen, die
verlangend waren om wraak te ne
men op de joden. Zij leefden in ar
moede in een hut met twee vertrek
ken van het magere rantsoen, dat
werd uitgereikt door sociale werkers
van de UNWRA, een organisatie van
de Verenigde Naties.
De Hajoens hadden meer dan twea
jaar nodig, om de nodige moed te
verzamelen om hui: werkelijke gods
dienst te bekennen. Dat gebeurde op
een joodse feestdag in oktober vorig
jaar.
Bidden
Zij gingen naar een naburig lege
rkamp en vroegen de joodse soldaten,
of zij zich met hen mochten vereni
gen in gebed. De bevelhebber van de
basis kon niet geloven, dat onder zijn
neus joden leefden ir. een Palestijns
vluchtelingenkamp. Hij wendde zich
tot rabbij Darai. Nog geen drie
maanden later was het gezin onder
weg, om zich in Tel Aviv te vestigen.
De gebaarde rabbijn, die een slappe
hoed draagt en de traditionele zwarte
kledij van de orthodoxe jood, gelooft,
dat er honderden joden leven in de
bezette gebieden Hij is ervan over
tuigd, dat hij ze kan opsporen. „Het
is een kettingreactie Als je er één
vindt, vind je meer", zegt hij.
„Net vandaag, toen ik de papieren
voor de Hajoens het tekenen, begon
ik te praten met een Arabische poli
tieman, een inwoner van Jericho.
Plotseling barst*e hij in tranen uit en
vertelde hij mij, dat hij een jood was
en familie had in Jeruzalem. Nou
weet ik toevallig van een joods gezin
in Jeruzalem met een naam. die heel
erg veel lijkt od de zijne..."
Colporteur gearresteerd
HAARLEM De Haarlemse re
cherche stelt eer. onderzoek in naar
de raadselachtige verdwijning van de
68-jarige weduwe Tine Hcin-
rich-König uit haar woning aand e
Bake nessergrac li
De vrouw werd zaterdagmorgen
vroeg voor het laatst gezien, toen zij
ondersteund dooi een onbekende
man naar een auto strompelde.
Gisteravond werd de 25-jarige
Haarlemse colporteur P. R. de R. ge
arresteerd, die hei huis van de uit
Duitsland afkomstige vrouw wilde
kopen. Hij wordt verdacht van een
poging tot oplichting. De koop was
kennelijk niet doorgegaan, omdat de
lopige) aantal variaties te liggen in de orde van 500 mil-
joen! Verdergaande onderzoekingen wijzen reeds in de
richting van veelvouden daarvan.
ratuur. Gebruikers van de sleutels zullen alleen sleutels
kunnen nabestellen met gebruikmaking van een bij elk
sleutelsysteem af te geven veiligheidscertificaat.
Toen de Israëli's in de oorlog van j weduwe de zaak een beetje vreemd
1967 Jericho naderden, vluchtten had gevonden. De colporteur werd in
60.000 mensen het kamp uit, bevreesd het huis van de vrouw aangetroffen.
- Hij was in het bezit van een sleutel.
Overigens staat de politie nog hele
maal niet vast dat er een misdrijf in
het spel is.
ROTTERDAM Bij de
scheepswerf Wilton Fijenoord zullen,
als gevolg van d«; vorig jaar aange
kondigde reorganisatie. 48 mensen
boven de zestig jaar worden ontsla
gen. Zij gaan r.iet met vervroegd
pensioen. Zij krijgen het eerste half
jaar het salari: normaal doorbetaald
terwijl de volgende twee jaren 05
procent zal worden uitbetaald.
De aanvraag voor het ontslag is
ingediend bij het Gewestelijk Ar
beidsbureau in Vlaardingen. Totaal
zijn bij de reorganisatie 144 mensen
betrokken.
BUSSUM Een 18-jarige Naar-
densp jongeman heeft gisteren be
kend meer dan 15 aanrandingen te
hebben gepleegd in het Gooi - Noord.
De jongen kon gisteren in Bussum
worden aangehouden nadat de politie
de avond tevoren een n auwkeurig
signalement van hem had ontvangen.
Een 18-jarig meisje uit Huizen zou
die avond zijn zoveelste slachtoffer
Kamer er goed aan zou doen de nota zijn geworden wanneer zij zich niet
zo snel mogelijk goed te keuren, om- met kracht had verweerd. Zij kon de
dat Defensie de eerste spade op zeer politie de inlichtingen verschaffen
korte termijn in de grond wilde zet- 1 die nodig waren om achter de idpnti-
ten- 1 teit van de aanrander te komen.
voor een slachting. Slechts een hand
vol bleef achter onder wie de familie i
Hajoen. die hoopte dat het feit. dat
zij joden waren, hen zou redden.
Er was geen s'achting, maar de Is-
rai's sloten het kamp af voor iede- I
reen behalve personeel van de UNW-
RA.
(Van onze parlementsredaktie)
DEN HAAG Politiek Den Haag
is er van overtuigd dat minister
Schut (ruimtelijke ordening) en
staatssecretaris Ilaex defensie) hun
nota over de militaire oefenterreinen
wel kunnen afschrijven. Het is zin
loos geworden deze nota door het
parlement te laten behandelen, nu
naast de ARP ook de KVP ernstige
i bedenkingen tegen de inhoud ervan
I heeft.
De KVP gaat zelfs nog een stap
verder dan e ARP. Defensie - specia-
list Jansen wijst elke uitbreiding van
I de Harskamp en Oirschot van de
i hand. En van kapping van het Kuin-
derbos kan helemaal geen sprake
zijn Met andere woorden: de be
windslieden doen er beter aan hun
nota in te trekken.
Dat staat dan in schrille tegenstel
ling tot de optimistische uitspraken
van minister Schut, vorig jaar bij de
I presentatie van de nota. De be
windsman zei toen. dat de Tweede
